ارسال‌کننده : علی در : 95/5/17 5:40 صبح
تحقیق Intel، AMD و پردازنده های 64 بیتی تحت فایل ورد (word) دارای 7 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد تحقیق Intel، AMD و پردازنده های 64 بیتی تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحقیق Intel، AMD و پردازنده های 64 بیتی تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن تحقیق Intel، AMD و پردازنده های 64 بیتی تحت فایل ورد (word) :
Bit چیست ؟
کلمه بیت مخفف عبارت binary digit است. اعداد دودویی یا باینری یعنی همان روشی است که یک کامپیوتر داده ها را با آن ذخیره کرده یا در قالب آن انتقال می دهد. یک بیت می تواند مقداری بین صفر یا یک را به خود بگیرد. اگر تعدادی از بیت را پشت سرهم ردیف کنیم ، به یک کد باینری می رسیم مثل 1001011000101 که می تواند بیانگر یک دستورالعمل ریاضی مثل جمع یا تفریق،یک محل خاص از حافظه جهت آدرس دهی، و یا یک داده مشخص مثلا عدد 12.456 باشد. یک پردازنده 32 بیتی، مثل پنتیوم قادر است بااستفاده از این رشته صفر و یک، تا عدد 2 به توان 32 را کد گذاری کند یا در اصطلاح، آن را به مبنای باینری ببرد. طبیعی است که این میزان برای یک پردازنده 64 بیتی به 2 به توان 64 می رسد و این بدان معنی است که یک پردازنده 64 بیتی، می تواند سقف بسیار بالاتری از اعداد را در واحد زمان پشتیبانی کند. بنابراین اگر یک پردازنده 32 بیتی بخواهد عددی بیشتر از2 به توان 32 را پردازش کند یا انتقال دهد، باید در دو سیکل زمانی این کار را انجام دهد که وقت بیشتری را نسبت به یک پردازنده 64بیتی صرف می کند. بدین ترتیب یک پردازنده 64 بیتی، صرف نظر از آن که چند سیکل زمانی در ثانیه بیشتر از یک پردازنده 32 بیتی دارد، در هر کدام از این سیکل های زمانی نیز قادر است دو برابر یک پردازنده 32 بیتی عمل پردازش را انجام دهد.
حافظه ، مسئله مهم تر
اما عامل دیگری که تحت تأثیر دامنه بیتی که پردازنده قرار می گیرد، میزان حافظه ای است که سیستم پشتیبانی می کند یا مورد دسترسی قرار می دهد. در پردازنده های 32 بیتی که با سیستم عامل های همگون 32 بیتی کار می کنند، تنها چهار گیگا بایت از فضای حافظه RAM قابل دسترسی است که حتی این مقدار هم توسط سیستم عامل های 32 بیتی ، اغلب به دو گیگا بایت کاهش می یابد. زیرا دو گیگا بایت دیگر از آن باید به برنامه های کاربردی جهت اجرا تخصیص داده شود. پردازنده پنتیوم 4 محصول اینتل و آتلون XP از AMD، از جمله همین پردازنده هایی هستند که علیرغم فرکانس بالا جهت اجرای تعداد بیشتری دستورالعمل در واحد زمان ، به دلیل عدم امکان دسترسی به مقادیر زیادتری از حافظه، گاه سرورهای محیط های Enterprise را با مشکل مواجه می کنند. در حالی که این مشکل ، در پردازنده های 64 بیتی البته به شرط اجرای برنامه های 64 بیتی تحت سیستم عامل های 64 بیتی با پشتیبانی از چند ترابایت فضای حافظه، برطرف شده است .
اینتل و AMD
شرکت AMD، با ساخت اولین مدل آتلون 64 بیتی که البته برخلاف نام آن ، قابلیت پشتیبانی 40 بیتی از حافظه را داشت و می توانست 136 گیگا بایت از فضای حافظه را آدرس دهی کند و اینتل با ساخت پردازنده Xeon سری DP با قابلیت اجرای 32و 64 بیتی و برخورداری از تکنولوژی hyper threading ، اولین گام را جهت ساخت پردازنده های 64 بیتی برداشتند. این پردازنده ها علاوه بر مهیا ساختن قابلیت دسترسی به میزان حافظه بیشتر برای سیستم عامل، به هر برنامه کاربردی قابل اجرا برروی آن سیستم عامل ، یک بلاک چهر گیگا بایتی از حافظه را جهت اجرا اختصاص می دهند. این توانایی جدید به نحو بسیار محسوسی ، کاربران برنامه های طراحی مهندسی و بسیاری از بانک های اطلاعاتی را با افزایش کارایی و سرعت اجرای برنام ها مواجه کرد. این پردازنده ها که طبق نظر سازندگانشان به طور کامل از سیستم عامل ها و برنامه های 32 بیتی پشتیبانی کرده و هیچ خللی را به دلیل ارتقا به وضعیت 64 بیتی، در برنامه های قبلی وارد نمی کردند و به قول خودشان سازگار باقبل بودند، تنها در صورت اجرای سیستم عامل های 64 بیتی و همچنین اجرای برنامه های 64 بیتی، می توانستند قدرت خودشان را به نمایش بگذراند. در حالی که در زمان اجرای 32 بیتی بر روی سیستم عامل های 32 بیتی، تنها چیزهایی که می توانند عاید این محیط های قدیمی نماینده، عبارت است از:
کلمات کلیدی :
ارسال‌کننده : علی در : 95/5/17 5:39 صبح
مقاله کاربرد روشهای تصمیم گیری چند معیاره در مدیریت یکپارچه منابع آب غرب دریاچه ارومیه تحت فایل ورد (word) دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله کاربرد روشهای تصمیم گیری چند معیاره در مدیریت یکپارچه منابع آب غرب دریاچه ارومیه تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کاربرد روشهای تصمیم گیری چند معیاره در مدیریت یکپارچه منابع آب غرب دریاچه ارومیه تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله کاربرد روشهای تصمیم گیری چند معیاره در مدیریت یکپارچه منابع آب غرب دریاچه ارومیه تحت فایل ورد (word) :
خلاصه
چالش های موجود در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تجدید نظر در خصوص تخصیص بهینه آب را اجتناب ناپذیر نموده لذا بایستی مدیریت یکپارچه منابع آب سرلوحه تصمیم گیری مدیران باشد. در این تحقیق به منظور بکارگیری تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره در مدیریت یکپارچه منابع آب در غرب دریاچه ارومیه 8 معیار تعیین گردید. سپس وزن معیارها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تعیین و با استفاده از روش SAW و TOPSIS رتبه بندی شدند. با ترکیب حالتهای مختلف از گزینه ها، 5 سناریو تعریف گردید و رتبه بندی سناریو ها با استفاده از روش های وزن دهی ساده و شباهت به حل ایدهآل انجام شد. پس از اعمال روش های مختلف استراتژی های اولویت بندی نتایج حاصل از روش شباهت به حل ایده آل پذیرفته شد . در نهایت سناریو 2 انتخاب گردید. اجرای این سناریو موجب: 500 میلیارد ریال صرفه جویی در اعتبارات عمرانی، جلوگیری از زیر آب رفتن روستاها، انتقال سالانه223 میلیون متر مکعب 10 سال زودتر به دریاچه ارومیه، تامین نیاز آبی ذینفعان، اطمینان حداکثری از کارایی پی سد بعلت کاهش ارتفاع سد ، تامین آب مورد نیاز دریاچه با حداقل انتقال مستقیم، کاهش فشار اجتماعی بر فعالیتهای توسعه ای وزارت نیرودر حوضه دریاچه ارومیه شده است.
کلمات کلیدی: MCDM، AHP، TOPSIS، SAW، غرب دریاچه ارومیه
-1 مقدمه
طرحهای توسعه منابع آب، بخشی، منطقهای و یا ملی هستند و حتی گاهی چندین کشور را در بر میگیرند. لزوم جامعنگری در مطالعات طرحهای توسعه منابع آب امری ضروریست تا اینگونه طرحها در جهت توسعه پایدار قرار گیرند. مطالعات و اجرای طرح های توسعه منابع آب باید علاوه بر توجیهات فنی، جنبه های اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و محیطزیستی نیز مد نظر قرار داده شود. مدیریت و برنامه ریزی منابع آب در سطح حوضه های آبریز همواره یکی از چالشهای مهم پیشروی مدیران صنعت آب کشور بوده است. عموماً مسائلی همچون تامین حداکثر نیازهای مختلف شرب، صنعت ، کشاورزی و غیره و همچنین تعادل بخشی بین منابع و مصارف در کنار شاخص های توسعه پایدار مانند حفظ محیط زیست از جمله اهدافی میباشد که گاهاً با هم در تضاد هستند. در این تحقیق با معرفی مدلهای تصمیمگیری چند معیاره ( MCDM) به عنوان ابزاری کارآمد در کنار نظرات تصمیمگیرندگان ذیربط، به بهینهیابی گزینه های مدیریت و برنامهریزی یکی از طرحهای قابل تامل کشور یعنی طرح انتقال آب صداقت به
×
دریاچه ارومیه و سد و شبکه آبیاری و زهکشی بصیرت ـ بصیرت در حوضه غربی دریاچه ارومیه پرداخته خواهد شد و با تحلیل حساسیت بر روی نتایج بدست آمده ، بهترین گزینه طرح توسعه منابع آب با در نظر گرفتن اهداف مختلف اقتصادی ، اجتماعی، فنی و غیره انتخاب خواهد شد. طرحهایی همچون انتقال آب از سد درایت ( در حوضه آبریز صداقت)، انتقال آب از رودخانه چمران به سد بصیرت ، انتقال آب از سد ولایت به سد چپر آباد و یا دشت حمایت، پایین افتادن سطح دریاچه ارومیه و لزوم علاج بخشی آن از این حوضه ها و حفظ سلامت زیستمحیطی آن، به زیر آب رفتن روستای صافی در بالادست سد بصیرت و غیره مسائلی هستند که لزوم برنامهریزی صحیح و مدیریت چند هدفه حوضه غربی دریاچه ارومیه را لازم و ضروری مینماید. اهداف کاربردی این تحقیق عبارتند از :
-1 بررسی کاربرد روش های مختلف تصمیمگیری چند معیاره جهت مدیریت و برنامهریزی چند هدفه منابع آب سدها و طرحهای انتقال آب در حوضه مطرح شده -2 انتخاب گزینه برتر مدیریتی در منطقه مورد مطالعه جهت کاهش حساسیتهای کوتاه مدت و درازمدت نسبت به تغییر منابع و مصارف
-3 استفاده از رویکرد ریاضی در کنار تجربیات مهندسی در انتخاب مناسبترین نحوه تامین و تخصیص آب به صورت جامع و با در نظر گرفتن ارتباطات بین حوضهای نوآوری های این تحقیق از دو جهت دارای اهمیت میباشد :
-1 استفاده همزمان از چند روش تصمیمگیری چند معیاره جهت رتبهبندی گزینههای برنامهریزی منابع آب منطقه مورد مطالعه
-2 در نظر گرفتن معیارهای مختلف زیستمحیطی ( مانند تامین آب دریاچه ارومیه)، اجتماعی ( مانند مهاجرت و بحث خسارت مخزن)، کارایی سیستم
( مانند تامین نیازهای کشاورزی و شرب) اقتصادی ( مانند هزینه های اجرایی بدنه سد) و غیره به صورت همزمان و با در نظر گرفتن درجه اهمیت و وزن
نسبی آنها از دیدگاه تصمیمگیرندگان
گزارشات بسیار زیادی از کاربرد تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره در حوزههای مختلف علوم و فنون مهندسی، مدیریت، علوم اجتماعی و ;. منتشر شده است که نشاندهنده قابلیت بالای کاربرد این روشها در حل مسائلی هست که همواره بیش از یک معیار و یا یک تصمیمگیرنده در آن دخیل هستند. (2007)Morais and Almeida از مدل تصمیمگیری چند معیاره بر مبنای Promethee V برای انتخاب بهترین استراتژی مدیریت نشت در شبکههای آبرسانی استفاده کردند. در این تحقیق، هدف رسیدن به بهترین استراتژی مدیریت نشت با لحاظ کردن دیدگاههای چهار ذینفع اصلی میباشد و بودجه موجود نیز به عنوان محدودیت در نظر گرفته شده است. (1999)Snaddon et al در یک طرح انتقال آب در آفریقای جنوبی که برای تقویت تامین نیاز صنایع این کشور در نظر گرفته شده بود، به بررسی اثرات این طرح از نظر اکولوژیکی، اجتماعی و ژئومورفولوژی، سیاسی و مطالعات ارزیابی محیط زیستی پرداختند. (2001)Yevjevich ضمن بررسی توصیفی بحث انتقال آب بین حوزهای از دیدگاه زمین شناسی، مورفولوژی، هیدرولوژی و نقش دولتها، آن را سیاستی مهم برای تامین نیاز آبی برشمرده است و به لزوم حل اختلاف در پروژههای انتقال آب با استفاده از روش های تصمیمگیری چند معیاره اشاره کرده است. (2004)Feng et al برای بررسی اثر طرح انتقال آب از جنوب چین به شمال آن، یک سیستم پشتیبانی در تصمیمگیری برای ارزیابی اثرات اجتماعی و اقتصادی این طرح انتقال ارائه دادند. (1998)Sasikumar and Mujumdar یک مدل چند هدفه فازی را برای مدیریت کیفی سیستمهای رودخانهای پیشنهاد نمودند. در تحقیق ایشان، اهداف کیفی سازمانهای مسئول حفاظت کیفی رودخانه و تخلیهکننده های آلایندههای مختلف به رودخانه به صورت فازی درنظر گرفته شد. (2007) Hermas et al از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره Promethee برای قاعده مند کردن مباحث ذینفعان مختلف در مورد گزینههای مختلف مدیریت رودخانه سفید در قسمت شمال شرقی ایالات متحده استفاده کردند. روش تصمیمگیری چند معیاره فازی و کاربرد آن در مدیریت و کنترل سیل به کمک مخازن توسط FU(2006) مورد استفاده قرار گرفت. Chunin(2006) جهت مدیریت منابع آب، به خصوص در مواقع سیلابی، مدل بهینهساز چند معیاره فازی را به کار گرفت. Afshar et (2010)al به بررسی قابلیت استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره برای بررسی گزینههای مختلف طرحهای رودخانه کارون در ایران با توجه به معیارهای مختلف اجتماعی، اقتصادی ، زیست محیطی و ; پرداختند. (1989)Simomovic از MCDM جهت بررسی و رتبه بندی چندین طرح مدیریت جامع منابع آب استفاده کرد. (2001)Kheiroldin and Fahmi از روش های حل اختلاف CP برای ارزیابی طرح های جامع و بلند مدت منابع آب در مصر با در نظر گرفتن فاکتورهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی کمک گرفت.(2004) Srdjevic et al کاربرد روش TOPSIS را در ارزیابی سناریوهای مدیریتی منابع و اولویتبندی آنها نشان دادند. در تحقیق آنها، شاخصهای کارآیی سیستم به صورت مکانی و زمانی تعیین شدند. (2008)Simonovic and Verma از روش TOPSIS به طور گسترده در مسائل رتبه بندی طرحهای مدیریت منابع آب استفاده کرد.
-1-1مدیریت یکپارچه منابع آب
×
روال عمومی سیاست گذاری آب در سطح جهان درآغاز دهه 1980 تغییر نمود. اولین بار در سال 1992 در ریودوژانیرو در اجلاس سران زمین بحث مدیریت یکپارچه مطرح شد(شکل .(1-1 مدیریت یکپارچه منابع آب فرآیندی است شامل توسعه و مدیریت همسوی منابع آب و خاک و سایر منابع وابسته به منظور ارتقاء رفاه اجتماعی و اقتصادی در یک بستر عادلانه بدون به خطر انداختن پایداری اکوسیستم های حیاتی GWP)، .(2000
کلمات کلیدی :
ارسال‌کننده : علی در : 95/5/17 5:39 صبح
استاندارد ایمنی و بهداشت شغلی تحت فایل ورد (word) دارای 39 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد استاندارد ایمنی و بهداشت شغلی تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
استاندارد ایمنی و بهداشت شغلی
با آغاز انقلاب صنعتی و انتقال تولید از کارگاههای کوچک به کارخانه های تولید انبوه، موضوع حفاظت از سلامت نیروی کار نیز از حالت فردی خارج و حالت عمومی تری به خود گرفت . پس از پیدایش مکتب روابط انسانی در مدیریت که براثر تجربیات هاتورن پدید آمد ، توجه به ایمنی منابع انسانی اهمیت بیشتری یافت. پس از بیان اهمیت وجود ایمنی در محیط کار ، پرسش اصلی این است که چگونه می توان ایمنی محیط کار را افزایش داد . به عبارت دیگر بهترین راه ارتقای وضعیت ایمنی محیط کار چیست ؟امروزه اهمیت مدیریت ایمنی در دستیابی به کارایی سازمان به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته است . مقررات ایمنی روز به روز سخت گیرانه تر می شود و از نگاه کارکنان نیز ایمنی شرط اولیه محیط کار است . حتی می توان گفت علت اصلی پیدایش سیستمهای مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ، ایجاد راهی برای رعایت مقررات اجباری است که روز به روز سخت گیرانه تر می شوند . البته امروز همگان بر این باورند که ایمنی و بهداشت به سیستم مدیریت فعالی نیاز دارد چرا که ایمنی و بهداشت را نمی توان از طریق مقررات اجباری یا احساس جمعی و یا توسط یک فرد به تنهایی تامین کرد . OHSAS مخفف عبارت Occupational Health and Safety Assessment Series می باشد.
1ـ دامنه کاربرد : مشخصات این سری ارزیابی بهداشت حرفه ای و ایمنی ( OHSAS 18001 ) الزاماتی را برای یک سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ( OH & S ) معین می نماید تا یک سازمان بتواند با کنترل خطرات ( ریسک ها ) بهداشتی و ایمنی ، عملکرد خود را بهبود بخشد .OHSAS 18001 خود بیانگر معیار عملکرد بهداشتی و ایمنی خاصی نیست و کلیه جزییات لازم برای طراحی یک سیستم مدیریتی را نیز ارائه نمی دهد. مشخصات OHSAS 18001 در مورد هر سازمانی که مایل به اعمال موارد زیر باشد کاربرد دارد :
الف ) ایجاد یک سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی به منظور حذف یا کاهش خطرات ( ریسک ) برای کارکنان و سایر طرفهای ذینفع که ممکن است در معرض خطرات ( ریسک ) بهداشتی و ایمنی ناشی از فعالیتهای سازمان باشند .
ب ) استقرار ، حفظ و بهبود مستمر یک سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی
ج ) حصول اطمینان از انطباق با خط مشی بهداشت شغلی ایمنی که خود تعیین کرده است
د ) اثبات این انطباق به دیگران
ه ) درخواست گواهی / ثبت سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی خود توسط یک سازمان بیرونی
و ) تعیین انطباق با این مشخصات و اظهار آن توسط خود سازمان تمام الزامات مندرج در OHSAS 18001 به منظور لحاظ شدن در یک سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی در نظر گرفته شده اند .
گستره کاربرد آن به عواملی مانند خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی ، ماهیت و شرایطی که در آن فعالیت می نماید ، اندازه سازمان و نیز خطرات و پیچیدگی این فعالیتها بستگی دارد . توجه : OHSAS 18001 قصد دارد تا به موضوعات بهداشت شغلی و ایمنی اشاره نماید و نه به ایمنی محصول و خدمات
2ـ استاندارد مرجع ( NORMATIVE REFERENCES ) : سایر مراجع و انتشاراتی که می تواند اطلاعات و راهنمایی هایی را ارائه نماید در قسمت Bibliography آمده است . پیشنهاد می شود که آخرین چاپ بازنگری شده این مراجع مورد استفاده قرار گیرد . به طورویژه باید به موارد زیر ارجاع نمود : OHSAS 18002 : 1999 Guide line forimplementation of OHSAS 18001 BS 8800 : 1996 Guide to occupational Health & safety Management systems
3ـ تعاریف :
3ـ1ـ حادثه ( Accident ) : یک اتفاق یا واقعه ناخواسته که منجر به مرگ ، بیماری ، جراحت ، صدمه و یا سایر خسارات گردد .
3ـ2ـ ممیزی ( Audit ) : بررسی ( و در صورت امکان مستقل ) به منظور تعیین اینکه ایا فعالیتها و نتایج حاصل از آنها با ترتیبات برنامه ریزی شده مطابقت دارد و ایا این ترتیبات به طور موثر و مناسب برای دستیابی به خط مشی و اهداف سازمان اجرا شده اند.
3ـ3ـ بهبود مستمر ( Continual Improvement ) : فرایند ارتقای سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی برای دستیابی به بهبودهایی در عملکرد کلی بهداشتی و ایمنی ، در راستای خط مشی بهداشتی و ایمنی سازمان .
3ـ4ـ خطر ( Hazard ) : موقعیت یا منبع بالقوه ایجاد خسارات انسانی یا بیماری ، تخریب اموال و تجهیزات ، صدمه به محیط کارگاه ( یا محیط زیست ) و یا ترکیبی از آنها .
3ـ5ـ شناسایی خطر ( Hazard Identification ) : فرایند شناسایی ( تشخیص ) وجود خطر یا عامل زیان آور و تعیین مشخصات آن .
3ـ6ـ رویداد ( Incident ) : یک رخداد یا اتفاق ( برنامه ریزی نشده ) که منجر به یک حادثه ( accident ) شده و یا پتانسیل منجر شدن به حادثه را داشته باشد .
یادآوری : یک رویداد ( incident ) که منجر به بیماری ، جراحت ، صدمه و یا سایر خسارات نشده است را misses – near نیز می گویند کلمه رویداد ( incident ) شامل این موارد misses – near هم می شود .
3ـ7ـ طرف ذینفع ( Interested Parties ) : فرد یا گروهی که به عملکرد بهداشت شغلی و ایمنی یک سازمان مرتبط می باشد و یا از آن تاثیر می پذیرد .
3ـ8ـ عدم انطباق ( Nonconformance ) : هرگونه انحراف از استانداردهای کاری ، دستورالعملها ، روشهای اجرایی ، مقررات ، عملکرد سیستم مدیریتی و غیره که به طور مستقیم منجر به جراحات یا بیماری ، صدمه به محیط کارگاه و یا ترکیبی از اینها شود .
3ـ9ـ اهداف ( Objectives ) : اهداف یا مقاصد که در قالب عملکرد بهداشت شغلی و ایمنی بیان شده و سازمان خود را مقید به حصول آنها می داند .
یادآوری : اهداف حتی المقدور باید کمی باشند .
3ـ10ـ بهداشت شغلی و ایمنی ( Occupational Health andSafety ) : شرایط و عواملی که می تواند بر سلامتی ( being-well ) کارکنان ، کارگران موقتی ، پرسنل ، پیمانکاران ، میهمانان و مراجعه کنندگان و یا هر فرد دیگری در محل کار تاثیر بگذارد .
یادآوری : منظور از سلامتی ( being-well ) در اینجا ، سلامتی به معنای عام می باشد .
3ـ11ـ سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ( OH & SManagement System ) : بخشی از کل سیستم مدیریت که مدیریت بر ریسکهای بهداشتی ـ ایمنی ناشی از فعالیتهای هر سازمان را تسهیل می نماید . این شامل ساختار سازمانی ، فعالیتهای طرح ریزی ، مسئولیتها ، روشها ، فرایندها و منابع برای تهیه ، اجرا ، بازنگری و حفظ خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی می باشد .
3ـ12ـ سازمان ( Organization ) : شرکت ، بنگاه ، اداره ، مجتمع کاری ، نهاد مسئول ، انجمن یا بخش یا ترکیبی از آنها ، اعم از ثبت شده یا نشده ، دولتی ، عمومی یا خصوصی که دارای وظایف و تشکیلات اداری خاص خود باشند .
3ـ13ـ عملکرد ( Performance ) : نتایج قابل اندازه گیری سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی مربوط به کنترل ریسکهای بهداشتی و ایمنی توسط یک سازمان ، بر مبنای خط مشی و اهداف .
یادآوری : اندازه گیری عملکرد شامل اندازه گیری فعالیتهای مدیریت بهداشتی ـ ایمنی و نتایج آن می باشد .
3ـ14ـ ریسک ( Risk ) : ترکیب یا تابعی از احتمال و پیامدهای ناشی از وقوع یک اتفاق خطرناک مشخص .
3ـ15ـ ایمنی ( Safety ) : در امان بودن از ریسک غیر قابل قبول یک خطر .
3ـ16ـ ریسک قابل تحمل ( Tolerable Risk ) : ریسکی که میزان آن تا حد قابل تحمل توسط سازمان و با در نظر گرفتن الزامات قانونی و خط مشی بهداشتی ـ ایمنی پایین آمده است .
3ـ17ـ بیماری شغلی ( Ill – Health ) : بیماری که از فعالیت یا محیط کاری مشخص ناشی شده باشد و یا توسط این فعالیتها / محیط ، تشدید گردد .
4ـ عناصر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی:
4ـ1ـ الزامات کلی : سازمان باید یک سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ایجاد نموده و برقرار نگهدارد که الزامات آن در کل بند 4 تشریح می شود . باید توجه داشت که هدف از استقرار سیستم ایمنی و بهداشت شغلی همانگونه که در ویژگیهای OHSAS 18001 درج شده است ، بهبود عملکرد سازمان در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی است . نکته مهم اینست که پیاده سازی یک سیستم مدیریت به خودی خود برای سازمان مفید نیست بلکه هنگامی این امر پسندیده است که بتواند موجب بهبود عملکرد سازمان در زمینه ای شود که سیستم مدیریت برای آن طراحی و اجراشده است.
ویژگیهای مندرج در OHSAS 18001 نیز همگی بر این پایه استوارند که سازمان به طور مداوم سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خود را بررسی ، ارزیابی و بازنگری می کند تا فرصتهای بهبود را شناسایی کند و آنها را به کار گیرد . در نهایت بهبود در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان باید موجب بهبود در عملکرد ایمنی و بهداشت شغلی سازمان شود . تنها در این صورت است که می توان انتظار داشت پیاده سازی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی موجب افزایش ارزش افزوده برای فعالیتهای سازمان شود . پیامد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ، ایجاد فرایندی منسجم برای دستیابی به بهبود مستمر است که میزان و دامنه این فرایند ، با توجه به جنبه های اقتصادی و سایر شرایط ، توسط سازمان تعیین می شود .
4ـ2ـ خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی ( OH & S Policy ) : مدیریت ارشد باید خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی سازمان را که در آن اهداف و تعهد به بهبود عملکرد بهداشتی ـ ایمنی به روشنی مورد تاکید قرار گرفته است ، تعریف و مدون نماید . مدیریت مذکور باید اطمینان یابد که خط مشی تدوین شده متضمن موارد ذیل باشد :
الف ) متناسب با ماهیت و گستردگی و میزان ریسکهای بهداشتی ـ ایمنی سازمان باشد .
ب ) شامل تعهد به بهبود مستمر باشد .
ج ) حداقل شامل تعهد به تبعیت از قوانین بهداشت شغلی و ایمنی مرتبط و نیز الزامات دیگری که سازمان آنها را تقبل نموده است ، باشد .
د ) مدون ، اجرا و برقرار نگهداشته شود .
ه ) به کلیه کارکنان ابلاغ گرد تا ایشان را از الزامات بهداشتی ـ ایمنی خود آگاه نماید .
و ) برای عموم و افراد علاقه مند ( جهت هرگونه پیشنهاد یا انتقاد ) قابل دسترسی باشد .
ز ) به طور متناوب مورد بازنگری قرار گیرد تا از ارتباط و تناسب آن با سازمان اطمینان حاصل شود .
خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی عبارت است از اصول هدایت کننده اجرا و بهبود سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان به گونه ای که بتواند عملکرد ایمنی و بهداشت خود را برقرار نگهدارد و امکان بهبود آن را فراهم کند . خط مشی ، اهداف کلی را در سطحی از عملکرد که مورد نیاز سازمان است بیان می کند و سایر فعالیتهای سازمان باید در طول خط مشی و در همان راستا و نشات گرفته از آن باشد. در حقیقت خط مشی ، ساختاری را بنا می نهد که سازمان بر روی آن ، طرحهای ایمنی و بهداشت شغلی خویش را استوار می سازد . به همین دلیل در خط مشی بایستی تعهد مدیریت رده بالا به تبعیت از قوانین ذیربط و بهبود مستمر بازتاب یافته باشد . در خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی باید موارد زیر را مورد توجه قرار داد : راهبرد کلی و رسالت سازمان و اصول و ضوابط کلی و حاکم بر آن نیازمندیهای طرفهای ذینفع و نحوه ارتباط با آنها بهبود مستمر کاهش مخاطرات اصول راهنما هماهنگی با سایر خط مشی های سازمان ( نظیر خط مشی کیفیت و خط مشی زیست محیطی ) شرایط محلی و منطقه ای خاص مطابقت با مقررات و قوانین مربوط به ایمنی و بهداشت شغلی و سایر الزاماتی که سازمان تقبل کرده است.
4ـ3ـ طرح ریزی ( Planning ) :
4ـ3ـ1ـ طرح ریزی برای شناسایی خطرات ، ارزیابی ریسک و کنترل ریسک ( Planning for Hazard Identification , Risk Assessment and RiskControl ) : سازمان باید روشهای اجرایی برای شناسایی مداوم خطرات ، ارزیابی ریسکها و اجرای اقدامات کنترلی ایجاد کرده و برقرار نگهدارد . اینها باید شامل موارد زیر باشد :
فعالیتهای عادی و غیر عادی فعالیتهای تمام کارکنانی که به محل کار دسترسی دارند ( شامل پیمانکاران و بازدید کنندگان ) امکانات موجود در محل کار که توسط سازمان یا سایرین تهیه شده است سازمان باید مطمئن باشد که نتایج حاصل از این ارزیابی ها و همچنین تاثیرات ناشی از اقدامات کنترلی در زمان تدوین اهداف بهداشتی ـ ایمنی در نظر گرفته می شوند . سازمان باید این اطلاعات را مستند و به روز نگهدارد . روش ( متدولوژی ) سازمان برای شناسایی خطرات و ارزیابی ریسکها باید : با درنظر گرفتن دامنه فعالیتها ، طبیعت و زمان تعریف شود تا اطمینان حاصل گردد که روش به کار رفته پویا می باشد و نه واکنشی توانایی تقسیم بندی ریسکها و شناسایی خطراتی را که باید توسط اقداماتی حذف یا کنترل شوند داشته باشد. هماهنگ با تجربه عملیاتی و ظرفیت امکانات کنترل ریسک در سازمان باشد . ورودی های لازم را برای تعیین نیازمندیهای سازمان ، شناسایی نیازهای آموزش و یا گسترش کنترل عملیات فراهم نماید . برخی از خطرات و مخاطرات مهم ایمنی و بهداشت شغلی عبارتند از :
الف ) سقوط اشیاء
ب ) سقوط افراد
ج ) تشعشعات خطرناک ( نظیر رادیوگرافی )
د ) آلودگی محیط کار ، رستوران ها و دستشویی ها
ه ) برق گرفتگی
و ) آتش سوزی
ز ) بلایای طبیعی
ح ) کار با ماشین آلات خطرناک نظیر پرسها ، اره ها و ماشین کاری
ط ) مواد خطرناک و سمی اعم از مایع ، گاز و جامد
ی ) حمل و نقل افراد و اشیاء
روشهای متفاوتی برای مخاطره سنجی وجود دارد که یکی از معروفترین آنها تجزیه و تحلیل عوامل بالقوه شکست و تاثیر آن ( FMEA ) است . این روش پس از اینکه کارایی خود را در زمینه ایمنی به اثبات رساند ، با قدری تغییر در مباحث کیفی نیز مورد استفاده قرار گرفت به گونه ای که یکی از الزامات استاندارد سیستم مدیریت کیفیت در صنایع قطعات خودرو ( QS 9000 و ISO/TS 16949 ) را تشکیل می دهد . حسن بزرگ FMEA این است که بدون آنکه نیاز به محاسبات پیچیده آماری یا ریاضی داشته باشد ، نتایج بسیار سودمندی به بار می آورد .
4ـ3ـ2ـ الزامات قانونی و سایر الزامات ( Legal andOther Requirements ) : سازمان باید روش اجرایی برای شناسایی و دستیابی به الزامات قانونی و سایر الزامات بهداشت شغلی و ایمنی که قابل اعمال در آن باشد ( متناسب با مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی ) ایجاد و برقرار نماید . سازمان باید این اطلاعات را به روز نگهدارد . اطلاعات مربوط به الزامات قانونی و سایر الزامات باید به اطلاع کارکنان سازمان و سایر طرفهای ذینفع مرتبط رسانده شود . برخی از الزامات دیگر که ممکن است برای سازمان کاربرد داشته باشند عبارتند از: ایین کارهای صنعتی توافق نامه های منعقده با سازمانهای دولتی و عمومی راهنمایی هایی که جنبه مقرراتی ندارند برای همسازی با مقررات قانونی ، سازمان باید الزامات قانونی مرتبط با فعالیتها ، محصولات و خدمات خود را که جنبه ایمنی دارند شناسایی کرده و درک کند . قوانین ممکن است به شکلهای متفاوتی وجود داشته باشند : قوانین ویژه در خصوص فعالیتها نظیر مجوزهای بهره برداری قوانین ویژه در خصوص محصولات یا خدمات قوانین ویژه در خصوص صنعتی که سازمان در آن زمینه فعالیت می کند قوانین عمومی ایمنی و بهداشت برای شناسایی این قوانین و نیز تغییرات آنها می توان از منابع مختلفی استفاده کرد مانند : سازمانهای دولتی تشکل های صنفی و صنعتی بانکهای اطلاعاتی موجود خدمات تخصصی مشاورین و کارشناسان ایمنی بهترین روش ، تهیه لیستی از قوانین مرتبط با فعالیتها ، محصولات و خدمات سازمان است که به طور دائم به روز می شوند . این کار مشابهت فراوانی با شناسایی و مطابقت با استانداردهای عملیاتی ، محصولات و خدمات در سیستمهای مدیریت کیفیت دارد .
4ـ3ـ3ـ اهداف ( Objectives ) : سازمان باید اهداف بهداشت شغلی و ایمنی مدونی در هر بخش و سطحی در درون سازمان که مرتبط باشد ایجاد کرده و برقرار نگهدارد . سازمان هنگام تعیین و بازنگری اهداف خود باید الزامات قانونی و سایر الزامات ، خطرات ( عوامل زیان آور ) بهداشتی ـ ایمنی و ریسک ها ، گزینه های فن آوری ، الزامات مالی و عملیاتی و بازرگانی خود و نیز نظرات طرفهای ذینفع را در نظر گیرد . اهداف باید با خط مشی بهداشت شغلی و ایمنی و از جمله تعهد به بهبود مستمر سازگار باشد . به هنگام تدوین اهداف باید در نظر داشت که این اهداف به منظور دستیابی به خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی ایجاد می شوند . بنابراین اهداف باید در راستای خط مشی بوده و از سازگاری کامل با آن برخوردار باشند . بهترین روش این است که خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی به گزاره هایی تقسیم و اهداف بر اساس این گزاره ها تدوین شوند .به هنگام تدوین اهداف همچنین باید به یافته های حاصل از بازنگری های ایمنی و نیز خطرات و مخاطرات ایمنی تعیین شده توجه داشت . سایر مواردی که به هنگام تدوین اهداف مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از : مطابقت با قوانین و مقررات ایمنی و بهداشت شغلی نظرات طرفهای ذینفع شاخصهای عملکرد ایمنی و بهداشت شغلی تدوین روش اجرایی برای تعیین اهداف اگرچه به عنوان الزام استاندارد تعریف نشده لیکن می تواند بسیار مفید واقع شود . روش بسیار مناسب جهت ارزیابی اهداف و تعیین مناسب بودن آنها ، روش آزمون هوشمند ( Smart Test ) است . در این روش عواملی که باید به هنگام تدوین و ارزیابی اهداف مورد توجه قرار گیرند به طور بسیار خلاصه و روشن تبیین می شود . این عوامل عبارتند از : مشخص بودن : اهداف باید مشخص بوده و از به کارگیری جملات و الفاظ مبهم در آنها خودداری شود . سنجش پذیری : اهداف باید حتی المقدور قابل اندازه گیری باشد . بیان اهداف به صورت وصفی در بسیاری از موارد ، تعیین میزان دستیابی به آنها را با مشکل مواجه می کند . مورد توافق بودن : اهداف باید موافق نظر افرادی باشد که قرار است جهت دستیابی به آنها اقدام کنند و به تایید آنان برسد . به بیان بهتر لازم است یک توافق جمعی در خصوص اهداف ایمنی و بهداشت شغلی سازمان وجود داشته باشد . واقع نگرانه بودن : اهداف باید واقع بینانه و با در نظر گرفتن امکانات ، محدودیتها و وضعیت فعلی سازمان تدوین شوند . اگر اهداف بلند پروازانه باشند ، علاوه بر ایجاد مغایرت و عدم تطابق ، انگیزه و تلاش کارکنان در جهت دستیابی به آن را نابود خواهد کرد و موجب بروز دلسردی در میان آنان خواهد شد . همین طور اگر اهداف بسیار بدبینانه تدوین شوند ، سازمان نخواهد توانست به میزان مطلوبی از بهبود در عملکرد خود دست یابد . علاوه بر این ، واقع بینانه بودن یک هدف ، بدین معناست که هدف باید معقول و مرتبط با خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی سازمان باشد . زمان بندی : اهداف باید در یک محدوده زمانی بیان شوند . عدم وجود یک مهلت برای دستیابی به هدف ، موجب خواهد شد که سازمان تلاش لازم جهت دستیابی به آن را از خود نشان ندهد . تعیین یک زمان مشخص برای دستیابی به هدف باعث خواهد شد که سازمان بتواند در فواصل زمانی معین میزان دستیابی به هدف را ارزیابی کند و در صورت لزوم برنامه ها و روشهای دستیابی به اهداف را مورد بازنگری قرار دهد.
4ـ3ـ4ـ برنامه ( های ) مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی (OH & S ManagementPrograms): سازمان باید برنامه هایی برای دستیابی به اهداف ایجاد کرده و برقرار نگهدارد که شامل موارد زیر باشد :
الف ) تعیین مسئولیتها برای دستیابی به اهداف در هر بخش و سطحی از سازمان که مرتبط باشد .
ب ) نحوه و زمان بندی دستیابی به آنها
برنامه ( های ) مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی باید در فواصل زمانی مناسب و مشخص مورد بازنگری قرار گیرد . این برنامه ( ها ) هر جا که لازم باشد باید اصلاح شوند تا هرگونه تغییر در فعالیتها ، محصولات ، خدمات یا شرایط عملیاتی سازمان در آنها ملحوظ گردد . ایجاد و به کارگیری یک یا چند برنامه ، عاملی کلیدی برای اجرای موفق سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی است.در این برنامه باید نحوه دستیابی به اهداف از جمله زمانبندی و کارکنان مسئول اجرای آن تشریح شود . برنامه را می توان به بخشهایی تقسیم کرد که هر کدام ، عناصر خاصی از عملیات سازمان را در بر گیرد . نباید فراموش کرد که این برنامه باید شامل بازنگری ایمنی و بهداشت شغلی در فعالیتهای جدید باشد . برنامه های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی باید با هدف دستیابی به اهداف ایمنی و بهداشت شغلی تدوین شوند . به همین دلیل به هنگام تدوین برنامه باید کلیه اهداف ایمنی و بهداشت شغلی در نظر گرفته شوند . به منظور دستیابی به حداکثر اثربخشی لازم است برنامه های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی به صورت هماهنگ و سازگار با برنامه راهبردی سازمان تدوین شوند . در چنین حالتی است که می توان انتظار حمایت کامل مدیریت از برنامه را داشت . هر برنامه باید به سه سوال در خصوص یک هدف پاسخ دهد :
چگونه : چگونه قرار است این هدف به وقوع بپیوندد ؟
چه کسی : چه کسی قرار است این کار را انجام دهد ؟
چه هنگام : چه زمانی این کار باید انجام شود ؟
تدوین یک روش اجرایی برای تنظیم برنامه های ایمنی و بهداشت شغلی در اکثر مواقع فواید بسیاری دارد . برنامه های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی یکی از قویترین ابزارهای مدیریت برای بهبود عملکرد و بهداشت شغلی سازمان می باشند . این برنامه ها باید پویا بوده و به منظور سازگاری با تغییرات اهداف سازمان مورد بازنگری قرار گیرند .
4ـ4ـ اجرا و عملیات ( Implementation andOperation ) :
4ـ4ـ1ـ ساختار و مسئولیت ( Structure andResponsibility ) : وظایف ، مسئولیتها و اختیارات کارکنانی که در مدیریت ، اجرا و تایید فعالیتهای موثر بر ریسکهای بهداشتی ـ ایمنی سازمان نقش دارند باید تعیین ، مدون و ابلاغ شوند تا مدیریت بهداشتی ـ ایمنی موثر تسهیل شود . مسئولیت نهایی ( اجرای صحیح نظام مدیریت ) بهداشتی ـ ایمنی بر عهده مدیریت رده بالای سازمان می باشد . سازمان باید یکی از مدیران رده بالا ( به عنوان مثال در سازمانهای بزرگ یکی از اعضای هیات مدیره یا هیات اجرایی ) را با مسئولیتهای ویژه به عنوان نماینده مدیریت منصوب نماید ، تا از استقرار و اجرای مناسب الزامات سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی در تمام قسمتها و حوزه های عملیاتی اطمینان یابد . نماینده مدیریت سازمان باید دارای وظایف ، مسئولیتها و اختیارات معینی برای موارد زیر باشد :
الف ) حصول اطمینان از اینکه الزامات مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی بر طبق مشخصات OHSAS 18001 می باشد . ( و اجرا و حفظ نیز می گردد )
ب ) حصول اطمینان از اینکه الزامات مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی جهت بازنگری و به عنوان پایه ای برای بهبود این سیستم ، به مدیریت رده بالا اعلام می گردد .
کلیه کسانی که دارای مسئولیتهای مدیریتی می باشند باید تعهد خود را به بهبود مستمر عملکرد بهداشتی ـ ایمنی نشان دهند .
یادآوری : ( سازمان باید منابع ضروری برای اجرا و کنترل سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی را فراهم نماید) این منابع شامل منابع انسانی ، مهارتهای تخصصی ، فن آوری و منابع مالی می باشد . برای اجرای اثربخش سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی لازم است سازمان توانایی ها و سازوکارهای پشتیبانی لازم جهت دستیابی به خط مشی و اهداف ایمنی و بهداشت شغلی ایجاد کند و به طور مستمر بهبود دهد . توانایی ها و پشتیبانی های مورد نیاز سازمان به منظور آمادگی در برابر تغییر خواسته های طرفهای ذینفع و فرایند بهبود مستمر توسعه می یابند . برای دستیابی به اهداف ایمنی و بهداشت شغلی ، سازمان باید انسانها ، سیستمها ، راهبردها ، منابع و ساختار لازم را شناسایی و به کار گیرد . برای بسیاری از سازمانها استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی می تواند با نگرش مرحله ای صورت پذیرد . بنابراین لازم نیست در ابتدای استقرار این سیستم کلیه منابع و ساختار در سطح عالی وجود داشته باشد ، بلکه مهم این است که بر اساس سطح آگاهی سازمان ، مخاطرات و انتظارات طرفهای ذینفع سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی پایه مستقر شود و سپس با اتکا به دیدگاه بهبود مستمر ، این دیدگاه ارتقا یابد . ابتدا باید ساختار سازمانی ایجاد شود و در صورتی که چنین ساختاری موجود باشد ، باید با درنظر گرفتن الزامات سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی مورد بازنگری قرار گیرد . ساختار سازمان متشکل از دو بخش اساسی یعنی نمودار سازمانی و شرح وظایف و اختیارات عناوین مختلف سازمان است . همانطور که می دانیم هدف از استقرار یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی این نیست که سازمان تمامی انرژی خود را صرف ایجاد محیط امن کند . چرا که رسالت اصلی هر سازمانی در وهله اول ، بقای سازمان در محیط رقابتی است و سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی نیز در نهایت باید سازمان را در دستیابی به این رسالت یاری کند . به همین دلیل به هنگام ایجاد یا بازنگری ساختار سازمانی مطابق با نیازمندیهای OHSAS باید رسالت کلی سازمان تعریف و بر آن اساس اجزایی که برای دستیابی به آن رسالت مورد نیازند ، ایجاد شود . این اجزا به صورت عناوین و واحدهای سازمان به هر شکل مناسب تعریف می شوند . حال با این اطلاعات باید اجزایی را که مسئولیت و نقش در استقرار موثر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی دارند ، شناسایی کرد و این وظایف و نقشها را در قالب شرح وظایف و اختیارات به آنها ابلاغ کرد . در سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی هیچ واحد یا فرایند سازمانی که مرتبط با ایمنی و بهداشت شغلی نباشد ، وجود ندارد . اجرای موفقیت آمیز سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی تعهد تمامی کارکنان سازمان را می طلبد . بنابراین مسئولیتهای ایمنی و بهداشت شغلی نباید محدود به امور ایمنی انگاشته شود ، بلکه می تواند امور دیگر سازمان مانند مدیریت عملیات یا سایر وظایف کارکنان به جز موارد ایمنی و بهداشت را نیز در بر گیرد . این تعهد باید از بالاترین سطوح مدیریت شروع شود . لذا مدیریت رده بالا بایستی خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی را ایجاد کند و اطمینان حاصل نماید که سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی اجرا می شود . به عنوان بخشی از این تعهد ، مدیریت رده بالا بایستی فرد یا افراد خاصی را به عنوان گماشته مدیریت با مسئولیت و اختیار تعریف شده برای اجرای سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی تعیین کند . سازمانهای بزرگ یا پیچیده می توانند بیش از یک گماشته مدیریت داشته باشند . در شرکتهای کوچک یا متوسط این مسئولیتها می تواند توسط یک نفر انجام شود . اکیدا توصیه می شود که گماشته مدیریت در نمودار سازمانی مشخص شده باشد . این امر اگرچه صراحتا در استاندارد OHSAS خواسته نشده است لیکن باعث خواهد شد که اولا تمامی پرسنل به راحتی از وجود و موقعیت چنین سمتی مطلع شوند و ثانیا با توجه به ارتباط مستقیم گماشته مدیریت با مدیریت رده بالا ، جایگاه و اختیارات وی مستحکم تر شود . به همین ترتیب حائز اهمیت است که سایر مسئولیتهای کلیدی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی به درستی تعریف شود و به کارکنان مربوطه منتقل شود. مدیریت رده بالا همچنین باید اطمینان حاصل کند که منابع مناسب همواره فراهم است تا مطمئن شود که سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی اجرا می شود و برقرار می ماند . این منابع شامل منابع انسانی ، فیزیکی ( نظیر تجهیزات و تسهیلات ) و منابع لازم برای دستیابی به اهداف ایمنی و بهداشت شغلی می شود . برخی از این منابع عبارتند از : نیروی آموزش دیده و ماهر اطلاعات مربوط به روشهای نوین و مقررات جدید تجهیزات و ماشین آلاتی که نکات ایمنی در آنها رعایت شده باشد تسهیلات ایمنی و بهداشتی نظیر درمانگاه ، آتش نشانی و غیره منابع فن آوری نظیر استفاده از ربات برای فعالیتهای بسیار خطرناک ریشه بسیای از مغایرتها و حوادث ایمنی در عدم شناسایی و تامین منابع لازم نهفته است . به ویژه در کشور ما به منابع اطلاعاتی توجه بسیار کمی می شود و به هنگام سخن گفتن از منابع فقط منابع انسانی و فیزیکی مدنظر قرار می گیرند. از طرف دیگر سازمانهای کوچک و متوسط به دلیل محدودیتهای ناشی از امکانات خود در بسیاری موارد در تامین منابع لازم با مشکلات زیادی مواجه می شوند . در برخورد با چنین محدودیتهایی ، استفاده از راهبردهای همکاری نظیر موارد زیر می تواند کمک شایانی به سازمان نماید : استفاده از منابع اطلاعاتی و فن آوری مشتریان بزرگ سایر سازمانهای متوسط و کوچک که همکار یا عضو یک مجموعه اند می توانند برای تبادل اطلاعات ، ایجاد و استفاده از تسهیلات مشترک ، تعریف پروژه های مشترک جهت بهبود عملکرد استفاده از مشاورین به صورت مشترک اقدام کنند . استفاده از موسسات استاندارد ، تشکل های سازمانهای کوچک و متوسط ، اتحادیه های صنفی برای آموزش و برنامه های افزایش آگاهی استفاده از دانشگاهها و سایر مراکز تحقیقاتی در ارتباط با منابع ، سوالات زیر می تواند راهنمای خوبی برای بررسی وضعیت سازمان در این خصوص باشد :
1 ـ سازمان چگونه منابع لازم برای دستیابی به اهداف ایمنی و بهداشت شغلی را شناسایی و تامین میکند ؟
2 ـ سازمان چگونه بین هزینه ها و فواید فعالیتهای ایمنی و بهداشت شغلی تعادل برقرار می کند ؟
4ـ4ـ2ـ آموزش ، آگاهی و صلاحیت ( Training , Awareness andCompetence ) : کارکنانی که وظایف آنها می تواند باعث پیامدهای بهداشت شغلی و ایمنی در محل کار شود باید واجد صلاحیت باشند . صلاحیت به معنای داشتن تحصیلات ، آموزش و یا تجربه مناسب می باشد . سازمان باید روشهای اجرایی ایجاد کرده و برقرار نگهدارد تا مطمئن شود که کارکنان در هر بخش و سطحی از موارد زیر آگاه می باشند :
الف ) اهمیت انطباق با خط مشی و روشهای اجرایی بهداشتی ـ ایمنی و با الزامات سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی
ب ) پیامدهای بهداشتی ـ ایمنی ، حاصل از فعالیتهای کاری آنان و منافع حاصل از عملکرد بهبود یافته افراد ، اعم از بالقوه و بالفعل
ج ) نقش و مسئولیتهای خود در حصول انطباق با خط مشی و روشهای اجرایی بهداشتی ـ ایمنی و با نیازمندیهای سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی و از جمله با الزامات آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری
د ) عواقب بالقوه عدول از روشهای اجرایی عملیاتی مشخص شده روشهای اجرایی آموزش باید سطوح مختلفی را در نظر بگیرد از جمله :
1) مسئولیت ، توانایی و معلومات 2 ) ریسک قدم اول در افزایش آگاهی پرسنل نسبت به ایمنی و بهداشت شغلی ، شناسایی نیازهای آموزشی است ...
منابع:
سیستمهای مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ، برگرفته از OHSAS 18001 : 1999 ، چاپ اول ، 1380 استاندارد ایمنی و بهداشت حرفه ای ( OHSAS 18001 ) ، شرکت مشاورین کیفیت پرداز ، چاپ اول ، بهار 1380
کلمات کلیدی :
ارسال‌کننده : علی در : 95/5/17 5:39 صبح
مقاله در مورد ارزش کار در اسلام تحت فایل ورد (word) دارای 7 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله در مورد ارزش کار در اسلام تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد ارزش کار در اسلام تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله در مورد ارزش کار در اسلام تحت فایل ورد (word) :
ارزش کار در اسلام
ارزش کار در اسلام
از هنگامی که آدمی بر کره زمین پدید آمد، برای رفع نیازهای خود نیازمند کوشش بود. زندگی انسان بر محور کار می‌گردد و کار، تلاش انسان جهت حصول به هدف معین است. کلید گشایش هر استعدادی در درون انسان کار است. کار بزرگ‌ترین و شاید زیربنایی‌ترین بخش زندگی انسانی است. چرا که از کار می‌توان به جوهره درونی افراد پی برد و وقتی این جوهره‌های درونی آشکار شوند و استعدادهای بالقوه به منصه ظهور برسند می‌توان به وجود جامعه‌ای پویا امیدوار بود.
مکاتب کوناگون بشری دیدگاههای مختلفی درباره کار داشته‌اند. در اندیشه یونان باستان از آنجا که کار به بردگان اختصاص داشت فعالیتی تحقیرآمیز و پست شمرده می‌شد و این دیدگاه در آثار فلاسفه یونان نیز وجود دارد. بتدریج در قرون وسطا وحاکمیت کلیسا بر اروپا تشویق به انجام کار برای کسب درآمد به وجود آمد. با گذشت زمان در دوران رنسانس و شکل‌گیری عقاید جدید درباره انسان و دین و دنیا، کار جایگاه و اصالت خاصی یافت. در جهان‌بینی اسلامی، کار مفهوم ویژه‌ای دارد و آثار آن تمام صحنه هستی را می‌گیرد و دنیا و آخرت را به هم گره می‌زند.
در فرهنگ غنی اسلامی ما، سلوک الهی دارای دو بخش است: بخش مادی و بخش معنوی، بخش مادیش کار است و بخش معنویش نماز، و از اینجا می‌توان به اهمیت کار در جامعه اسلامی پی برد.
کارگر از نظر قانون کار، کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی، اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار میکند. طبقه کارگر یک طبقه اجتماعی است و از افرادی تشکیل می‌شود که در مشاغلی کار می‌کنند که نیاز به قدرت بدنی و کار دستی دارد. کارگر از دیدگاه اسلام بسیار محترم و ارزشمند است. کارگران شریف‌ترین انسان های اجتماع هستند، بطوری که رسول گرامی اسلام(ص) و امیرالمؤمنین علی(ع) و سایر امامان معصوم(ع) از کار کردن به عنوان عملی دنیوی و اخروی که دارای اجر و ثواب بسیار است یاد نموده و نسبت به آن توصیه‌های بسیار شده کرده‌اند. در این آموزه‌ها، به کارگری که برای اداره زندگی خانواده‌اش سعی
و تلاش میکند عنوان «جهاد کننده در راه خدا اطلاق شده است.» امامان و پیشوایان دین(ع) در سخن و در عمل به مسئله کار و اشتغال تأکید داشته و از بیکاری به شدت دوری کرده‌اند. در روایات آمده است کسی که به کار و تلاش مشغول است، از کسی که کار را رها کرده و به عبادت خدا مشغول است اجر و پاداشی فزون‌تر دارد. و نیز در روایات است که دعای بیکار هر چند عابد
باشد مستجاب نمی‌شود. همچنین در خبر آمده است که پیامبر اکرم(ص) کارهای خانه را انجام می‌داد و در احادیث ذکر شده است که امام صادق(ع) فرمود: هر آنکس که جامه خود را بدوزد و نعلینش را وصله زند وکالای مورد نیاز خانه را خود حمل کند از تکبر ایمن باشد. در مکتب اسلام دستورهای متعددی وارد شده که از مجموع آنها می‌توان به دیدگاه ارزشی اسلام درباره کار پی برد:
1- محبوب بودن و قداست شغل
انجام کار، مطلوب خداوند است و همچون عبادت و جهاد در راه خدا مقدس است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: عبادت هفتاد پاره است و برترین آن، طلب روزی حلال است. مقام معظم رهبری در خصوص قداست شغل می‌فرماید: تقدس کار و تکریم کارگر باید در راس برنامه‌ها باشدو در منطق اسلام، کار، عمل صالح و عبادت است که این، جایگاه و ارزش کارگر را در نظام اسلامی نشان می دهد.
2- منفور بودن بیکاری
در مکتب اسلام بیکاری و نیازمند دیگران بودن امری ناپسند شمرده شده است. امام صادق(ع) می‌فرماید: خداوند متعال بیکاری را دشمن انسان میداند.
3- وجوب کسب معیشت
از واجبات مسلم بر هر فرد مؤمن لزوم انجام کار برای تأمین زندگی خود و خانواده است. پیامبر اکرم(ص) می فرماید: استفاده از صدقه و زکات برای شخص بی نیاز ، نیرومند ، سالم، صاحب مهارت و توانایی جایز نیست.
4- وظیفه اجتماعی انسان و خدمت رسانی به جامعه: مسئولیت اجتماعی شخص مؤمن، رفع نیازهای جامعه در حد توان است. بر آوردن نیازهای جامعه واجب کفایی است و شخص باید در برآوردن آن بکوشد.
5- رشد عقلانی
کار، وسیله کسب تجربه انسان است و بر رشد عقلانی و اجتماعی او می‌افزاید. امام صادق(ع) می‌فرماید: «التجارت تزید فی العقل، تجارت عقل را رشد میدهد.
6- کسب آرامش روحی
انسان با کسب درآمد از نظر روحی آرامش می‌یابد. زیرا فرد نیازمند از نظر روحی در اضطراب و نگرانی است پیامبر(ص) می فرماید: انسان هر گاه نیازهای خود را تأمین کند آرام می‌گیرد.
7-سلامت جسم
با کار، اعضای انسان توان خود را بروز میدهد. امیرالمؤمنین(ع) می فرماید: من یعمل یزدد قوه. هر کس کار کند بر توان او افزوده می‌شود.
8 -رفع فقر و تأمین اجتماعی نیازمندان
با کار و تلاش فقر دفع می‌شود. کسب در آمد باعث می‌شود فرد بتواند به دیگران کمک کند. فرد باید در بعد اجتماعی مفید و مؤثر باشد. امام باقر(ع) می‌فرماید: هر کس برای بی‌نیازی از مردم و تلاش برای رفاه خانواده و مهربانی و خیرخواهی به همسایه در طلب مال و امکانات زندگی بر آید روز قیامت در حالی که صورتش همچون بدر درخشان است خداوند را ملاقات می کند.
در بررسی رابطه مسائل اخلاقی و اعتقادی با کار، دیدگاه کلی اسلام درباره کار مشخص گردید و معلوم شد که امور اعتقادی و اخلاقی اسلام مانعی در ایجاد جامعه توسعه یافته نیست. کار اقتصادی ذاتاً مطلوبیت دارد و مؤمن حتی اگر درآمد کافی داشته باشد، نباید از کار دست بکشد.
مقام معظم رهبری در خصوص کار و کارگر فرموده است: من به کارگران سفارش می‌کنم در هر بخشی و در هر جایی که مشغول هستند کار را عبادت بدانند. این کاری که شما برای توسعه و پیشرفت کشور می‌کنید یک عبادت قطعی است. به مسئولان هم سفارش می‌کنم که ارزش طبقات کارگر و محروم و مستضعف و این مردم مؤمن را بدانند. کارگران قدر خود را بشناسند و بفهمند که وجود آنها چقدر در سرنوشت یک ملت مؤثر است.
منابع و مآخذ:
آناتومی جامعه یا سنت‌الله: فرامرز رفیع پور
جامعه‌شناسی: آنتونی گیدنز
برگزیده آثار روزا لوکزامبورک: مانتلی رویو
کار و دین: مجید رضایی
کلمات کلیدی :
ارسال‌کننده : علی در : 95/5/17 5:38 صبح
مقاله اندیشه های عرفانی مولانا تحت فایل ورد (word) دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله اندیشه های عرفانی مولانا تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اندیشه های عرفانی مولانا تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله اندیشه های عرفانی مولانا تحت فایل ورد (word) :
چکیده
انسان از ابتدای وجود خویش ، همواره موجودی کجکاو و پرسشگر ، و به دنبال اهدافی بوده که او را به مقصد برساند ، اما این که مقصد چیست ، کجاست و کیست خود مسئله ای مهم بوده است ، که انسان را کنجکاوتر و هدفمند تر میکند. مسئله شهود عرفـانی از همـان اوان زنـدگی اسلام و با آمدن قرآن آغاز گردید و این مسئله به عنوان راهی برای ارتباط بـین انسـان و خـدا مطرح گردید ، مولوی در آثار روح بخش خود به مسائل عرفانی پرداخته و عقل جزوی و بحثی را در شناخت خداوند عاجز می داند اما عقل عقل یا عقل کلی و عقل اولیاء را مورد تمجید قرار می دهد.
ید واژه ها: مولوی، عرفان، کشف، شهود، وحی دل.
مقدمه
در مورد مولوی باید گفت که تنها شیوه بیان اوست که مانع فهم کامل آثار وی شده است. غزلیات مولانا هر چند جای جای ابیاتی روشنگر وپرمعنی در بردارد، روی هم رفته محصول وجد وشور غنایی است. تا آنجا که شعر غنایی محمل بهتری برای احساس عرفانی است تا کلام منثور یا فلسفه منظوم، دیوان شمس شاید آیینه روشن نماتری برای فکر مولوی باشد. اما اگر بخواهیم برداشت او را از مسائل مهم زندگی ودین مطالعه کنیم، غزلهایش ما را به جایی نمی رساند. به این مقصود باید به مثنوی او روی آورد. مولوی در تدوین این اثر عظیم قصد تعلیم واندرزگویی داشته ومی خواسته است با نشان دادن طریق معرفت نفس راههای وصول به خداوند (طرق الی االله) را به انسان بیاموزد وحقانیت آن را بنمایاند. اما به هر خواننده ای این احساس دست می دهد که وی معلمی سخت ملال آور است. در اثر او دانه های حقیقت زیر انبوهی کاه مدفون است. لیکن این معنی که ژرف اندیش ترین کسان به این امید که سرانجام حقیقتی بزرگ از زبان او بشنوند این ملال را به جان خریده اند، دلیل برآن است که فلز ممزوج سخن او حاوی زر ناب است.
نیکلسون در کتاب »تصور شخصیت در تصوف«، غزالی ومولانا را با یکدیگر مقایسه کرده وبه نحو تحسین انگیزی وجوه تشابه وتفاوت این دو را برشمرده است. اومی گوید:
جلال الدین رومی براین عقیده است که عقل در تقابل با عشق، ازآن ابلیس است. او علم قال را تحقیر می کند، وشاید اگر مولوی وغزالی در یک زمان می زیستند، مولوی شیوه فلسفی وعلمی غزالی را به عنوان چیزی بیگانه با روح حقیقی تصوف محکوم می کرد، وغزالی نیز به نوبه خود گریزهای وجد آمیز جلال الدین رومی را از عالم تکلیف وشرع مردود می شمرد. تعلیم احیاءالعلوم ومثنوی تا حدودی یکسان است، لیکن معلمان با یکدیگر زیاد فرق دارند. سخن غزالی منتظم ودقیق وروشن است، اما سخن مولانا، کنایه آمیز، آشفته، ملال آور وغالبا پیچیده است. با این همه غزالی به هیچ وجه نمی تواند در شوق وحرارت احساس، در اصالت وعمق اندیشه، یا درقدرت وآزادی بیان با او رقابت کند (عبدالحکیم، خلیفه،
ص11-7، .(1375
زمینههای تحقیق شهود عرفانی مولوی
به ظهور رسیدن مشاهدات عرفانی مولوی یک امر اتفاقی نبود و نمی توان آنها را تنها معلول یک علـت (دیدار با شمس) دانست، بلکه باید پذیرفت که مولوی از همان اوان کودکی به دنیای ارواح، فهم دلالت گری
75
پدیده های طبیعی، درک وجود فرشتگان و فهم معنای روح اهتمام میورزید . یعنی مولانا پـیش ازکـهآن بـه مرحله پختگی پای گذارد، در مسیری گام گذاشته بود که به طـور طبیعـی زمینـه ورود بـه عرفـان بـود. او تجربههای دیدار با خدا را در نگریستن به گلها و ; میجست و خدا را به نزدیکی میدید، بلکه به همراه پدر که غرق عشق االله بود، او نیز همین عشق را کم و بیش تجربه میکرد و دیدار او وجودش را لبریـز مـی کـرد (زرین کوب، عبدالحسین، ص 17- 15، . (1375 پروازی که از کودکی مولوی نقـل شـده و باعـث حیـرت شـدید بچههای هم سن و سال او شد مؤید این ادعا است (جامی، عبدالرحمن، ص 461، .(1370
چنین وضعیتی باعث شد، تا مولانا از کودکی شاهد تجربهای بینظیر باشد که هم سن و سالانش هرگز قادر به فهم آن نبودند و آن، یافته شدن نوشتهای است به خط بهاء ولد کـه در آن نوشـته شـده بـود: البتـه مولـوی کوچک بر تعجب هم سن و سالانش وقعی ننهاد کارخود را کم اهمیت قلمداد کرد و حد آدمی را حتـی فراتـر از آنها دانست. به هر حال، این داستانها درست باشد یا نادرست، بیـان کننـده توجـه عمیـق خداونـدگار بـه ایـن شهودها بوده و از اوج و اهمیت آنها خبر میدهد.
اخلاق یکی دیگر از زمینههای اساسی تحقق تجربه دینی ـ عرفانی و از جمله مداخل مهم فهم شـهود عرفانیِ مولوی است. چنان که مولوی پیامبری حضرت موسی(ع) و تجارب دینی او را از ایـن زاویـه بررسـی کرده، بر این باور است که اگر موسی(ع) به تحقق گزارههـای اخلاقـی تـن نمـیداد و دایـره آن را گسـترده نمیکرد به مقام نبوت نمیرسید. لذا این مقام را وقتی به دست میآورد که مقام تخلق را پشت سر گذاشته
باشد.
بدین ترتیب مولانا مشاهده ناب دیدار حق را معلول و محصول صفای دل و تخلق به سجایای اخلاقـی میداند و جز این مسیر، راهی را واصل بدان نمیداند.
هــــر کســـی انــــدازه روشــــن دلـــــی غیـــب را بینـــد بـــه قـــدر صـــیقلی
هرکــه صــیقل بــیش کــرد او بــیش دیــد بیشتر آمد بر او صورت پدید
(دفتر چهارم، .(2910-2909
البته مولانا هرگز واژه تجربه عرفانی یا تجربه دینی را در اشعار خود به کار نبرده، بلکه مولانا اسم ایـن حالت ها را »وحی دل« میگذارد که در محتوا با آن چیـزی کـه امـروزه تجربـه عر فـانی نامیـده مـیشـود، همخوانی دارد.
از پـــــی روپـــــوش عامـــــه در بیــــــان وحــــی دل گـــــویند آن را صوفیـــــان
76
وحــی دل گیــرش کــه منظرگــاه اوســت چــون خطــا باشــد چــو دل آگــاه اوســت
(همان، .(1854-1853
به طور خلاصه چند عامل در روی آوردن مولانا به مشاهدات عرفانی و تحقیق آنها مؤثر بوده است:
.1 سنخ روانی مولوی: شاید بتوان گفت پاره ای از سنخ های روانی، منشی، و شخصیتی نسبت به سـایر سنخ ها، استعداد ذاتی و جبلی بیشتری برای حصول تجربهدینی دارند؛ مثلاً کسـانی کـه متعلـق بـه سـنخ روانی » کنشپذیر ـ درون گرا« هستند بیش از سه سنخ دیگر، یعنی کنشپذیر ـ برون گرا، کنشگر ـ برونگـر، مستعد تجارب دینی اند (ملکیان، مصطفی، مجله نقد و نظر شماره 23و 24، .(1379 از آنجا کـه مولـوی دارای چنـین سنخ روانیای بوده، لذا وقوع چنین مشاهداتیدر او کاملاً مورد انتظار است.
.2 محیط خانواده: مولوی در خانوادهای متولد شد که تلألؤ انوار الهی تمام فضای آن را پـر کـرده بـود. لذا طبیعی است که این فرزند از چنان وضعی متأثر شود و ذهن و زبان و خیال خود را برای دیـدن چنـین انواری آماده کند که پیشتر به آن اشاره شد.
. 3 آشنایی با شمس تبریزی: مولوی پیش از دیدار با شمس تبریزی فقیه و عالم محتشم و به تعبیر خودش سجاده نشین با وقاری بود، اما پس از ملاقات باشمس وضع دیگری پیدا کرد:
زاهد بودم ترانه گویم کردی بازیچـه کـودکـان کـویم کردی
میخواره بودم و باده جویم کردی سجادهنشیـن بــا وقــاری بــودم
(دیوان شمس، .(1716
. 4 تقارن طبیعت و ورای آن در زندگی عملی: مولوی از جمله عارفان شاعری است که بیشـتر از آنکـه سخن بگوید، عمل کرده است و به تعبیر خود طریقت را راه رفتن یافته است نه راه خواندن و توصیف کردن و ماندن . باز به تعبیر وی راه صوفی راه قدم است نه قلم و دل او نیز از اثر قلم و مرکـب سـیاه نشـده اسـت، بلکه در سپیدی چونان برف زمستان تمام است که بر بلندای طبیعت نشسته است که از پری برف هیچ نما است.
مریمــــا بنگــــر کــــه نقــــش مشــــکلم هـــم هلالـــم هـــم خیـــال انـــدر دلـــم
(مثنوی، دفتر سوم، .(3773
یعنی اصولاً من موجود پیچیدهای هستم و راز آلود بودن من هم از این جهت است هـمکه» هلالـم هـم خیال اندر دلم« یعنی هم عینیام و هم ذهنی؛ هم درونـیام هـم بیرونـی؛ هـم مثـل هـلال در آسـمان دور از
77
دسترسم و هم مثل خیال در درون تو جای دارم. در واقع تجلی همه موجـودات قدسـی ماننـد فرشـتگان ایـن گونه است. گویی هم مستقل از ما و هم قائم به ما است و مولوی هم در اینجا میخواهـد ظهـور یـک ملـک را توضیح دهد و ظهور ملک همان واقعهای است که به تعبیر ما در مرز طبیعت و ماورای طبیعـت رخ مـیدهـد. موجودی جسمانی همچون مریم، خود را با فرشتهای مواجه میبیند که به عـالم مـاورای طبیعـت تعلـق دارد. اکنون او این واقعه را چگونه باید تلقی کند؟ آیا آنچه میبیند جزء خیالات اوست یا موجـودی در عـالم خـارج است. اگر در عالم خارج است چرا دیگران او را نمیبینند. اگر دیگران او را نمیبینند پس لابد موجودی درونـی
است. حال اگر درونی است، چرا مخلوق خیالات وی نباشد؟ خیالی هم نیست. چون حضـور او بسـیار جـدی و قاهر است (سروش، عبدالکریم، ص329، .(1378
با عنایت به تئوری یاد شده و آثار مولوی، مبانی زیر را مـیتـوان بنیادهـای اساسـی وقـوع مشـاهدات عرفانی دانست:
1 دوالیسم کیهان شناختی و پدیدار شناختی: مولوی جزء کسانی است که جهان را به دو لایه نومن
و فنومن (جهان واقعیت و حقیقت و جهان پدیدار نه به معنای کانتی آن) تقسیم می کند و کسی را عارف میداند که از طریق تجربه غیر حسی فنومنها به نومنها برسد و با آن پیوند برقرار کند. بنابراین، باید هم به لحاظ نظری بینش دیگر و هم به لحاظ تجربی حواس دیگری یافت تا تجربهای از جنس دیگر را آزمود تا در نتیجه آن به حاق و حق حالتها دست یافت والا راه حس راهی نیست که از طریق آن بتوان به فهم این امور نائل شد. زیرا این حواس میان انسان و حیوان مشترکاند و توانایی محدودی دارند و هرگز به امور ماورای طبیعت دسترس ندارند.
راه حـــس راه خـــران اســـت ای ســــوار ای خـــران را تـــو مـزاحـــم شــــرم دار
پــنج حســی هســت جــز ایــن پــنج حــس آن چو زرسـرخ ویـن حـسهـا چـو مـس
(دفتر دوم، .(49-48
علاوه براین مولوی مسئله ظاهر و معنا را مطرح کرده و ازآدمیـان مـیخواهـد وارد طریقـت شـوند تـا بتوانند از ظاهرامور به معنای آنها پی ببرند والا درحس ظاهر و دنیای پدیداری باقی خواهند ماند.
کلمات کلیدی :
