مقاله درآمدی بر نقش جهاد در تدوین دکترین سیاست خارجی جمهوری اسلا

 

  مقاله درآمدی بر نقش جهاد در تدوین دکترین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word) دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله درآمدی بر نقش جهاد در تدوین دکترین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله درآمدی بر نقش جهاد در تدوین دکترین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
الف) مفهوم شناسی  
1 مفهوم جهاد  
یک ـ مفهوم لغوی  
دو ـ مفهوم اصطلاحی  
سه ـ تفاوت مفهوم جهاد با اصطلاحات مشابه  
چهار ـ مفهوم مورد نظر از جهاد در این نوشتار  
2 مفهوم سیاست خارجی  
ب) زمینه‌های عقلانی تشریع جهاد در اسلام  
ج) دکترین جهادی؛ لازمه تفکر توحیدی  
د) رابطه دکترین جهادی با اعتقاد به ارزش‌های توحیدی  
ه‍ ) رابطه دکتر‌ین جهادی با نظام ضمانت اجرای اسلام  
و) انطباق دکترین جهادی با اندیشه رهبران جمهوری اسلامی ایران  
1 دیدگاه امام خمینی(ره(  
یک ـ دفاع از مظلومان جهان و مصالح مسلمانان  
دو ـ پیام دعوت به میخائیل گورباچف  
سه ـ ماجرای سلمان رشدی  
2 دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای  
ز) ضرورت فقهی جهاد در دکترین سیاست خارجی  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله درآمدی بر نقش جهاد در تدوین دکترین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word)

ابن فارس ابن زکریا، احمد، معجم مقائیس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404 ق

ابن کثیر، البدایه والنهایه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408ق

ابن منظور، لسان العرب، بی‌جا، بی‌تا

احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، دار الحدیث، 1419ق

امام خمینی(ره)، آیین انقلاب اسلامى، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1387

ـــــ ، حکومت اسلامی و ولایت فقیه، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، 1384

ـــــ ، در جست و جوى راه از کلام امام: از بیانات و اعلامیه‌های امام خمینی، تهران، امیرکبیر، 1361

ـــــ ، صحیفه نور، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1372

آلوسی، سیدمحمود، روح المعانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1405 ق

باقرزاده، محمدرضا، در آمدی بر نقش جهاد در تدوین دکترین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه دکتری موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، 1389

جُرّ، خلیل، فرهنگ لاروس، ترجمه احمد طبیبیان، تهران، امیر کبیر،

جعفری، محمدتقی، جهاد در اسلام، تنظیم و تلخیص محمدرضا جوادی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،

حقیقت، سیدصادق، مبانی، اصول و اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385

حلی، حسن بن یوسف، الرسائل التسع، قم، مکتبه آیهالله العظمی المرعشی،

حلی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، قم، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1414ق

الخوری الشرتونی، سعید، اقرب الموارد، قم، دارالاسوه،

خوشوقت، محمدحسین، تجزیه و تحلیل تصمیم گیری در سیاست خارجی، تهران، وزارت امورخارجه، 1375

رمضانی، روح الله، چهارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایرن، ترجمه علیرضا طیب، تهران، نی، 1380

سیاست خارجی ایران و ماجرای سلمان رشدی، 1386، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، درالمنثور، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، 1404 ق

شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بی‌تا

الطبرسی، مجمع‎البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1406 ق

طوسی، نصیرالدین، المبسوط فی فقه الامامیه، بی‌جا، المکتب المرتضویه،

فخر رازی، تفسیر کبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا

فیض کاشانی، الصافی، مشهد دارالمرتضی، بی‎تا

قرشی، سید علی اکبر، قاموس القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه،

کاشانی، فتح الله بن شکر‌الله، تفسیر کبیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین محمد حسن علمی، بی‌جا، کتابفروشی اسلامیه، بی‌تا

کرکی، علی بن حسن، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1370

محمدی، منوچهر، سیاست خارجی جمهوری اسلامی، تهران، نشر دادگستر، 1377

المراغی، تفسیر المراغی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‎تا

مصباح یزدی، محمد تقی، جنگ و جهاد در قرآن‌‌، قم، ‌موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، بی‌تا

معلوف، لوییس، المنجد، ترجمه احمد سیّاح، تهران، اسلام،

معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، تهران، امیرکبیر،

مغنیه، محمدجواد، الکاشف، بیروت، دارالعلم للملائین، 1990 م

مقتدر، هوشنگ، حقوق بین الملل عمومى، تهران، موسسه چاپ و انتشارات وزارت امورخارجه،

مقتدر، هوشنگ، مباحثی پیرامون سیاست بین‌الملل و سیاست خارجی، تهران، دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی،

مقداد، فاضل، کنز العرفان فی فقه القرآن، تصحیح عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، دفتر نشر نوید اسلام،

منصوری، جواد، نظری به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، بی‌جا، بی‌تا

نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، آخوندی،

نوری همدانی، حسین، جهاد، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،

چکیده

کارآمدی راهبرد سیاست خارجی، مرهون قاطعیت در اجرای مقاصد، ابتنا بر رویکرد فعال و سازنده، تأکید بر واقع‌گرایی در عین آرمان‌گرایی، شایسته‌سالاری، الزام به کسب همه اشکال قدرت برای رویارویی با دشمنان بشریت، انسجام در اجزای دستگاه دیپلماسی، بهره‌مندی از پشتوانه‌های مستحکم بینشی و گرایشی، استفاده از همه ابزارهای فرهنگی، سیاسی، حقوقی، اقتصادی، روانی و در نهایت، نظامی و برخورداری از سیاست‌های تشویقی و تنبیهی است. این آموزه‌ها و رویکرد‌ها در پرتو توجه به مؤلفه‌های جهاد در اندیشه سیاسی اسلام است. پیش‌فرض چنین راهبردی، تصحیح نگاه به ماهیت جهاد در فقه سیاسی اسلام است. جهاد بر خلاف پندار رایج، صرفاً بر عملیات نظامی اطلاق نمی‌شود. این واژه بر روندی در سیاست خارجی اطلاق می‌شود که از اقدامات فرهنگی و دعوت، آغاز و به توسل به زور نظامی منتهی می‌شود. راهی که فقه سیاسی برای دستیابی به سیاست خارجی فعال، پویا و سازنده فرارو می‌نهد، همان راهبرد جهادی مبتنی بر مفهومی فراتر از چارچوب مقرر در منشور ملل متحد است.

کلید واژه‌ها: جهاد، سیاست خارجی، جمهوری اسلامی ایران، دکترین و راهبرد جهادی

 

مقدمه

سیاست خارجی یک کشور پس از تصمیم‌گیری به وسیله افراد یا نهادهای رسمی باید با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های گوناگون و طی مراحل مختلفی اجرا شود.1 در نظام اسلامی و در حوزه سیاست خارجی آن، جهاد در مفهوم خاص آن که همان جهاد ابتدایی است و البته فراتر از جهاد دعوت است، مهم‌ترین و مؤثرترین ابزاری است که برای وادار کردن دیگران به تسلیم در برابر حقیقت به کار گرفته می‌شود. اهمیت این ابزار در سیاست خارجی به حدی است که می‌توان راهبرد سیاست خارجی نظام اسلامی را راهبرد جهادی دانست

در این نوشتار برای اثبات نقش جهاد در تدوین دکترین سیاست خارجی نظام اسلامی، جایگاه جهاد در نظام ضمانت اجرای بین‌المللی اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بررسی شده است

 

الف) مفهوم شناسی

1 مفهوم جهاد

یک ـ مفهوم لغوی

در فرهنگ معین آمده است: در شرعیات، جهاد «جنگیدن در راه حق» معنا می‌دهد و در حالت اسم بودن «جنگ دینی» و «غزو مسلمانان با کافران»

«جِهاد» مصدر است از جاهَدَ یُجاهِدُ جهاداً و مجاهده، در حالی‌که «جَهاد» به معنای زمین سخت و سفت است.3 ریشه این واژه‌ها را می‌توان از «جَهد» به معنای مشقت و سختی یا از کلمه «جُهد» به معنای کوشش گسترده و وسیع به‌اندازه طاقت دانست. اهل لغت می‌گویند: جهاد از جَهْد یا جُهْد در لغت به معنای «صعوبت و مشقت»4 «تلاش توأم با رنج»5 است. در لسان العرب آمده است: «گفته شده است که جَهد، یعنی سختی، و جُهد، یعنی نیرو و توان و طاقت»

در فرهنگ عربی لاروس «جَهد: رنج، سختی و جُهد: تاب و توان»7 و در المنجد «جَهد: کوشش، و رنج و مشقت، و جُهد: توانایی، قدرت و نیرو» ترجمه شده است

مرحوم صاحب جواهر در بیان مفهوم لغوی جهاد می‌گوید: جهاد در لغت به معنای مشقت و سختی و در اصطلاح شرعی، بذل جان و مال در جنگ با مشرکان و طغیان‌گران است.9 و آیت‌الله حسین نوری نیز می‌گوید

هرگاه جهاد را از ریشه «جُهد» بدانیم در آن صورت، «مجاهد» به کسی می‌گویند که هر آنچه را که از قدرت و توان و طاقت و نیرو به کف دارد، تا آخرین حدّ وسعت و امکاناتش در راه هدف خود به‌کار گیرد. و اگر جهاد را از ریشه «جَهد» در نظر بگیریم، در رابطه با آن، مجاهد کسی را گویند که با طیب خاطر در فراخنای دشواری‌ها و مشکلات گام بگذارد و برای رسیدن به اهداف خود، در سنگلاخ هستی پیش تازد و سرافرازی خود را در عرصه پیکارها جست‌وجو کند. به نظر می‌رسد که در رابطه با بحث ما، معنای مناسب‌تر و کامل‌تر جهاد، همان معنایی است که از ریشه «جُهد» گرفته می‌شود، زیرا جهاد در این معنا با آنچه از نظر قوانین شرعی مطرح است، نزدیکی و مناسبت بیشتری دارد

به‌طور خلاصه چه واژه جهاد را از «جَهد» به معنای کوشش، سختی و مشقت بگیریم و چه از «جُهد» به معنای توان و نیرو و طاقت، نتیجه معنای لغوی جهاد، سخت کوشیدن و بذل کردن امکان و توان آدمی در راهی و انجام دادن هر کاری است تا آنجا که توانایی آدمی اجازه می‌دهد

دو ـ مفهوم اصطلاحی

جهاد در اصطلاح فقیهان مسلمان، عبارت از عملیات نظامی علیه دشمنان و کفار است. برخی از موارد این کاربرد را در اقوال فقیهان مرور می‌کنیم

صاحب جواهر تعریف جهاد از نظر شرع و فقه اسلامی را چنین بیان می‌کند: «جهاد به معنای بذل جان و آن مالی است که جهاد بر آن متوقف می‌باشد در جنگ با مشرکین یا باغیان (طغیان کنندگان)، به نحوی خاص، یا بذل جان و مال و توان در راه اعلاء اسلام و اقامه شعائر ایمان است.»

و ایشان در تعریفی دیگر از جهاد می‌گوید: «نثار جان و هر آنچه از اموال که در محاربه با مشرکین یا باغین لازم باشد یا در مسیر اعلای کلمه اسلام و برپایی شعائر ایمان که در این صورت اختصاص به کفار و اهل بغی ندارد.»

از دیدگاه مرحوم صاحب جواهر جهاد اصطلاحی سه قسم است

1 جهاد اصلی که همانا جنگ ابتدایی با کفار بر سر اسلام است، چنانکه آیه «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کُرْهٌ لَّکُمْ وَعَسَى أَن تَکْرَهُواْ شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُمْ»(بقره: 216) ناظر به همین قسم است

2 قتال و جنگ با کفار که برای سرکوب مسلمانان برخاسته‌اند نیز به جهاد ملحق می‌شود اگر چه این قسم دفاع نیز هست

3 قتال ابتدایی با اهل بغی و تجاوز‌کاران به منظور اینکه به حق برگردند، علاوه بر اینکه دفاع در برابر آنان نیز تلقی می‌شود

به عقیده ایشان دفاع در برابر کسی که قصد کشتن نفس محترمه یا اخذ مال یا هتک حرمتی را دارد، جهاد اصطلاحی نیست، بلکه دفاع بوده و از این‌رو، فقیهان آن را در کتاب حدود ذکر کرده‌اند

سه ـ تفاوت مفهوم جهاد با اصطلاحات مشابه

برای روشن‌تر شدن معنای دقیق واژه «جهاد»، لازم است تفاوت آن با برخی اصطلاحات مشابه بررسی شود

آیاتی که در قرآن به جهاد مربوط است با واژه‌های مختلفی به این امر پرداخته‌اند. خود واژه جهاد و مشتقات آن 35 بار در قرآن به کار رفته است، اما سایر واژه‌ها به شرح زیر در قرآن آمده است

الف ـ حرب و محاربه: در قرآن مجید، واژه «حرب» و«محاربه» در مواردی به معنای جنگ به کار رفته است.14 البته در بعضی موارد نیز در معنایى غیر از مفهوم مصطلح «جنگ» به کار رفته است

جنگ واژه‌ای مربوط به دوران جاهلیت پیش از اسلام است. جنگ می‌تواند هم بر حق و هم بر باطل باشد، همان‌گونه که می‌تواند عادلانه یا ستمگرانه، مشروع یا غیر مشروع باشد. افزودن برخی از این صفات یا همه آنها به جنگ رواست، اما افزودن آنها به جهاد روا نیست. به همین سبب، نه در قرآن و نه در سنت، هیچ‌گاه جنگ، جایگاه جهاد را ندارد. جهاد را نباید با یک عملیات نظامی کور که هدفی جز تخریب ندارد اشتباه گرفت. جهاد، هم هدفمند است و هم در چارچوب حدود و قواعد16 که این دو امر باعث می‌شوند جهاد اقدامی انسانی و در راستای کمال انسان و جامعه باشد

ب ـ قتال: ماده دیگرى که در قرآن به معناى «جنگ» به کار رفته، «قتل» است که در مجموع 170 بار با مشتقات مختلف در قرآن استعمال شده است. تفاوت جهاد با قتال در این است که کلمه جهاد در اصطلاح مکتب اسلام، اگر مطلق هم به‌کار برده شود، مفهوم تکاپو در راه هدف الهی، حتی با از دست دادن حیات را در بر‌دارد، ولی قتال و مقاتله، تلاش و گلاویزی است که تنها اگر با هدف الهی بوده باشد، جهاد نامیده می‌شود.17 بنابراین اگرچه هر جهادی قتال است، اما هر قتالی جهاد نیست

ج‌ ـ سفک دم (خون‌ریزى): «سفک دم» که به معناى خون‌ریزى است، و دو بار در قرآن کریم به کار رفته است.18 «سفک دم»، اعم از قتال است و تنها در مورد جنگ به کار نمى‌رود

به طور کلی در میان واژه‌ها و تعابیرى که در قرآن به معناى جنگ به کار رفته‌اند بعضى از آنها، مثل «حرب»، «محاربه»، «قتال»، «مقاتله» و «اقتتال» بار ارزشى ندارند، بنابراین مى‌توانند خوب یا بد باشند. اما در میان واژه‌های به کار رفته در قرآن، اصطلاحاتى نیز وجود دارد که بار ارزشى، اعم از مثبت یا منفى دارند، نظیر «جهاد» و «سفک دم»

هر چند جهاد در استعمالات قرآنی‌، همیشه بار مثبت ندارد و گاهى در مصادیق منفى نیز به کار رفته است،19 اما در فرهنگ اسلامى، کلمه «جهاد» بار ارزشى مثبت دارد و بر عکس آن، «سفک دم» داراى بار ارزشى منفى است. جهاد بر جنگى اطلاق مى‌شود که اهداف حق‌طلبانه و عادلانه دارد، از این‌رو، برخى از مترجمان، آن را به «جنگ مقدس» ترجمه مى‌کنند. عکس آن، واژه «سفک دم» است که اهداف حق‌طلبانه ندارد

همچنین باید توجه داشت که هر کجا پس از جنگ، قید «فى سبیل‌الله» ذکر شود، بر حقانیت و خداپسندانه بودن آن جنگ دلالت دارد؛ خواه این قید پس از لفظ «جهاد» و هم خانواده‌هاى آن که خود به خود نیز بار ارزشى مثبت دارد، به کار رود و خواه بعد از واژه قتال و کلمات هم‌خانواده‌اش ـ که خود به خود‌ هیچ‌گونه بار ارزشى ندارند

چهار ـ مفهوم مورد نظر از جهاد در این نوشتار

در کنار مفهومی که از جهاد در کاربرد‌های رایج فقهی مشاهده می‌شود، کاربرد گسترده دیگری نیز می‌توان برای جهاد تصور کرد که عملیات نظامی تنها بخشی از آن است. جهاد در این مفهوم گسترده (در برابر دیدگاهی که جهاد را «عملیات نظامی مشروط به دعوت» می‌داند) را باید «دعوت با ضمانت اجرای نظامی» دانست. چنین تعریفی از جهاد همان چیزی است که در تاریخ نبوی اتفاق افتاد. مشکل این است که پرونده اقدامات جهادی در تاریخ اسلام منحصر به اقدامات خلفاست و احتمالاً تلقی نخست از جهاد هم، متأثر از استناد به سیره خلفاست. ما معتقدیم در استنباط جهاد و مراحل و چگونگی آن باید به منابع اصیل حجیت که همان قول و فعل معصوم است، استناد کرد و عملکرد خلفا در این خصوص چون معصوم نبوده‌اند، حجیتی ندارد

کاربرد جهاد در این نوشتار‌، تنها شکل نظامى ندارد و هر نوع مبارزه و پیکارى، خواه نظامى باشد یا اقتصادى یا فرهنگى و یا سیاسى، همه را در بر‌مى‌گیرد. این حکم که ضمانت اجرای اهداف انسانی اسلام است از دعوت آغاز می‌شود و به جهاد نظامی ختم می‌گردد. بنا‌بر این از تمام مراحل جهاد می‌توان راهبردی خاص را برای سیاست خارجی استنتاج کرد که همان راهبرد جهادی است. این راهبرد از تبلیغات شروع می‌شود و به اعمال فشار‌های اقتصادی و سیاسی و در نهایت، توسل به زور نظامی منتهی می‌گردد

شاهد این استنباط در مفهوم‌شناسی مفروض در این نوشتار، روایتی از امام صادق(ع) است که فرمود: «إن الله عزّ وجلّ بعث رسوله بالاسلام إلى الناس عشر سنین فأبوا أن یقبلوا حتى أمره بالقتال، فالخیر فی السیف وتحت السیف والامر یعود کما بدأ»

طبق این روایت، رسول خدا مردم را ده سال به امر الهی دعوت کرد و وقتی از پذیرش امتناع ورزیدند خداوند ایشان را به قتال امر فرمود. بنابر این، خیری اگر هست در شمشیر و زیر سایه شمشیر است و این سنت مستمر الهی است که چون انسان‌ها در برابر پیام الهی مقاومت می‌کنند این پیام باید مورد حمایت قدرت و شمشیر و اقتدار نظامی قرار گیرد و گرنه مخالفان و معاندان از سنگ اندازی و ممانعت در برابر منطق عدالت و حقیقت هرگز کوتاه نخواهند آمد. در واقع، طبق این روایت، قتال و جنگ نظامی، زمانی در اسلام تشریع شد که دعوت بی‌اثر شد و این ترتب در هر زمانی از سوی حاکم اسلامی باید مد نظر باشد. این، سنت دائمه‌ای است که در زمان غیبت همچون زمان حضور به استناد «والامر یعود کما بدأ» که در روایت به آن اشاره شد، همواره باید به مثابه یک اصل مورد نظر باشد و امر سیاست خارجی باید با دعوت آغاز شود و طی مراحل تا توسل به زور نظامی باید از قاعده عقلایی تنزل تدریجی بهره برد

در مجموع، جهاد در مفهوم موسع آن، مجموعه اقداماتی است که به حاکمیتِ اصول ارزشمند الهی و انسانی و رفع ستم از مظلومان و مستضعفان و احیای کلمه حق که نجات انسان و سعادت اوست، منتهی شود. و البته گاهی این اقدامات به توسل به زور نظامی نیز منتهی می‌گردد

به عبارت دیگر، با توجه به واقعیات تاریخی اسلام که در عصر نبوی به وقوع پیوسته است، جهاد ابتدایی بر خلاف آنچه به ذهن متبادر می‌شود صرفاً بر عملیات نظامی اطلاق نمی‌شود. این واژه بر یک روند در سیاست خارجی اطلاق می‌شود که از اقدامات فرهنگی و دعوت آغاز و به توسل به زور نظامی منتهی می‌شود

از سوی دیگر، مراد از جهاد در این پژوهش، جهاد ابتدایی است. دفاع، هم در منشور سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده و هم در فقه سیاسی اسلام بدون هیچ سخنی پذیرفته شده است. اما جهاد مصطلح در این نوشتار که همان جهاد ابتدایی است، در کاربرد قرآنی نیز غیر از دفاع و در عرض آن مطرح است

ممکن است گفته شود جهاد ابتدایی که از اختصاصات عصر حضور امام معصوم است چگونه می‌تواند مبنای دکترین سیاست خارجی در عصر غیبت باشد. در پاسخ می‌توان گفت که اولاً: در این نوشتار معلوم خواهد شد که اختصاص جهاد به عصر حضور از مسلمات فقهی نیست. ثانیاً حتی اگرجهاد ابتدایی از احکام اختصاصی عصر حضور فرض شود، تنها بخش و مرحله نظامی آن است که اختصاص به عصر حضور دارد، اما مراحل دیگر جهاد ابتدایی، مثل اصل دعوت و اقدامات فرهنگی و فشار‌های غیر نظامی، مثل حصر اقتصادی و تحریم و ابزارهای سیاسی و نظایر اینها برای نشر اسلام و دفاع از حقوق انسان‌ها و گسترش ارزش‌های انسانی و اسلامی چنین اختصاصی ندارد و در عصر حاکمیت فقیه عادل نیز باید سرلوحه سیاست‌گذاری‌های نظام اسلامی باشد

بدین ترتیب، از مجموعه مراحل جهاد ابتدایی می‌توان راهبرد سیاست خارجی را به شرحی که در این رساله به آن ژرداخته خواهد شد، استنباط کرد

2 مفهوم سیاست خارجی

 

کلمات کلیدی :

مقاله نشانوارههای جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word)

 

  مقاله نشانواره‌های جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word) دارای 33 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله نشانواره‌های جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله نشانواره‌های جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
1 مفهوم‌شناسی  
1ـ1 دین  
2 ـ 1 حکومت  
1ـ2ـ1 حکومت الهی  
2ـ2ـ1 حکومت طاغوتی  
3ـ1 جمهوری اسلامی  
1ـ3ـ1 جمهوریت  
2ـ3ـ1 اسلام  
2 شاخص‌های جمهوری اسلامی ایران  
1ـ2 در حوزه باور(مبانی فکری)  
1ـ1ـ2 آموزه‌های اعتقادی  
1ـ1ـ1ـ2 خدامحوری  
2ـ1ـ1ـ2 رهبری سیاسی(نبوت و امامت)  
3ـ1ـ1ـ2 تأکید بر علت غایی (باورمندی به معاد)  
4ـ1ـ1ـ2 پیوستگی دین و سیاست  
2ـ1ـ2 معرفت‌شناختی  
1ـ2ـ1ـ2 وحی، عقلانیت  
2ـ2ـ1ـ2 علم، دانش اندوزی همراه با معنویت  
3ـ1ـ2 انسان‌شناسی  
2ـ2 درحوزه ساختار  
1ـ2ـ2 بایستگی حکومت  
2ـ2ـ2 حاکمیت دینی  
3ـ2ـ2 مشروعیت الهی و مشارکت مردمی  
4ـ2ـ2 ولایت و حاکمیت فقیه  
5ـ2ـ2 الگوی مردم‌سالاری دینی  
6ـ2ـ2 ساختار حقوقی  
3ـ2 در حوزه رفتار و عملکرد  
1ـ3ـ2 رفتار نخبگان  
2ـ3ـ2 رفتار گروه‌ها و احزاب  
4ـ3ـ2 رفتار شهروندان  
3 نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله نشانواره‌های جمهوری اسلامی ایران تحت فایل ورد (word)

پترسون، مایکل و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احسان نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران، طرح نو، 1376

تالیافر، چارلز، عقل و فلسفه دین در قرن بیستم، ترجمه انشاء الله رحمتی، تهران، سهروردی، 1382

سروش، عبدالکریم، فربه‏تر از ایدئولوژی، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط، 1375

براون، کالین، فلسفه و ایمان مسیحی، ترجمه طه طاوس میکائیلیان، تهران، علمی فرهنگی، 1375

حجاریان، سعید. «رابطه دین و خشونت»، همشهری، 27 و 29/5/79

مجتهد شبستری، محمد، نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران، طرح نو، 1379

طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1360

امام خمینی(ره)، صحیفه امام، تهران، مؤسسه نشر و تنظیم، 1378

حجاریان، سعید، «سیاست دینی و سیاست عرفی»، حیات نو، 11 و 12/4/79

مصباح‌ یزدی، محمدتقی‌، «حکومت‌ و مشروعیت»، کتاب نقد، ش 7، ص 59 ـ 61

سروش، عبدالکریم. «تحلیل مفهوم حکومت دینی»، کیان، ش 32، ص 9-17

امام خمینی(ره)، صحیفه نور، تهران، وزارت ارشاد 1370

هاشمی، محمدحسین، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، چ پنجم، تهران، میزان، 1382

قاضی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران، دانشگاه تهران، 1380

خامنه‌ای، سیدعلی، بررسی ابعاد حکومت اسلامی، حکومت در اسلام، مقالات سومین و چهارمین کنفرانس اندیشه اسلامی انتشارات امیر کبیر، چ دوم، 1367، ص‏30

روآ، الیویه، تجربه اسلام سیاسی، محسن مدیر شانه‏چی و حسین مطیعی امین، تهران، بین‏المللی الهدی، 1378

امام خمینی(ره)، ولایت فقیه، تهران، موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی(ره)،1373

استوکر، جری و مارش دیوید،‌ روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد یوسفی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چ دوم، 1384

آقایی، بهمن و علی‏بابایی، علیرضا، فرهنگ علوم سیاسی، ج 1، ص 245

امام خمینی(ره)، کتاب البیع، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1365

لاریجانی محمدجواد، حکومت: مباحثی در مشروعیت و کارآمدی، تهران، سروش، 1373

عشقی، لیلا، زمانی غیرزمان‏ها امام، شیعه و ایران، ترجمه احمد نقیب‌زاده، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 1379

بوزمان، آدا. ب، اطلاعات استراتژیک و کشورداری، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1382

دال، رابرت آلن، درباره دموکراسی، ترجمه حسن فشارکی، تهران، شیرازه، 1379

چکیده

شناخت جمهوری اسلامی ایران مستلزم تبیین شاخص‌های آن است. جمهوری اسلامی ایران مشابه هر نظام سیاسی، دارای سه ساحت باور (فلسفه سیاسی)، ساختار و رفتار است. در این پژوهش تلاش شده است تا شاخص‌های جمهوری اسلامی ایران در این سه محور مورد بررسی قرار گیرد. در ساحت باور تاکید بر خدا محوری، انسان‌شناسی بر پایه اندیشه اسلامی و عقیده به نبوت و معاد است. در عرصه ساختار ویژگی‌های ساختار سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مطرح است و در حوزه رفتار می‌توان به رفتار نخبگان ،شهروندان و گروه‌های اجتماعی اشاره کرد. این مقال با رویکرد نظری و تحلیلی به شاخص‌ها و نشانه‌های نظام جمهوری اسلامی می‌پردازد.

کلید واژه‌ها: نشانه، شاخص، انسان‌شناسی، خدامحوری، ساختار سیاسی اجتماعی

 

مقدمه

پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 نقطه عطفی مهم در روند تاریخ اندیشه شیعی و جامعه ایرانی به شمار می‌رود. از آغاز عصر غیبت به جز مقاطعی کوتاه، شیعیان همواره تحت سیطره حکومت‌های ستمگر قرار داشتند و مسئله امامت از دغدغه‌های مهم آنان در ساحت سیاست به شمار می‌رفت. این امر موجب شد بود تا آنان هرگاه فرصت می‌یافتند، حاکمیت و رهبری سیاسی جامعه را در قالب نظریه «ولایت فقیه»، که شکل تنزل یافته امامت است، مطرح و در صورت امکان بدان جامه عمل بپوشانند

تجربه عینی شیعه در عصر غیبت نشان می‌دهد که نظریه ولایت فقیه در مقام عمل، به مثابه الگویی مسلط با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی در قالب‌های گوناگونی ظهور یافته است. مبارزه منفی با حکومت جائر و الگوی تقیه، انتصاب پادشاه از سوی فقیه در برهه‌ای از دوران صفویه، نظریه مشروطه مشروعه در دوره قاجار و در نهایت، تشکیل نظام جمهوری اسلامی ایران را می‌توان کوشش‌هایی در این راستا برشمرد. آنچه در این سیر تاریخی قابل مشاهده است، اصول و بنیاد‌های ثابتی است که در نظریه به رغم تنوع شرایط تاریخی خود را متعهد به آنها نشان داده است و انعطاف معقول در برابر شرایط متغیر نیز غفلت نورزیده است. آنچه بیان شد، نشانگر تشکیکی و ذومراتب بودن اعمال نظریه در شرایط مختلف است

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، الگویی از حاکمیت سیاسی در ایران استقرار یافت که در جهان معاصر منحصر به فرد و تا پیش از آن، در دیگر جوامع سیاسی سابقه نداشت. این نظام سیاسی اولاً، مبتنی بر اسلام بود، ثانیاً، جمهوریت را به مثابه الگویی حقوقی پذیرا بود. در ساحت نظری طی سه دهه اخیر، دیدگاه‌های متنوعی در تبیین آن ارائه شده است. پاره‌ای از دیدگاه‌ها جمهوری اسلامی را پارادوکسیکال قلمداد می‌کنند. در حالی که، در رویکرد متفکران شیعی، که از متدولوژی اجتهاد در تبیین آن سود جسته اند، این دو قابل جمع بوده و میان آن دو تهافتی به چشم نمی‌خورد. پرسش اصلی پژوهش آن است که: جمهوری اسلامی ایران چیست و نشانواره‌های آن کدام‌اند؟

شاخص‌های نظام معنایی اسلام، در ایجاد انقلاب در ایران کدامند؟ به دیگر سخن بُعد نظری تشیع که مبارزات پراکنده جامعه را بسیج و متحد ساخت و پس از پیروزی انقلاب با ایجاد نظام جمهوری اسلامی ایران ساختاری بر پایه اسلام به وجود آورد چیست

 

1 مفهوم‌شناسی

درتبیین ماهیت جمهوری اسلامی ایران توجه به مفهوم واژه‌های زیر ضروری است

1ـ1 دین

«دین» را از زوایای مختلف بررسی کرده اند. دین‏پژوهان در تعریف دین، گاه دایره آن را چنان وسیع گرفته‌اند که شامل اسطوره و خرافات شده و گاه دایره آن را به گونه‌ای تنگ گرفته‌اند که فقط بر بعضی از ادیان منطبق است. نتیجه اینکه تعریف‌های گوناگونی از دین ارائه شده‏ است. و تأمل در باره هر یک نشان می‌دهد که این تعاریف عموماً فاقد جامعیت و مانعیت است.0 به نظر می‌رسد، کوشش برای یافتن عناصری که قدر مشترک همه ادیان باشد، بی‏نتیجه، بوده است و در نتیجه هر تعریفی برگرفته از دین یا ادیان خاصی است و بطورطبیعی در تبیین ویژگی‌های دین یا ادیان دیگر روایی نداشته و نارسا است

تعریف سکولارها از دین به گونه‌ای است که به تحدید دین منتج می‌شود. برای مثال، آنان دین را مقوله‌ای قدسی و راز آلود می‌دانند که آدمی نباید در پی کشف این راز باشد.1 شلایرماخر، متکلم مسیحی معتقد است: «حقیقت و جوهر دین عبارت است از احساس توکل محض‏».2 یا گفته شده است: «دین حاوی مجموعه‌ای از ارزش‌های قدسی و لایتغیر است که از وحی نشات گرفته. این ارزش‌ها خصلت قراردادی و بین الاذهانی ندارد، یعنی جزمی‌اند و از این‌رو، با تعصب و غموض همراه می‌شوند.3 برخی سکولارها نیز در تعریف دین، به سه سطح اعمال و شعائر، ایده‌ها و عقاید و سطحی درونی‌تر، که تجربه‌های دینی است، اشاره کرده‌اند و اصل دین‌داری را تجربه دانسته و ادعا می‌کنند که تعریف درون دینی در قرآن نیز مشتمل بر همین سه لایه است.4در این پژوهش، مقصود ما از دین، تنها ادیان ابراهیمی است. به نظر می‌رسد، تعریف رایج از دین، که در میان اغلب اندیشمندان شیعه رایج است، عبارت است از اینکه، دین مجموعه‏ معارفی است که مبتنی بر هست و نیست‌ها و بایدها و نبایدها است که از ناحیه خدای متعال به پیامبران ارسال شده است. علامه طباطبایی در تعریف دین چنین می‌نویسد: «دین مجموعه معارف مربوط به مبداء و معاد و مانند آن و قوانین و مقررات فردی یا اجتماعی است که از طریق وحی و نبوّت بدست می‏آید».5 این تعریف تنها درباره ادیان آسمانی صادق است و نشان می‏دهد که دین دارای خاستگاهی غیر بشری است. دین، برنامه و دستورالعملی است که از سوی خداوند متعال برای هدایت انسان‌ها است.6(شوری: 13)؛ (فرقان: 5ـ4)

2 ـ 1 حکومت

امروزه مناطق کره زمین تحت حاکمیت حکومت‌هایی قرار دارند که با مرزبندی‌های جغرافیایی از یکدیگر متمایزند. حکومت در نگاه دین اسلام، اشاره به قدرت سازمان یافته‌ای دارد که در راستای وظایفی چون ایجاد امنیت، تأمین معیشت و ایجاد بستری برای رشد و تعالی در جامعه شکل گرفته است. از منظر قران کریم، تمایز واقعی حکومت‌ها بر حسب جهان‌بینی است که به دو نوع، الهی و طاغوتی بخش پذیرند. بر این اساس از منظر امام خمینی(ره) هر حاکمیتی که در عصر غیبت مبتنی بر پایه ولایت فقیه نباشد، طاغوتی است: «اگر چنانچه فقیه در کار نباشد، ولایت فقیه در کار نباشد، طاغوت است، یا خدا یا طاغوت ; اگر به امر خدا نباشد، رئیس جمهور با نصب فقیه نباشد، غیر مشروع است. وقتی غیرمشروع شد، طاغوت است، اطاعت او اطاعت طاغوت است»

1ـ2ـ1 حکومت الهی

حکومت اسلامی برترین مصداق حکومت الهی است که در آن دین مرجعیت داشته و دارد. معنای این امر آن است که اولاً، قانون برگرفته از اسلام باشد. ثانیاً، کارگزار آن بر اساس اسلام شناسایی و گزینش شود و ثالثاً در مقام اجرا نیز اسلام مبنا قرار گیرد. برخی در بیان معنا، مفهوم و شاخص حکومت دینی براساس تجربه حاکمیت کلیسایی، سه دیدگاه را طرح می‌کنند. در تبیین فصل ممیز میان دولت دینی و دولت عرفی «حاکم» را معیار قرار می‌دهند که آیا شخص روحانی و ربانی است‏ یا شخصی عرفی. اینان در ارزیابی این نکته را طرح می‌کنند که «دینی بودن یک فرد» شاخص مناسبی برای دینی بودن نظام سیاسی نیست. سپس، دیدگاه دومی را با این پرسش مطرح می‌کنند که آیا در سیستم حکومتی، دستگاه روحانیت در دستگاه دولتی ادغام شده است‏ یا نه. و در ارزیابی، آن را نیز مبنای مناسبی ارزیابی نمی‌کنند؛ زیرا کم اتفاق می‏افتد که سلسله مراتب روحانی و دولتی کاملاً بر هم منطبق شوند. آنگاه «منشأ مشروعیت» را سومین معیار بیان می‌کنند؛ به این معنا که مشروعیت‌های سنتی و بعضاً کاریزماتیک را مبنای دولت دینی و مشروعیت‌های قانونی ـ عقلانی را مبنای دولت عرفی می‏دانند. و مبنای مصلحت (منفعت) را دائرمدار هر نوع حکومتی بر می‌شمارند. و مدعی هستند که مصلحت‌های عمومی در دولت‌های عرفی، توسط عموم مشخص می‏شود. آنان مدعی‌اند ‏که در قانون اساسی، حاکمیت از آن خدا دانسته شده که انسان را بر سرنوشت‏خود حاکم کرده است. در نتیجه، جمهوری اسلامی نیز عرفی است؛ زیرا مبنای تشخیص و تعیین مصالح را، عرف عمومی می‌داند؛ یعنی عرف مسلمین و متدینینی که در این مملکت زندگی می‏کنند، تعیین‏کننده نظام سیاسی و قانون‏گذاری است

این افراد با توجه به مفهوم حکومت دینی در غرب به سه معنا از حکومت دینی در جمهوری اسلامی ایران اشاره می‌کنند: نخست با تأسی به دیدگاه آگوستین، دولت و دین را مانعه‏الجمع می‌دانند. و مدعی هستند که بعدها در عصر توماس آکویناس (قرن سیزدهم) تئولوژی مسیحیت، عقلانی و زمینی ‏شد. در نتیجه، اشکال مختلفی از دولت‌های دینی نظیر روحانی‏سالاری،9 یا ربانی سالاری، که در آنجا سلطنت متعلق به ارباب کلیساست، شکل گرفتند

دوم دولت دینی، به مثابه سلطنت متدینین و عدم ضرورت رعایت قوانین اسلامی و در نتیجه، حکومتی که در جامعه‌ای حاکم است و افراد و شهروندان آن متدین هستند، حکومت هم، مسامحتاً دینی به حساب می‌آید. مشابه این تعبیر، تعبیر فلسفه اسلامی است که بعضی آن را «فلسفه مسلمانان» معنا می‌کنند یعنی فلسفه‌ای که در بین مسلمانان رایج است هر چند منطبق با تفکر اسلامی نباشد. از این‌رو، برای صدق این معنا از حکومت دینی، ضرورتی ندارد که حاکم مقید به اجرای احکام شرع باشد. طبق این معنا همه حکومت‌هایی که از صدر اسلام تاکنون در مناطق مختلف جهان در جوامع مسلمان تشکیل شده است،«حکومت دینی» نامیده می‌شوند

سوم «قیصر و پاپی‏» (سزار پاپیسم) که در آن حکومت حوزه دینی از حوزه سیاست تفکیک شده است، ولی قیصر قدرت پاپ را هم به دست می‏گیرد و کلیسا سیادت قیصر را می‌پذیرد. قیصر در عین حال، بالاترین مقام روحانی است. ‏برخلاف حکومت روحانی‏سالاری، که پاپ قدرت قیصر را به‏دست می‏گرفت.10می‌توان گفت که در «حکومت دینی» ایده‌آل نه تنها قوانین و مقررات اجرایی بایستی برگرفته از احکام دینی باشد، بلکه مجریان آن نیز مستقیم یا غیر مستقیم از سوی خدا نصب شده باشند. اگر حکومتی تنها احکام دینی را رعایتنماید، می‌توان «مدل بدل اضطراری برای حکومت دینی مقبول» دانست، یعنی در صورت عدم امکان تحقق حکومت به معنای اول، به ناچار می‌توان سراغ حکومت دینی به معنای دوم رفت.11 برخی اصطلاح حکومت دینی را حاوی تناقض می‌دانند «مفهوم حکومت دینی، در نفس خویش متضمّن تناقض است؛ دین یک امر قلبی است و بر قلوب نمی‏توان حکومت کرد و از این‌رو، حکومت دینی نمی‏توان داشت»

در پاسخ باید گفت، بی‌تردید هر چند بخشی از دین مربوط به درون، قلب و باطن انسان است، امّا همه دین چنین نیست. با مراجعه به‏ متون دینی روشن می‏شود که بخش عظیمی از آموزه‏های دین در رابطه با سیاست، حکومت، اقتصاد، آداب معاشرت، حقوق، و; است

2ـ2ـ1 حکومت طاغوتی

نظام‌های سیاسی مبتنی بر اومانیسم، در هر شکلی که تجلی یابند طاغوتی‌اند؛ چرا که انحراف از قوانین اسلامی و تجاوز به حق ربوبیت الهی طغیان و ظلم محسوب می‌شود. در قرآن کریم و روایات، برخی ویژگی‌های نظام طاغوتی ترسیم شده که از جمله می‌توان به ویژگی‌هایی نظیر دیکتاتوری، استبداد و خودکامگی، انحصارطلبی، قدرت‌طلبی و تکّبر و برتری‌طلبی اشاره کرد. «جز سلطنت خدائی، همه سلطنت‌ها برخلاف مصلحت مردم و جور است، و جز قانون خدایی همه قوانین باطل و بیهوده است»

3ـ1 جمهوری اسلامی

 

کلمات کلیدی :

مقاله شاخص مشارکت سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تحت فایل و

 

  مقاله شاخص مشارکت سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تحت فایل ورد (word) دارای 31 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله شاخص مشارکت سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله شاخص مشارکت سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
مفهوم‌شناسی  
الف. پیشرفت سیاسی  
ب. مشارکت سیاسی  
ج. شاخص  
1 شاخص‌ مشارکت سیاسی در حوزه بینش  
1ـ1 مسئولیت‌پذیری  
2ـ1 نگاه ابزاری به قدرت  
صلاح متقابل  
بصیرت  
الف. شناخت حق  
ب. دشمن‌شناسی  
ج. موقعیت‌شناسی  
2شاخص‌ مشارکت سیاسی در حوزه ساختار  
بیعت  
مشورت  
جهاد  
3شاخص مشارکت سیاسی در حوزه رفتار  
اطاعت از نظام سیاسی  
نصیحت  
امربه معروف و نهی از منکر  
ارتباط مستمر و مستقیم دولت و مردم  
پاسخگویی  
استواری  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله شاخص مشارکت سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تحت فایل ورد (word)

نهج البلاغه، (1378)، چ چهاردهم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، قم، بی‌نا

ابن ابی الحدید، عبدالحمید (1337)، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی

ابن خلدون، عبد الرحمن (1375)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، چ هشتم، تهران، علمی فرهنگی

ابن‌منظور، محمد (1300ق)، لسان العرب، بیروت، دار صادر

اسکافی (1981م)، المعیار والموازنه، تحقیق باقر محمودی، بی‌جا، بی‌نا

آبراکرامی، نیکلاس و دیگران (1367)، فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمه حسن پویان، تهران، چاپخش

بلاذری، احمد (1397ق)، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت، دارالتعارف

پژوهشکده باقر العلوم (1382)، فرهنگ جامع سخنان امام حسن(ع)، ترجمه علی میویدی، چ دوم، تهران، امیرکبیر

تمیمی، عبدالواحد بن محمد (1366)، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى

ثقفی، ابواسحاق (1410ق)، قالغارات، قم، مؤسسه دارالکتاب

جعفریان، رسول (1380)، تاریخ وسیره سیاسی امیرمومنان علی، قم، دلیل ما

خامنه‌ای، سیدعلی (1383)، سخنرانی در جمع نمایندگان مجلس شورای اسلامی، لوح فشرده حدیث ولایت

ـــــ، (1386)، سخنرانی در جمع دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، لوح فشرده حدیث ولایت

داد، سی.ایچ (1369)، رشد سیاسی، ترجمه عزت‌الله فولادوند، چ دوم، تهران، نو

رحمت‌نیا، علیرضا (1389)، فرهنگ واژگان شاخص‌های ارزیابی توسعه، تهران، معاونت برنامه ریزی و مطالعات راهبردی ریاست حمهوری

راش، مایکل (1377)، جامعه وسیاست، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، سمت

سوی، آلوین (1383)، تغییراجتماعی وتوسعه، ترجمه محمود مظاهری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی

صدوق (1404ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دارالرضی

ـــــ، (بی‌تا)، علل الشرائع، قم، داورى

طباطبائی، محمدحسین (1374)، المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

طبرسا، غلامعلی و همکاران (1380)، تبیین شاخص‌های فرهنگی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

طبرسی، فضل‌بن حسن، (1360)، مجمع البیان، تهران، فراهانی

طبری، محمدبن جریر (1967م)، تاریخ طبری، چ دوم، بیروت، دارالتراث

عاملی، حر (بی‌تا)، وسایل الشیعه. قم، آل‌البیت

کلینی، محمدبن یعقوب (1365)، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه

کوفی، ابن‌اعثم (بی‌تا)، الفتوح، بی‌جا، بی‌نا

مجلسی، محمدباقر (بی‌تا)، بحارالانوار، بی‌جا، اسلامی

محمودی، محمدباقر (1376)، نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

مصباح، محمدتقی (1388)، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، چ چهارم، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

ـــــ، (1377)، حقوق و سیاست در قرآن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

مفید، محمدبن نعمان (1413ق)، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید

منقری، نصربن مزاحم (1403ق)، وقعه صفین، قم، کتابخانه آیت الله مرعشى

میر موسوی، سیدعلی (1388)، اسلام سنت دولت مدرن، تهران، نی

میلبرث، لستر و لیل گوئل (1386)، مشارکت سیاسی، ترجمه سیدرحیم ابو الحسنی، تهران، میزان

نائینی، محمدحسین (1361)، تنبیه الامه وتنزیه المله، با توضیحات سید محمود طالقانى، تهران، شرکت سهامى انتشار

نوری طبرسی، میرزا حسین (1408ق)، مستدرک الوسایل، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)

یعقوبی، محمدبن ابی یعقوب (بی‌تا)، تاریخ یعقوبی، بی‌جا، بی‌‌نا

 

 

چکیده

دراسلام مشارکت سیاسی یکی از ویژگی‌های جامعه پیشرفته اسلامی به شمار می‌رود. می توان شاخص‌های آن را در الگوی پیشرفت اسلامی درحوزه بینش، ساختار و رفتار نشان داد. درحوزه بینش دین نگاه ابزاری به قدرت دارد و حکومت امانت الهی تلقی می‌گردد. تبعیت ازحاکم ومشارکت در امر سیاسی نیز به عنوان یک تکلیف دینی نگریسته می‌شود. ساختار نظام سیاسی اسلام به گونه‌ای مشارکت جویانه سازماندهی می‌گردد و نهاد‌های چون؛ بیعت، مشورت، و جهاد برای سازماندهی امر سیاسی در نظر گرفته شده است. درحوزه رفتارشهروندان جامعه اسلامی ضمن داشتن بصیرت لازم باحاکم مشروع بیعت نموده واز او اطاعت می‌نمایند. در این جامعه مردم و دولت می‌کوشند تا حکومت صالح را با خیر خواهی و اتحاد محافظت نمایند

کلیدواژه‌ها: پیشرفت، مشارکت سیاسی، بیعت، مشورت، نصیحت

 

 

مقدمه

از مهم‌ترین مباحث مربوط به سیاست، توسعه سیاسی می‌باشد که برگرفته از فرهنگ سیاسی غرب است و ابتدا در غرب مطرح و طولی نکشید که متفکران غربی برای سایر کشورها نیز در این خصوص توصیه‌هایی را ارائه دادند. از نیمه دوم قرن بیستم، موضوع توسعه در جهان سوم، به طور فزاینده‌ای وارد محافل علمی و سیاسی غرب گردید و مکاتبی در این خصوص ظهور کرد؛ دانشمندان مکتب نوسازی بر این عقیده بودند که میان توسعه و غربی شدن، رابطه مثبت وجود دارد. ناکامی این نظریه، خاستگاه ظهور نظریه‌های موسوم به مکتب وابستگی گردید که وابسته بودن به غرب را عامل عقب‌ماندگی و بریدن از غرب را به عنوان عامل مهم توسعه پیشنهاد می‌نمود. مکتب نوسازی جدید، تلفیقی از این دو رویکرد همراه با توجه به ویژگی‌های محیطی هر کشور را مورد توجه قرار می‌دهد؛ چنان‌که نظریه نظام جهانی یک تحلیل کل‌گرایانه از توسعه را پیشنهاد می‌کند (ر.ک: سوی، 1383)

در مقابل، نگاه دیگر به سیاست و به تبع آن توسعه سیاسی، نگرش مبتنی بر آموزه‌های دینی است که در آن، امر سیاسی در قالب توجه به دستورات دینی مورد توجه قرار می‌گیرد. در اسلام، که دین جامعی است، به سیاست و تشکیل جامعه سیاسی توجه ویژه صورت گرفته است. تفکیک دیانت و سیاست مورد قبول نیست و سیره عملی رسول خدا(ص) بهترین گواه بر این ادعا است. پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان یک نقطه عطف در حکومت دینی، موجب خیزش دوباره تدین در عرصه سیاست گردید. اینک که دین در حوزه سیاست وارد شده و آن را در اختیار گرفته است، مسایلی فراوانی مورد چالش و سؤال است؛ از محورهای مهم در حاکمیت دینی، توجه به شاخص‌های یک الگوی توسعه در حوزه سیاست است. این الگو حوزه‌های گوناگون از عرصه حیات سیاسی را در بر می‌گیرد. یکی از این عرصه‌ها، توجه به مشارکت سیاسی است. مهم‌ترین موضوع مورد توجه در مشارکت سیاسی، این است که از ارتباط دو متغیر پیشرفت سیاسی دینی و مشارکت سیاسی، چه شاخص‌های را می‌توان به دست آورد؟ تا در کاربست الگوی پیشرفت اسلامی از این شاخص‌هایی استفاده شود

فرضیه این تحقیق چنین است: «در اسلام مشارکت سیاسی یکی از ویژگی‌های جامعه پیشرفته اسلامی به شمار می‌رود. می‌توان شاخص‌های آن را در پیشرفت سیاسی اسلامی در حوزه باور، ساختار و رفتار سیاسی نخبگان و شهروندان نشان داد. در حوزه باور، حکومت امانت الهی است. تبعیت از حاکم و مشارکت در امر سیاسی، تکلیف دینی به شمار می‌رود. در ساختار نظام سیاسی اسلام، نهاد بیعت، مشورت، و جهاد و اینکه ساختار سیاسی، حقوقی و فرهنگی مشارکت‌جویانه باشد، در نظر گرفته شده است. در حوزه رفتار، شهروندان جامعه اسلامی با حاکم مشروع بیعت نموده و از او اطاعت می‌کنند. همچنین در امور سیاسی، با بصیرت مشارکت می‌‌کنند»

در این تحقیق، برای اثبات فرضیه، به منابع اصلی معرفت دینی، یعنی کتاب و سنت مراجعه ‌شده است. هرچند از پژوهش‌های انجام شده در این خصوص نیز استفاده شده است. سه حوزه بنیش، ساختار و رفتار چارچوب کلان این تحقیق است که شاخص‌های به‌دست آمده ذیل آن قرار ‌می‌گیرد

 

 

مفهوم‌شناسی

پیش از ورود به بحث، سه مفهوم پیشرفت سیاسی، مشارکت سیاسی و شاخص تعریف می‌گردد

الف. پیشرفت سیاسی

پیشرفت سیاسی دانش‌واژه جدید است. برای تعریف این مفهوم، بررسی اندکی از معنای توسعه سیاسی لازم است و پس از روشن شدن نقیصه، مفهوم توسعه سیاسی در گفتمان پیشرفت مبتنی بر دین، اصطلاح پیشرفت سیاسی تعریف می‌گردد. آلموند گابریل، توسعه سیاسی را به معنای: «تفکیک اجزا و تخصصی شدن ساختار سیاسی» تعریف می‌کند و اینکه فرهنگ سیاسی بیشتر از سلک دین بدر آید و صورت این‌جهانی پیدا کند» (داد، 1369، ص19). در یک تعریف مفصل از سوی سی ایچ داد، توسعه سیاسی حداقل باید یکی از این ویژگی‌ها را داشته باشد: یکی، دگرگونی سیاسی برای هدف خاص، مثل لیبرالیسم در غرب و جامعه کمونیستی در شرق و یا دولت اسلامی. دوم، دگرگونی کلی در قلمرو سیاست، شامل تخصصی کردن و تفکیک وظایف و ساختارهای سیاسی و تمرکز قدرت، افزایش مشارکت مردم در سیاست، تقویت احساس یگانگی میان مردم و نظام سیاسی. سوم، ظرفیت یک نظام سیاسی برای حل مشکلات ناشی از توسعه، و به وجود آوردن سیاست‌های تازه برای جامعه و ایجاد ساختار‌های جدید. چهارم، توان یاد گرفتن که چگونه به نحو بهتر وظایف سیاسی را انجام داد و ساختار‌های سیاسی را ایجاد نمود (همان، ص 22)

دقت در تعریف‌های فوق نشان می‌دهد که توسعه سیاسی یک مفهوم بی‌طرف نیست و دنیوی شدن (سکولاریسم) یکی از مؤلفه‌های محوری در درون این اصطلاح است. از‌این‌رو، در این نوشتار به جای توسعه سیاسی، از مفهوم پیشرفت استفاده شده است. پیشرفت مدلی از توسعه مطلوب است که به اقتضای شرایط فرهنگی، تاریخی، و بر پایه مواریث اعتقادی و ایمان دینی صورت‌‌بندی می‌گردد (ر.ک: خامنه‌ای، 1383) و چون بر اساس مبانی نظری و فلسفی اسلام استوار است اسلامی، و از آن جایی‌که در ایران تولید می‌شود، ایرانی است (ر.ک: خامنه‌ای، 1386). به این ترتیب، پیشرفت عبارت از حرکت رو به جلو و رو به کمال انسان است که مشتمل بر تمام ابعاد وجودی انسان، به طور متوازن و متناسب باشد. این پیشرفت، که حرکت رو به جلو و رو به کمال انسان بوده، علاوه بر ابعاد مادی، ابعاد معنوی او را نیز شامل می‌گردد. البته در صورتی این پیشرفت محقق خواهد شد که این حرکت متوازن و متناسب به جلو رود

«پیشرفت سیاسی فرایندی است که طی آن جامعه و نهادهای اجتماعی به منظور رسیدن به کمال، می‌کوشند. ارزش‌های اسلامی ر ا در جامعه عینیت بخشند و به طور عینی‌تر، پیشرفت سیاسی رفتار یک فرد یا یک ارگان و یا کل جامعه است، با استفاده از بهترین ابزار و توأم با برنامه کامل تا هرچه زودتر هدف نظام سیاسی تأمین گردد (مصباح، 1388، ص 181-182)

ب. مشارکت سیاسی

برای «مشارکت سیاسی»، تعریف‌های گوناگونی ارائه شده است. برخی از آنها چنین است: «می‌توان مشارکت سیاسی را به آن دسته از فعالیت‌های شهروندان عادی تعریف کرد که شهروندان از طریق آن، درصدد تأثیرگذاری یا حمایت از حکومت و سیاست بر می‌آیند» (میلبرث و گوئل، 1386، ص 12). این تعریف، از این جهت که شامل کلیه فعالیت‌ها است، تعریف کل‌گرا است، ولی از این جهت که فقط به مشارکت شهروندان توجه دارد، تعریف جزء‌نگر می‌باشد

در تعربف دیگر، مشارکت سیاسی، شرکت در فرایندهایی که به گزینش رهبران سیاسی منجر می‌شود و سیاست عمومی را تعیین می‌کند یا بر آن اثر می‌گذارد، تلقی شده است (آبراکرامی و دیگران، 1367، ص 286). مایکل راش، با در نظر گرفتن سه رویکرد اساسی در جامعه‌‌شناسی سیاسی، سه معنای متمایز برای مشارکت سیاسی قایل شده است

درحالی که در نظریه نخبه‌گرایی، عمدتاً مشارکت سیاسی به نخبگان محدود بوده و از توده‌ها تصویری غیرفعال، ابزار دست نخبگان ارایه شده، در نظریه کثرت‌گرایی، مشارکت سیاسی به جهت تأثیرگذاری در تعیین سیاست‌ها و توزیع قدرت به مثابه کلید رفتار سیاسی به شمار می‌رود. همچنین در رویکرد مارکسیستی، مشارکت سیاسی به معنای آگاهی طبقات نسبت به وضعیت خود می‌باشد که سرانجام، سیاسی شدن طبقات را به دنبال خواهد آورد (راش، 1377، ص 123)

این تعریف مشخص می‌کند که در تعریف دانش‌واژه مشارکت سیاسی، هیچ توافقی وجود ندارد، می‌توان با رویکردهای گوناگون به آن نگاه کرد. به این ترتیب، در این پژوهش «مشارکت سیاسی» عبارت است از: «درگیر شدن فرد در سطوح مختلف فعالیت در نظام سیاسی از عدم درگیری تا داشتن مقام رسمی»

ج. شاخص

«شاخص، در اصل در علم اقتصاد کاربرد دارد. منظور از آن، عددی است که به‌عنوان معیار متوسط قیمت هر دوره را نسبت به دوره قبل نشان می‌دهد (رحمت‌نیا، 1389، ص 333). از آن جایی که در بسیاری از موارد، نمی‌توان به چنین عددی در مباحث سیاسی دست یافت، در این تحقیق معنای وسیع‌تری از شاخص مورد نظر است؛ نشان‌گرهایی که فرایند جمع‌آوری، طبقه‌بندی و تحلیل اطلاعلات را فراهم می‌کند. به‌طور کلی، جهت فعالیت‌ها را مشخص می‌سازد و از حیث مفهومی، چارچوب مناسبی را برای تدوین داده‌ها فراهم می‌سازد (طبرسا، 1380، ص15)

شاخص‌ مشارکت سیاسی از نظر اسلام در این پژوهش، در سه مؤلفه بینش، ساختار و رفتار مورد بررسی قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد، در برخی مؤلفه‌ها، تداخل‌هایی وجود داشته باشد، به گونه‌ای که هم در ساختار و هم در باور و یا در حوزه رفتار آن مؤلفه بگنجد؛ اما تلاش می‌شود که با رویکرد غالب، آنها را طبقه‌بندی کنیم

1 شاخص‌ مشارکت سیاسی در حوزه بینش

 

کلمات کلیدی :

مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشههای سیاسی

 

  مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) تحت فایل ورد (word) دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
تعریف شایسته‌سالاری  
فرآیند شایسته‌سالاری  
پایه و اساس شایسته‌سالاری  
شایسته‌سالاری در قرآن  
معیارهای شایسته‌سالاری از دیدگاه امام علی(ع)  
معیار‌های شایسته‌سالاری از دیدگاه اندیشمندان مدیریت  
الزامات دستیابی به شایسته‌سالاری  
راه‌کارهای رفع موانع استقرار نظام شایسته‌سالاری  
شیوه‌های سنجش شایسته‌سالاری  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) تحت فایل ورد (word)

نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، 1371

ابطحی، سیدحسین و عبدصبور، فریدون، شایسته سالاری، تهران، آزاد مهر، 1389

اردبیلی، یوسف، «مبانی قانونی وعلمی ارزشیابی»، مدیریت در آموزش و پرورش، 1372

اصلی‌پور، محمد، مدیریت و رهبری با سیری در نهج البلاغه، تهران، شورا، 1377

افغانلودین، شهین، اصول مدیریت از دیدگاه قرآن و احادیث، مشهد، واسع، 1380

الوانی، مهدی، «شایسته سالاری»، مجله تدبیر، شماره 82، خرداد 1377

بنیانیان، حسن، فرهنگ و توسعه :خط مشی گذاری برای تقویت فرهنگ توسعه در ایران، تهران، امیرکبیر، 1386

بیان‌، حسام‌الدین، آیین‌ مدیریت‌، تهران، مرکز آموزش‌ مدیریت‌ دولتی‌، ص‌ 387 -391، 1372‌

خاتمی، احمد، مدیریت از دیدگاه قرآن و حدیث، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1380

خوانساری، جمال‌الدین محمد، شرح غررالحکم و دررالکلم، تهران، دانشگاه تهران، 1360

ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمومنین، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1371

زرقی‌ رستمی، علیرضا‌، «معیارهای‌ انتصاب‌ و گزینش‌ از دیدگاه‌ حضرت‌ علی‌(ع)»، نشریه‌ آموزش‌ کاربردی‌ مدیران‌ جهاد سازندگی، سال اول، شماره9، آذر 1378، ص 3ـ4

رهبر، محمدتقی، سیاست و مدیریت از دیدگاه علی(ع)، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1366

سرمدی، محمدرضا، «مدیریت اسلامی (رشته علوم تربیتی)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، تهران، 1381

عباس‌‌زادگان‌، سیدمحمد، اصول‌ اساسی‌ در سازماندهی‌ ورهبری‌، تهران، شرکت‌ سهامی‌ انتشار، 1376

عباس‌نژاد، محسن، قرآن، مدیریت و علوم سیاسی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه، 1384

علیخانی، علی‌اکبر، توسعه سیاسی از دیدگاه امام علی(ع)، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، 1377ش

قزوینی، عبدالکریم بن محمد یحیی، بقا و زوال دولت در کلمات امیر‌المومنان(ع)، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی، 1371

مجموعه مقالات اولین همایش توسعه شایسته سالاری در سازمانها، تهران، شیوه، 1385

معادیخواه، عبدالمجید، فرهنگ آفتاب، فرهنگ تفصیلی مفاهیم نهج البلاغه، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1373

Bateman S.thomas. Scott A.Snell (2007), Management Leading & collaborating in a competitive word , Seventh Edition , MC Graw Hill , Irwin

Barr M D, (2006) The charade of meritocracy ,Vol 169 No 8, PP 45-

Cawley J, Heckman J, Vytlacil E (1999) Meritocracy in America: wages within and across occupations Industrial Relations (USA) Vol 38 No 3 , PP 112-

HeeMin Kim and Glenn R. Parker, (2000) When meritocracies fail ,

Department of Political Science, Florida State University, Tallahassee FL 32306-2049, USA

Hughes L.Richard ,GinnettC.Robert , CurphyJ.Gordon (2006) , Leadership , fifth Edition , MC Graw Hill

Klehe, U. Klehe,(2004) Choosing how to choose: Institutional pressures affecting the adoption of personnel selection procedures, International Journal of Selection and Assessment 12, pp. 327–342

Loh C, Building a politically accountable true meritocracy,Journal: Public dministration& Policy (Hong Kong),Vol 8 No 2, 1999, p. 23-

Luthans Fred (2008) , Organizational Behavior , Eleventh Edition , MC Graw Hill , Singapore

Rue W.Leslie ,LioydL.Byars (2003) , Management , Skills and Application, tenth Edition , MC Graw Hill , Irwin

Schermerhorn , J.R John , Hunt G.JAMES , Osborn N.Richard (2004 ) , Core concepts of organizational Behavior , JOHN Wiley & Sons , INC,LLC,USA

Scott Taylor Acquaintance,(2006) meritocracy and critical realism: Researchingrecruitment and selection processes in smaller and growth organizations International Management and Organization Group, Birmingham Business School, University of Birmingham, Birmingham B15 2TT, UK

Shannon k.mccoy, (2006) ,Primiing Meritocracy and the psychological justification of inequality , department of psychology , SANTA ,Barbara.USA

Yang Cao,(2003) Behind the rising meritocracy, politics and cultural change in urban . China University of North Carolina, Charlotte, USA

چکیده

امروزه سازمان‌ها در تلاش‌اند تا شایسته‌ترین افراد را شناسایی و جذب کنند. وضعیت‌ سازمانی‌ و منطق‌ حاکم‌ بر آن‌ ایجاب‌ می‌کند ‌از هر کسی‌ و هر چیزی‌ به‌ درستی‌ و متناسب‌ با موقعیت‌، بیشترین استفاده شود. شایسته‌سالاری بهره‌گیری از انرژی خلاق افراد نخبه و برگزیده اجتماع است. حضرت علی(ع) مسئله توان، لیاقت و شایستگی افراد را جزیی از بحث عدالت می‌دانند و این اصل را مهم‌ترین اصل اداره جوامع قرار داده، معتقدند که هر پستی به تناسب، به توان، خلاقیت، شایستگی و تخصص خاصی نیاز دارد و جایز نیست افراد هر کدام به جای دیگری قرار گیرند.

شایسته‌سالاری مبتنی بر شایسته‌خواهی و شایسته‌گزینی است. این شایستگی‌ها شامل دانش، مهارت‌ها، توانایی‌ها، به همراه سازه‌هایی نظیر ارزش‌ها، انگیزش، نوآوری و کنترل خود می‌باشد. نظام شایسته‌سالار، نظامی است که در آن بهترین افراد در بهترین جایگاه با بالاترین بازده، کار انجام می‌دهند و متناسب با تلاش خود حقوق و مزایا دریافت می‌کنند.

این مقاله، با رویکرد تحلیلی و به روش تحلیل محتوا، به استخراج مؤلفه‌های شایسته‌سالاری، و شناسایی شاخص‌ها از منظر اندیشمندان غربی و متن نهج‌البلاغه پرداخته است.

کلید واژه‌ها: شایسته‌سالاری، سازمان، مدیریت، نخبه‌گرایی، امام علی(ع)، اندیشمندان غربی.

 

مقدمه

نیروی انسانی از با‌ارزش‌ترین منابع در سازمان ها می‌باشند که با تلاش و ایجاد همگانی میان آنها و به‌کارگیری صحیح از آنها همراه با دیگر اجزای سازمان‌ها‌، می‌توان اهداف سازمانی را تحقق بخشید. این منابع دارای توانایی‌‌ها و قابلیت‌‌های بالقوه‌ای هستند که در محیط سازمانی بالفعل می‌شوند و دستیابی به این هدف‌، نیازمند درک و شناخت کامل انسان‌ها و فراهم کردن شرایط مناسب برای کار کردن و تلاش است. یکی از مباحثی که در این زمینه باید بررسی شود‌، قراردادن افراد در جایگاه‌های مناسب با توانایی و تجارب و قابلیت آنهاست. این فرآیند در قالب نظام شایسته‌سالاری1 بررسی می‌شود. امروزه یافتن افراد لایق و مناسب‌، از مهم‌ترین کار سازمانهاست. در حال حاضر، مهم‌ترین رقابت در سازمان‌ها یافتن افراد لایق و شایسته است. نظام شایسته‌سالاری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به اهداف خود نائل آیند

واژه شایسته‌سالاری را توسط مایکل یانگ2 در سال 1958 در کتاب طلوع شایسته‌سالاری3 مطرح کرد‌. او در این کتاب بیان می‌کند که موقعیت اجتماعی افراد در آینده، ترکیبی از بهره هوشی و کوشش فراوان خواهد بود. همچنین نظام شایسته‌سالاری را نظامی عادلانه و کارآمدتر از دیگر نظام‌ها می‌داند و معتقد است این نظام به تبعیض‌ها پایان می‌دهد. ارسطو در کتاب سیاست خویش می‌نویسد: «اگر جامعه، خواهان سعادت است، باید کار به دست کاردان و قدرت و مسئولیت معلوم و حاکم قانون باشد»

هدف از این مقاله، استخراج مؤلفه‌های شایسته‌سالاری به‌وسیله مقایسه با مدل‌های موجود است. بدین منظور، در مرحله اول برای شناسایی مؤلفه‌ها یا شاخص‌های آن با استفاده از متن نهج‌البلاغه، از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. از آنجا که نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از مهم‌ترین سخنان امام علی(ع) را در‌بر‌دارد و حاوی سخنان و نوشته‌های ایشان در دوران حکومت است، نمونه‌ای مناسب برای شناسایی ویژگی‌های کارگزاران محسوب می‌شود. ایشان در طول پنج سال حکومت خود، برترین و مهم‌ترین معیارهای حکمرانی را بیان کرده‌اند. همچنین تحلیل محتوا، روشی مناسب برای استنباط تکرارپذیری و اهمیت داده‌ها در تحقیق است. در مرحله دوم، با استفاده از تحلیل منطقی، معیارهای شایسته‌سالاری از دیدگاه امام علی(ع) در نهج‌البلاغه به‌صورت منطقی و به‌ترتیب درجه اهمیت و تکرار دسته‌بندی شد

به‌طور کلی، بیشتر پژوهش‌هایی که در حوزه ادیان، مذاهب، متون تاریخی و ادبی انجام می‌شود، کیفی هستند. در این پژوهش‌، تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش کیفی انجام شده است. در ادامه، به تعریف شایسته‌سالاری، فرآیند، پایه و اساس، موانع، راه‌کارها و شیوه‌های سنجش شایسته‌سالاری اشاره می‌شود

 

تعریف شایسته‌سالاری

شایستگی‌ در لغت‌ به‌ معنای‌ داشتن‌ توانایی‌، اختیار، مهارت‌، دانش‌، لیاقت‌ و صلاحیت‌ است.5 شایستگی‌ها مجموعه‌ای از دانش، مهارت‌ها، ویژگی‌های شخصیتی، علایق، تجارب و توانمندی‌ها در یک شغل یا نقش خاص است که موجب می‌شود فرد در سطحی بالاتر از حد متوسط در انجام وظیفه و ایفای مسئولیت خویش به موفقیت دست یابد.6 در اصطلاح عام‌، شایستگی‌ و شایسته‌سالاری‌ بیشتر در انتخاب‌ و انتصاب‌ مدیران‌ عالی‌ و میانی‌ سازمان‌ها به‌ کار می‌رود. البته‌ این‌ مسئله در مورد کارکنان‌ و مدیران‌ عملیاتی‌ نیز مصداق‌ پیدا می‌کند

برای‌ برخورداری‌ از مزایای‌ شایسته‌سالاری (افزایش‌ اثربخشی‌ فرد و سازمان‌، ارتقای‌ رضایت‌ شغلی‌، روحیه‌ احساس‌ تعلق‌ کارکنان‌‌ به‌ سازمان‌، ایجاد انگیزه‌ جهت‌ تلاش‌، بهبود و ارتقای‌ سطح‌ عملکرد و توانایی‌ کارکنان‌)، منطقی‌ است‌ که‌ سازمان‌، نظام‌ شایسته‌‌سالاری‌ را نهادینه ‌کند و در کنار آن و به‌ عنوان‌ جزئی‌ از آن‌، شایسته‌گزینی‌ و شایسته‌سازی‌ را نیز مدنظر قرار دهد

نظام شایسته‌سالاری نظامی است که در آن مزایا و موقعیت‌های شغلی تنها بر اساس شایستگی، و نه بر مبنای جنسیت، طبقه اجتماعی، قومیت و یا ثروت به افراد داده می‌شود. شایسته‌سالاری دیدگاهی است که بر اساس آن، افراد از طریق نظام آموزشی و با تلاش فراوان استعدادهای خود را شکوفا می‌سازند و در نهایت، فارغ از جنسیت، طبقه اجتماعی، قومیت و یا ثروت، برای تصدی مناسب یک شغل، فقط بر اساس شایستگی است (دیدگاه بیلتون).7 شایسته‌سالاری به مفهوم بکارگیری مناسب‌ترین افراد در مناسب‌ترین جایگاه در سازمان است. امروزه در سازمان‌های رشد‌یافته یا در حال رشد، شایسته‌سالاری از اهمیت خاصی دارد

فرآیند شایسته‌سالاری

شایستگی موضوعی جدید و مجموعه‌ای پیچیده است که باید طی فرآیندی بلند‌مدت، علمی و سنجیده در سازمان ها استقرار یابد. لازمه شایسته‌سالاری فراهم آوردن زیر‌بناهای مربوط از نظر ساختاری، نگرشی، قانونی و سازمانی است. استقرار شایسته‌سالاری در یک سازمان با شایسته‌دوستی شروع‌، با شایسته‌گزینی و شایسته‌پروری تکامل و با شایسته‌داری تداوم می‌یابد. در واقع‌ِ، اجرای شایسته به کوششی بلند‌مدت، پیگیر و مستمر برای دگرگونی اجتماعی و فرهنگی نیاز دارد. فرآیند شایسته‌سالاری را می‌توان یک فرآیند تلفیقی از زیر‌فرآیندهای شایسته‌خواهی، شایسته‌سنجی، شایسته‌گزینی، شایسته‌گری‌، شایسته‌گماری، شایسته‌داری وشایسته‌پروری ترسیم کرد

شایسته‌خواهی: شایسته‌خواهی به منزله یک ارزش اجتماعی، به‌صورت فرهنگ جامعه بروز می‌کند؛ در فرهنگ اسلامی به مثابه یک ارزش مورد توجه بسیار قرار دارد

شایسته‌شناسی: شایسته‌شناسی نیازمند تمهیدات مناسب و مخصوص‌به‌خود است‌. امروزه با توسعه نرم‌افزارها و ایجاد بانک اطلاعاتی، اطلاعات شایستگان بر حسب توانمندی‌های روحی، ذهنی، عمومی، تخصصی و بر اساس بررسی‌های دقیق علمی و آزمون‌ها و مصاحبه‌های ساختمند شناخته می‌شوند‌

شایسته‌سنجی: لازم است افراد‌ی که فکر می‌کنند توانمندی شایستگان را دارند، سنجیده شوند. این امر نیازمند بازخوانی دقیق آموزه‌های دینی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی برای تعریف معیارهای سنجش است

شایسته‌گزینی: این بخش شامل دو مرحله است‌: نخست باید مراحل قبلی ارزیابی و تحلیل، و سپس تخصیص جایگاه مورد‌نظر به شایستگان وضعیت ایدئال نیز مشخص شود

شایسته‌گری: به معنای جلب توجه و جذب مدیران شایسته است. برای این منظور، نیازمند فضای رقابتی برای فعالیت‌ها می‌باشیم

شایسته‌گماری: به معنای گماردن شایستگان در جایگاه درست خود است. این امر نیازمند وجود زمینه‌های فرهنگی برای جلوگیری از هرگونه اقدام نسنجیده است

شایسته‌داری: به حفظ و نگهداری افراد شایسته، شایسته‌داری می‌گویند. این امر اهمیت فراوانی برای جذب دارد. از این روی، باید تمهیدات لازم فراهم شود تا افراد احساس عدالت کنند و موجب ماندگاری این افراد در سازمان شود‌‌

شایسته‌پروری: نظام شایسته‌سالار در نهایت با رعایت موارد مزبور و فراهم آوردن زمینه‌های پرورش افراد، آنان را به مراتب بالاتر بینش و آگاهی و توانمندی سوق می‌دهد. در شکل«یک» فرآیند شایسته‌سالاری نشان داده شده است

پایه و اساس شایسته‌سالاری

 

کلمات کلیدی :

مقاله تنظیم شرایط محیطی (بررسی عوامل اقلیمی در استان همدان) تحت

 

  مقاله تنظیم شرایط محیطی (بررسی عوامل اقلیمی در استان همدان) تحت فایل ورد (word) دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تنظیم شرایط محیطی (بررسی عوامل اقلیمی در استان همدان) تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله تنظیم شرایط محیطی (بررسی عوامل اقلیمی در استان همدان) تحت فایل ورد (word)

مقدمه                    
مشخصات جغرافیایی استان همدان          
اوضاع جغرافیایی                    
نکات طراحی اقلیمی              
ویژگی های معماری مناطق سرد               
شرایط جوی                      
تابش آفتاب                       
دمای هوا                       
باد                      
بارندگی                 
رطوبت                  
تهویه مورد نیاز در اقلیم سرد و کوهستانی               
بررسی دو نمونه پلان در اقلیم سرد و کوهستانی          

مقدمه

امروز  اهمیت وضرورت توجه به شرایط اقلیمی در طراحی و ساخت کلیه ساختمانها یی که استفاده انسان می گیرند، ثابت شده است. توجه به خصوصیات اقلیمی در شکل گیری ساختمان اثر می گذارند از دو جهت حائز اهمیت است: از یک سو ساختمانهای هماهنگ با اقلیم واز سوی دیگر هماهنگی ساختمان با شرایط اقلیمی که از نظر آسایش حرارتی انسانی، کارایی بهتری دارند.هماهنگی ساختمان با شرایط اقلیمی موجب صرفه جویی در مصرف سوخت مورد نیاز جهت کنترل شرایط محیطی این گونه ساختمانها می شود. بدیهی است ساختمان های مختلف بسته به مقیاس عملکرد و نوع استفاده شان، و هم چنین بنا به امکانات اقتصادی حاکم در ساخت آنها تاثیرپذیری متفاوتی از شرایط اقلیمی دارند

اکنون به بررسی عوامل اقلیمی در استان همدان می پردازیم

 مشخصات جغرافیایی استان همدان

استان همدان در غرب ایران بین 33 درجه 59 دقیقه تا 35 درجه و 48 دقیقه عرض شمالی و47 درجه 43 دقیقه تا 49 درجه و36 دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبدأ گرینویچ قرار گرفته است. این استان از شمال به استان زنجان، از جنوب به استان لرستان، از مشرق به استان مرکزی واز مغرب به استان کردستان محدود می باشد. استان همدان با مساحتی حدود 20172 کیلومتر مربع حدود 2/1 در صد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است

این استان در منطقه ای کوهستانی قرار دارد که بیشتر کوههای آن از قسمت سنگهای خارایی تشکیل شده وجزء رشته کوههای غرب و مرکزی ایران می باشد و جهت کوههای همدان از شمال غربی به جنوب شرقی می باشد. برخی از این ارتفاعات بیشترایام سال مستور از برف بوده که خود سرچشمه رودخانه ها و چشمه های فراوانی می باشد

 اوضاع جغرافیایی

استان همدان دارای 8 شهرستان به نامهای همدان، ملایر، نهاوند، اسدآباد، تویسرکان، بهار، رزن و کبودرآهنگ می باشد.  براساس سرشماری عمومی سال 1355 این شهرستان (همدان) دارای 668 روستای مسکونی ، 20 دهستان و 681941 نفر جمعیت بوده است که 451964 نفر جمعیت روستایی و 229977 نفر بقیه جمعیت شهر نشین بوده اند

شهرستان همدان در حقیقت در طول دره وسیعی واقع شده است که از دو طرف به کوههای بلند وارتفاعات الوند محدود می باشد. جلگه همدان شکل فلات مرتفعی است که دربین یک منطقه کوهستانی وسیع قرار گرفته است. کوهستانهای اطراف مانند ارتفاعات آوج در شمال، ارتفاعات اسدآباد در مغرب، کوه الوند درجنوب وکوههای مرکزی بیجار در شمال غربی همچون کاسه ای این جلگه را دربرگرفته است. این جلگه وسیع فقط از طرف خاوری به دشت شراء منتهی می گردد. ارتفاع مطلق شهرهمدان ازسطح دریا 1880 متروپست ترین این منطقه عمرآباد با ارتفاع 1555 متر می باشد

نکات طراحی اقلیمی

با توجه به ویژگیهای اقلیمی همدان مناسب ترین جهت ساختمان جهتی است که حداکثر انرژی خورشیدی را در مواقع سرد و حداقل آن را در مواقع گرم کسب نماید. علاوه بر این جهت ساختمان باید در حوزه بی تاثیر یا نیمه موثر بادهای غالب زمستانی واقع شود

از نظر کسب کل انرژی خورشیدی در مواقع سرد سال ، جهت 75 درجه شرقی مناسب است؛ اما دراین حالت نمای شمال غربی جهت مناسبی برای دریافت انرژی خورشیدی نیست. در مواقع گرم سال، شرایطی متعادل و یکسان برای نماهای مختلف ساختمان از نظر ایجاد تعادل در کسب حداقل انرژی وجود ندارد. براساس اطلاعات به دست آمده جهت های 15 درجه شرقی الی 60 درجه شرقی در جمع بندی کلی جهات، مناسب استقرار ساختمان می باشند که می تواند تا 30 درجه غربی نیز تعمیم یابد

اولویت بندی در اهداف عمده طراحی اقلیمی

1     کاهش اتلاف حرارت ساختمان
2     بهره گیری از انرژی خورشیدی در گرمایش ساختمان
3     بهره گیری از نوسان روزانه

ویژگیهای معماری مناطق سرد

 

کلمات کلیدی :