مقاله معماری ارگانیک تحت فایل ورد (word)

 

  مقاله معماری ارگانیک تحت فایل ورد (word) دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله معماری ارگانیک تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله معماری ارگانیک تحت فایل ورد (word)

معماری ارگانیک         
لوید رایت                   
اهمیت کارهای رایت  
شناسنامه حرفه ای رایت     
نوشته های رایت     
آثار معماری     
نتیجه گیری     
منابع     

معماری ارگانیک

بالاخره ویوله لودوک ( 1879-1814 ) ، معمار معروف فرانسوی که بر اساس ضد ضوابط هنرهای زیبا قیام کرد ، سازه ساختمان های گوتیک را سازه پویا و دمانیک می دانست . « وی معماران را ترقیب کردکه قوانین طبیعی خلقت را به کار گیرند . همانند مجسمه سازان قرون وسطی که گیاهان و حیوانات را مطالعه می کردند تا بفهمند که چگونه فرمهای آنها همواره یک عملکردی را نشان می دهند و یا خود را با خصوصیات ارگانیسم تطبیق می دهند . لودوک بر این نظر بود که « ارتباط بین عملکرد و سازه یک اصل زیر بنایی در معماری قرون وسطی بود و باید به عنوان یک اصل مهم ، راهنمای هنرمندان مدرن باشد »

لذا می توان بیان نمود که عقاید رمانتیک های اروپا و آمریکا ، بالاخص نظرات آنها در مورد طبیعت و قوانین طبیعی ، زیر بنای فکری معماری ارگانیک را تشکیل می دهد . معماری ارگانیک در آمریکا در قرن 19 توسط فرانک فرنس و لوئیس سالیوان شکل گرفت . اوج شکوفایی این نظریه را می توان در نیمه اول قرن بیستم در نوشتارها و طرح های فرانک لویدرایت مشاهده کرد

فرانک فرنس که استاد سالیوان محسوب می شد و سالیوان برای مدتی در دفتر او کار می کرد ، بیشتر تحت تأثیر سبک نئوگوتیک بود . به اعتقاد فرنس « بر اساس نظریه ارگانیک ، همه فرمهای طبیعی پویا ( دینامیک ) هستند نیروها و فشارهایی که در ساختار یک حیوان دخیل هستند ، کشش ماهیچه ها و مفاسد هنگامی که موجود حرکت می کند ، طرح رشد و گسترش که در فرم گیاهان و صدفها دیده می شود . تصویری از یک شکل زنده است . اگر یک کار هنری بخواهد بیان کننده باشد ، باید به صورت ارگانیک ساخته شود ، اجزای آن نمی تواند به صورت بخشهای مجزا باشند ، بلکه آنها باید در یک سیستم پویا و شکل پذیر در یکدیگر ادغام شده باشند . بیان در معماری باید ، در حل کردن نیروهای فیزیکی که در یک کالبد ارگانیک عمل می کند صورت گیرد . »

همان گونه که در فصل قبل عنوان شد ، سالیوان از پایه گذاران سبک مکتب شیکاگو و معماری مدرن در آمریکا بود . وی نیز اعتقاد بسیار زیاد به فرم های طبیعی و سبک ارگانیک داشت . سالیوان به روشی معتقد بود که مشابه پروسه بوجود آوردن در طبیعت بود. او برای اولین بار اصطلاح فرم تابع عملکرد را بیان نمود و چنین عنوان کرد : ( بعد از مشاهده مستمر پروسه طبیعی به این نتیجه رسیدند که فرم تابع عملکرد است ) یعنی سالیوان فرم تابع عملکرد را در پروسه رشد و حرکت طبیعی می دید .اگر چه معماران مدرن نیمه اول قرن اخیر مانند گروپیوس نیز فرم تابع عملکرد را شعار اصلی خود می دانستند ، ولی آنها فرم را تابع تکنولوژی و عملکرد ماشین می دانستند

سالیوان در مورد مصالح می گوید : ( سنگ و ملات در ساختمان ارگانیک زنده می شود ) ؛ موضوعی که فرانک لویدرایت ، شاگرد وی ، بهتر از هر معمار معاصر دیگری آنرا در ساختمان هایش نشان داده است

فرانک لویدرایت به تحقیق یکی از مهمترین و خلاق ترین معماران و نظریه پردازان قرن بیستم می باشد . این معمار در طی 90 سال عمر پر بار خود (1959 -1869) بیش از 60 سال فعالیت مستمر معماری داشته و حدود 560 ساختمان اجرا نموده است

خانه های اولیه رایت به نام خانه های دشتهای مسطح معروف بودند ، زیرا این خانه ها که غالباً در حومه شهر شیکاگو ساخته شده بودند ، در تلفیق و هماهنگی با دشتهای مسطح و سرسبز این نواحی طراحی شده بودند

از مشخصه های بارز این ساختمان ها می توان به پنجره های سرتاسری ، کنسول نمودن بام و نمایش افقی آن به موازات سطح زمین مسطح و نشان دادن مصالح در ساختمان اشاره کرد . از جمله شاخص ترین نمونه های این ساختمانها باید از خانه روبی در حومه شیکاگو نام برد

در اوایل قرن بیستم که به تدریج ایده های رایت در ساختمان هایش شکل می گرفت ، در اروپا و آمریکا تکنولوژی به سرعت در حال گسترش و پیشرفت بود . این پیشرفت در زمینه معماری ، از نظر تئوری و اجرایی بسیار مشهود و بارز بود

اگر چه رایت با تکنولوژی مدرن مخالفتی نداشت ، ولی وی آنرا به عنوان غایت و هدف تلقی نمی نمود . به اعتقاد رایت ، تکنولوژی وسیله ایست برای رسیدن به یک معماری والاتر که از نظر وی همانا معماری ارگانیک بود . او در 20 مه 1953 در تلیسین معماری ارگانیک را در 9 عبارت ذیل تعریف کرد

1- طبیعت : فقط شامل محیط خارج مانند ابرها ، درختان و حیوانات نمی شود بلکه شامل داخل بنا و اجزا و مصالح آن نیز می باشد

2- ارگانیک : به معنای همگونی و تلفیق اجزاء نسبت به کل و کل نسبت به اجزاء است

3- شکل تابع عملکرد : عملکرد صرف صحیح نمی باشد بلکه تلفیق فرم و عملکرد و استفاده از ابداع و قدرت تفکر انسان در رابطه با عملکرد ضروری است . فرم و عملکرد یکی هستند

4- لطافت : تفکر و تفکر انسان باید مصالح و سازه سخت ساختمان را به صورت فرم های دلپذیر و انسانی شکل دهد . همانگونه که پوشش درخت و گلهای بوته ها ، شاخه های آنها را تکمیل می کند . مکانیک ساختمان باید در اختیار انسان باشد و نه بالعکس

5- سنت : تبعیت و نه تقلید از سنت اساس تفکر معماری ارگانیک است

6- تزیینات : بخشی جدایی ناپذیر از معماری است . رابطه تزئینات به معماری همانند گلها به شاخه های بوته می باشد

7- روح : روح چیزی نیست که به ساختمان القا شود ، بلکه باید در درون آن وجود داشته باشد و از داخل به خارج گسترش یابد

8- بعد سوم : بر خلاف اعتقاد عمومی ، بعد سوم عرض نیست ، بلکه ضخامت و عمق است

9- فضا : عنصری است که دائماً باید در حال گسترش باشد . فضا یک شالوده پنهانی است که تمام ریتم های ساختمان باید از آن منبعث شوند و در آن جریان داشته باشند

شاهکار معماری فرانک لوید رایت و نظریه ارگانیک را می توان در خانه آبشار در ایالت پنسیل وانیا در آمریکا دید

این خانه که در سال 1937 ساخته شد ، به بهترین شکل ممکن عقاید رایت در مورد معماری ارگانیک را نمایش می دهد . موارد طراحی و اجرایی را که رایت برای این خانه ویلایی در نظر گرفته بود ، می توان در 8 مورد ذیل خلاصه کرد

1-    حداقل دخالت در محیط طبیعی ؛

2- تلفیق حجم ساختمان با محیط طبیعی به گونه ای که هر یک مکمل دیگری باشد ؛

3      – ایجاد فضاهای خارجی بین ساختمان و محیط طبیعی ؛

4- تلفیق فضای داخل با خارج ؛

5- نصب پنجره های سرتاسری و از بین بردن گوشه های اتاق ؛

6- استفاده از مصالح محیط طبیعی مانند صخره ها و گیاهان چه در داخل و چه در خارج بنا ؛

7- نمایش مصالح به همان گونه که هست ، چه سنگ باشد چه چوب و یا آجر ؛

8- استمر و نمایش مصالح از داخل به خارج نما

رایت معتقد بود که ماهیت مصالح در ساختمان می بایست نشان داده شود ، به گونه ای که شیشه به عنوان شیشه ، سنگ به عنوان سنگ و چوب به عنوان چوب به کار رود

از نظر وی ارگانیک یعنی تلفیق شدن کل مجموعه و در مورد ساختمان معتقد بود : « ساخته شده توسط افراد از درون زمین ، با تمهیداتی که خود در نظر می گیرند و با توجه به زمان ، مکان ، محیط و هدف . ممکن است آنرا ساختمان محلی ( Folk  ) بخوانیم »

 

کلمات کلیدی :

تحقیق رابطه مذهبگرایی و عوامل جمعیتشناختی با سوء مصرف مواد در دا

 

  تحقیق رابطه مذهب‌گرایی و عوامل جمعیت‌شناختی با سوء مصرف مواد در دانشجویان تحت فایل ورد (word) دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق رابطه مذهب‌گرایی و عوامل جمعیت‌شناختی با سوء مصرف مواد در دانشجویان تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق رابطه مذهب‌گرایی و عوامل جمعیت‌شناختی با سوء مصرف مواد در دانشجویان تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
روش‌شناسی پژوهش  
جامعه آماری، نمونه و روش نمونه‌گیری  
ابزار سنجش  
یافته‌ها  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق رابطه مذهب‌گرایی و عوامل جمعیت‌شناختی با سوء مصرف مواد در دانشجویان تحت فایل ورد (word)

بحرینیان، سید عبدالحمید، و دیگران، «بررسی سوء مصرف مواد در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی». مجله طب و تزکیه، ش 53، 1383، ص 78-66

بسطامی، فاطمه، «بررسی روایی و اعتبار مقیاس کوتاه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOOOL-BREF) و ارزیابی روایی افزایشی آن»، پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه تهران، 1387، ص 102-98

بوالهری، جعفر، «معنویت و رفتار‌های پرخطر»، زاهدان: دومین کنگره سراسری رفتاری‌های پر خطر، ص 2و1

بهرامی احسان، ‌هادی، «بررسی مقدماتی میزان اعتبار و قابلیت اعتماد مقیاس جهت گیری مذهبی»، مجله روان شناسی و علوم تربیتی، ش 6(1)، 1380، ص90-67

بهرامی احسان، ‌هادی، تاشک، آناهیتا، «ابعاد رابطه میان جهتگیری مذهبی و سلامت روانی و ارزیابی مقیاس جهت گیری مذهبی»، مجله روانشناسی و علوم تربیتی، ش 34(2)، 1383، ص 63-41

پورشهباز، عباس و همکاران، «روابط ساختاری عوامل روان‌شناختی خطرزا و حفاظت کننده مصرف مواد مخدر در نوجوانان»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، ش 5(19)، 1384، ص 54-31

رحیمی، سید علی سینا، «بررسی رابطه رفتار‌های پر خطر با وی‍ژگی‌های شخصیتی و خود انسجامی»، پایان نامه کارشنا سی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه تهران، 1388، ص 129-87

—–، «بررسی مقایسه‌ای سلامت روان و تفاوتهای جنسی دانشجویان در گرایش به رفتار‌های پر خطر»، شیراز: چهارمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان کشور، 1386، ص 37-35

سراج زاده، سید حسین، فیضی، ایرج، «مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی در بین دانشجویان دانشگاه‌های دولتی در سال تحصیلی 82-1383»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، ش 6(25)، 1386، ص 110-85

سرگلزایی، محمد رضا، و دیگران، «مطالعه فراوانی سوء مصرف مواد مخدر و ارتباط آن با وضعیت فردی و خانوادگی دانشجویان پزشکی مشهد». فصلنامه رفاه اجتماعی، ش 3، (9) 9، 1382، ص 294-283

سیام، شهره، «بررسی شیوع سوء مصرف مواد اعتیاد آور بین دانشجویان پسر دانشگاه‌های مختلف رشت»، مجله طبیب شرق، ش 8 (4)، 1385، ص 285-279

شریف زاده، غلامرضا، «بررسی شیوع استعمال مواد اعتیادآور در دانشجویان پسر دانشگاه‌های بیرجند»، زاهدان: دومین کنگره سراسری رفتارهای پرخطر، 1386، ص 94-93

فراهانی، حجت‌الله، عریضی، حمیدرضا، روش‌های تحقیق پیشرفته در علوم انسانی، اصفهان، جهاد دانشگاهی تهران

اله وردی پور، حمید و همکاران، .«بررسی وضعیت سوء مصرف مواد در دانش آموزان و تلفیق عامل خود کنترلی در مدل EPPM»، مجله دانشگاه علوم پزشکی وخدمات در مانی شهیدصدوقی یزد، ش13(1)، 1384، ص31-

Ball, J., et al., “The relationship between religiosity and adjustment among African- American female, urban adolescents”, Journal of Adolescence, v 26, 2003, p 431-

Botvin.J, Gilbert., “Preventing drug abuse in schools: social and competence enhancement approaches targeting individual-level etiological factors”, Addictive Behavior, v 25, 2000, p 887-

Boudreaux, E., et al., “The ways of Religious Coping Scale”, Reliability, Validity, and Scale development, Assessment, v 2, 1995, p 233-

Brown, T. L., et al., “The role of religion in predicting adolescent alcohol use and problem drinking”.Journal of Studies on Alcohol, v 62, 2001, p 696 -

Bry, B. H., et al., “Extent of drug use as a function of number of risk factors”, Journal of Abnormal Psychology, v 91, 1982, p 273-

Chatters, L. M., “Religion and health: Public health research and practice”, Annual Review of Public Health, v 21, 2000, p 335-

Ferrence, R., et al., “Contemporary patterns of nicotine use in Canada and theUnited State,. In Roberta, R., Slade, J., Room, R. and Poe, M.(eds)”, Nicotine and Public Health.American Public Health Association,Washington,DC, 2000, p 287-

Flavio F. M., et al., “God forbid!: Substance use among religious and nonreligious youth.”, American Journal of Orthopsychiatry, v 75, 2005, p 585-

Gartner, J., et al., “Religious commitment and mental health: A review of the empirical literature.”Journal of Psychology and Theology, v 19, 1991, p 6-

George, L. K., et al., “Spirituality and health: What we know, what we need to know”, Journal of Social and Clinical Psychology, v 19, 2000, p 102-

Gorsuch, R. L. ” Religious aspects of substance abuse and recovery”, Journal of Social Issues, v 51, 1995, p 65-

Hawkins, J. D., et al., “Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood: Implications for prevention”, Psychological Bulletin, v 112, 1992, p 64-

Hebert, E., “Ationship between spiritual meaning and purpose and drug and alcohol use among college students”, American Journal of Health Studies. 2005, p 322-

Johnson, K., et al., “The influence of spiritual beliefs and ractices on the treatment preferences of African-Americans: A review of theliterature”. Journal of the American Geriatrics Society, v 53, 2005, p 711-

Katherine M. ; Saunders, J., B., “Religious beliefs and practice, and alcohol use in Thai men”, Alcohol And Alcoholism, v 37(2), 2002-03, p 193-

 Koeing, H. G. “Religion and older man in prison”, International Journal of Geriatric Psychiatry, v 10, 1995, p 219-

Maddahian, E., et al., “Risk factors for substance differences among adolescents”, Journal of Substance Abuse, v 1, 1998, p 11-

Mahoney, A., et al., “Religion and the sanctification of family relationships”, review of religious research, v 44(3), 2003, p 236-

Markstrom,C.A. “Religious involvement and adolescent psychosocial development”. Journal of Adolescence, v 22, 1999, p 205-

Maselko, J., &Kubzansky, L. D., “Gender differences in religious practices, spiritual experiences and health: Results from the US General Social Survey”, Social Science & Medicine, v 62, 2006, p 2848-

Mattis, J. “Religion in African American life. In V. C. McLoyd et al.”, African American family life: Ecological and cultural diversity, New York: The Guilford Press, 2005, p 189-

Miller, L., et al., “Religiosity and substance use and abuse among adolescents in the National Comorbidity Survey”. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, v 39, 2000, p 1190 -

Myers. S.,”. Religious Homogamy and Marital Quality:Historical and Generational Patterns”, Journal of Marriage and Family, v 68(2), 2006, p 304-

Newcomb, M. D., et al., “Substance abuse and psychosocial risk factors among teenagers:Associations with sex,age,ethnicity, and type of school”, American Journal of Drug and Alcohol Abuse, v 13, 1987, p 413-

Pardini, D., et al., “Religious faith and spirituality in substance abuse recovery: Determining the mental health benefits”, Journal of Substance Abuse Treatment, v 19, 2000, p 347-

Redican, k.; A Copmparison of Health Risk Behavior Among College Students Enrolled in a Required Personal Health Course Vs. Enrolled in an elective Personal Health Course. Blacksburg, Virginia, 2004, p 204-

Sinha,D. “How does increase risk of drug abuse and relapse”, Psychopharmacology, v 158, 2001, p 343-

Stewart, C., “The influence of spirituality on substance use of college students”, Journal of Drug Education, v 31(4), 2001, p 343-

Takyi, K. B., “Religion and women’s health in Ghana: Insights into HIV/AIDs preventive and protective behavior”, Social Science & Medicine, v 56, 2003, p 1221-

Templin, D., & Martin, M., “The relationship between religious orientation Noun 1.religious orientation – an attitude toward religion or religious practicesorientation – an integrated set of attitudes and beliefsagnosticism – a religious orientation of doubt; a denial of ultimate knowledge of the existence of God; “agnosticism , gender, and drinking patterns among catholic college students”. College Students Journal, v 33(4), 1999, p 488-

Thomas J., et al., “Identifying Mediators of the Relationship Between Religiousness/Spirituality and Alcohol Use” .Journal of Studies on Alchol and Drugs, v 69(1), 2008, p 160-

Wallace, J., M., Forman, T. A., “Religion’s role in promoting health and reducing risk among American youth.” Health Education and Behavior, v 25, 1998, p 721-

Walsh, F., Spirituality in Family Therapy, Guilford Press, 2009, p 5-

Wechsler, H., et al., “Trends in college binge drinking during a period of increased prevention efforts: Findings from four Harvard School of Public Health study surveys, 1993–2001″, Journal of American College Health, v 50(5), 2002, p 203–217

Wills, T. A., et al., “Buffering effect of religiosity for adolescent substance use”. Psychology of Addictive Behaviors, v 17, 2003, p 24-

چکیده

پ‍ژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مذهب‌گرایی و عوامل جمعیت‌شناختی با سوء مصرف مواد انجام شده است. همه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه تهران که در سال تحصیلی 1388-1389 مشغول به تحصیل بوده‌اند، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می‌دهند. گروه نمونه، شامل 182 دانشجو بوده که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شده‌اند. ابزار پژوهش «مقیاس مذهب‌گرایی، بسطامی و بهرامی احسان، 1387)» و «پرسش‌نامه رفتارهای پرخطر(نسخه 2007)» بوده است. ضریب پایایی مقیاس مذهب‌گرایی 96/0و ضریب پایایی پرسش‌نامه رفتار‌های پرخطر 67/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد. که بین دانشجویان دختر و پسر در متغیر‌های مذهب‌گرایی، مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر تفاوت معنادار وجود داشته و همچنین مذهب‌گرایی با مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر همبستگی منفی دارد. نتایج رگرسیون گام به گام مشخص کرد که جنسیّت، مذهب‌گرایی و تأهل حدود 144/0 از واریانس مصرف سیگار را تبیین می‌کنند. همچنین نتایج رگرسیون گام به گام مشخص کرد که جنسیّت و مذهب‌گرایی توانسته‌اند در دو گام به ترتیب حدود 146/0و 088/0 واریانس مصرف الکل و مواد مخدر را تبیین کنند.

واژه‌های کلیدی: مذهب‌گرایی، عوامل جمعیت‌شناختی و سوء مصرف مواد.

 

مقدمه

سوء مصرف مواد از قرن‌ها پیش وجود داشته است و با گسترش علم و فناوری، روز به روز بر گونه‌های مختلف مصنوعی و نیمه‌مصنوعی مواد افزوده شده و به این ترتیب، امکان دسترسی آسان‌تر به آنها نیز فراهم گردیده است. اکنون نیز تقریباً کشوری وجود ندارد که از گسترش سوء مصرف مواد در امان مانده باشد.1اگرچه از دیرباز در تمام جوامع بشری سوء مصرف مواد افیونی، عادتی غیر‌اجتماعی و نامقبول تلقی شده است، اما با وجود این، طبقات مختلف اجتماع با این مسئله به صورت جدی درگیر هستند، به طوری که هم‌اکنون مردان و زنان زیادی، خصوصاً از سنین نوجوانی تا میان‌سالی مواد مخدر مصرف می‌کنند و به آن وابسته‌اند.2 این معضل یکی از آسیب‌های مهم اجتماعی است، به طوری که نه‌تنها سلامت فرد و جامعه را به خطر می‌اندازد، بلکه موجبات انحطاط روانی و اخلاقی افراد را نیز فراهم می‌آورد و پیامدهای مختلفی، به خصوص عوارض روانی را هم برای فرد مصرف کننده و هم برای سایرین که به نوعی با او ارتباط دارند، به همراه می‌آورد3

یکی از قشرهایی که مصرف مواد در بین آنها رواج دارد، دانشجویان هستند. دانشجویان معمولاً در محدوده سنی 18ـ24 سال قرار می‌گیرند. بسیاری از آنها بلافاصله پس از پایان دوره دبیرستان، تحصیلات دانشگاهی را آغاز کرده‌اند، همچنان که بسیاری نیز برای اولین بار از خانه و والدین دور شده­اند. این سبک زندگی سبب می‌شود که دانشجویان برحسب میزان سلامت‌شان با انواعی از تجربه­های جدید روبه‌رو شوند و این در حالی است که از الگوی مناسبی بهره‌مند نیستند. [4عوامل بی‌شماری، از جمله عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی، در شروع، ادامه و بازگشت پس از درمان سوء مصرف مواد مؤثرند

بررسی‌های همه‌گیر‌شناسی حاکی از روند رو به افزایش مصرف سیگار، مشروبات الکلی و سایر مواد در بین دانشجویان است.6 بر اساس مطالعات انجام شده 4 درصد از افراد زیر 15 سال و 4/24 درصد در سنین 15ـ19 سالگی مصرف مواد را شروع نموده و در کل 3/56 درصد در سن زیر 24 سالگی به مصرف مواد مخدر رو آورده‌اند7 در یک بررسی ملی در سال 1995م در ایالات متحده در مورد دانشجویان، مشخص شده است که طی 30 روز گذشته، تقریباً 29 درصد دانشجویان سیگار، 5/34 درصد دوره‌های مصرف الکل، 4/27 درصد استعمال الکل هنگام رانندگی و 5/30 درصد هنگام شنا یا قایق سواری استعمال الکل داشته‌اند.8 در ایران نیز شریف‌زاده (1386) در پژوهشی با عنوان «بررسی شیوع استعمال مواد اعتیادآور در خصوص 491 دانشجوی پسر در مقاطع مختلف تحصیلی»، شیوع استعمال سیگار را 30%، تجربه مصرف سیگار 43%، مصرف مواد مخدر 9/9%، تجربه مصرف مواد مخدر 7/22%، شیوع الکلی بودن 5/14%، تجربه مصرف الکل 4/25% ‌و تجربه مصرف قرص اکس 5/7% را گزارش نموده است

یکی از عواملی که اثر کاهنده بر مصرف مواد دارد، دین و مذهب است. نیاز انسان به دین، قدمتی به عمر تاریخ دارد، زیرا بشر از همان آغاز زندگی خود به حامی مقتدر و تکیه‌گاه قدرتمند، احساس نیاز می‌کرده است10 مذهب، سیستم سازمان‌یافته‌ای از باورها، شامل، سنت، ارزش‌های اخلاقی، رسومات و مشارکت در یک جامعه دینی برای اعتقاد راسخ‌تر به خدا یا یک قدرت برتر است11همچنین مذهب و مذهب‌گرایی به منزله مرجعیت بخشیدن به ساختار روابط و مناسبات انسان در تمام ابعاد آن، در پرتو رابطه انسان با خدا تعریف شده است12هدف مذهب و آموزه‌های معنوی و دینی، به ویژه از نوع راستین، مثبت‌گرا، الاهی، تعالی‌دادن به انسان، اصلاح رفتار او، هدایت و کامل‌کردن مکارم اخلاق برای انسان است13 شواهد پژوهشی به صورت روزافزون از این موضوع حمایت می‌کند14و15 باور‌های مذهبی و دینی یکی از جنبه‌های درون فردی در امر سلامت تلقی می‌شوند.16 یافته‌های پژوهشی نیز نشان داده است که پایبندی به مذهب با سلامت جسمی و روانی رابطه دارد

همبستگی منفی و معنادار مذهب و سوء مصرف مواد در پژوهش‌های زیادی مشخص شده است. برای مثال، پژوهش‌های گارتنر، لارسون و آلن18 (1991م)، فلاویو،کولین، نیری و پارسایی19 ( 2005)م نشان داده‌اند که داشتنِ نگرش‌ها و باور‌های مذهبی با پیشگیری و کاهش مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر همراه است. ویلز، یاگر و سندی20 (2003)م نیز نشان دادند که دین‌داری از تأثیر فشار‌های زندگی بر گرایش به مصرف مواد می‌کاهد و در طول زمان نیز میزان افزایش مصرف مواد را مهار می‌کند

 

کلمات کلیدی :

تجربیاتی پیرامون ویژگی ها و شرایط ایده آل مدرسه ، معلمان و دانش

 

  تجربیاتی پیرامون ویژگی ها و شرایط ایده آل مدرسه ، معلمان و دانش آموزان تحت فایل ورد (word) دارای 56 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تجربیاتی پیرامون ویژگی ها و شرایط ایده آل مدرسه ، معلمان و دانش آموزان تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تجربیاتی پیرامون ویژگی ها و شرایط ایده آل مدرسه ، معلمان و دانش آموزان تحت فایل ورد (word)

مقدمه    
ویژگی های مدرسه خوب (از لحاظ مدیریتی و نرم افزاری)    
ویژگی های مدرسه خوب (از لحا ظ کالبدی و سخت افزاری)    
راه کارها و پیشنهادات:    
الف : ستادی    
ب : منطقه ای (اجرایی)    
ج : مدرسه ای    
نگرانی از مدرسه    
فشار روانی در گروههای مختلف سنی    
در گروه کودکان دبستانی    
در گروه بچه های مقطع راهنمایی تحصیلی :    
در گروه دبیرستانی ها    
راه حل کلی    
چگونه معلمی حرفه ای باشیم    
معلم حرفه ای کیست ؟    
چگونه کلاس جذابی برای دانش آموزان خود فراهم کنیم ؟    
چرا باید برای دانش آموزان ایجاد انگیزه کرد ؟    
فنون ایجاد انگیزه در یادگیرندگان    
از مدرسه رفتن متنفرم!!    
برای درمان چه باید کرد؟    
بی نظمی دانش آموزان در کلاس درس‏    
‏ علل و عوامل بی نظمی دانش‌آموزان    
هماهنگی میان خانه و مدرسه    
دانش‌آموز نیازمند اعتماد به نفس قوی است    
8 راهکار برای تقویت اعتمادبه‌نفس دانش‌آموزان    
آموزش مهارت‌های اجتماعی در کنج فراموشی    
مفهوم مهارت اجتماعی    
آموزش مهارت‌های اجتماعی چهار هدف اولیه دارد:    
علل نقص در مهارت‌های اجتماعی    
رویکرد جدید در تدریس مهارت‌های اجتماعی    
بازگشایی مدارس و مشکلات خواب کودکان    
دیر خوابیدن بچه‌ها    
دلایلی که کودکان زود به رختخواب نمی‌روند و مقاومت می‌کنند    
برای به خواب رفتن به موقع کودکان اقدامات زیر را انجام دهید    
کودکان کم‌خواب    
نتیجه‌گیری    
منابع     

بخشی از منابع و مراجع پروژه تجربیاتی پیرامون ویژگی ها و شرایط ایده آل مدرسه ، معلمان و دانش آموزان تحت فایل ورد (word)

*مدرسه ترس / پدیدآورنده: آر.ال. استاین، رویا خادم الرضا (مترجم)، مسعود ملک یاری (ویراستار) / ناشر: ویدا – 23 بهمن،

 *در مدرسه / پدیدآورنده: اعظم تبرایی، علی خوش جام (تصویرگر)، یاسمن اکبری (تصویرگر)

ناشر: نوای مدرسه – 19 اردیبهشت،

*خاطرات مدرسه / پدیدآورنده: سیدمحمدجواد مهری / ناشر: بنیاد معارف اسلامی – 02 مرداد،

 *معلم / پدیدآورنده: سامی یوسف، وجیهه قرشی یزدی (مترجم) / ناشر: زلال اندیشه – 10 آذر،

 * معلم / پدیدآورنده: فاطمه غلامی / ناشر: دفتر پژوهشهای فرهنگی کتاب قلک – 16 اسفند،

*ندای معلم / پدیدآورنده: محمد شهبازی (شاعر) / ناشر: اندیشه استاد – 09 اردیبهشت،

*معلم + دانش آموز / پدیدآورنده: محمدحسین نوحه خوان / ناشر: مدین – 11 دی،

 

مقدمه

همه می دانیم ، هرگاه افرادی بخواهند در کار خود همچون عنصری حرفه ای مطرح شوند ، باید شرایط و ملزومات آن را هم داشته باشند . اصولاً حرفه ای شدن در هر کاری قواعد خاص خود را دارد .حرفه ی معلمی نیز از این قاعده مستثنی نیست . اغلب به غلط تصور می کنیم که معلمان با تجربه و برخوردار از دانش و اطلاعات سطح بالا معلمان حرفه ای نیز هستند. هر چند موارد ذکر شده برای هر معلم حرفه ای شرط لازم است ، اما کافی نیست . چه بسا معلمانی را سراغ داریم که دررشته ای که تدریس می کنند سوابقی بس طولانی دارند ، اما نتوانسته اند همچون معلمی حرفه ای عمل کنند ؛ به عبارتی در جلب توجه علاقه ی دانش آموزان چه به لحاظ روش تدریس و چه به لحاظ مدیریت کلاس موفق نبوده اند و همچنین با معلمانی مواجه بوده ایم که از لحاظ روش تدریس و مدیریت در وضعیت مطلوبی قرار داشته اند ، اما به هیچ وجه نتوانستند کلاس جذابی را برای فرا گیرندگان فراهم آورند . سوالی که در اینجا مطرح می شود ، این است که چه عواملی سبب شده تا اینگونه افراد نتوانند همچون معلمی حرفه ای عمل کنند . و اصولا به غیر از دانش و سابقه تدریس ، آیا متغییر های دیگری نیز در حرفه ای شدن یک معلم دخالت دارد ؟ این مقاله بر آن است تا روش هایی را به معلمان معرفی کنند تا در امر تدریس به منزله ی فردی حرفه ای عمل کنند

ویژگی های مدرسه خوب (از لحاظ مدیریتی و نرم افزاری)

1- مدیر مدرسه خوب دارای برنامه آموزشی و تقو یم اجرایی سالانه فعالیت ها و ; می باشد

 2- عوامل آموزشی مدرسه خوب با دانش آموزان دوست و رفیق هستنــــد به نحوی که دانــش آمـــوز زیبا ترین احساس را دراین محیط دارد

 3- دانش آموزان در کارهای گروهی و فعالیت های آموزشی ـ تربیتی مثل شورای دانش آموزی ،اقامه نماز، انجمن علمی و ; باعلاقه شرکت دارند

 4- معلمین و همه افرادی که با دانش آموز سر و کار دارند از سواد کافی برخوردارند و با مسایل تعلیم و تربیت و روانشناسی آشنایی دارند

 5- کارهای مدرسه خوب تقسیم شده و هریک از افراد نسبت به نقشی که در آن دارند هم توانایی لازم و هم آشنایی کامل دارند

 6- مدیر و دبیرا ن مدرسه خوب با فرایند یاد دهی – یادگیری و روانشناسی تربیتی آشنایی دارند

 7- دانش آموزان در امور مختلف مشارکت دارند و نسبت به آن چه در آموزشگاه می گذرد احساس مسئولیت می نمایند

 8- تعامل مناسبی بین عوامل آموزشگاه و دانش آموزان و اولیاء برقرار است

 9- شورای دبیرا ن فعال بوده و در این شورا مسائل گذشته و روز و برنامه های آینده به بحث و بررسی گذاشته می شو د

 10- مدرسه خوب با اداره آموزش و پرورش و سایر سازمان ها ارتباط موثر و مطلوبی دارد

 11- در مدرسه خوب فعالیت ها و اقدامات هدفمند است و درتما م فعالیت ها نظم و انضباط حا کم است

 12- نظام مشاوره ای مدرسه خوب، کارا و اثربخش است

 13 – مدرسه خوب دانش آموز را با مهارت های زندگی آشنا کرده به نحوی که پس از اتمام هر دوره تحصیلی به راحتی می تواند، وارد جامعه شود

 14 – در مدرسه خوب، میراث فرهنگی، وطن دوستی، احترام به نیاکان و تاریخ و پرچم و ; گرامی داشته می شو د

 15- مجموعه امور مدرسه خوب با سازماندهی مناسب مدیر هماهنگ است

 و ;

 ویژگی های مدرسه خوب (از لحا ظ کالبدی و سخت افزاری)

  1- فضای آموزشی مدرسه خوب ( کلاس درس ) متناسب با سن و پایه تحصیلی دانش آموزان محرک و جذاب باشد

 2- مدرسه خوب دارای محیطی زیبا و با طراوت و نشاط آور است

 3 – درمدرسه خوب ابعاد کلاس ها و صندلی ها استاندارد متناسب با سن دانش آموزان می باشد

 4- فضای فرهنگی، هنری و فن آوری برای رفع نیازهای علمی و تحقیقی دانش آموزان مهیا می باشد

 5- مدرسه خوب به شکوفایی استعداد و توانایی جسمی دانش آموزان اهتمام دارد و در جهت تامین فضا و امکانات ورزشی کوشا می باشد

 6- در مدرسه خوب فضای نمازخانه رغبت انگیز، سالن ها وسیع و تمیز، سرویس های بهداشتی تمیز و استاندارد می باشد

 7– در مدرسه خوب مکان نشستن راحت بوده سیستم های گرمایی و برودتی مناسب و کلاس ها به دور از سر و صد ا و دارای نورکافی می باشند

 8- در و دیوار و حیاط و رنگ مدرسه خوب، دارای پیام آموزشی و تربیتی هستند

 9- در مدرسه خوب با تامین سرویس ایاب و ذهاب به سلامت جسمی دانش آموزان توجه کافی می شود

 11- مدرسه خوب به بهداشت روحی دانش آموزان توجه کافی دارد و با ایجاد کتابخانه، آزمایشگاه، اتاق خلاقیت و سالن سمعی و بصری در جهت تامین آن می کوشد

 12 – مدرسه خوب دارای امکانات آموزشی و آزمایشگاهی از قبیل رسانه های دیداری و شنیداری، تجهیزات آزمایشگاهی و ; می باشد

 13- محیط آموزشی گویای معماری ایرانی و اسلامی و دارای پیام فرهنگی هنری است

 و ;

 راه کارها و پیشنهادات

الف : ستادی

   1- طراحی و راه اندازی وبلاگ با عنوان مدرسه خوب

 2- نصب تابلوی LCD که پیام های مدرسه خوب، معلم خوب و والدین خوب را ارائه کند

 3- درج شعارهای مرتبط با موضوع مدرسه خوب روی بخشنامه ها

 4- تشکیل جلسه خاص با روسای آموزش و پرورش مناطق تابعه با موضوع مدرسه خوب

 

کلمات کلیدی :

مقاله کنترل اجتماعی غیررسمی از منظر آیات و روایات تحت فایل ورد (

 

  مقاله کنترل اجتماعی غیررسمی از منظر آیات و روایات تحت فایل ورد (word) دارای 25 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کنترل اجتماعی غیررسمی از منظر آیات و روایات تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله کنترل اجتماعی غیررسمی از منظر آیات و روایات تحت فایل ورد (word)

چکیده  
درآمد  
تبیین موضوع  
مفهوم شناسی  
پیشینه تحقیق  
نظریه کنترل غیررسمی در جامعه‌شناسی  
همنوایی  
چارچوب نظری دینی  
کنترل غیررسمی از منظر دین  
کنترل غیررسمی و سیاست کنترلی دین  
انسان و تأثیر پذیری از کنترل‌های غیر رسمی  
روحیه پاداش‌خواهی و تنبیه‌گریزی انسان  
تأثیر بیم و امید بر رفتار انسان  
تأثیر ثواب و عقاب بر رفتار  
عناصر تشکیل‌دهنده‌ سازوکار کنترلی غیررسمی  
مدح وذم  
مراقبت  
حیا‌ء  
خوف و خشیت  
امربه معروف و نهی از منکر  
مناسک دینی  
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله کنترل اجتماعی غیررسمی از منظر آیات و روایات تحت فایل ورد (word)

احمدی، حبیب، «تحلیل نظریه‌های مربوط به کجروی‌های اجتماعی»، روانشناسی و علوم تربیتی،ش40، ص60-61

استارک، رادنی و سیمز بن بریج، ویلیام، «دین کجروی و کنترل اجتماعی»، ترجمه علی سلیمی، حوزه و دانشگاه، بهار 1379، ش 22، ص170-193

استونز، راب، متفکران بزرگ جامعه شناسی، ترجمه مهرداد میردامادی، چ چهارم،‌تهران، مرکز، 1384

ایوانز تی دیوید، «بررسی مجدد رابطه دین و جرم»، ترجمه علی سلیمی، حوزه و دانشگاه، شه 23، تابستان 1379، ص142-178

آرون، ریمون، مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی، باقر پرهام، چ هشتم، تهران، علمی و فرهنگی، 1386

آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیم، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366

جوادی آملی، عبدالله، شریعت در آینه‌ی معرفت، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجا، 1373

حرانی، ابن شعبه، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، قم، جامعه مدرسین، دوم، 1404ق

خدمتی، ابوطالب، «نظارت و بازرسی در اسلام»، معرفت، زمستان 1377، ش 27، ص46-57

دیلمی، شیخ حسن، ‏إرشاد القلوب إلی الصواب‏، قم، شریف رضی، 1412، جلد1

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم، اول1412ق

ستوده، هدایت‌الله، آسیب‌شناسی اجتماعی، چ شانزدهم، تهران، آوای نور، 1385

سلیمی، علی و محمد داوری، جامعه‌شناسی کجروی، چ چهارم قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387

سلیمی، علی، و همکاران، همنشینی و کجروی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1388

سیدرضی‏، نهج البلاغه، تحقیق محمد عبده، قم، هجرت، 1414ق

شعیری، تاج‌الدین، جامع الأخبار، قم، رضی، 405 ق

شیخ صدوق‏، أمالی‏، چ پنجم، بیروت، اعلمی، 1400

ـــــ ، علل الشرائع، نجف، مکتبه الحیدریه، 1996م

ـــــ ، عیون اخبار الرضا(ع)، تهران، جهان، 1378، جلد2

طبرسی، فضل ابن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چ سوم، تهران، ناصر خسرو، 1372

عاملی، شیخ حر، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، قم، آل‌البیت(ع)، 1409،جلد16، جلد20

علامه حلی، الألفین‏، چ دوم، قم‏، هجرت، 1409 ق

فرانک پی ویلیامز و مالین دی مک شین، نظریه‌های جرم‌شناسی، حمیدرضا ملک محمدی، تهران، میزان، 1383

کوذر، لوئیس، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، محسن ثلاثی، چ یازدهم، تهران، علمی، 1383

گیلانی‏، عبدالرزاق، مصباح الشریعه، تهران، پیام حق، 1377

مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، چ دوم، بیروت، موسسه الوفا، 1403، ج1؛ 67ـ69؛ 74ـ75

مفضل بن عمر جعفی کوفی، توحید المفضل،قم، مکتبه الداوری، 1969م

میرخلیلی، سیدمحمود، پیشگیری وضعی از بزهکاری، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، 1388

چکیده

این تحقیق درصدد بررسی کنترل اجتماعی غیررسمی در متون دینی است. بر اساس این تحقیق، دین مبین اسلام کنترل غیررسمی را به عنوان یک اهرم کنترلی کارآمد مورد توجه قرار داده است. از منظر دین، آمال و آرزوها در نحوه رفتار تأثیر می‌گذارد و باورهای دینی نظیر ثواب و عقاب اخروی زمینه همنوایی افراد جامعه را فراهم می‌نماید. نیز اهرم‌های کنترلی نظیر حیاء، ترس، تمجید و مذمّت، مراقبت و امر به معروف و نهی از منکر سبب کاهش کجروی و هدایت شدن افراد می‌گردد.

کلید واژه‌ها: کنترل اجتماعی، کنترل‌غیررسمی، مراقبت، امربه‌معروف، نهی‌ازمنکر، همنوایی.

 

درآمد

انسان‌ها به لحاظ روانی مطابق انگیزش‌ها، کشش‌ها، خواسته‌ها و گرایش‌های درونی رفتار می‌کنند. عوامل درونی و بیرونی سبب می‌شود که در برخی موارد رفتار نادرست، قبیح و برخلاف آداب، سنت و هنجارهای متعارف و متداول جامعه از انسان سر بزند. به همین دلیل، در قرآن به انسان «طغیانگر» و «زیانکار» خطاب شده1 و یادآوری گردیده که تمایلات نفسانی، انسان‌ها را به رفتار کجروانه و نادرست وا می‌دارد

ویژگی پیش‌گفته انسان می‌طلبد که خواسته‌ها، تمایلات و گرایش‌های گوناگون او، تحت کنترل قرار گرفته و از این طریق زمینه هدایت، تکامل و انجام رفتار درست او فراهم شود. در دین اسلام، کنترل و نظارت انسان‌ها مورد توجه ویژه بوده است، به گونه که نظارت کامل، دقیق و مداوم بر رفتار، کردار و نیات انسان‌ها از سنت‌های ثابت الهی و معیاری برای سنجش، ارزیابی رفتار و اعطای ثواب و عقاب در نظر گرفته شده است

در این تحقیق تلاش شده است یکی از سازوکارهای کنترلی تأثیرگذار مورد بررسی قرار گرفته و نظر دین در مورد آن جست‌وجو شود. «کنترل غیررسمی از منظر آیات و روایات» عنوانی است بیانگر کاوش در نظریه کنترلی دین از خلال آیات و روایات به عنوان یکی از متون معتبر دینی؛ هرچند قرآن کریم کتابی نیست که در حوزه‌های علوم متداول امروزی نظریه‌پردازی کرده باشد. دلیل آن نیز روشن است؛ چراکه در متون دینی هرآنچه برای هدایت انسان لازم است ذکر شده است. با این حال، می‌توان با مطالعه آیات و روایات و کنار هم چیدن آنها، پاسخی برای سؤالات خود به دست آورد. و در مواردی نظریه‌ای را بر اساس آنها سامان داد

 

تبیین موضوع

کنترل اجتماعی از مباحث محوری در حوزه جامعه‌شناسی کجروی است. در مباحث کنترل اجتماعی، کنترل غیررسمی از اهمیتی بیشتری برخوردار است. بیشتر بودن اهمیتش بدین دلیل است که کنترل غیررسمی نوعاً هنجارشکنی‌هایی را تحت پوشش قرار می‌دهد که از قلمرو تسلط نظارت‌های رسمی خارج است. بررسی کنترل غیررسمی در جوامع دینی که فرهنگ آنها خاستگاه دینی دارد این بحث را ضرورت می‌بخشد که دین به عنوان بنیاد فرهنگی جوامع دینی چه تدبیری برای جلوگیری از شکستن هنجارهای دینی در نظر گرفته است. هم کنترل‌های رسمی و هم کنترل‌های غیررسمی را می‌توان از منظر دین بحث کرد؛ اما به تناسب موضوع تحقیق، مسئله اصلی پژوهش پیش‌رو این خواهد بود که نظر دین راجع به کنترل‌های غیررسمی چیست؟ این پرسش به نوبه خود دو سؤال فرعی دیگری به دنبال خواهد داشت که در طول تحقیق سعی می‌گردد پاسخی برای آنها به دست آید: یکی اینکه کنترل غیررسمی به عنوان یک اهرم کنترلی، اصلاً مورد تأکید دین بوده است یا خیر؟ و دیگر اینکه در صورت مثبت بودن جواب پیشین‌ سازوکاری که دین در قالب کنترل غیررسمی پیشنهاد می‌کند کدام است؟

مفهوم شناسی

«کنترل غیررسمی» در مقابل «کنترل رسمی» مطرح می‌گردد. کنترل رسمی مجموعه اقداماتی است که منابع اقتدار از آنها در مسیر مقابله با وقوع جرم و کجروی در جامعه استفاده نموده و نوعاً با اجبار و الزام‌های برخاسته از ضمانت‌های اجرایی دولتی همراه است.4 کنترل‌های رسمی بر عنصر حقوقی و قانونی مبتنی است5 و صرفاً هنجارهای رسمی را تحت پوشش قرار می‌دهد. از این‌رو، کنترل غیررسمی سازوکارهایی را تحت پوشش قرار خواهد داد که کنترل اجتماعی را نه از خلال قوانین کیفری و سازمان‌های رسمی، بلکه از طریق تکیه‌کردن بر اصول اخلاقی و ارزش‌ها و هنجارهای متعارف ممکن ساخته و متغیرهایی نظیر: «ترس از پذیرفته‌نشدن رفتار در جامعه»، «نگرانی از طردشدن توسط نزدیکان» و «طرد و تمسخر و سرزنش دیگران» را مورد توجه قرار ‌دهد

پیشینه تحقیق

بررسی مسئله کنترل اجتماعی از منظر دین و یا نقش کنترلی دین از انحرافات اجتماعی سابقه دیرینه دارد. اولین تحقیق در این زمینه به نام دورکیم به ثبت رسیده است. او بی‌هنجاری را معلول ضعف کنترل دانسته و جوامع سنتی را سرشار از همبستگی مکانیکی و برخوردار از قواعد اخلاقی‌ قدرتمند می‌داند که یکپارچگی را تقویت نموده و در نهایت زمینه‌های بی‌هنجاری را نابود می‌کند.7 تحقیقات دیگری که نقش کنترلی دین را برجسته نموده و دین را به عنوان یک نیروی بازدارنده از انواع کجروی‌های اجتماعی معرفی کرده‌اند، تحقیق ایوانز.تی. دیوید با عنوان «بررسی مجدد رابطه دین و جرم»8 و تحقیق استارک و سیمز بن بریج تحت عنوان «دین، کجروی و کنترل اجتماعی»است.9 در هر دو تحقیق، اهرم‌های کنترلی غیررسمی دین نظیر باورهای دینی و مناسک مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است

در زمینه کنترل دینی با تمرکز بر آموزه‌های اسلامی و با استفاده از منابع معتبر دینی در اسلام، می‌توان به کتاب‌های همنشینی و کجروی10 و کتاب پیشگیری وضعی از بزهکاری با نگاهی به سیاست جنایی اسلام11 اشاره کرد که مولفان در ذیل بحث‌های کنترل اجتماعی، به کاویدن این مهم از منظر آیات و روایات همت گمارده و نگاه دینی را در این موضوع به بحث گرفته‌اند

نظریه کنترل غیررسمی در جامعه‌شناسی

نظریات مطرح در حوزه کنترل اجتماعی، نظریه «بی‌هنجاری» دورکیم و نظریه «خودکنترلی» هیرشی است. دورکیم نابهنجاری اجتماعی را معلول گسست نظم و ضعف کنترل در جامعه می‌دانست و نظریه بی‌هنجاری خود را بر این مبنای انسان‌شناختی که انسان‌ها موجودی آمیخته با تمایلات است، استوار ساخته بود. همین مبنا بود که از نظر دورکیم نظارت اخلاقی و اجتماعی و همچنین ضروت انضباط در جامعه را توجیه می‌کرد.12 او معتقد بود: «هرگاه شیرازه تنظیم‌های اجتماعی از هم گسیخته گردند، نفوذ نظارت‌کننده جامعه بر گرایش‌های فرد دیگر کارایی‌اش را از دست خواهد داد.»13 در نهایت، با ضعف نظارت و یا نفوذ بازدارنده جامعه، بی‌هنجاری در جامعه شکل خواهد گرفت

هیرشی نیز در نگاه اول بر این باور بود که دلبستگی فرد به دیگران، پذیرش نقش یا درگیرشدن در فعالیت‌های اجتماعی و همچنین اعتقاد به ارزش‌های اخلاقی و هنجارهای فرهنگی می‌تواند فرد را از کجروی باز داشته و به سمت رفتار بهنجار هدایت کند.14 اما در نظریه خود کنترلی تأکید داشت که افراد برخوردار از خودکنترلی قوی بیشتر در معرض جرم و کجروی قرار دارند و خودکنترلی قوی احتمال درگیر شدن در جرم را به حداقل می‌رساند

همنوایی

همان‌گونه که در نمودار شماره 1 اشاره شده است. هر دو نظریه رابطه وجود اهرم‌های کنترلی و بازدارندگی را مثبت قلمداد نموده و بر این ایده تأکید می‌کنند که هرگاه اهرم‌های کنترلی در جامعه فعال و نیرومند باشد همنوایی با هنجارها بیشتر میسور است. وانگهی، اگر نظام کنترلی در جامعه رو به ضعف گراید، همنوایی به حداقل رسیده و زمینه‌های ارتکاب جرم و کجروی فعال و تحقق جرم در جامعه بیشتر خواهدشد

چارچوب نظری دینی

 

کلمات کلیدی :

مقاله تألیف قلوب و سیاست تحت فایل ورد (word)

 

  مقاله تألیف قلوب و سیاست تحت فایل ورد (word) دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تألیف قلوب و سیاست تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله تألیف قلوب و سیاست تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
1- چارچوب مفهومی  
2 وجوه نسخ و عدم نسخ حکم تألیف قلوب  
1-2 دیدگاه فقهای امامیه  
2ـ2 دیدگاه فقهای عامه  
3عرصه‌ها و شواهد پیوند «تألیف قلوب» با «سیاست»  
1-3 اصالت مهرورزی در سیاست اسلامی  
2-3 بهره‌مندی سیاست اسلامی از هویت و اهداف متعالی  
3-3 گستره و تنوع اصناف تألیف‌شوندگان  
4- 3 وجوه دال بر امکان اجرای حکم تألیف در عصر غیبت  
5-3 وظایف حکومت اسلامی  
نتیجه گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله تألیف قلوب و سیاست تحت فایل ورد (word)

ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق)، لسان العرب، چ سوم، بیروت، دار الصادر

ابن هشام (بی‌تا)، السیره النبویه، تحقیق محی‌الدین عبدالمجید، بیروت، مطبعه السعاده

ابى فراس، ورام بن(بی‌تا)، مجموعه ورام، قم، مکتبه الفقیه

ارسطو (1364)، سیاست، ترجمه حمید عنایت، چ سوم، تهران، شرکت سهامی انتشار

انصارى، مرتضى (1415ق)، کتاب الزکاه (للشیخ الأنصاری)، قم، کنگره بزرگداشت

بحرانى، یوسف‌بن احمد‌بن ابراهیم (1405ق)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، تصحیح محمدتقى ایروانى و سیدعبدالرزاق مقرم، قم، انتشارات اسلامى

تمیمی آمدی، عبدالواحد‌بن محمد (1366)، غرر الحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى

جزیرى، عبد الرحمن و دیگران (1419ق)، الفقه على المذاهب الأربعه و مذهب أهل البیت، بیروت، دارالثقلین

جعفری، محمدتقی (1379)، حکمت اصول سیاسی اسلام، چ سوم، تهران، بنیاد نهج البلاغه

جوادی آملی، عبدالله (1383)، نسبت دین و دنیا، تحقیق و تنظیم علیرضا روغنی موفق، چ سوم، قم، اسراء

حاجی صادقی، عبدالله (1386)، فلسفه و نظام سیاسی اسلام، چ دوم، قم، زمزم هدایت

حرّ عاملى، محمد‌بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل‌البیت

حسن‌زاده آملی، حسن (1383)، دروس معرفت نفس، چ دوم، قم، الف. لام. میم

حلى، حسن‌بن یوسف‌بن مطهر(1413ق)، مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، چ دوم، قم، انتشارات اسلامى

ـــــ (1412ق)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیه

حلّى، نجم‌الدین جعفر‌بن حسن (1407ق)، المعتبرفی شرح المختصر، تصحیح محمدعلى حیدرى و دیگران، قم، مؤسسه سیدالشهداء(ع)

حلى، محمدبن منصور‌بن احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، چ دوم، قم، انتشارات اسلامى

خوئى، سیدابوالقاسم (1410ق)، منهاج الصالحین، چ بیست و هشتم، قم، مدینه العلم

ـــــ (بی‌تا)، موسوعه الإمام الخوئی (شرح استدلالى عروه الوثقى)، بی‌جا، بی‌نا

دال، رابرت (1364)، تجزیه و تحلیل جدید سیاست، ترجمه حسین ظفریان، تهران، مترجم

راغب اصفهانى، حسین‌بن محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، تصحیح صفوان عدنان داودى، بیروت، دارالعلم

روزنتال، اروین.آی. جی (1387)، اندیشه سیاسی اسلام، ترجمه علی اردستانی، تهران، قومس

سبزوارى، سیدعبدالأعلى (1413ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال والحرام، چ چهارم، قم، دفتر آیت‌الله سبزوارى

شریعتی، روح‌‌الله (1387)، قواعد فقه سیاسی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

شکوری، ابوالفضل (1377)، فقه سیاسی اسلام، چ دوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی

صدوق، محمدبن على (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، چ دوم، قم، بی‌نا

طباطبائى، سیدعلى‌بن محمد‌بن ابى معاذ (1418ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، تحقیق و تصحیحِ محمد بهره مند و دیگران، قم، مؤسسه آل‌البیت

طباطبائی، سیدمحمدحسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانى، قم، جامعه مدرسین

طبرسى، فضل‌بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چ سوم، تهران، ناصرخسرو

طریحى، فخر‌الدین (1416ق)، مجمع‌البحرین، تصحیح سیداحمد حسینى، چ سوم، تهران، کتابفروشی مرتضوی

طوسی، محمدبن حسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، چ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه

ـــــ (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، تحقیق سیدمحمدتقى کشفى، چ سوم، تهران، المکتبه المرتضویه

عالم، عبدالرحمن (1386)، بنیادهای علم سیاست، چ هفدهم، تهران، نی

عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی (1412ق)، البیان، تصحیح شیخ محمد حسون، قم، محقق

عاملى (شهید ثانى)، زین‌الدین‌‌بن على‌بن احمد (1410ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، تحقیقِ سیدمحمد کلانتر، قم، کتابفروشى داورى

عراقى، آقا ضیاء‌الدین (1414ق)، شرح تبصره المتعلمین، تصحیح شیخ محمد حسون، قم، انتشارات اسلامى

عنایت، حمید (1384)، بنیاد فلسفه سیاسی غرب، چ چهارم، تهران، زمستان

فراهیدى، خلیل‌بن احمد (1410ق)، العین، چ دوم، قم، الهجره

قرضاوی، یوسف (1401ق)، فقه الزکات، چ ششم، بی‌جا، موسسه الرساله

کلینی، محمدبن یعقوب (1413ق)، اصول کافی، بیروت، دارالاضواء

ماکیاولی، نیکولو (1374)، شهریار، ترجمه داریوش آشوری، چ دوم، تهران، کتاب پرواز

مجلسی، محمدباقر (1362)، بحارالانوار، بی‌جا، دارالکتب الاسلامیه

محمدی ری‌شهری (1370)، محمد، مبانی شناخت، چ سوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی

مصباح، محمدتقى (1378)، نظریه سیاسى اسلام، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

مصطفوى، حسن (1402ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمه و النشر

مغنیه، محمدجواد (1421ق)، الفقه على المذاهب الخمسه، چ دهم، بیروت، دارالجواد

ـــــ (1421ق)، فقه الإمام الصادق(ع)، چ دوم، قم، انصاریان

مفید، محمد‌بن محمد نعمان (1413ق)، المقنعه، قم، بی‌نا

مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1374)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه

ـــــ (1411ق)، القواعد الفقهیه، چ سوم، قم، مدرسه امام امیرالمؤمنین(ع)

موسوی بجنوردى، سیدمحمدحسن (1419ق)، القواعد الفقهیه، تصحیح مهدى مهریزى و محمدحسن درایتى، قم، الهادی

موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1386)، صحیفه امام، چ چهارم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

ـــــ (1378)، ولایت فقیه، چ نهم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

ـــــ (بی‌تا)، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم

منتظری، حسینعلی (1413ق)، کتاب الزکات، قم، تفکر

مهیار، رضا (1410ق)، فرهنگ ابجدى عربى- فارسى، تهران، اسلامى

نجفى، محمدحسن (بی‌‌تا)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تصحیح عباس قوچانى، چ هفتم، بیروت، دارإحیاء التراث العربی

 نوروزی، محمدجواد (1385)، نظام سیاسی اسلام، چ دهم، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

چکیده

تألیف قلوب، برگرفته از یک فرع فقهی در بحث اصناف مستحقان زکات است که ریشه قرآنی دارد. کاربرد «تألیف قلوب» دلجویی از برخی مشرکان یا منافقان و حتی گروه‌های خاص از مسلمانان با هدف جلب همکاری سیاسی افراد و جریان‌ها

 با نظام و امت اسلامی یا دفع توطئه‌ها و تهدیدات است. برخلاف دیدگاه تقلیل‌گرایانه منسوخ بودن سهم تألیف‌شوندگان یا عدم امکان اجرای این حکم در عصر غیبت، در این پژوهش بر نکات زیر تأکید می‌شود: از دیدگاه بیشتر فقهای فریقین، پس از عصر پیامبر(ص) نیز این فرع فقهی از پویایی و بقا برخوردار است و در عصر غیبت، امکان عمل و زمینه اجرا دارد. «تألیف قلوب»، هماهنگ با اهداف سیاسی اسلام است و پیوند وثیق و مؤثر با سیاست‌ورزی و دیپلماسی اسلامی دارد. پیوند سیاست اسلامی با «تألیف قلوب»، در هر دو عرصه‌ «سیاست داخلی» و «سیاست خارجی»، و در هر عصر و زمان قابل اثبات و اجرا می‌باشد

کلید‌واژه‌ها: تألیف قلوب، سیاست، فقه سیاسی، زکات، دیپلماسی

 

مقدمه

سیاست، واقعیتی مهم و اجتناب‌ناپذیر در عرصه زندگی بشری است. به موازات برداشت‌های متفاوت از ماهیت و تبیین اهداف و روش‌های اجرا و راهبردهای به‌کارگیری این پدیده، در مقام اجرا و کاربرد سیاست در عرصه اجتماع نیز شیوه‌های مختلف و رویه‌های متفاوتی برای آن توصیه و مشاهده می‌شود

پرسش اساسی اینجاست که نگاه اسلام به شیوه‌ها و راهبردهای عملیاتی سیاست چیست؟ به‌ویژه دانش فقه که عهده‌دار سامان‌دهی رفتار فردی و اجتماعی بندگان است، در این خصوص چه موقف و راهبردی خواهد داشت؟

این پژوهش، صرفاً به بررسی گوشه‌ای از راهبردهای فقهی در عرصه سیاسی، از زاویه فرع فقهی «تألیف قلوب» می‌پردازد. اهمیت گزینش این فرع فقهی از آن جهت است که همان‌گونه که ریشه‌ و خاستگاه همه رفتارهای ارادی انسان، قلب و ضمیر وی است، رفتار سیاسی و اهداف سیاست در نگاه اسلامی نیز در تعامل نزدیک با جان‌ها و قلب‌های بشری معنا و عینیت می‌یابد و در همراهی با آرمان‌ها و شور و شعور درونی سیاست‌ورزان تحلیل‌پذیر می‌شود. ویژگی «سیاست انسانی- الهی» که با «تألیف قلوب» سازگار است، آن است که غالباً با تساهل و مهرورزی سیاسی همراه است و تلاش دارد تا با ایجاد پیوند عاطفی مرید و مرادی میان شهروندان و شهریاران استوار شود

اسلام، برخلاف اتهام‌زنی‌های دشمنان و کج‌اندیشی‌های جاهلان که درصدد ارائه‌ چهره خشن از آن‌اند، آیین مهرورزی است؛ از این‌رو، نشانه‌های اهتمام به سیاست نرم و الفت‌آفرین در آموزه‌ها و احکام آن به‌وفور یافت می‌شود. «تألیف قلوب» از آن جمله و در رأس آنها قرار دارد که از آن می‌توان به راهبرد سیاست دلجویی و مهرورزی اسلام نیز تعبیر کرد

بنابراین، اثبات میزان اهمیت و کارآمدی فرع فقهی «تألیف قلوب» در عرصه سیاسی، و میزان تعامل آن با پدیده‌ اجتماعی «سیاست» بر مبنای اندیشه دینی، در نوع خود مسئل مهم و بدیع است که پرداختن به آن در دوران معاصر، از جهات مختلف موردنیاز و سودمند خواهد بود. با پرداختن به این مسئله، هم مصادیق عینی این تعامل در عصر حاضر به‌صورت کاربردی برای متولیان امور سیاسی گوشزد می‌شود و هم‌می‌توان سیمای گفتمان مهرورزی اسلام را در انتخاب راهبردهای سیاسی و حتی روش‌های نفوذ و دیپلماسی عمومی آشکار کرد

1- چارچوب مفهومی

سیاست: از این واژه برداشت‌های متفاوت به عمل آمده است. معادل لاتینی این واژه، Politic از ریشه لاتینی polis به‌معنای شهر، شهروندی، قانون اساسی یا ساختار حقوقی است.(عالم، 1386، ص23)

سیاست، به ارشاد و هدایت به راه معنا شده است.(مهیار، 1410ق، ص469) معانی دیگری چون حکومت، ریاست، داوری، امر و نهی، سزا و تنبیه، پرورش و پروراندن، و تدبیر نیز برای سیاست ذکر گردیده است

واژه «سیاست»، در اصل واژه‌ای عربی است. برخی واژه‌شناسان گفته‌اند که واژه «سائس»، در اصل بر کسی که اداره‌کننده و تربیت‌کننده چهارپایان باشد به کار می‌رود؛ ازاین‌رو مدیریت اجتماعی انسان‌ها که وظیفه‌ «والیان» است نیز به آن قیاس گردیده و از «ولایت» به سرپرستی رعیت و مدیریت امور آنان تعبیر شده است.(فراهیدى، 1410ق، ج7، ص336) اهل لغت، اشتقاق دیگر از این ماده را که «سَوس» به فتح حرف اول است، به‌معنای ریاست و قیام به امر نیز دانسته‌اند.(ابن منظور، 1414ق، ج 6، ص108)

در تعریف سیاست گفته‌اند: «السِّیاسه: القیامُ على الشی ء بما یُصْلِحه. والسیاسه: فعل السائس.» (همان) همچنین گفته‌اند: سیاست، طلب صلاح و خیر مردم و راهبری‌شان به شاهراه نجات در کوتاه‌مدت و بلندمدت است. برخی آگاهان به لغت عرب، با اشاره به همین معنای سیاست، به توصیفی درباره امامان معصوم(ع) در زیارت جامعه کبیره اشاره می‌کنند که خطاب به آنان آمده است: «أنتم; ساسه العباد.» (مجلسی، 1362، ج91، ص36؛ طوسی، 1407ق، ج6، ص95) در این تعبیر، از ائمه معصومین(ع) به سیاست‌مداران که متولیان امر هدایت و ارشاد مردم‌اند، یاد شده است.(طریحى، 1416ق، ج4، ص78) پس منظور از «سیاست» در این پژوهش، مفهوم جامع است که ارکان آن را ریاست، حکومت، تدبیر، هدایت و ارشاد تشکیل می‌دهند

تألیف قلوب: «تألیف» از ریشه «إلف» به کسر، به‌معنای اجتماع یا پیوستن به جمع و ضمیمه کردن دو جزء کنار هم، (فراهیدى، 1410ق، ج 8، ص336) همراه با التیام‌بخشى، انس، دوستی، هم‌بستگی و مهرورزی با دیگران است؛ چنان‌که به جمع کردن امور بیگانه از هم و یا ایجاد احساس هم‌بستگی و پیوند میان دو قشر و گروه متفاوت نیز اطلاق می‌شود

این واژه درباره کسى یا چیزى که مورد محبت و الفت قرار گیرد نیز به‌کار مى رود. برخی با اشاره به همین معنا به این آیه تمسک می‌جویند: «إِذْ کُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ.» (آل‌عمران: 106)

بنابراین، «تألیف» در اصل به‌معنای انس، و پیوند معنوی و روحی روانی و عاطفی است که بین انسان‌ها به وجود می‌آید. در آیات 103 آل عمران و 63 انفال، تألیف به همین معنا به کار رفته است

«قلوب» جمع قلب، به‌معنای دگرگون ساختن و وارونه نمودن است. قلب در لغت به‌معنای دل(مهیار، 1410ق، ص705) یا قطعه‌ای گوشت از بدن نیز معنا شده است.(فراهیدى، 1410ق، ج 5، ص170) گاهی از «قلب انسان»، مسائل متعلق به آن، مانند روح، علم، شجاعت، خرد و دیگر صفات نفسانی انسان نیز اراده می‌شود.(راغب اصفهانى، 1412ق، ص681) در اصطلاح عامیانه و طبی، عضوی کوچک از بدن که عمل تلمبه خون را بر عهده دارد، شناخته می‌شود. مردم هنگام اظهار محبت یا احساس غم و شادی به آن اشاره می‌کنند.(محمدی ری‌شهری، 1370، ص207)

قلب در اصطلاح قرآنی، به چند معنا به‌کار رفته است. 1 عقل؛ امام کاظم(ع) با اشاره به آیه 37 سوره طلاق، به هشام‌بن‌حکم توضیح می‌دهد که مراد از قلب در این آیه، عقل و خرد است؛ (کلینی، 1413ق، ص64) 2 روح و نفس انسانی؛(طباطبائی، 1374، ج2، ص224؛ مصباح یزدی، 1378، ص264) مانند این آیه: «نزل به الرّوح الامین علی قلبک.»(شعراء: 194) از‌این‌رو گفته‌اند که پیامبر(ص) با روح خود وحی را دریافت و به آن شناخت پیدا کرد.(طباطبائی، 1374، ج15، ص482–483؛ محمدی ری‌شهری، 1370، ص207–221)

معنای موردنظر از قلب در بحث تألیف قلوب نیز همین معنای روح است. شاهد این سخن نیز روایتی است که در آن، سخن از اقبال و ادبار دل‌ها مطرح است.(ر.ک: طریحى، 1416ق) قلب به‌معنای روح، کانون میل و رغبت‌ها، محبت یا نفرت‌ها، و مرکز احساسات و عواطف است

نتیجه: «تألیف قلوب» عنوانی مرکب و برگرفته از کاربرد قرآنی «مؤلفه قلوبهم»، به‌معنای «تألیف‌شوندگان به نیکی است.»(طریحى، 1416ق، ج5، ص26) این ترکیب دارای مفهوم اصطلاحی با کاربرد فقهی است که برگرفته از آیه 60 سوره توبه و یادآور حکم شرعی به نام «سهم مؤلفه قلوبهم» در باب زکات است. «مؤلفه قلوب» عنوانی است برای گروهی از انسان‌ها که یک صنف از اصناف هشت‌گانه مستحقان زکات‌اند که با هدف جلب و جذب آنان به‌سوی اسلام یا دفع خطرشان، با استفاده از این سهم از زکات مورد حمایت مالی مسلمانان و حاکم اسلامی قرار می‌گیرند

2 وجوه نسخ و عدم نسخ حکم تألیف قلوب

در بدو ورود، نیازمند اشاره‌ای هرچند گذرا به بحث مهم مقدماتی خواهیم بود و آن اینکه سرنوشت فعلی «سهم تألیف‌شوندگان» به‌لحاظ نسخ یا بقای آن پس از عصر نبوی، از دیدگاه فقهای خاصه و عامه در چه وضعیتی است

1-2 دیدگاه فقهای امامیه

بیشتر فقهای امامیه بر این باورند که حکم تألیف قلوب نسخ نشده و پس از پیامبر(ص) نیز باقی است. یکی از مهم‌ترین ادله ایشان بر عدم نسخ نیز عدم دلیل بر نسخ است، آنان هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای ندارند؛ بلکه صرفاً به برخی حدس و گمان‌ها یا توجیهات شخصی از برخی رویدادها و عملکردهای دوران پس از رحلت پیامبر(ص) روی آورده‌اند که نمی‌توان برای اثبات نسخ یک حکم منصوص قرآنی به چنین توجیهاتی اعتماد کرد

علّامه حلی(ره) با اشاره به دیدگاه مخالف ـ که حنفی‌ها هستند ـ آورده است که آنها به این دو دلیل تمسک جسته‌اند: «1 لظهور الإسلام وقوّه شوکته؛ 2 ولانّ الصحابه لم یعطوا شیئاً من ذلک بعد الرسول(ص).»(حلى، 1412ق، ج 8، ص342) قائلین قول به بقای این حکم که طرف مقابل ابی‌حنیفه‌اند نیز به دو دلیل دیگر تمسک جسته‌اند: 1 اقتدا به سیره پیامبر(ص)؛ 2 استشهاد به سیره صحابه؛ مانند «ابی‌بکر» که به «عدی‌بن‌حاتم» سی نفر شتر از زکات شتران خودش را برگرداند و از باب تألیف به ایشان داد.(حلى، 1412ق، ج 8، ص342)

پاسخ‌های فقهای شیعه به توجیهات ابوحنیفه و هوادارانش نیز قابل توجه است؛ از جمله اینکه گفته‌اند: برخلاف تصور ابوحنیفه، اسباب تألیف هنوز باقی است و تاهنگامی که سبب باقی باشد، مسبب که حکم است نیز دوام می‌یابد. «وقال فقهاء الشیعه أنه باق ما دام على وجه الارض غیر مسلم و مناوئ للإسلام، إذ محال ان یسقط المسبب مع بقاء سببه، و یرتفع المعلول مع وجود علته.»(مغنیه، 1421ق، ج 2، ص82) از این‌رو، بسیاری از فقهای معاصر امامیه در کتب فتوایی‌شان، به صراحت بر بقا و دوام این حکم در این زمان و عدم سقوط آن، حکم کرده‌اند؛ مانند امام خمینی(ره) که فرموده‌اند: «الرابع- المؤلفه قلوبهم؛ وهم کفار الذین یراد ألفتهم إلى الجهاد أو الإسلام، والمسلمون الذین عقائدهم ضعیفه؛ فیعطون لتألیف قلوبهم. والظاهر عدم سقوطه فی هذا الزمان.» (موسوى خمینى، بی‌تا، ص336)

البته از برخی ظواهر کلمات عده‌ای از فقهای شیعه، مانند شیخ صدوق در من لایحضره الفقیه، و شیخ طوسی در المبسوط، نیز استفاده می‌شود که به سقوط این حکم پس از پیامبر(ص) گرایش داشته‌اند. شیخ صدوق می‌فرماید: «وَسَهْمُ الْمُؤَلَّفَهِ قُلُوبُهُمْ سَاقِطٌ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ(ص)»؛ (صدوق، 1413ق، ج 2، ص6) ولی این احتمال وجود دارد که شاید منظور ایشان از سقوط این سهم پس از پیامبر(ص)، به‌معنای فراهم نبودن شرایط و فقدان زمینه انجام و اجرای این حکم است که بیشتر، از نبود اجرا‌کننده این حکم یا مبسوط‌الید نبودن کسانی که شایستگی اجرای این حکم را داشته باشند، ناشی می‌شود؛ نه آنکه اصولاً اصل حکم نسخ شده باشد!

طبرسی(ره) در مجمع‌البیان پس از بیان اختلاف دیدگاه‌ها بر سر بقا و عدم بقای این حکم پس از پیامبرr، می‌فرماید: حدیثی از امام باقر(ع) دال بر بقا می‌باشد؛ جز‌آنکه مشروط شده است به اینکه امام عادل وجود داشته باشد تا با این سهم، تألف بجوید. (طبرسى، 1372، ج 5، ص65؛ بحرانی، 1405ق، ج 12، ص179)

 

کلمات کلیدی :