تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان تحت فایل

 

  تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان تحت فایل ورد (word) دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
ضرورت تعریف سلامت  
تعریف سلامت  
نقد و بررسی  
دیدگاه‌ها‌ی مربوط به سلامتی و بیماری  
الگوهای عمده در تعریف سلامت  
تعریف‌های «سلامت روان»  
عوامل مؤثر بر سلامت روان  
الگوهای عمده سلامت روان  
نقد الگوی زیستی ـ پزشکی  
نقد الگوی سیستمی  
نقد الگوی چند‌ بعدی  
نقد الگوی ارتقا  
لزوم توجه جدّی به الگوهای معناگرای سلامت روان  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان تحت فایل ورد (word)

اصفهانی، محمدمهدی و دیگران، آئین تندرستی، تهران، تندیس، 1383

باباپورخیرالدین، جلیل و همکاران، «بررسی رابطه بین شیوه‌های حل مسئله و سلامت روانشناختی دانشجویان»، روانشناسی، ش 25، سال هفتم، ش، بهار 1382، ص16 ـ 3

تبرائی، رامین، و همکاران، «بررسی سهم تأثیر جهت گیری مذهبی بر سلامت روان در مقایسه با عوامل جمعیت شناختی»، روان شناسی و دین، سال اول، شمار سوم، پاییز 1378، ص 37 ـ 62

حبی، محمدباقر، «سلامت روانی در چشم اندازی گسترده‌تر»، حوزه و دانشگاه، سال دهم، ش 41، زمستان 1383 ص 106ـ122

خدایاری فرد، محمد و همکاران، «گستر پژوهش‌های روانشناختی در حوز دین»، اندیشه و رفتار، سال ششم، ش 4، بهار 1380

رفیعی‌نیا، پروین و همکاران، «رابط سبک‌های ابراز هیجان با سلامت عمومی در دانشجویان»، روانشناسی، ش 37، سال دهم، ش 1، بهار 1385، ص 84 ـ 105

سارافینو، ادوراد. پ.، روان‌شناسی سلامت، ترجمه گروهی از ترجمه الهه میرزایی، تهران، رشد، 1384

شولتز، دوان. پی، و سیدنی الن شولتز، تاریخ روان شناسی نوین، ترجمه علی‌اکبر سیف و همکاران، تهران، دوران، 1378

شولتز، دوان. پی، و سیدنی اِلِن شولتز، ترجمه یحیی سیدمحمدی، نظریه‌های شخصیت، تهران، ویرایش، 1387

شولتس، دوآن، روان‌شناسی کمال: الگوهای شخصیت سالم، ترجمه گیتی خوشدل، تهران، پیکان، 1388

شهیدی، شهریار و همکار، اصول و مبانی بهداشت روانی، تهران، سمت، 1381

قمری‌گیوی، حسین، «معنویت، هویت و بهداشت روانی در گستر زندگی»، روان شناسی و دین، سال اول، ش 4، زمستان 1387، ص45 ـ 71

کرتیس، آنتونی جیمز، روان‌شناسی سلامت، ترجمه علی فتحی‌آشتیانی و همکاران، تهران، مؤسسه انتشارات بعثت، 1382

کوهن، تامس. اس،ساختار انقلاب‌های علمی جهان، ترجمه: احمد آرام، تهران، سروش، 1369

گردی، فلور، و همکاران، «رابط سلامت روانی با تفکرات غیرمنطقی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی»، پژوهش‌های روانشناختی، ش 16، زمستان1383، ص61 ـ 45

میلانی‌فر، بهروز، بهداشت روانی، تهران، قومس، 1376

میلر، ای. جرالدین، ترجمه علیرضا شیخ شعاعی و رامین تبرائی، تلفیق دین و روان شناسی در درمان، مسایل و توصیه‌ها، پژوهش و حوزه، سال هفتم، ش 1، بهار 1385، ص 169 ـ 184

وولف، دیوید. ام، روانشناسی دین، ترجمه محمد دهقانی، تهران، رشد، 1386

Culliford, Larry, Healing from within spirituality and mental health.Advances in Psychiatric Treatment.8, 2002, pp 249-

Gartner, J., Larson, D. B., & Allen, G. D, Religious commitment and mental health: a review of empirical literature. Journal of Psychology and Theology, 1991, 19, 6-

Hackney, C. H., & Sanders, G. S, Religiosity and mental health: A metaـanalysis of recent studies. Journal for the Scientific Study of Religion, 2003, 42,43-

Hills, P., Francis, L. J, et al. Primary Personality trait correlates religious practice and orientation. Personality and Individual Differences, 2004, 36, 61-

Nelson, M.James,. Psychology, Religion, and Spirituality, New York: Springer,

Maltby, J. Religious orientation and Eysenk’s personality dimensions. Personality and Individual Differences, 26, 1999, p.105-

Paloutzian, F. Raymond. & Park, L. Crystal, Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality, New York: The Guilford Press,

Payne, I. R., et al, Review of religion and mental health: Prevention and the enhancement of psychological functioning. Prevention in Human Services, 9, 1991, 11-

Saroglou, V, Religion and the five factors of personality: a meteaـanalytic review. Personality and Individual Differences, 32, 2002, 15-

Sheridan, Ch. L. & Radmacker, S. A, Health Psychology, Challenging the Biomedical Model, New York: Wiley, 1992, p.1-

Timothy, W. Smith, “Religion and Spirituality in the Science and Practice of Health Psychology: Openness, Skepticism, and the Agnosticism of Methodology” in Plante, Thomas G. and Allen, C. Sherman (eds.), Faith and Health: Psychological Perspectives. New York and London: The Guilford Press, 2001, pp. 355-

Wills, Margaret, Connection, action and hope, an invitation to reclaim the spiritual in health care. Journal of Religious Health. 8, 18, 2007, p.423-

چکیده

این نوشتار با روش تحلیلی، به نقد و بررسی سه الگوی پیشین «سلامت» پرداخته است که با بروز بحران در حوز سلامت دچار چالش شده‌اند. پدیدآیی بحران‌ها، نشانگر زمان مناسب برای روی آوردن به الگوهای پیشرفته‌تر «سلامت» است. الگوهای نظری «سلامت روان» که همواره تابعی از الگوهای نظری سلامت بوده‌اند نیز در تبیین واقعیت‌های مرتبط ناکافی هستند. بنابراین، جریان علمی روان‌شناسی نیز با بی‌توجهی به ابعاد روحانی و معنوی در الگوهای پیشین سلامت روان، نتوانسته است برای توصیف، تبیین و انحلال بحران‌های سلامت روان کافی باشد. در نتیجه، تأسیس الگویی با توجه به ابعاد معنوی ضروری است. البته پرهیز از التقاطی‌نگری و به‌کارگیری سازه‌های ناهمگون و ناسازگار با ابعاد روحی و معنوی و در نهایت توجه به تفاوت ماهوی مفاهیم «روان»، « نفس» و «روح» نیز ضروری است

کلیدواژه‌ها: الگوهای سلامت، الگوهای سلامت روان، معنویت، الگوی زیستی ـ روانی ـ اجتماعی

 

مقدمه

مفهوم سلامت، و واژه‌ها‌ی هم‌تراز آن، همچون واژه سلامتی، از مفاهیمی‌اند که همواره انسان بدان توجه کرده و برای دستیابی به آن ‌کوشیده است. «سلامتی کیفیتی از زندگی است که تعریف آن مشکل، و اندازه‌گیری واقعی آن تقریباً غیرممکن است» ؛ اما به هر حال، مطالعه درباره «سلامت»، ابعاد آن وعوامل پیش‌بینی‌کننده و ارتقا‌دهنده آن، به دلیل اهمیت فراوان، همواره مورد توجه پزشکان، فیلسوفان، و روان‌شناسان بوده است

در مسیر تحقق این هدف، با گذر از دوره‌ها‌ی مختلف تاریخ علم پزشکی که در هر کدام از آنها شاهد حاکمیت افکار و روش‌ها‌ی گوناگون درباره بیماری و درمان هستیم، تحول سریع و جهش‌های بزرگ در علوم پزشکی در قرن بیستم به ارتقای سلامت و تدوین نظام‌ها‌ی بهداشتی و درمانی پیشرفته‌منجر شده است. در نتیجه، امروزه با منسوخ شدن عقاید دخالت نیروهای شیطانی یا خدایان در پدیدآیی بیماری‌ها، گذر از بیماری‌ها‌ی واگیردار در قرن‌های هفدهم تا نوزدهم، کشف عوامل عفونی، کشف واکسن و آنتی‌بیوتیک‌ها ـ مانند پنی سیلین در سال 1947 ـ در قرن نوزدهم، و افزایش اقدام‌های پیشگیرانه، الگوهای پیشین «بیماری» تا حدود زیادی از بین رفته‌اند که این مسئله به کاهش مرگ‌ومیر، و همزمان افزایش امید زندگی منجر شده است. با وجود این، روشن است که در نتیجه افزایش طول عمر، بیماری‌هایی با الگوی جدید جای آنها را گرفته، و علل اصلی ناخوشی و عوامل بیماری‌ها بسیار متفاوت شده باشد

با در نظر گرفتن آنچه بیان شد و با توجه به تغییر الگوهای بیماری، می‌توان دریافت که الگوهای فرضی درباره سلامت نیز دستخوش تغییر شده باشند و ضرورتاً الگوهای جدیدتر جایگزین الگوهای پیشین شوند؛ تنها در این صورت است که نظریه‌های سلامت توسط گزینه‌های جدید، با کارآمدی و کفایت بیشتری خواهند توانست وضعیت موجود را تبیین،‌و راه‌حل مناسبی را برای آن ارائه کنند

فلاسفه علم مکرّر ثابت کرده‌اند که همیشه بیش از یک ساختمان نظریه‌ای می‌تواند بر روی یک مجموعه معین از داده‌ها قرار بگیرد. تاریخ علم نشان داده است که مخصوصاً در نخستین مراحل رشد یک نمونه جدید، حتی اختراع کردن چنین گزینه‌ها (آلترناتیوها) چندان دشوار نیست. در علم ـ همچون در کارخانه ـ عوض کردن افزارها کاری فوق‌العاده است و به زمانی اختصاص دارد که نیازی برای آن پیدا شود. اهمیت بحران‌ها در آن است که نشانه‌ای برای آن فراهم می‌آورند که وقت عوض کردن افزارها فرا رسیده است

در این میان، یکی از عمده‌ترین ملاحظات و بازنگری‌ها درباره نظریه‌های مربوط به سلامت و سلامت روان، حول محور «معنویت» و لزوم گنجاندن آن در تعریف‌ها و الگوهای سلامت روان بوده است

 

ضرورت تعریف سلامت

«تندرستی» و «روان‌درستی» همواره مورد توجه دانشمندان در دو حیطه پزشکی و روان‌شناسی بوده است. به نظر می‌رسد از وحدت مفاهیم تندرستی و روان درستی، مفهوم مهم‌تری، به نام «سلامت عمومی» به وجود می‌آید

پیش از بازشناسی مفهوم «سلامت روان»، لازم است مفهوم «سلامت» را به طور دقیق تعریف، و بازشناسی کنیم؛ زیرا تا مفهوم و مؤلفه‌های سلامت تعیین نشوند، رابطه، جایگاه و نقش سلامت روان به مثابه یکی از اجزای سلامت تعیین نمی‌‌شود؛ همچنین رابطه آن با سایر اجزا و مؤلفه‌های سلامت نیز نامشخص خواهد بود

استون (1979) یادآور می‌گردد که ما تا زمانی که نتوانیم بر سر معنا و چگونگی اندازه‌گیری سلامت به یک توافق دست یابیم، نخواهیم توانست به مسائلی پاسخ دهیم که مرتبط با این است که چگونه می‌توان آن را حفظ کرده، توسعه داده و بهبود بخشیم»

تعریف سلامت

در ابتدا یادآوری این نکته ضروری و مناسب است که «سلامت عمومی»، مفهومی متناظر با «سلامت کلّی» است و نباید آن را با مفهوم «سلامت بدنی» یکسان دانست

متخصصان، تعریف‌های متعددی از این مفهوم ارائه داده‌اند؛ هرچند تقریباً همه آنها موضوع مشترکی دارند و آن «مسئولیت در قبال خود و انتخاب سبک زندگی سالم» است. برای مثال، سلامتی از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی عبارت است از: «حالت بهزیستی کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری یا ناتوانی»

در تعریف دیگر، دان سلامتی را یک روش کنش‌وری وحدت‌یافته‌ای می‌داند که هدفش به حداکثر رساندن توان فرد است. به نظر وی، سلامتی مستلزم این است که فرد طیف تعادل و مسیر هدف‌مند را با محیط، یعنی جایی که کنش‌وری خود را در آن آشکار می‌سازد، نگه دارد

برداشت‌های متفاوتی درباره تعریف سلامت از دید سازمان جهانی بهداشت وجود دارد؛ اما نمی‌توان این تعریف از سلامتی را با تعریف سلامت روان مشتبه کرد

در سال (1946) سازمان جهانی بهداشت، سلامت را به “حالت صحت کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و ; نه صرفاً فقدان بیماری یا عارضه تعربف کرد”. تعریف این سازمان مشابه روان‌شناسان انسان‌گرایی مانند مزلو (1971) است

نقد و بررسی

«از نظر داونی و همکارانش(1996)، این تعریف، جنبه‌ها‌ی مثبت و منفی دارد. به اعتقاد آنها، در قسمت اول این تعریف، سلامت در عبارت مثبت بیان شده (یعنی حضور یک کیفیت مثبت: خوب بودن). در قسمت دوم تعریف، سلامت از دیدگاه منفی در نظر گرفته شده، چرا که کلمات «فقدان بیماری» یا «ناتوانی» را به کار برده است (کلماتی که معنای منفی به همراه دارند). این تعریف با در نظر گرفتن هر دو جنبه، این مطلب را القا می‌کند که سلامت واقعی هم شامل پیشگیری از بیمار شدن (مانند ناخوشی، آسیب و بیماری) است و هم ارتقای سلامت مثبت را دربرمی‌گیرد، که از مورد اخیر تا حدود زیادی غفلت شده است»

این تعریف نگاهی حداقلی به سلامت روان دارد و سلامت انسان را صرفاً محدود و منوط به سه بعد جسمانی، روانی و اجتماعی می‌کند؛ در حالی که سایر عوامل نیز در سلامت روان مؤثر هستند

بن‌یارد (1996)، تعریف سازمان بهداشت جهانی را به این دلیل مورد انتقاد قرار داده است که به دست آوردن حالت خوب بودن کامل، از نظر جسمی ـ روانی و اجتماعی در دنیای واقعی، بسیار مشکل است. در ضمن این تعریف، عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که می‌توانند به این وضعیت کمککنند را نادیده می‌گیرد. در ادامه این‌طور القا می‌کند افرادی که کامل نیستند، سالم هم نیستند!

دیدگاه‌ها‌ی مربوط به سلامتی و بیماری

الف) دیدگاه دومقوله‌ای

«در دیدگاه دو مقوله‌ای، فرد یا بیمار و یا سالم تلقّی می‌شود. همان‌طور که یک خانم یا باردار است یا باردار نیست، یک شخص هم یا مریض است یا مریض نیست. بدین ترتیب، به ما هم یکی از این دو عنوان را می‌دهند: ما یا بیمار هستیم یا سالم»

برخی بر این باورند که این تفکر بیشتر ناشی از یک عادت روزمره درباره تمام مسائل است. این مفهوم به طور گسترده‌ای نقد شده است؛ زیرا این دیدگاه توجهی به گستره نقاط بین بیماری و سلامت ندارد

«ظاهراً بین روان‌شناسان سلامتی، اجماعی بر سر اینکه سلامتی صرفاً فقدان بیماری نیست وجود دارد». همچنین باید توجه داشت «شخصی که صرفاً یک بیماری خفیف دارد، به هیچ وجه شبیه فردی که بیماری‌های جدّی گوناگونی دارد نیست». از سوی دیگر، گاه ممکن است فرد در معرض یک خطر قرار داشته باشد (مانند فردی که برای مدت متمادی در معرض آلودگی و مسمومیت توسط ذرات سرب معلق در هوا و ;. قرار داشته است)؛ این دیدگاه، همچنان اصرار تا او را در طبقه و مقوله افراد سالم جای ‌دهد؛ با این حال، به خوبی مشخص است که او بسیار متفاوت با کسی است که در سلامت کامل و پایدار به سر می‌برد

ب) دیدگاه پیوستاری

«در دیدگاه پیوستاری، موقعیت هر یک از افراد انسان به‌گونه‌ای ترسیم می‌گردد که در یک طرف این پیوستار حالتی ترسیم می‌شود که شخص به شدّت در معرض خطر مرگ زودرس است و در طرف دیگر این پیوستار، بهترین حالت سلامتی قرار دارد که شخص در آن حالت کاملاً در برابر بیماری مقاوم است». بر اساس این دیدگاه، سلامتی و بیماری را باید مقوله‌ای نسبی دانست که افراد بسته به جایگاه‌شان، همزمان درجه‌ای از سلامتی و ناخوشی را تجربه می‌کنند

الگوهای عمده در تعریف سلامت

 

کلمات کلیدی :

مقاله روستای استون آباد تحت فایل ورد (word)

 

  مقاله روستای استون آباد تحت فایل ورد (word) دارای 55 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله روستای استون آباد تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله روستای استون آباد تحت فایل ورد (word)

مقدمه  
روستا  
تعریف ده در قانون  
تاریخچه روستا نشینی  
گونه های روستا  
راه های ارتباطی :  
شناسایی منطقه (حوزه نفوذ) :  
شناسایی روستا :  
معرفی روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی :  
تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع طبیعی روستا :  
بررسی منابع تامین آب آشامیدنی و کشاورزی روستا :  
آب آشامیدنی :  
آب کشاورزی :  
ویژگی های جمعیتی روستا :  
سواد :  
جمعیت شاغل :  
نسبت جنسی :  
بررسی وضع فعالیت در روستا :  
شناخت و بررسی علل پیدایش روستا :  
شناخت عوامل موثر در شکل گیری روستا :  
شناخت و تعیین نحوه کاربری فضاهای موجود :  
کاربری مسکونی :  
کاربری تجاری :  
شبکه معابر :  
کاربری آموزشی :  
شناسایی مراکز تفرجگاهی و جاذبه های توریستی و بررسی اثرات آن بر توسعه روستا :  
شناخت کیفیت ابنیه روستا :  
ابنیه نو ساز :  
ساختمان های قابل نگهداری :  
ساختمان های مرمتی :  
ساختمان های تخریبی :  
بررسی شبکه ارتباطی روستا :  
بررسی تاسیسات و تجهیزات :  
آب آشامیدنی :  
برق :  
سیستم فاضلاب :  
نحوه دفع زباله :  
نحوه دفع آب های سطحی :  
بررسی مصالح ساختمانی و کاربرد آنها :  
بررسی معماری و ترکیب فضاهای مسکونی :  
تجزیه و تحلیل و پیش بینی جمعیت روستا :  
تجزیه و تحلیل شبکه ارتباطی داخل روستا :  
مسکونی :  
تجاری :  
شبکه معابر :  
آموزشی :  
بهداشتی – درمانی :  
صنایع کارگاهی :  
اداری و انتظامی :  
خدمات معین:  
فرهنگی و مذهبی :  
پارک و فضای سبز :  
محدودیت های توسعه :  
امکانات توسعه :  
معیار ها و ضوابط کلی طراحی کالبدی روستا :  

مقدمه

          روند بی رویه شهر نشینی در سال های اخیر و مشکلات فراوانی که این روند ایجاد نموده ، برنامه ریزان را بر آن داشته تا در جهت کنترل بنیادی این پدیده و رفع مشکلات آن به صورت ریشه ای تدبیر نمایند ، بی شک یکی از اساسی ترین و اصلی ترین عوامل رشد مهاجرت از روستا به شهر می باشد . روند افزایش مهاجرت از روستا به شهر و گرایش به شهر نشینی دلایل عدیده ای داشته که مهمترین آنها سطح زندگی در شهر و روستا است . تفوت و اختلاف در فضای زیستی ، خدماتی ، اقتصادی و ; موجود بین نقاط شهری روستایی به حدی است که جهت مهاجرت را از روستا به شهر سوق می دهد. این پدیده مشکلاتی را به همراه خواهد داشت که از اهم آن می توان به بزرگ شدن بی رویه شهر ها ، حاشیه نشینی ، بیکاری ، افزایش جرایم ، ایجاد شغل های کاذب و غیر اخلاقی در شهر ها و فقدان نیروی کار ، افت سطح تولید ، کاهش جمعیت روستاها در مناطق روستایی اشاره نمود

          یکی از اساسی ترین راه های جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستاییان به شهر ها کم کردن فاصله و تفاوت بین سطح زندگی در شهر ها و روستا هاست و از عمده ترین طرق نیل به این هدف انجام اقدامات عمرانی از جمله راهم سازی زیر ساخت های تولیدی ، خدماتی و زیست محیطی است . یکی از زمینه های اجرایی مناسب جهت سامان دهی زیستی نقاط روستایی طرح های هادی روستایی و ثمره نهایی آنبهسازی کالبدی فیزیکی ( اجرای طرح هادی ) محیط روستا می باشد

روستا

          در مورد روستا و ده تعریف متعدد و زیادی گفته شده ، ده یا روستا که در کتابهای نشر قدیم به صورت دیه هم دیده می شود ، در زمان پهلوی ، ده (deh) در پارسی باستان (eahya)به معنی سرزمین و در اوستا به شکل دخیو (daxya) آمده است

          در ایران ، ده از قدیمی ترین زمان یک واحد اجتماعی و تشکیلاتی وجایی بوده است که در آن گروه هایی از مردم روستایی یرای همکاری در زمینه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی گرد هم تجمع یا فتند . ده اساس زندگی اجتماعی ایران را تشکیل می دهد و اهمیت آن به اعتبار اینکه یک واحد تشکیلاتی در زندگی روستایی است ، در سراسر قرون وسطی و از آن پس تا به امروز بر قرار بوده است

        تعریف دیگر :

          در عرف ده عبارت از محدوده ای از فضای جغرافیایی است که واحد اجتماعی کوچکی مرکب از نعدادی خانواده که نسبت به هم دارای نوعی احساس دلبستگی ، عواطف و علایق مشترک هستند ، در آن تجمع می یابند و بیشتر فعالیت هایی که برای تامین نیازمندی های خود انجام می دهند ، از طریق استفاده و بهره گیری از زمین و در درون محیط مسکونی شان صورت می گیرد ، این واحد اجتماعی که اکثریت افراد آن به کار کشاورزی اشتغال دارند در عرف محل ده نامیده می شود

پلاسید رامبد (placide ramboud) جامعه شناس فرانسوی می گوید : ده واحد اجتماعی ویژه ای است که با یک فضا در ارتباط متقابل است و این فضا به عنوان یک عنصر ضروری در نظام اجتماعی ده نقش دارد و به این ترتیب ده دارای بعد اجتماعی است که می تواند یکی از عوامل اساسی تشکیل دهنده آن به شمار رود . ده محصول کنش های متقابل گروه های انسانی و فضا است ، میان اعضای ده رابطه ای محلی وجود دارد که نتیجه کنش های متقبل تاریخی است و موجب پیدا شدن حافظه جمعی و محلی است و در نتیجه نوعی وجدان یا شعور جمعی به وجود می آورد

تعریف ده در قانون

          در قانون اصلاحات ارضی در ایران ده چنین تعریف می شده است . ده یا روستا عبارت از یک مرکز جمعیت و محل سکونت و کار تعدادی خانواده که در اراضی آن ده به کار کشاورزی اشتغال دارند و درآمد اکثریت آنان از طرق کشاورزی حاصل می شود

          رامبد می گوید : روستا برایندی از عناصر طبیعی و عناصر ساخته شده است که به گونه ای زمینه ی سازگاری فرد را با جامعه فراهم می آورد و موجب جامعه پذیری می شود . در ده بین گروه و فضای جغرافیایی محدود و بسته و ثابت نوعی روابط اقتصادی – اجتماعی –  فرهنگی وجود دارد و این روابز موجب پیدایش وحدت و یکپارچگی گروه می شود و آن را از گروه دیگر متمایز می سازد . اجتماع ده دارای نیروی معنوی مسلط بر اعضایش است که بر رفتار افراد نظارت عالیه شدید دارد و آن ها را به پیروی از هنجارهای اجتماعی وادار می کند و این نیروی معنوی همان سنت های روستایی و قوانین ثابتی است که بر جامعه ده حاکم است

          تونیس (tonnies) می گوید : جامعه روستایی به عنوان یک جامعه آرمانی که سرشار از تقدس ، هماهنگی و صلح و صفا است

          روث گلاس (ruth glass) می نویسد برای ما صفت روستایی دارای مفهوم مطبوع و مطمئنی است . زیبایی ، سادگی ، راحتی ، فراقت ، منظره های دلگشا ، آزادی ، صلح و صفا و آرامش است

تاریخچه روستا نشینی

          به اعتقاد رالف لینتون (Ralph linton) مولف کتاب معروف شیر تمدن در عصر نوسنگی یا حدود 5 هزار سال پیش از میلاد در بسیاری از سرزمین ها از جمله منطقه آسیای جنوب غربی زندگی ده نشینی برقرار بوده و عموم قبایل مختلف با یک نوع الگوی کلی و متشابه به زندگی خود ادامه می دادند. بنابر پژوهش باستان شناسان قدیمی ترین دهکده های جهن که تا کنون به وسیله حفاران پیدا شده ، در خاورمیانه واقع است . دو روستا در جارمو (jarmo) و تپه سربین (sarabin) واقع در ایران و عراق امروزی نشان می دهد که یکجانشینی با تشکیل اجتماعات روستایی دست کم در ده هزار سال پیش آغاز شده است

          آخرین تحقیقات باستان شناسان همچنین نشان میدهد که بسیاری از مراکز اجتماعات انسانی از ده هزار تا 3500 سال قدمت دارد . مثلا گنج تپه در انتهای شرقی دشت کرمانشاه هشت هزار سال قبل از میلاد تپه گوران لرستان هفت هزار قبل از میلاد ، گوی تپه نزدیک ارومیه 4000  سال قبل از میلاد ، تپه حصار دامغان 4000  سال قبل از میلاد ، تپه حسن لو و عقرب تپه 2000 سال قبل از میلاد ، چراغعلی تپه 1100سال قبلا از میلاد ، املش گیلان 1500سال قبل از میلاد و همچنین شوش ، تپه گیان نهاوند ، تپه جمشیدی ( در شمال شرقی الشتر ) تل بگوم تخت جمشید و کلاردشت هر یک از 1000 تا  3000 سال قبل از میلاد قدمت دارند

گونه های روستا

          ساندرسن (goordon chaide) جامعه دهگانی را از لحاظ ثبات و تحرک به سه نوع تقسیم می کند دهکده های نا پایدار دهکده هایی هستند که هرچند در آن مختصری کشاورزی می شود ، لیکن ساکنان آن زود به زود تغییر مکان می دهند . نمونه این دهکده ها در ناحیه آمازون و نیز نزد بومیان مالایا وجود داشته است

          دهکده های نیمه پایدار در این نوع دهکده ها انسان ها در محلی سکونت می گزینند و تا چندن سال آذوقه خود را از زمین های حاصلخیز اطراف به دست می آورند و سپس به علت کاهش بازدهی زمین و بی مایه شدن خاک ، آن منطقه را ترک می کنند و در سرزمین دیگری ساکن می شودند . این امر در گذشته به ویژه در نواحی کوهستانی جنوب شرقی آسیا وجود داشت

دهکده های پایدار از زمانیکه فنون و ابزار کشاورزی پیشرفت کرد و به ویژه در منطقه آسیای جنوب شرقی که زراعت برنج معمول گردید و گاو میش اهلی و خیش اختراع شد و رواج یافت ، دهکده های پایدار پدید آمد ، کشت برنج آبی با استفاده از گاومیش زمینه را برای استقرار جمعیت های انبوه فراهم کرد . همچنین در آسیای جنوب غربی ترکیب غله و گاومیش نیز سبب روی کار آمدن جمعیت های بزرگ شد

بررسی ویژگی های اقتصادی

 

کلمات کلیدی :

مقاله ابعاد جهتگیری مذهبی و مرزهای ارتباطی خانواده یک همبستگی بن

 

  مقاله ابعاد جهت‌گیری مذهبی و مرزهای ارتباطی خانواده یک همبستگی بنیادی تحت فایل ورد (word) دارای 18 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ابعاد جهت‌گیری مذهبی و مرزهای ارتباطی خانواده یک همبستگی بنیادی تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله ابعاد جهت‌گیری مذهبی و مرزهای ارتباطی خانواده یک همبستگی بنیادی تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
روش‌شناسی پژوهش  
جامعه آماری، نمونه و روش نمونه‌گیری  
ابزار سنجش  
یافته‌ها  
بحث و نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله ابعاد جهت‌گیری مذهبی و مرزهای ارتباطی خانواده یک همبستگی بنیادی تحت فایل ورد (word)

بهرامی احسان، هادی، «رابطه بین جهتگیری مذهبی، اضطراب، و حرمت خود»، روان‌شناسی، سال ششم، ش 4، 1381

بهرامی احسان، هادی؛ تاشک، آناهیتا، «ابعاد رابطه میان جهتگیری مذهبی و سلامت روانی و ارزیابی مقیاس جهت‌گیری مذهبی»، روان‌شناسی و علوم تربیتی، سال 34، ش 2، 1383

بهرامی، احسان هادی، طهبازحسین‌زاده سحر، «مقایسه آزاردیدگی، سلامت روانی، و جهت گیری مذهبی در دختران فراری و عادی شهر تهران»، روان‌شناسی و علوم تربیتی، ش 37 (1)، 1386

پروچاسکا، جیمز، اُ و نورکراس، جان، سی، نظریه‌های روان درمانی، ترجمه سید محمدی، تهران، رشد، 1387

تبریزی، مصطفی و همکاران، فرهنگ توصیفی خانواده و خانواده درمانی، تهران، فراروان، 1385

شیر علی‌پور، اصغر، «نقش ذهنیت فلسفی، خلاقیت، خودپنداره و خودکارآمدی ریاضی بر پیشرفت ریاضی در دانش‌آموزان شهرستان مرند»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران، 1388

کیانی، احمدرضا، «بررسی رابطه ابعاد جهتگیری مذهبی و مرزهای ارتباطی خانواده‌های شهرستان نکا»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، 1389

گلدنبرگ، ایرونه و گلدنبرگ، هربرت، خانواده درمانی، ترجمه حمیدرضا حسین شاهی‌براواتی و همکاران، تهران، روان، 1385

موسوی، اشرف السادات، خانواده درمانی کاربردی با رویکرد سیستمی، تهران، الزهرا، 1382

مینوچین، سالوادر، خانواده و خانواده درمانی، ترجمه ثنایی، باقر، تهران، امیرکبیر، 1386

مینوچین، سالوادور، فیشمن، فنون خانواده درمانی، ترجمه بهاری، فرشاد، سیا، فرح، تهران، رشد، 1381

نیکولز، مایکل و نیکولز، ریچارد، خانواده درمانی، ترجمه دهقانی، محسن و همکاران، تهران، دانژه، 1387

هومن، حیدرعلی، تحلیل داده‌های چندمتغیری در پژوهش رفتاری، تهران، پیک فرهنگ، 1384

Walsh, F, Spirituality in Family Therapy, Guilford Press,

Ellison. C. G, Contemporary African American religion. what have we learned from NSBA Department of Sociology  336 Burdine Hall, University of Texas at Austin Texas,

Smith, C.Kim.P, Family Religious Involvement and the Quality of Family, Relationships for Early Adolescents. Chapel Hill, NC: National Study of Youth and Religion,

Myers S, Religious Homogamy and Marital Quality: Historical and Generational Patterns Journal of Marriage and Family, Volume 68,

Irvine, M. M. C, The Relationship Between Religiosity and The Family Dynamics of The Circumplex Model of Marital and Family System, California school of professional psychology, Aliant international university,

Bjarnason T, Parents, “Religion, and Perceived Social Coherence: A Dorkheimian Framework of Adolescent Anomie”, Journal for the Scientific Study of Religion, V.37,

چکیده

پ‍ژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ابعاد جهت‌گیری مذهبی با مرزهای ارتباطی خانواده صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خانواده‌های ساکن در شهرستان نکا تشکیل می‌دهند. گروه نمونه شامل 100 زوج بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه «ابعاد جهت‌گیری مذهبی، بهرامی احسان1381» و پرسشنامه محقق ساخته «مرزهای ارتباطی خانواده» بودند. ضریب پایایی پرسشنامه ابعاد چهت‌گیری بین 91/0و 85/0 گزارش شده است و ضریب پایایی پرسشنامه مرز‌های ارتباطی خانواده 67/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل چندمتغیری همبستگی بنیادی استفاده شد. نتایج نخستین همبستگی بنیادی نشان داد که با افزایش مذهب‌گرایی و ارزنده‌سازی و کاهش سازمان نیافتگی، تنیدگی مرزهای بیرون خانواده و مرزهای بهنجار درون خانواده کاهش می‌یابند. همچنین نتایج دومین همبستگی بنیادی نشان داد که با افزایش مذهب‌گرایی و ارزنده‌سازی مذهبی، تنیدگی مرزهای درون و بیرون خانواده، گسستگی مرزهای درون خانواده و مرزهای بهنجار درون خانواده کاهش می‌یابند

کلید واژه‌ها: جهت‌گیری مذهبی، مرزهای ارتباطی، خانواده

 

 

مقدمه

خانواده چیزی بیش از مجموعه افرادی است که در یک فضای مادی و روانی خاص به سر می‌برند. خانواده یک نظام اجتماعی و طبیعی است که مجموعه‌ای قواعد و اصول را ابداع، و برای اعضای خود نقش‌های متنوعی تعیین می‌کند1 خانواده درمانیِ ساختاری فرض می‌کند که خانواده‌ها یک الگوی ارتباطی قابل ملاحظه با دیگران دارند و از این‌رو، می‌توان تعامل خرده سیستمی متفاوتی از قبیل زیرمجموعه والدینی، زیرمجموعه برادر ـ خواهری را مشاهده کرد2 خرده سیستم‌ها، زیرمجموعه‌های درون‌الگوی بزرگ‌تر خانواده‌اند که هر یک نقش خاص خود را دارند که باید انجام دهند. مرزهای قابل تعریفی بین این زیرمجموعه‌ها وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.3 از دیدگاه خانواده درمانی ساختاری که بر نظریه سیستم‌ها مبتنی است، مرز‌ها خطوط نامرئی هستند که افراد یا زیرمنظومه‌ها را از نظر روانی از هم جدا می‌کنند4 و به تشکیل زیرسیستم‌های خانواده می‌انجامند.5 مرزهای درون خانواده از لحاظ انعطاف‌پذیری یا نفوذپذیری با یکدیگر تفاوت دارند، و میزان دسترسی به هر خرده‌نظام، ماهیت و فراوانی ارتباط و تماس میان اعضای خانواده را تعیین می‌کند. نوع مرزها در روابط بین اعضای خانواده تأثیر دارند

بر طبق دیدگاه خانواده درمانی ساختاری، مرزها می‌توانند، گسسته، درهم تنیده و بهنجار باشند. در مرزهای گسسته یا خشک، ساختارِ سالم، نظم یا قدرت دیده نمی‌شود، و پیوند بین اعضای خانواده ضعیف است7 اعضای خانواده‌های با مرز گسسته، ممکن است مستقلانه عمل کنند، اما گرفتار یک احساس استقلال مسخ شده‌اند و از فقدان حس وفاداری و تعلق و قابلیت بهم وابستگی و طلب حمایت مورد نیاز رنج می‌برند.8 در این خانواده‌ها روابط بین افراد بسیار خشک و سخت است و رفتارهای اعضا روی هم تأثیر کمی ‌دارد.9 مرزهای درهم تنیده به شدت گنگ و نامتمایزند. بنابراین به سادگی از سوی سایر اعضای خانواده مورد تجاوز قرار می‌گیرند و مرزهای هر خرده‌نظام در خانواده‌های به هم تنیده، در حدی ناچیز تفکیک شده است و به سادگی می‌توان از آن عبور کرد.10 رفتار یک عضو خانواده بی‌درنگ روی دیگران اثر می‌گذارد، و استرس یکی از افراد شدیداً از مرزها عبور می‌کند و به سرعت در سایر زیر منظومه‌ها منعکس می‌شود.11 در مرزهای بهنجار یا واضح، هریک از خرده‌نظام‌ها در عین اینکه مستقل از هم عمل می‌کنند، با هم متحدند. اعضای هر خرده‌نظام در عملکرد خرده‌نظام دیگر مداخله نمی‌کنند و سلسله مراتب قدرت در خانواده برقرار می‌باشد12 یکی از عوامل مؤثر در تعیین نوع مرزهای درون خانواده، مذهب و جهت‌گیری مذهبی است

مذهب سیستم سازمان‌یافته‌ای از باورها شامل مشارکت، سنت، ارزش‌های اخلاقی، رسومات، مشارکت در یک جامعه دینی برای اعتقاد راسخ‌تر به خدا یا یک قدرت برتر است13 جهت‌گیری مذهبی به منزله مرجعیت بخشیدن به ساختار روابط و مناسبات انسان در تمام ابعاد آن، در پرتو رابطه انسان با خدا تعریف شده است14 باورهای مذهبی شیوه‌های مؤثری برای مقابله با مصائب، تجارب دردناک و نشانه‌های بیماری است و همچنین در زمان مشکلات و ناراحتی‌ها بر چگونگی روابط انسانی اثر می‌گذارد15 باورهای مذهبی اعضای یک خانواده می‌تواند بر شیوه ارتباط آنها با یکدیگر و حفظ جایگاه و مرزهایی که بین اعضای خانواده وجود دارد، تأثیر زیادی داشته باشد

بین مذهب و خانواده رابطه‌ای دوطرفه وجود دارد؛ اعمال و عقاید مذهبی می‌توانند نیروی تازه‌ای به خانواده و اعضای آن ببخشند و به ترتیب مشارکتشان را در تجارب معنوی بیشتر و ایمان اعضا را قوی‌تر کنند. به علاوه، اعمال و باورهای مذهبی ناگوار و ناراحت کننده می‌تواند به خانواده و اعضایش و روابط آنها آسیب وارد کند17 تحقیقات نشان داده است که مذهب در چگونگی روابط بین اعضای خانواده تأثیر دارد و جهت‌گیری مذهبی تا حد زیادی تعیین کننده نوع روابط بین اعضای خانواده است18 و به عنوان بخش مکمل و یکپارچه یک ازدواج تلقی می‌گردد19 برای مثال در پژوهش اروین(2008) مشخص گردید که مذهب همبستگی معناداری با روابط اعضا در خانواده دارد. تحقیقاتی که آثار اَعمال و باورهای مذهبی و درگیری جمعی را روی عملکرد خانواده، شیوه‌های والدینی، پویایی‌های خانواده و پیوندهای بین نسلی بررسی می‌کنند، در حال افزایش است. محققان پی بُرده‌اند که حوزه وسیعی از سنت‌های دینی مطابق با خانواده‌های معاصر است.20 با این حال پژوهشی که به طور مستقیم نقش مذهب و جهت‌گیری مذهبی را در نوع و شکل‌گیری مرزهای خانواده در کانون بررسی قرار داده باشد، یافت نشد. با توجه به اینکه جامعه ایران جامعه‌ای مذهبی شناخته می‌شود و از آنجا که مذهب و ابعاد جهت‌گیری مذهبی در روابط بین اعضای خانواده نقش مهمی را ایفا می‌کنند، پرداختن به نقش مذهب در روابط خانوادگی ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ابعاد جهت‌گیری مذهبی با مرزهای ارتباطی خانواده است. بر این اساس پرسش‌های پژوهش حاضر عبارت‌اند از: 1- آیا بین مؤلفه‌های جهت‌گیری مذهبی (مذهب‌گرایی، سازمان نیافتگی، ارزنده‌سازی و کامجویی) و مؤلفه‌های مرزهای ارتباطی خانواده (تنیدگی مرزهای بیرون از خانواده، تنیدگی مرزهای درون خانواده، گسستگی مرزهای بیرون خانواده، گسستگی مرزهای درون خانواده، بهنجاری مرزهای بیرون خانواده و بهنجاری مرزهای درون خانواده ) رابطه وجود دارد؟ 2 هریک از مؤلفه‌های جهت‌گیری مذهبی به چه میزان مؤلفه‌های مرزهای ارتباطی خانواده را تبیین می‌کنند؟

 

 

روش‌شناسی پژوهش

جامعه آماری، نمونه و روش نمونه‌گیری

پژوهش حاضر در چار چوب یک طرح غیر آزمایشی، از نوع همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه خانواده‌های ساکن در شهرستان نکاست؛ خانواده‌هایی که بین والدین آنها بین 25 تا 50 ساله و دارای فرزند بودند. نمونه مورد نظر شامل 100 خانواده بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب شدند و مورد آزمون قرار گرفتند. روش نمونه‌گیری بدین شکل بود که با مراجعه به شهرداری نکا و تهیه نقشه خیابان‌ها، هر خیابان به عنوان یک خوشه در نظر گرفته شد. سپس از هر خوشه 5 خوشه به صورت تصادفی انتخاب شد و از هر خوشه 20 خانواده که ویژگی مورد نظر را را دارا بودند، انتخاب شدند. بدین ترتیب از بین خوشه‌ها 100 خانواده انتخاب شدند و به پرسشنامه‌های مربوط به پژوهش پاسخ دادند. گفتنی است که پیش از تکمیل پرسشنامه‌های مورد نظر توسط آزمودنی‌ها، پژوهشگران توضیحاتی در زمینه هدف پژوهش و شیوه تکمیل مقیاس­های به کار برده شده برای آزمودنی­ها ارائه کردند. برای بررسی داده‌ها از میانگین، انحراف معیار، همبستگی پیرسون و همبستگی بنیادی با استفاده از نرم افزار SAS استفاده شد. تحلیل همبستگی بنیادی رابطه دو مجموعه متغیر را در یک گروه بررسی می‌کند.21 قبل از تحلیل داده‌ها، پیش‌فرض‌های تحلیل واریانس چندمتغیری، بررسی و نتایج چولگی و کشیدگی متغیرها نشان داد که توزیع نمره‌های آزمون‌ها نرمال است. مجموعه متغیر‌های پیش‌بین را چهار متغیر (مذهب‌گرایی، سازمان نیافتگی، ارزنده‌سازی و کامجویی) و مجموعه متغیر‌های ملاک را شش متغیر (تنیدگی مرزهای بیرون از خانواده، تنیدگی مرزهای درون خانواده، گسستگی مرزهای بیرون خانواده، گسستگی مرزهای درون خانواده، بهنجاری مرزهای بیرون خانواده و بهنجاری مرزهای درون خانواده)، تشکیل می‌دهند

ابزار سنجش

 

کلمات کلیدی :

مقاله ارتباط میان سبکهای عشق و ویژگیهای شخصیتی تحت فایل ورد (wor

 

  مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی تحت فایل ورد (word) دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
رویکرد تاریخی به پژوهش‏های عشق  
رابین  
رابرت استرنبرگ  
اریک فروم  
جان لی  
سوزان هندریک و کلاید هندریک  
نظریه ‏های عشق  
الف.نظریه‏ های روان تحلیل‏گری  
ب. نظریه‏ های یادگیری اجتماعی  
ج. نظریه توسعه خود  
روش تحقیق  
ابزار پژوهش  
پرسش‏نامهNEO  
آزمون NEO-FFI  
پرسشنامه12MMPI  
پرسشنامهLAS  
اعتبار و روایی  
3 ـ 6 ـ روش تجزیه و تحلیل  
یافته‏های تحقیق  
مقایسه سبک‏های عشق مردان و زنان  
بحث و نتیجه‏گیری  
رابطه سبک عشق پرشور19 با شخصیت  
رابطه سبک عشق نمایشی با شخصیت  
رابطه سبک عشق دوستانه با شخصیت  
رابطه سبک عشق منطقی با شخصیت  
رابطه سبک عشق وابسته وسواسی باشخصیت  
الف. همبستگی مثبت با روان‌رنجوری  
ب. همبستگی منفی با توافق‌گرایی  
رابطه سبک عشق ایثارگرانه با شخصیت  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله ارتباط میان سبک‌های عشق و ویژگی‌های شخصیتی تحت فایل ورد (word)

ازخوش، کاربرد آزمون‏های روانی و تشخیص بالینی، تهران، روان، 1379

دادستان، پریرخ، روان‏شناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی، تهران، سمت، 1380

راس، آلن، روان‏شناسی شخصیت، ترجمه سیاوش جمالفر، تهران، بعثت، 1375

فروم، اریک، هنر عشق ورزیدن، ترجمه پوری سلطانی، چاپ هیجدهم، تهران، مروارید، 1376

گروسی فرشی، میرتقی، «هنجاریابی شخصیتی NEO و بررسی تحلیلی ویژگی‏ها و ساختار عاملی آن بین دانشجویان دانشگاه‏های ایران»، پایان‌نامه دکتری دانشگاه تربیت مدرس، 1377

گلمن، دانیل، هوش هیجانى، ترجمه نسرین پارسا، تهران، رشد، 1380

لورنس ای. پروین، اولیور پی. جان، شخصیت (نظریه و پژوهش)، ترجمه محمدجعفر جوادی، تهران، آییژ، 1381

Aron, A, Love, Ensyclopedia of psychology, Oxford: OXFORD,

Arnold, Margery. E, Love style perception in Relation to personality function,,

Costa, P.T.Jr & McCrae, R.R., Revised NEO Personality Inventery (NEO – PI – R) & (NEO _ FFI):Professional manual. Odessa , FI: Psychological Assessment Resource,

Hatfield, E,.“The effect of selfesteem on romantic linking”, Journal of Experimintal Social Psychology,

Hatfield, E, The passionat love scale.Handbook of sexuality related measures: A Compendium Thousand Oaks.CA:Saga Pablication,

Hatfield, E., ea al., “Passionat love: How early it began” Journal of Psychology and Human sexuality,

Hatfield,E, Rapson, R., Love and Attachment Processes, Handbook of Emotions, New York, London: The Guilford press,

Hazan,C & Shaver,P.R., A biased overview of the study of love,Journal of Social and Relationship, vol. 5,

Hazan,C & Shaver, P., “Romantic Love Conceptualize as an Attachment Process”,Jornal of personality and Social psychology,

Hendrick,S & Hendrick,C, “A Theory and Method of love”Journal of personality and social Psychology,

Hendrick,S & Hendrick,C,Journal of personality and social Psychology Does it measure up:Research on Love

Hendrick, S & Hendrick, C, Rommantic love, Thousand Oaks,CA:Saga,

Hendrick, S & Hendrick, C, Love,Handbook of Positive Psychology, Oxford: Oxford,

Kanemasa, Yuji, Social Behavior and Personality, Love style and Romantic Love Experinces in japan,

Lee, J.A, Colours of lofe: An exploration of the ways of loving, Toronto, New perss,

Reik, T. Straus, Farrar: New York.love and lust Of Rubin, Z, Measurment of romantic Love.Journal of Personality & Social Psychology,

Sternberg, R. J. & Barnes, M. L (Eds), The psychology of love, New Haven, CT: Yale University Press,

Waller, N.G & shaver, P.R, The importante of nongenetic influences on romantic love style,Psychological science,

چکیده

مقاله حاضر به بررسی رابطه عشق و شخصیت می‌پردازد. هدف از این بررسی شناخت هر چه بیشتر عشق و مهار آن است. برای عملیاتی کردن مسئله از آزمون سبک‏های عشق هنریک استفاده شده است. این آزمون براساس تحقیقات جان لی شکل گرفته است. او برای عشق، شش سبک را طراحی کرد. این سبک‏ها عبارت‌اند از سبک عشق پرشور، نمایشی، دوستانه، منطقی، وابسته وسواسی(رمانتیک) و ایثارگرانه1 که هر یک از زاویه‏ای به مسئله عشق پرداخته‏اند. برای بررسی شخصیت نیز از دو آزمون NEO و MMPI استفاده و با طرح همبستگی اسپیرمن رابطه آنها بررسی شد. فرضیه مقاله ارتباط عشق و شخصیت و همچنین ارتباط سبک‏های عشق با صفات و اختلالات خاص است. پس از تحلیل آماری، فرضیه‏ اصلی یعنی رابطه عشق و شخصیت معنادار و ابعاد آسیب‌شناسانه عشق وابسته وسواسی(عشق رمانتیک) آشکار گشت.

کلید واژه‌ها: سبک‏های عشق پرشور، نمایشی، دوستی، منطقی، وابسته وسواسی، ایثارگرانه.

 

مقدمه

عشق برای اکثر افراد موضوعی جذاب می‏باشد. اما تحقیقات روان‌شناختی، به ویژه در دهه‏های قبل، متناسب با جذابیت این موضوع نبوده است. اگرچه در دو سه دهه قبل و مخصوصاً در سال‏های اخیر توجه نسبتاً خوبی به این موضوع شده است، برخی از محققان به تعریف و طبقه‌بندی عشق پرداخته­اند که از افرادی مانند اریک فروم، جان لی، استرنبرگ و‌هاتفیلد می‌توان نام برد. اما جالب توجه آن است که نسبت به اهمیت موضوع، تحقیقات زیادی درباره علت شناسی این پدیده صورت نگرفته است. استرنبرگ در مقدمه کتاب داستان‏های عشق می‏گوید: من اجزای عشق را کشف کردم، اما هنوز به علت عشق نپرداخته‏ام و لذا تحقیقات گسترده‏ای را شروع کردم تا به این مسئله مهم بپردازم. البته استرنبرگ در کتاب داستان‏های عشق با رویکرد شناختی و بررسی طرح واره‏های هر فرد در قالب یک داستان به علت عاشق شدن می‏پردازد، اما آن را تحقیقی ناقص می‏داند که باید کاستی‌های آن جبران شود. بسیاری از پژوهشگران دیگر نیز در جست‌وجوی پاسخ همین سؤال‌اند که چرا بعضی‌ها عاشق می‏شوند؟ آیا این به مسائل ارثی و ژنتیکی وابسته است؟ آیا سبک تربیتی در عاشق شدن و سبک عشق تأثیر دارد؟ آیا سطح عزت نفس می‏تواند در سبک عشق مؤثر واقع شود؟ در این میان مسئله مهم دیگر این است که رابطه عشق با سلامت روان چیست؟ آیا افراد عاشق از حیث سلامت روان دچار مشکل‌اند؟ آیا بین انواع عشق و بهزیستی ذهنی2 رابطه وجود دارد؟ بسیاری ازسؤالات پژوهشی مشابه در این میان هست که باید به آنها پاسخ داده شود، و پرسش آخر اینکه آیا عشق با ویژگی‏های شخصیتی رابطه دارد یا خیر؟ آیا اختلالات شخصیتی می‏تواند در سبک عشق تأثیر داشته باشد؟ پاسخ به این پرسش‏ها می‏تواند پرده از اسرار عشق بردارد؛ البته در تحقیق حاضر بیشتر بر رابطه شخصیت و عشق تأکید می‏شود. اصولاً پرسش‏های مرتبط با شخصیت را به دو صورت می‏توان پیگیری کرد. ابتدا به صورت عادی رابطه سبک عشق را با یک پرسش‌نامه مثل پرسش‌نامه شخصیت کتل یا پنج عاملی بررسی کنیم. شیوه دیگر آن است که رابطه سبک‏های عشق را با یک پرسش‌نامه شخصیت که ابعاد آسیب‌شناسانه شخصیت را ارزیابی می‏نمایند مقایسه کنیم تا در صورت وجود آسیب روانی آن نیز در کانون ارزیابی قرار گیرد. لذا برای پاسخ‌گویی کامل به این پرسش تحقیق حاضر طراحی شده است. به همین دلیل در تحقیق حاضر از هر دو روش و از دو تست NEO و MMPI استفاده شده است

ضرورت این تحقیق، و جوانه‏های فکر نخستین آن در اتاق درمان و مشاوره زده شد؛ زیرا بسیاری خواسته یا ناخواسته درگیر چنین علاقه‏هایی می‏شوند که رهایی از آن برای آنها به آسانی میسور نیست و در بسیاری از اوقات آسیب‏های سنگینی را به خود و خانواده‏شان وارد می‏نمایند. چه بسیار دانشجویانی که درگیر روابط عاشقانه شده و از ادامه تحصیل بازمانده‏اند و چه بسیار زنان و مردان متأهل که در دام عشق گرفتار شده‏اند و زندگی خانوادگی آنها دچار آسیب جدی شده است. لذا این افراد اگر متوجه شوند که رابطه آنها یک رابطه پاتولوژیک است برای خلاص شدن از آن یا از بین بردن آثار تخریبی شکست‏های ناشی از آن به مراکز مشاوره مراجعه می‌کنند و طالب درمان خواهند بود

این اطلاعات در آموزش‏های بهداشت روان، آموزش مهارت‏های ارتباطی و مهارت‏های مقابله‏ای نیز می‏تواند مفید باشد. اگر دانشجویان یک دانشگاه در بدو ورود به دانشگاه، از حیث شخصیتی طبقه‏بندی، و شخصیت‏هایی که زمینه مشکلات ارتباطی دارند شناسایی شوند، سپس آموزش‏های لازم برای ارتباط بین‌فردی مؤثر و صحیح به آنها داده شود و مشکلات احتمالی آنها در این دوره‏های آموزشی گوشزد گردد، بسیاری از مشکلات این گروه‏های هدف مرتفع خواهد شد. چنان‌که تحقیقات بسیاری آموزش‏های از این دست را مفید می‏دانند.3 البته تحقیق حاضر تنها به رابطه سبک‏های عشق و شخصیت می‏پردازد. موارد بالا تنها به این دلیل ذکر شد تا گستره این مسئله و ضروری‌بودن آن آشکار گردد

 

رویکرد تاریخی به پژوهش‏های عشق

برای آشکار شدن پدیده عشق بهتر است دیدگاه برخی از دانشمندان اثرگذار را با نظم تاریخی بیاوریم تا هم به پیشینه عشق و هم در میان تحقیقات آنها به مفهوم عشق و علل پیدایی آن اشاره کرده باشیم

رابین

به گفته رابین (1970) با وجود اینکه عشق جز عمیق‏ترین و با معناترین احساسات به شمار می‏رود، روان‌شناسان اجتماعی عملاً هیچ توجهی به آن نکرده‏اند. او مقیاسی ساخت با دو نوع اندازه‌گیری: یکی در مورد پیوند و ارتباط و دیگری در مورد عشق. عامل پیوند شامل مواردی مثل جذابیت، دیدگاه خوب، احترام و دوستی است و عشق شامل عواملی مثل اظهار وابستگی به معشوق، اظهار انحصارطلبی و مسئولیت در برابر او، اظهار علاقه و میل به بودن با او. در میان این عوامل، عامل جنسی یا جذابیت جنسی به چشم نمی‏خورد. عشق به عنوان یک نگرش به همراه عناصر رفتاری، شناختی و هیجانی توصیف شده است

البته کار رابین به عنوان یکی از تلاش‏های سرسختانه برای اندازه‏گیری تجربی عشق به شمار می‏رود. تحقیقات او به جای عشق شهوانی به عشق رمانتیک متمرکز شده است و تمرکز بر حالت غیر جنسی حکایت از آن دارد که این تحقیق از این حیث با تحقیقات کنونی مغایرت دارد

رابرت استرنبرگ

استرنبرگ (1988) گفت که برای تجربه عشق کامل ـ یعنی عشقی که تمام اوصاف عشق را در بر داشته باشد ـ عشق باید دارای سه مؤلفه باشد؛ یعنی صمیمیت، تعهد و شهوت

«صمیمیت» جزء عاطفی است و شامل احساس نزدیکی و اشتراک احساسات است. «شور، هیجان و شهوت» جزئی انگیزشی و شامل جاذبه جنسی و احساس شاعرانه «عاشق بودن» است. «تعهد» جزء شناختی و بازتابی است و از نیت شخص خبر می‌دهد که از رابطه پایدار حکایت دارد

او معتقد بود که اگر تعادل این سه عامل به هم بخورد مفهوم جدیدی از عشق شکل می‏گیرد که با مفهوم عشق کامل تفاوت دارد. مثلا اگر فردی نسبت به فرد دیگر فقط احساس صمیمیت داشته باشد، اینجا بین دو نفر تنها رابطه دوستی به وجود خواهد آمد و اگر تنها شور، هیجان و شهوت باشد، عشق خیابانی شکل می‏گیرد. اگر شور، هیجان و شهوت و صمیمیت باشد و تعهد نباشد، در آن صورت شاهد عشق رمانتیک هستیم و اگر رابطه صمیمیت و تعهد بالا و شور و هیجان ضعیف باشد، در آن صورت عشق مشفقانه شکل گرفته است

اریک فروم

اریک فروم جزء اولین کسانی است که در روان‏شناسی در باب عشق مطالبی نوشته‌اند. اما با وجود اهمیت و شهرت او، علمی نبودن و نداشتن پشتوانه پژوهشی یکی از انتقادات وارد بر اوست. البته به دلیل جایگاه و شهرت فروم در روان‏شناسی نمی‏توان دیدگاه‏های او را کاملاً نادیده انگاشت

جان لی

جان لی در دهه 1970 با اجرای تحقیقاتی در پی این بود که مردم چگونه عشق را با همه گونه‏هایی که دارد تجربه می‏کنند. او قصد داشت با این کار از جریان عشق در غرب افسانه‌زدایی کند. لی سبک‏های عشق را به رنگ تشبیه کرد. طیف گسترده‏ای، از رنگ‏های اصلی تا رنگ‌های ثانوی را تشکیل می‌دهند، رنگ‌های ثانوی از ترکیب رنگ‌های اولی تشکیل می‏شود. شبیه به همین مسئله در عشق نیز هست. عشق به دو طیف اولی و ثانوی تقسیم می‏شود. سبک‏های عشق اولی عبارت‌اند از

ـ عشق پرشور: جذابیت بدنی و عاطفی شدید؛

ـ عشق نمایشی: نمایش عشق را بازی کردن؛

ـ عشق دوستانه: عشق مبتنی بر دوستی

عشق‏های ثانوی که از ترکیب این سه عشق اولی تشکیل شده است به سه نوع تقسیم می‌شوند

1 عشق منطقی: ترکیبی از سبک عشق نمایشی و سبک عشق دوستانه است. این افراد ارزیابی معقول انجام می‏دهند؛ مثل اینکه صفاتی را که یک ازدواج خوب به آن احتیاج دارد مطالبه می‏کنند و معشوق خود را مطابق معیارهایشان

2 عشق وابسته وسواسی: ترکیبی از سبک عشق پرشور و سبک عشق نمایشی است و مستلزم انحصار، وسواس، اضطراب و رفتارهای پرشور است

مسائل جنسی بیمه این عشق است. آنها اغلب مضطرب یا ناایمن هستند و می‏توانند به صورت افراطی‏حسود باشند. عاشقان وابسته وسواسی به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند و اغلب از این سبک رهایی پیدا می‏کنند

از ویژگی‌های عشق وابسته وسواسی، سختی کشیدن، حسادت، وسواس و سیری ناپذیری است. آنها اغلب عزت نفس پایین دارند و اهمیت زیادی به روابطشان می‏دهند. آنها در رابطه با معشوقشان از صفات ملکی و صفات تفضیلی استفاده می‏کنند، احساس می‏کنند که آنها به معشوقشان احتیاج دارند. آنان معشوقشان را اغلب به شیوه‏ای اتفاقی پیدا می‏کنند. این سبک از عشق از رایج‌ترین سبک‌های عشق است که معمولاً در نوجوانی و اوایل بزرگسالی بیشترین بسامد را دارد و تقریباً می‌توان گفت معادل همان عشق‌های آتشین دوران جوانی است که در دانشگاه‌ها، مدارس و در کل سطح جامعه شاهد آن هستیم و مقاله حاضر نیز عمدتا به همین نوع از عشق نظر دارد. لذا نباید با سبک‌های دیگر دوستی‌ها خلط شود

3 عشق ایثارگرانه: ترکیبی از سبک عشق پرشور و سبک عشق دوستانه می‏باشد که معمولاً بشر دوستانه، رفاقتی و البته شدید است. لی یاد آوری کرد که این نوع عشق با ایدئولوژی مسیحی هم آهنگ است، اما درجوامع سکولار امروز غربی بسیار نادر است؛ با وجود این ممکن است در جوامع دیگر یافت شود

عشق ایثارگرانه، قربانی و محاصره کردن تمام عیار خود است. عشاق ایثارگر، اغلب، گرایش‌های معنوی دارند. عاشقان ایثارگر، معشوقشان را به عنوان قدیس مشاهده و آرزو می‏کنند که در خدمتشان باشند. عاشقان ایثارگر سرانجام می‏توانند به این احساس برسند که از آنان سوء استفاده شده است. حالت پیشرفته عشق ایثارگرانه در بخشندگی آن است

سوزان هندریک و کلاید هندریک

 

کلمات کلیدی :

تحقیق آزمون اولیه سنجش حسادت با تکیه بر منابع اسلامی تحت فایل ور

 

  تحقیق آزمون اولیه سنجش حسادت با تکیه بر منابع اسلامی تحت فایل ورد (word) دارای 25 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق آزمون اولیه سنجش حسادت با تکیه بر منابع اسلامی تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق آزمون اولیه سنجش حسادت با تکیه بر منابع اسلامی تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
تعریف حسادت127  
پرسش‌‌های پژوهش  
پیشینه پژوهش  
روش پژوهش  
ابزار پژوهش  
1 پرسش‌نامه پژوهشگر ساخته سنجش حسادت  
2 ‌پرسش‌‌‌ها و مواد پرسش نامه  
روش گردآوری اطلاعات  
روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها  
بررسی اعتبار پرسش‌نامه  
محاسبه همبستگی هر ماده با کل آزمون  
روایی آزمون  
نتیجه گیری  
تفسیر نتایج  
پرسش‌نامه سنجش حسادت  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق آزمون اولیه سنجش حسادت با تکیه بر منابع اسلامی تحت فایل ورد (word)

آذربایجانی، مسعود، تهیه و ساخت آزمون جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1382

حسن‌زاده، رمضان، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران، ساوالان، 1382

خداپناهی، محمدکریم، انگیزش و هیجان، تهران، سمت، 1386

کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تصحیح و تعلیقه علی اکبر غفاری، چ 2، تهران: مکتبه الصدوق، 1381 ق

گنجی، حمزه، روان شناسی تفاوت‌های فردی، تهران، بعثت، 1373

نراقی، محمد مهدی، جامع السعادات، ج 2، چ 3، نجف: مطبعه النجف، 1383 ق

Piper, M., 1994, Reviving opselia, New York, Ballantime, p

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ساخت آزمون سنجش حسادت صورت گرفت؛ به همین منظور ابتدا آموزه‌های اسلامی درباره نشانگان حسد از قرآن و احادیث به صورت توصیفی گردآوری و سپس دسته‌بندی، تلفیق، تجزیه و تحلیل شد. در مرحله بعد به استناد این نشانه‌ها و به کمک روش‌های روان‌سنجی و مباحث آماری، آزمونی چهل ماده‌ای طراحی و تدوین شد. میانگین نظرات بیست نفر از کارشناسان و متخصصان مسائل اسلامی و روان‌شناسی، نمره روایی 876 درصد را نشان می‌دهد؛ بنابراین، آزمون از روایی محتوایی بالایی برخوردار است. اعتبار آزمون با اجرا بر روی 353 نفر آزمودنی واقعی و با استفاده از فرمول‌ها و روش‌های آماری و نیز برنامه تخصصی spss، محاسبه و تأیید شد. میزان آلفا، هم‌بستگی بین دو نیمه و هم‌بستگی سه مؤلفه شناختی، عاطفی و رفتاری، با نمره کل آزمون بر اساس هم‌بستگی پیرسون(r) بالاتر از 07 و نشانگر اعتبار بالای آزمون است. نتایج آزمون T درباره میزان نمره حسادت زنان و مردان، و نیز افراد مجرد و متأهل تفاوت معناداری را نشان داد. هم‌اکنون آزمون سنجش حسادت، برای کاربرد و اجرا در پژوهش‌های بعدی، آماده استفاده است.

کلید واژه‌ها: اسلام، آزمون حسادت، اعتبار و روایی.

 

مقدمه

ضرورت اخلاق و پرداختن به آن، بر کسی پوشیده نیست. پرورش اخلاقی از مهم‌ترین رسالت پیامبران الهی در طول تاریخ بوده است. بزرگترین بخش معارف اسلامی به تبیین معارف اخلاقی اختصاص یافته است؛ از این‌رو، اندیشمندان اولیه اسلامی حرکتی ارزشمند برای تبیین محتوای اخلاقی اسلام آغاز کردند؛ اما با گذشت زمان، در مجامع علمی جهان، اخلاق به منزله یک علم از گردونه علوم خارج و در سفارش‌ها و پندهای بزرگان خلاصه شد؛ درحالی‌که تجربه ثابت کرده است علم و پیشرفت بدون اخلاق و معنویت، بیش از آنکه موجب تعالی بشر باشد، تنزل او را از مقام انسانیت در پی داشته است. رواج انواع ظلم و فساد در کشورهای پیشرفته و استثمار ملت‌‌های مظلوم توسط آنان، شاهد بر این مدعاست. با گسترش نابهنجاری‌های رفتاری و اخلاقی، امروزه استفاده از آموزه‌های دینی در فرایند مشاوره و روان‌درمانی، توجه روان‌شناسان بسیاری را به خود جلب کرده و مطالعات زیادی نیز در این زمینه صورت گرفته است

مسأله مدیریت و کنترل هیجان‌ها یکی از نیازهای بشر و از مباحث مهم روان‌شناسی است. بنابراین، خاستگاه اصلی پژوهش‌های روان‌شناختی در اسلام، مباحث اخلاقی است. در این میان، هیجاناتی که موجب اختلال در کارکرد عادی فرد در زندگی می‌شوند و گاه حتی سلامت جسمی و روانی وی را به خطر می‌اندازند، اهمیت ویژه‌ای دارند که از جمله آنها می‌توان «حسادت» را نام برد. متأسفانه در آثار اخلاقی موجود، به یافته‌های جدید علومی چون روان‌شناسی و علوم تربیتی، توجه نشده است و نیز پژوهش‌های میدانی در زمینه اخلاق، تا امروز جایگاه لازم را در پژوهش‌های مربوط به تربیت اخلاقی و علم اخلاق نداشته است. هدف عمده این پژوهش طراحی و اعتباریابی آزمون سنجش حسادت بر مبنای آیات و روایات اسلامی است که مراحل انجام آن توضیح داده خواهد شد

اختلال‌های روانی در جوامع انسانی روزبه‌روز در حال گسترش است. دستاوردهای روان‌شناسی امروز درباره بیشتر نابهنجاری‌های اخلاقی و رفتاری، از جمله حسادت، پاسخ‌گو نیست و از سویی با آنکه در آیات و روایات، و منابع اخلاقی و تاریخی به موضوع حسد بسیار توجه شده است، ولی بازبینی پژوهش‌های انجام‌شده در زمینه حسادت نشان می‌دهد که این‌همه منابع غنی با نگاه روان‌شناختی تبیین نشده‌اند و حسادت به دقت نشانه‌شناسی نشده است؛ بنابراین، تاکنون مقیاسی از منظر اسلام برای سنجش حسادت طراحی نشده است. ضمناً برخی آزمون‌هایی که در کشورهای غربی برای سنجش حسادت ساخته شده‌اند، با مبانی دینی و فرهنگی ما سازگار نبوده و برخی دیگر ناظر به «حسادت جنسی»126‌اند. از‌این‌رو، تلاش برای ساختن ابزاری مناسب به منظور سنجش حسادت از منظر اسلام ضروری به نظر می‌رسد. پژوهش پیش‌رو می‌تواند خلأ موجود در این زمینه را با ارائه یک مقیاس اسلامی تا حدودی برطرف کند و زمینه‌ساز پژوهش‌های بعدی باشد

هدف اصلی از این پژوهش، ارائه، مقیاسی است که بتواند میزان حسادت افراد را بر اساس مؤلفه‌های مورد استفاده از منابع اسلامی به صورت کمی اندازه‌گیری کند

تعریف حسادت

ماهیت و محور اصلی حسادت، آرزو یا تلاش برای از دست رفتن نعمت شخص دیگر است؛ خواه به خودش برسد یا نه، و خواه به صلاح دیگری باشد یا خیر. حال اگر بدون آرزوی سلب از دیگران، برای خودش نیز بخواهد، «غبطه» است؛ اگر تلاش کند بدون ضرر زدن به دیگران خودش را به آنها برساند «منافسه» است و اگر آرزو یا تلاش برای نابودی نعمت یا نقمتی بکند که به صلاح طرف مقابل یا منسوبین خود نیست، «غیرت» است. همچنین احساس غمی نومیدانه که هنگام از دست دادن امتیازی و یا هنگام کسب نعمتی توسط دیگران برای انسان عارض می‌شود، «حسرت» نامیده می‌شود که از نشانه‌های حسد است. مفهوم مقابل حسد، نصیحت و خیرخواهی است؛ یعنی خواستن دوام نعمت خداوند بر برادر مسلمان، که صلاح او در آن است. این یکی از فضایل معروف است که آیات و روایات به آن اشاره کرده‌اند. امام محمد باقر به نقل از پیامبر می‌فرماید: هر یک از شما همان‌گونه که برای خود خیرخواهی می‌کند، باید برای برادرش خیرخواهی کند.128 معیار در نصیحت و خیرخواهی این است که آنچه را برای خود می‌خواهی، برای برادر خود نیز بخواهی، و آنچه را برای خود نمی‌خواهی و نمی‌پسندی، برای او نیز نخواهی و نپسندی؛ ولی معیار در حسد این است که آنچه را برای خود نمی‌خواهی، برای او بخواهی، و آنچه را برای خود می‌خواهی، برای او نخواهی

در این پژوهش منظور از حسادت، نمراتی است که افراد در پرسش‌نامه سنجش حسادت از دیدگاه اسلامی، به دست می‌آورند

پرسش‌‌های پژوهش

این پژوهش در صدد پاسخ‌گویی به پرسش‌های زیر است

1 آیا می‌توان بر مبنای نشانه‌های حسادت در آیات و روایات، مقیاسی برای سنجش حسادت طراحی کرد؟

2 میزان اعتبار و روایی مقیاس سنجش حسادت چه مقدار است؟

پیشینه پژوهش

تاکنون آزمون‌های مختلفی برای حسادت ساخته شده است که به ذکر آنها می‌پردازیم

1 سالواتوره دیداتو130(1384) آزمونی هشت ماده‌ای پنج‌گزینه‌ای با عنوان «آیاحسود هستید؟» طراحی کرده است که حسادت جنسی را می‌سنجد

2 میشل131 و فرانسواز گوگلن132 در کتاب «20 تست برای شناخت خود» آزمون 27 ماده‌ای سه‌گزینه‌ای را آورده و در پایان به تفسیر پاسخ‌ها پرداخته‌اند. این آزمون بر روی یک گروه پنجاه نفری زن و مرد در سنین و شرایط مختلف اجرا شده است. آزمون ایشان میزان حسادت را نمی‌سنجد و فقط نوع آن را که فعالانه است یا منفعلانه، مشخص می‌کند؛ همچنین برخی از گزاره‌های آن مربوط به حسادت جنسی است

3 زامتک سلوشنز133 (2009) آزمون ده سؤالی پنج‌گزینه‌ای، برای حسادت طراحی کرده است؛ ولی همه نشانه‌های حسد را در بر نمی‌گیرد

4 سایت کوئین دام134 آزمون شش سؤالی چهارگزینه‌ای حسادت را طراحی کرده است. این آزمون بیشتر مربوط به غبطه است تا حسد

5 سایت کوئین دام آزمون ده سؤالی چندگزینه‌ای را برای حسادت جنسی طراحی کرده است

نتیجه اینکه درباره اعتبار و روایی هیچ‌کدام از ‌آزمون‌های یاد شده، گزارشی مطرح نشده است. همچنین این ‌آزمون‌ها بیشتر مربوط به حسادت جنسی‌اند که با حسادت مورد نظر ما تفاوت دارد. افزون بر این، ‌آزمون‌های یادشده، با فرهنگ ایرانی- اسلامی بومی‌سازی نشده‌اند

روش پژوهش

پژوهش حاضر که برای بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس مقدماتی سنجش حسادت از دیدگاه اسلامی صورت گرفته است، جزء پژوهش‌های توصیفی از نوع هم‌بستگی است. مراد از هم‌بستگی در این پژوهش، هم‌بستگی بین دو یا چند متغیر نیست، بلکه منظور هم‌بستگی بین مواد آزمون با هم، و هم‌بستگی هر ماده با کل آزمون است.در بخش بررسی و مطالعه شاخص‌‌ها و نشانه‌‌های حسادت‌، اطلاعات به روش کتابخانه‌‌ای گردآوری شده است؛ یعنی با استفاده از قرآن و روایات، آموزه‌های اسلام در موضوع حسادت و ویژگی‌‌های فرد حسود، به صورت توصیفی گردآوری و سپس دسته‌بندی، تلفیق و تجزیه و تحلیل شده است

در این پژوهش، جامعه آماری ما همه دانشجویان مقطع کاردانی و کارشناسی دانشگاه آزاد قم، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانش‌پژوهان مؤسسه امام خمینی، طلاب مدرسه معصومیه و جامعه الزهرای قم است که در سال تحصیلی 89-88 مشغول به تحصیل‌اند و تعداد آنان، حدود ده هزار نفر است. دلیل انتخاب این جامعه برای پژوهش حاضر این است که در مراکز یادشده دو گروه طلاب و دانشجویانِ خواهر و برادر، و نیز متأهل و مجرد در سطوح مختلف تحصیلی و با فرهنگ‌‌های گوناگون مشغول به تحصیل‌اند؛ دسترسی آنان به این جامعه،دلیل دیگر انتخاب آن است

حجم گروه نمونه، با توجه به الگوی کوهن و همکاران،135 370 نفر تعیین شد. البته با توجه به برنگشتن برخی از پرسش‌نامه‌‌ها و ناقص بودن تعدادی دیگر، از بین 400 پرسش‌نامه توزیع شده تعداد 353 پرسش‌نامه، نمره‌گذاری و تجزیه و تحلیل شد. گروه نمونه این پژوهش، به روش تصادفی خوشه‌ای از بین جامعه آماری انتخاب شده است؛ به این معنا که بخت انتخاب شدن برای همه طلاب و دانشجویانی که در چهارچوب نمونه‌برداری قرار گرفته بودند، مساوی بود و هیچ گزینشی در انتخاب افراد نمونه وجود نداشت. برای اجرای آزمون، با مراجعه به کلاس‌‌ها‌ی دانشجویان و طلاب ـ که از قبل خوشه ایشان از طریق قرعه انتخاب شده بود ـ و ارائه توضیحات لازم درباره پژوهش و مزایای آن، از ایشان خواسته می‌شد تا در انجام این پژوهش همکاری کنند. لازم به یادآوری است که در این پژوهش، صرفاً ساخت آزمون مورد نظر است و هنجاریابی آن در سطوح مختلف می‌تواند به منزله مراحل بعدی پژوهش در نظر گرفته شود

ابزار پژوهش

1 پرسش‌نامه پژوهشگر ساخته سنجش حسادت

پرسش‌نامه سنجش حسادت که تنها ابزار مورد استفاده در این پژوهش است، نخستین بار توسط پژوهشگر برای بررسی شاخص‌‌ها و نشانگان حسادت بر مبنای منابع اسلامی (آیات و روایات) طراحی و ساخته شده است. فرایند ساخت این مقیاس به شرح زیر است

الف) شناسایی منابع اسلامی مربوط به حسادت؛

ب) مطالعه و شناسایی آیات و روایات مربوط به حسادت، دسته‌بندی، اولویت‌بندی و ثبت آنها؛

ج) مطالعه کتاب‌های روان‌شناسی در موضوع حسادت، به‌ویژه در زمینه آزمون‌ها و نیز مطالعه پژوهش‌های گذشته در زمینه آزمون‌سازی؛

د) استخراج شاخص‌‌ها و نشانگان حسادت و مقوله‌بندی آنها. این مرحله چندین زیر مرحله دارد که عبارت‌اند از

1 استخراج نشانه‌‌های عمومی حسادت از آیات و روایات؛

2 استخراج و استنباط نشانگان خاص حسادت از شاخص‌‌های عام؛

3 دسته‌بندی این نشانه‌‌ها بر پایه سه محور عاطفی، شناختی و رفتاری

نشانه‌شناسی از مباحث مهم در اختلالات روانی است؛ ولی لازم به ذکر است که برخی از نشانه‌هایی که به آنها اشاره می‌شود، به‌تنهایی نشانه قطعی شخص حسود نیستند و افراد غیر حسود نیز ممکن است چنین نشانه‌هایی داشته باشند؛ ضمن اینکه ممکن است کسانی که برخی از این نشانه‌‌ها را دارند، افزون بر حسادت، به نابهنجاری‌‌های دیگر نیز مبتلا باشند. بنابراین به‌سختی می‌توان به وجود این نشانه‌‌ها پی برد

پدیده‌های مربوط به انسان، معمولاً دارای سه جنبه شناختی، عاطفی و رفتاری‌‌اند؛ از‌این‌رو، حسادت را که یک پدیده خاص انسانی است، یک بار از بعد ذهنی و باورهای فرد (شناختی)، سپس از بعد احساسی (عاطفی) و در پایان، از بعد جلوه‌های بیرونی و رفتاری (عملی) شناسایی می‌کنیم

 

کلمات کلیدی :