مقاله ماهیت انسان و نیازهای متعالی او از دیدگاه ویکتور فرانکل تح

 

  مقاله ماهیت انسان و نیازهای متعالی او از دیدگاه ویکتور فرانکل تحت فایل ورد (word) دارای 35 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ماهیت انسان و نیازهای متعالی او از دیدگاه ویکتور فرانکل تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله ماهیت انسان و نیازهای متعالی او از دیدگاه ویکتور فرانکل تحت فایل ورد (word)

چکیده  
ویکتور فرانکل  
مقدمه  
روان‌شناسی وجودی6  
نظریه شخصیت وجودی10  
روان درمانی وجودی17  
انسان‌شناسی فرانکل  
عناصر اصلی ساحت روحانی انسان  
معنویت  
آزادی  
مسئولیّت  
نیازهای انسان  
1 نیاز به تنش (پویایی اندیشه)  
2 نیاز به معنا  
3 نیاز به تعالی خویشتن  
4 نیاز به ابدیت و جاودانگی  
5 نیاز به دین  
6 نیاز به گروه دوستی عاطفی  
نقد و بررسی  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله ماهیت انسان و نیازهای متعالی او از دیدگاه ویکتور فرانکل تحت فایل ورد (word)

دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، مکاتب روان‌شناسی و نقد آن، ج 2، تهران، سمت،1372

راس. آلن ا، روان‌شناسی شخصیت (نظریه‌ها و فرایندها)، ترجمه سیاوش جمال فر، چ پنجم، تهران روان، 1386

شارف، ریچارد . اس، نظریه های روان درمانی و مشاوره، ترجمه مهرداد فیروز بخت، چ دوم، تهران خدمات فرهنگی رسا، 1384

شکیباپور،عنایت الله، دایرهالمعارف روان‌شناسی، تهران، فروغی، 1363

شولتز، دوآن، روان‌شناسی کمال (الگوی شخصیت کامل)، ترجمه گیتی خوشدل، چ چهارم، تهران، پیکان، 1386

فرانکل ویکتور امیل، انسان در جست‌وجوی معنای غایی، ترجمه احمد صبوری و عباس شمیم، تهران، تهران صدا- قصیده، 1381

ـــــ، انسان در جست‌وجوی معنا، ترجمه نهضت صالحیان و مهین میلانی، چ هجدهم، تهران، درسا، 1386

ـــــ، پزشک و روح، ترجمه فرخ سیف بهزاد، چ دوم، تهران، درسا، 1372

ـــــ، فریاد ناشنیده برای معنا، ترجمه مصطفی تبریزی و علی علوی نیا، چ دوم، تهران، فراروان، 1383

کنیگ،اورسولا، «معنویت»، ترجمه علی‌رضا شجاعی‌وند، هفت آسمان، ش 23، سال ششم، پاییز 1383، ص93-

لاندین.رابرت ویلیام، نظریه‌ها و نظام های روان‌شناسی،ترجمه یحیی سیدمحمدی، چ سوم، تهران، ویرایش،1383

محمد پوریزدی، احمدرضا و ویکتور امیل فرانکل، بنیانگذار معنا درمانی، چ اول، تهران، نشر دانژه، 1385

میزیاک و سکستون،تاریخچه و مکاتب روان‌شناسی،ترجمه احمد رضوانی، چ دوم، مشهد، آستان قدس رضوی، 1376

چکیده

این نوشتار با توجه به مبانی فلسفه وجودی و روان‌شناسی وجودی ویکتور فرانکل به تبیین دیدگاه وی در پاسخ به دو مسئله: 1 ماهیت انسان چیست؟ 2 نیازهای اصیل روحی انسان چیست؟ می‌پردازد. فرانکل ماهیت انسان را متشکل از سه بعد جسم، روان و روح می‌داند که هسته مرکزی آن، روح و پوشش رویی آن، تن و روان است. عناصر اصلی ساحت روحانی انسان،‌ترکیبی است از معنویت، آزادی و مسئولیت که بدون در نظر گرفتن این عناصر، سخن گفتن از ماهیت انسان سخنی ناتمام و بی‌فرجام است. در پاسخ به سؤال دوم به تبیین مهم‌ترین نیازهای بخش روحانی انسان پرداخته و آنها را در قالب شش نیاز: نیاز به پویایی اندیشه، نیاز به معنا، نیاز به تعالی خویشتن، نیاز به ابدیت و جاودانگی، نیاز به دین و نیاز به گروه دوستی عاطفی طبقه‌بندی می‌کند

کلید واژه‌ها: فرانکل، انسان، نیاز، روحانی،صسظ معنا، روان‌شناسی وجودی

 

ویکتور فرانکل

ویکتور امیل فرانکل1 عصب‌شناس، روان‌شناس، روان‌پزشک و فیلسوف در سال 1905م در شهر وین متولد شد و در دوم سپتامبر 1997 در 92 سالگی پس از دریافت بیست و نهمین دکترای افتخاری خود بر اثر بیماری قلبی در گذشت. وی متأثر از دیدگاه فیلسوفانی، چون کی‌یرکگارد،2 هایدگر3 و شوپنهاور،4 صاحب مکتب سوم روان‌درمانی وین(معنا درمانی) است. او که در دوران جنگ جهانی دوم در اردوگاه آشویتز و داخائو زندانی شد، پس از آزادی با معرفتی حاصل از تجربیات سخت و ارزشمند دوران اسارت توانست نظریه نوپای خود را که پیش از اسارت، طلیعه آن در ذهنش درخشیده بود، کامل کرده و با انتقاد از ژرفانگری روان‌شناسانی چون فروید و آدلر پایه‌های نظریه خود را استحکام بخشد

فرانکل، پوچ‌گرایی5 و بدبینی را مهم‌ترین ارمغان جامعه صنعتی و رفاه‌زده امروزی می‌داند که وجهه همتش تأمین نیازهای مادی بشریت و طبعاً غفلت از اصلی‌ترین و انسانی‌ترین نیازهای متعالی اوست. در چنین جامعه‌ای مشکل سرخوردگی معناجویی روز به روز خود را در قالب رفتارهای نابهنجاری، چون افسردگی، اعتیاد، پرخاشگری و; نشان می‌دهد. به نظر او تنها راه رهایی از این وضعیت، شناخت صحیح ماهیت انسان و نیازهای اصیل و متعالی روحانی او و ارضای صحیح و منطقی آنها می‌باشد

از فرانکل تاکنون چندین اثر ارزشمند به‌جا مانده که به چهل زبان دنیا ترجمه شده است. مهم‌ترین کتاب‌های ترجمه شده وی به فارسی عبارت‌اند از: 1 پزشک و روح (از روان درمانی تا معنا درمانی)، 2 انسان در جست‌وجوی معنا، 3 خدای ناخودآگاه، 4 فریاد ناشنیده برای معنا، 5 انسان در جست‌وجوی معنای غایی

 

مقدمه

تلاش برای شناخت حقیقت انسان و جایگاه او در عالم هستی، قدمتی به اندازه عمر بشریت دارد. انسان موجودی ممتاز در میان مخلوقات است، لکن خاستگاه و منشأ این امتیاز و آثار و لوازم آن، از جمله پرسش‌هایی است که پاسخ‌های متفاوت به آن در طول تاریخ موجب شکل‌گیری مکاتب مختلف کلامی، فلسفی و روان‌شناسی شده است. از این میان، روان‌شناسان که محور اصلی فعالیت خود را مطالعه روان و رفتار انسان می‌دانند، در معرفی این موجود ممتاز و ماهیت او، نظریه‌های متنوع و متفاوتی ارائه کرده‌اند؛ برخی او را موجودی کاملاً مادی و با نیازها و ویژگی‌های برخاسته از بستر ماده معرفی کرده و برخی بر این باورند که دو بعد مادی و غیر مادی داشته و نیازها و انگیزش‌های او را در هر دو زمینه، بررسی کرده‌اند

ویکتور فرانکل از جمله روان‌شناسان و روان درمانگران وجودگرای قرن بیستم است که با نگرشی خوش‌بینانه و متفاوت به ماهیت انسان و تبیین موقعیت ممتاز او در جهان هستی، به مخالفت با نظریه‌های کاستی‌نگرانه و تجزیه‌گرایانه برخی از روان‌شناسان مشهور برخاسته و موج چهارمی در این علم در مقابل مکاتب روان‌کاوی رفتارگرایی و انسان گرایی ایجاد نموده است

وی ماهیت انسان را متشکل از سه بعد جسم، روان و روح می‌داند و امتیاز اساسی او را در بعد روحانی و متعالی معرفی می‌کند. «ناهشیار روحانی» از اصطلاحات ویژه این نظریه است که در مقابل «ناهشیار عزیرزی فروید» و «ناهشیار جمعییونگ» معنای متفاوتی افاده می‌کند

برخورداری انسان از این بعد متعالی، نیازهایی را برای او رقم می‌زند که فرانکل با ابتکار خود، این نیازها را مطرح و ارضای صحیح و منطقی آنها را لازمه سلامت و رضایت او در زندگی می‌داند. پیش از او روان‌شناسانی چونموری و آبراهام مزلو فهرستی از نیازهای انسان ارائه داده و از این طریق، خدمات زیادی به روان‌شناسی کرده بودند. البته فرانکل بدون آنکه از نیازهای جسمی و روانی و اهمیت آنها در رشد و شکوفایی انسان غفلت ورزیده باشد، به طرح اساسی‌ترین انگیزه‌های متعالی روحانی که شاید در نظریه‌های پیشینیان به آنها توجه نشده، می‌پردازد، سپس چارچوب سلامت انسان را بر مبنای ماهیت سه بعدی انسان، توانایی‌ها و ظرفیت‌های وجودی انسان و نیازهای روحانی او تبیین می‌کند

مقاله حاضر در جست‌وجوی پاسخ به دو سؤال اساسی است: 1 ماهیت انسان از دیدگاه فرانکل چیست؟ 2 اساسی‌ترین نیازهای انسان از نظرگاه وی چیست؟ در این مقاله ابتدا به معرفی اجمالی ویکتور فرانکل پرداخته شده و سپس به منظور بررسی دقیق مسئله، مبانی فلسفی و روان‌شناسی وی در باب ماهیت انسان و نیازهای اساسی او در حد ضرورت بررسی شده است. بدیهی است طرح این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز پژوهش‌های بعدی در زمینه سلامت روان و همچنین کاربرد عملی آن در حل برخی از مشکلات محوری و اجتماعی باشد

روان‌شناسی وجودی

جنبش روان‌شناسی وجودگرا متأثر از دو نظام فلسفی «فلسفه وجودی» و تا حدودی «پدیدار‌شناسی» است. ادموند هرسرل،7 بنیان‌گذار پدیدار‌شناسی، تنها راه ممکن برای شناخت اشیا را کاوش در آگاهی انسان می‌داند

تلاش او برای اثبات ناتوانی علوم روانی در رسیدن به یک نقطه مشترک در مورد دو جنبه وجودی انسان، یعنی باطن عقلی و عینیت رفتاری وی قابل توجه است، از این‌رو، پیشنهاد می‌کند که روان‌شناسی باید برای مطالعه انسان از روش پدیدارشناختی استفاده کند

«فلسفه وجودی» نیز با اعتقاد به اصالت وجود و ردّ تقدم ماهیت بر وجود انسان، بر اهمیت شخصِ در حال تجربه و تجربه ذهنی او تمرکز دارد. تأثیرپذیری و همگامی فلسفه و روان‌شناسی امری است که از ابتدای تاریخ این دو علم به چشم می‌خورد. این امر، به خصوص در اروپا آموزش فلسفه تقریباً که در برنامه‌های تحصیلات آکادمیک همه رشته‌ها گنجانده شده، مشهودتر است. روان‌شناسان اروپایی نیز پس از آشنایی با فلسفه وجودی، به سرعت آن را پذیرفته و در نظریه‌پردازی‌های خود از آن الهام گرفته‌‌اند

«روان‌شناسی وجودی» جنبشی است الهام گرفته از «فلسفه وجودی» که در جهت تکمیل مکاتب قبلی با مفاهیم و روش‌های جدید، گامی در جهت انسانی‌کردن روان‌شناسی برداشته است. گاهی در معرفی این جنبش از اصطلاح «موج سوم» استفاده شده است.ََ موج سوم، اصطلاحی است در مقابل دو نیروی حاکم بر روان‌شناسی،

یعنی رفتارگرایی و روان‌کاوی. این واژه برای معرفی روان‌شناسی پدیدارشناختی، روان‌شناسی انسان‌گرا و روان‌شناسی وجودی به کار گرفته شده است. این سه جنبش، مشترکات زیادی با هم دارند و روان‌شناسان هر گروه، به گونه‌ای جنبش دیگر را تأیید می‌کنند. عنصر مشترک و اساسی در هر سه جنبش، تأکید اصولی بر «انسان» به عنوان یک شخص با ذهنیات و تجربیات منحصر به فرد است. پس اصطلاح «نیروی سوم» یا «موج سوم» بر همه گرایش‌هایی اطلاق می‌شود که فعالیت‌های خود را بر محور توجه به انسان تنظیم کرده‌اند.9 روان‌شناسی وجودی به سرعت با استقبال و توجه روان‌شناسان اروپایی و امریکایی روبه‌رو شد

نظریه شخصیت وجودی

 

کلمات کلیدی :

مقاله مقایسه مسائل اخلاقی «رازداری»، «تقوا» و «دوری از شهوتپرستی

 

  مقاله مقایسه مسائل اخلاقی «رازداری»، «تقوا» و «دوری از شهوت‌پرستی» در مشاوره اسلامی و نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا (ACA) تحت فایل ورد (word) دارای 40 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مقایسه مسائل اخلاقی «رازداری»، «تقوا» و «دوری از شهوت‌پرستی» در مشاوره اسلامی و نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا (ACA) تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله مقایسه مسائل اخلاقی «رازداری»، «تقوا» و «دوری از شهوت‌پرستی» در مشاوره اسلامی و نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا (ACA) تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
1 رازداری  
الف. رازداری در مشاوره اسلامی  
ب. رازداری در ACA  
2 تقوا  
الف. تقوا در مشاوره اسلامی  
ب) تقوا در ACA  
3 رعایت حیا و عفاف و پرهیز از رابطه جنسی با مُراجع  
الف. رعایت حیا و عفاف و دوری از شهوت‌پرستی و رابطه جنسی نامشروع با مُراجع در اسلام  
ب. پرهیز از رابطه جنسی با مُراجع در ACA  
نتیجه‌گیری  
1 مقایسه رازداری در اسلام و ACA  
2 مقایسه تقوا در اسلام و ACA  
3 مقایسه رعایت عفاف و دوری از شهوت‌پرستی و رابطه جنسی با مراجع در اسلام و ACA  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله مقایسه مسائل اخلاقی «رازداری»، «تقوا» و «دوری از شهوت‌پرستی» در مشاوره اسلامی و نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا (ACA) تحت فایل ورد (word)

نهج‌البلاغه، نسخه صبحی‌صالح، قم، دارالهجره، 1414

پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، تهران، دنیای دانش، 1382

تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366

حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعه، قم، مؤسسه آل‌البیت‰، 1409

حسینیان،‌ سیمین، اخلاق در مشاوره و روانشناسی، تهران، نشر کمال تربیت، 1387

راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی‌ غریب‌ القرآن، بیروت، دارالشامیه، 1416

صابری یزدی،‌ علی‌رضا و انصارى محلاتی، محمدرضا، الحکم الزاهره، قم، نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1375

طریحی، فخرالدین، مجمع‌البحرین، تهران، مرتضوی، 1362

عبدخدائی، محمدهادی، اخلاق پزشکی، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، 1371

عطائی، محمدرضا، مجموعه ورام، آداب و اخلاق در اسلام، مشهد، آستان قدس رضوی، 1369

فراهیدی، خلیل ابن احمد، کتاب العین، قم، هجرت، 1410 ق

فلسفی، محمدتقی، الحدیث – روایات تربیتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1379

کوری، جرالد و کوری، نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی، ترجمه یحیی سیدمحمّدی، تهران‌، ارسباران، 1387

گلدارد، دیوید، مفاهیم بنیادی و مباحث تخصصی در مشاوره، ترجمه سیمین حسینیان، تهران، کمال تربیت، 1378

مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، لبنان، بیروت، مؤسسهالوفاه، 1404

نوابی‌نژاد، شکوه، راهنمایی و مشاوره گروهی، تهران، جهاد دانشگاهی تربیت معلم، 1370

نوری، حسین، مستدرک‌الوسائل، قم، مؤسسه آل‌البیت‰، 1408ق

American Counseling Association (ACA) Code of Ethics; 2005, www.counseling.org

Barke, C. A., “until death do we part: An exploration in to confidentiality following the death of client”, Professional Psychology: Research and Practice, v26, 1995, p 278-

Kagle J.D., Kopls, S.,”Confidentiality after Tarasoff”, Health and Social Work in Education, v19(3), 1994, p 217-

Kitchener, K.S., “Intuition, Critical evaluation and ethical principles: The foundation for ethical decisions in counseling psychology”, The Counseling Psychologist, v 12, 1984, p 43-

Welfel, E. R., Psychologists as ethics educator: success, Failures, and unanswered questions”, Professional psychology: Research and practice, v 23, 1992, p 182-

چکیده

مشاوره اسلامی و نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا (ACA)1 به‌رغم وجوه ‌اشتراک‌‌هایی در سه مسئله مهم «رازداری»، «تقوا» و «دوری از شهوت‌پرستی»، تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای دارند که مقاله حاضر در صدد تبیین آنهاست. «رازداری» از اموری است که در هر دو نظام اهمیت زیادی دارد؛ اما «موارد نقض رازداری» که در ACA بدان‌ها اشاره شده است، از نظر اسلام کمتر، و با قیود بیشتری جایز است. «تقوا» و خدامحوری مهم‌ترین اصل در مشاوره اسلامی است. در حالی‌که در نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا، به‌جای خدامحوری، قانون‌محوری مورد توجه می‌باشد. در نوع رابطه جنسی با مُراجع و یا رعایت عفاف و دوری از شهوت‌پرستی نیز، این دو نظام تفاوت‌های قابل‌ملاحظه‌ای دارند. افزون بر آن، نظر اسلام در سه حیطه ذکرشده ACA، حرمت دوچندان آزار جنسی مُراجع و عدم جواز رابطه جنسی در صورت آسیب‌رسانی به مُراجع یا فرایند درمان است

در مجموع، اسلام و ACA به «رازداری» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان مشاوره می‌نگرند و «آزار جنسی» مراجع را جایز نمی‌شمارند. اسلام شرط مهم مشاور را «تقوا» برمی‌شمارد که در ACA بدان توجه نشده است

کلید واژه‌ها: مشاوره اسلامی، اخلاق، رازداری، تقوا و رابطه جنسی

 

مقدمه

مشاور نقش اساسی در مشاوره دارد و مهم‌ترین نقش وی، به ارزش، اخلاق و نوع رفتارش مربوط می‌شود. رعایت مسائل اخلاقی در مشاوره آن‌قدر مهم است که امام صادق(ع) می‌فرماید: «مشورت شایسته نیست؛ مگر با شرایط آن و هر که آنها را بداند، خوب است، وگرنه زیانش بر مشورت‌خواه بیش از سودش باشد».2 با وجود تأکید فراوان بر مشاوره و اهمیت آن در متون اسلامی، امام صادق(ع) در صورت عدم رعایت حدود مشاوره، نبود آن را بهتر از بودنش برمی‌شمارد و زیان آن مشاوره را بر مراجع، بیشتر از خیر آن می‌داند. از این روی، امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «با وجود غفلت در خود راهنما، چگونه گمراه هدایت می‌شود؟!».3 همچنین در جای دیگر می‌فرمایند: «هر که راهنمایى را از غیر أهل آن طلب می‌کند، گمراه مى‏شود»4 و یا «هرکه از گمراه راهنمایى جوید، از راه واضح کور گردد»

بدین منظور، تأثیر ارزش‌های مشاور در فرآیند مشاوره، از مسائل مهم اخلاقی در این حوزه به‌شمار می‌آید. به عقیده کوری و کوری6 مداخله‌های درمانی‌ متکی بر ارزش‌های اساسی است و مسئله تأثیر ارزش‌های مشاور بر درمان‌جو، اشارات اخلاقی دارد. هدف‌ها و روش‌های درمان، جلوه‌هایی از زندگی مشاور است و مشاوران ارزش‌های خود را به وسیله اهداف درمان که نسبت بدان‌ها متعهّدند، انتقال می‌دهند.7 از این‌روی، ضرورت رعایت مسائل اخلاقی در مشاوره از یک‌سو و تأثیر ارزش‌های جوامع بر قوانین از سوی دیگر، متخصصان این عرصه را به تدوین نظام‌نامه‌های اخلاقی در حیطه مشاوره و روان‌شناسی، با توجه به ارزش‌های جوامع کشاند

تاریخچه شکل‌گیری اصول اخلاق حرفه‌ای و کمیته‌های اخلاقی در زمینه مشاوره در غرب، به سال 1961 میلادی برمی‌گردد. انجمن روان‌شناسی امریکا (APA)8 اصول اخلاقی را در سال 1953 ارائه کرد و اصلاحات بعدی در سال‌های 1959، 1981، 1992، 2002 و سرانجام در سال 2005 صورت گرفت. سپس نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا (ACA) که شباهت زیادی در موضوع‌های اخلاقی با نظام‌نامه روان‌شناسی این کشور دارد، تدوین شد. پس از آن، این نظام‌نامه‌ها در کشورهایی مثل کانادا، بریتانیا، ایرلند، نیوزلند، ژاپن و ایتالیا مورد توجّه قرار گرفت. در ایران نیز «نظام‌نامه اخلاقی انجمن روان‌شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران» در سال 1385 توسّط کمیسیون تخصصی شورای مرکزی سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره تدوین شد

با نگاه به این نظام‌نامه‌ها، درمی‌یابیم که مسائل مشترک آنها بیشتر از تفاوت‌هایشان است؛ موضوع‌هایی چون: احترام به حقوق مُراجع، رازداری، پرهیز از روابط شخصی و دوگانه، صلاحیت حرفه‌ای و غیره، از جمله مسائلی است که با تعبیرها و توضیح‌های نه‌چندان متفاوتی در همه‌ آیین‌نامه‌ها دیده می‌شود؛ اما از جمله تفاوت‌های مهم مسائل اخلاقی در مشاوره اسلامی و نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا، که در اسلام و ACA مورد توجه، و همچنین مورد ابتلای بیشتر مشاوران است، در سه حیطه «رازداری»، «تقوا» و «نوع رابطه جنسی با مُراجع» نمایان می‌‌شود. این مقاله در صدد مقایسه این سه موضوع در دو نظام یادشده است

1 رازداری

برای تشخیص بهینه مشکلات مُراجع و تأثیر حداکثری درمان، مُراجع باید به رازداری مشاور اطمینان داشته باشد. طبیعی است که نقض رازداری از طرف مشاور، احساس عدم اعتماد در مُراجع را تقویت می‌کند. این امر در اسلام و نظام‌نامه اخلاقی انجمن مشاوره امریکا مورد توجه است

الف. رازداری در مشاوره اسلامی

در اسلام، «رازداری»، به‌منزله یکی از ارکان اساسی مشاوره و یکى از اصول اخلاقى و تربیتى به‌شمار می‌آید. این امر در متون دینی به سه صورت 1 لزوم رازداری؛ 2 پیامدهای منفی رازدارنبودن؛ 3 موارد نقض رازداری بیان شده است

لزوم رازداری

در متون اسلامی به‌منظور پراهمیت‌ جلوه‌دادن «رازداری»، به‌ شکل‌های زیر بر این امر تأکید شده است

رازداری شرط اساسی مشاور

امام صادق(ع) یکی از شرایط چهارگانه مشاور را «رازداری» بر‌شمرده‌اند: «چهارمین شرط انتخاب مشاور این است که اگر رازت را به او بگویى، مثل خودت آن را دانسته و نهان دارد».10 از امیرالمؤمنین(ع) نیز روایت شده است: «کسی‌که مورد مشورت قرار گرفته است، امانت‌دار است».11 این حدیث شریف با جمله اسمیه بیان شده و نشان‌دهنده تأکید بیشتر در لزوم امانت‌داری در مشاوره است. مهم‌ترین مصداق این امانت‌داری در مشاوره، امانت‌داری رازهای مُراجع است

رازداری وظیفه شرعی

امیر المؤمنین(ع) ضمن توصیه‌هاى اخلاقى و حکومتى به مالک اشتر، تأکید مى‌کنند که تو به‌عنوان والی، بیش از هر کس سزاوار حفظ اسرار مردم هستى: «مردم عیوبى دارند که رهبر امّت در پنهان‌داشتن آن از همه سزاوارتر است.»12 امام در ادامه با اشاره دوباره به لزوم پوشش رازهای مردم چنین می‌فرماید: «پس هر مقدار که مى‏توانى زشتى‏ها را بپوشان، تا خداوند نیز آن‌چه را که دوست دارى بر مردم پوشیده ماند، بپوشاند».13 این حدیث شریف بیانگر تکلیف دوچندان رازداری از سوی کسانی است که خاصی دارند

رازداری و کمال دین

«رازداری» آن‌قدر مورد اهتمام دین است که امام رضا(ع) آن را سنّت خداوند برشمرده‌اند و رازدار‌نبودن را نشانه بی‌ایمانی می‌دانند: «شخص، مؤمن نیست مگر اینکه در او سه روش باشد؛ یکى را از خدا فراگیرد و یکى را از پیامبر و سومى را از امام؛ اما روشى را که از خدا مى‏آموزد این است که سر نگهدار باشد(زمر: 46)».14 با توجه به این حدیث شریف، مؤمن باید در کتمان سرّ خود و مردم به صفت خداوند تمسّک جوید؛ همان‌طور ‌که خداوند تعالی به تمام عالم علم دارد و با این وسعت، کتمان می‌کند، مؤمن نیز باید آن‌قدر سعه صدر داشته باشد که سّر خود و دیگران را‌ آشکار نسازد و امانت‌داری را در این زمینه رعایت کند

رازداری در مشاوره و اجتماعات گروهی

باید بدین امر توجه داشت که «رازداری»، تنها از شرایط مشاوره فردی نیست؛ بلکه باید در مشاوره گروهی و جمع خانوادگی و دوستان وهمکاران نیز مورد توجه باشد. در توصیه‌های رسول خدا(ص) به ابوذر آمده است: «ای اباذر! آنچه در مجالس مى‏گذرد امانت است و علنى کردن سّر مسلمان خیانت مى‏باشد»

پیامدهای عدم رعایت رازداری

از دیدگاه اسلامی، نقض رازداری در مشاوره آثار نامطلوب فراوانی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از

تباهی کارها و نرسیدن به نتیجه مطلوب

در حدیث شریفی رازدار نبودن موجب تباهی کار و از بین رفتن نتیجه مطلوب معرفی شده است: «هر کس سّر تو را آشکار ساخت، کار تو را ضایع کرده است».16 در واقع، فاش‌کردن سّر، مانع رسیدن به نتیجه مطلوب و کامل کارها می‌شود

. از بین رفتن اعتماد در اثر خیانت

فاش‌کردن سرّ مردم نوعی خیانت در امانت است و این امر موجب از بین‌ رفتن اعتماد می‌شود. از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: «ای اباذر! آنچه در مجالس مى‏گذرد امانت است و علنى کردن سّر مسلمان خیانت مى‏باشد».17 این نوع خیانت (نقض رازداری)، آشکارترین و مهم‌ترین خیانت در مشاوره به‌ شمار می‌آید. در حدیث دیگر امام صادق(ع) خیانت را در مقابل «امین‌ بودن» قرار می‌دهد: «سزاوار نیست کسى را که امین دانسته‏اى متّهم سازى و خائنى را که آزموده‏اى، امین بدانی»؛18 از این‌روی، نقض رازداری نوعی خیانت است که از تبعات آن، دوری از امانت و از بین رفتن اعتماد مراجع می‌باشد

ریختن آبروی مُراجع

از امام صادق(ع) در حرام‌بودن افشای سّر مؤمن چنین روایت شده است: «به امام صادق(ع) عرض کردم: آیا عورت مؤمن بر مؤمن حرام است؟ فرمود: آرى؛ عرض کردم: یعنى شرم‌گاهش؟ فرمود: آن‌گونه که فکر مى‏کنى نیست؛ بلکه مراد از عورت، افشاى سرّ مؤمن است»

موارد نقض رازداری از دیدگاه اسلام

با توجه به توجه شدید اسلام به رازداری، می‌توان دریافت مهم‌ترین اصل، رعایت این امر در مشاوره است و به‌جز موارد بسیار ضروری، نمی‌توان به نقض رازداری اقدام کرد. برخی از موارد ضروری به شرح ذیل است

امنیت جانی یا عرضی فرد دیگر

از مجموعه متون اسلامی می‌توان دریافت که حفظ جان افراد، از مهم‌ترین امور است؛ تا جایی‌که خداوند متعال قتل ناحق یک شخص را همانند قتل تمام انسان‌ها برمی‌شمارد: «هر کس کس دیگر را نه به قصاص قتل کسى یا ارتکاب فسادى بر روى زمین بکشد، چنان است که همه مردم را کشته باشد»(مائده: 32). بنابراین، حفظ جان افراد بر همه چیز مقدم است. همچنین رسول خدا(ص) در زمینه اهتمام به حفظ عرض و ناموس برادران دینی می‌فرماید: «کسى که آبروى مؤمنى را نگه‌ دارد، بر خداست که او را از آتش آزاد کند»

 

کلمات کلیدی :

تحقیق مقایسه نگرش مذهبی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر تحت ف

 

  تحقیق مقایسه نگرش مذهبی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر تحت فایل ورد (word) دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق مقایسه نگرش مذهبی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق مقایسه نگرش مذهبی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
هدف پژوهش  
جامعه آماری، نمونه و روش نمونه‌گیری  
ابزار اندازه‌گیری  
الف) پرسش‌نامه نگرش‌سنج مذهبی  
ب ـ پرسش‌نامه سلامت روانی (SCL-25)  
یافته‌های تحقیق الف) یافته‌های توصیفی  
ب ـ یافته‌های مربوط به فرضیه‌های پژوهش  
بحث و نتیجه گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق مقایسه نگرش مذهبی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر تحت فایل ورد (word)

ـ آرین، خدیجه؛ منصور، محمود و دلاور، علی، بررسی رابطه بین دینداری و روان درستی ایرانیان مقیم کانادا، رساله دکتری، دانشگاه علوم پژشکی و خدمات بهداشتی ایران، 1387

ـ چراغی، مونا و مولوی، حسین، «رابطه بین ابعاد مختلف دینداری و سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه اصفهان»، پژوهش‌های تربیتی و روان‌شناختی، ش 2، سال دوم، 1385، صفحه 1-22

ـ خانه کشی، علی، رابطه التزام عملی به اعتقادات مذهبی با سلامت روانی و هویت یابی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان، مقاله ارائه شده در همایش ملی روان شناسی و کاربرد آن در جامعه، مرودشت، 1387، ص 36

ـ خداپناهی، محمد و خوانین زاده، مرجان، «بررسی ساخت شخصیت در جهت‌گیری مذهبی دانشجویان»، مجله روان‌شناسی، ش 14، 1379، صفحه 185-204

ـ خدایاری فرد، محمد و غباری بناب، باقر، تهیه مقیاس اندازه گیری اعتقادات و نگرش مذهبی دانشجویان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 1373

ـ شریفی، طیبه، بررسی رابطه نگرش مذهبی با افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، سلامت عمومی و شکیبایی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، 1381

ـ طهماسبی پور، نجف و کمانگیری، مرتضی، بررسی ارتباط نگرش مذهبی با میزان اضطراب، افسردگی و سلامت روانی گروهی از بیماران بیمارستان‌های شهدای 7 تیر و مجتمع حضرت رسول اکرمˆ، پایان‌نامه دکتری پزشکی، 1375

ـ مجدیان، محمد، بررسی نگرش مذهبی دانشجویان ورودی به دانشگاه تربیت معلم و رابطه آن با میزان عزت نفس و منبع کنترل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، 1380

ـ محمدی، داود و مهرابی زاده هنرمند، مهناز، «ارتباط نگرش مذهبی با مکان کنترل و نقش جنسیت»، پژوهش‌های روان شناختی، ش 3 و 4، 1385، صفحه 47-64

ـ میرهاشمیان، حمیرا، «تأثیر اعتقادات مذهبی در شکل گیری مکان کنترل و نیمرخ روانی دانشجویان دانشگاه‌های تهران»، فصل‌نامه دانشگاه آزاد اسلامی، 1378

ـ نجاراصل، صدیقه، بررسی رابطه بین نگرش مذهبی با مفهوم از خویشتن و سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، 1384

ـ نجاریان، بهمن و داوودی، ایران، «ساخت و اعتباریابی SCL-25 (فرم کوتاه مدت SCL-90-R)»، روان‌شناسی، ش 18، سال پنجم، 1380، ص 136- 149

ـ نجفی، محمود، بررسی رابطه کارایی خانواده و دینداری با بحران هویت دانش‌آموزان دختر و پسر پایه سوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 82-81، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، 1382

Beti-Hallahme, B. & Argyle, M, The Psychology of Religious Behavior, Belief and Experience, New York, Routledge,

Brown, L. B, The psychology of Religious Blife, London, Academic Press In,

Donahu, M. J, Religion and the well- being of adolescents, Journal of Social Issues, 51,145-160, 1995

Egan, E, Kroll, J, Carey, K, Johnson, M., & Erickson, P, Eysenck personality scales and religiosity in a US outpatent sample. Personaliy and Individual Differences, 37,1023-1031,

Ferraro, K. F. & Kell-Moore, J. A, Religious consolation among men and women: Do health problems spuseeking Journal for the Scientific Study of Religion. 39,220-234,

Francis, L. J, Religion, neuroticism, psychoticism, In J. F. Schmaker (ed.), Religion and Mental Health (p. 149-160). New York: Oxford University Press,

Francis, L. J, The psychology of gender differences in religion: A review of empirical research.Religion,27, 81-96,

Loewenthal, K. M., Macleod, A. K. & Cinnirella, M, Are women  more religious than menGender differences in religious activity among different religious groups in the UK. Personaliy and Individual Differences, 32, 133-139,

Lewis, C. A. & Maltby, J, Religious attitude and practice: The relationship with obsessionality.Personaliy and Individual Differences, 19, 105-108,

Stark, R, Physiology and faith: Addressing the universal gender difference in religious commitment.Journal for the Scientific Study of Religion, 41, 495-507,

Suchman. A. L. & Mathews, D. A, What maks the doctor patient relationship therapeutic: exploring the comexional dimension of patient car. Annals of Internal medical. P. 125-130,

چکیده

هدف از این پژوهش، مقایسه نگرش مذهبی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان است. جامعه آماری این پژوهش، همه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان در سال تحصیلی 88ـ1387 و نمونه آن را 180 نفر از دانشجویان (90 دانشجوی پسر و 90 دانشجوی دختر تشکیل می‌دهد)، که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ایی انتخاب شده‌اند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: پرسش‌نامه نگرش‌سنج مذهبی و پرسش‌‌نامه سلامت روانی (25-SCL). طرح پژوهش نیز از نوع مقایسه‌ایی است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، افزون بر روش‌های آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار، از روش آمار استنباطی همانند t تست گروه‌های مستقل استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون t گروه‌های مستقل نشان داد که، بین نگرش مذهبی دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد، ولی بین سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان تفاوت معناداری مشاهده نشد

کلید واژه‌ها: نگرش مذهبی، سلامت روانی، تفاوت‌های جنسیتی

 

مقدمه

انسان موجودی چند بعدی، پیچیده و پر رمز و راز است و علم با همه پیشرفت‌ها و گستردگی خود، هم‌چنان در کشف هزاران سِر از اسرار وجودی انسان ناتوان و حیران مانده است؛ دنیای روان انسان به مراتب از دنیای جسم او ناشناخته‌تر مانده است. این عدم شناخت، به بروز بیماری‌های گوناگون منجر شده است که راه‌حل‌ها و درمان‌های قطعی برای بعضی از آنها حاصل شده است، ولی بسیاری از آنها تاکنون کاملاً شناخته شده نیستند. از آنجایی که پیشگیری به مراتب بهتر از درمان است، لازم است به منظور جلوگیری از افزایش شیوع بیماری‌های روانی، از جمله اضطراب و افسردگی و غیره که منجر به ناتوانایی‌هایی گسترده می‌شوند، اقدامات پیشگیرانه شناسایی و اجرا شود و با توصیه‌های لازم بهداشت روانی،¹ از بروز این بیماری‌ها که در آینده حیات بشریت را تهدید خواهند کرد، جلوگیری گردد. شناخت این اقدامات، نیاز به شناخت واقعیت روان انسان دارد تا توصیه‌ها و اقداماتی از جنس و سنخ روان انسان شناسایی و ارائه گردد. این امر مهم تحقق نمی‌یابد مگر اینکه فطرت آدمی با توجه به دستورها و راهنمایی‌های خالق هستی، خوب شناسایی و درک گردد. روان آدمی از نظر فلسفی از مجردات است و موجود مجرد جز از مجردات تأثیر نخواهد پذیرفت. سنگ چون ماده است، از ضربه، باد و آب که جزو مادیاتند، تأثیر می‌پذیرد و خرد می‌شود. انسان که مجرد است، از مجرداتی مثل گناه، غیبت، تهمت، حسد، خوبی، عبادت و عمل خالص و نیت خیر اثر می‌پذیرد.²

بنابراین، برای پیشگیری از بروز حالات عدم تعادل روانی و خارج شدن انسان از خط صراط مستقیم، باید بازگشت به فطرت پاک الهی را توصیه کرد، تا انسان به دور از عوامل تحریکی خارج‌کننده از صراط مستقیم، به این راه راست پای‌نهد و منحرف نگردد. اینجا نقطه عطف ارتباط بین دین و بهداشت روانی است؛ زیرا بهداشت روانی نیاز به شناخت کامل روان انسان دارد؛ دین نشئت گرفته از علم الهی است و خالق، از روان مخلوق خود شناخت کامل دارد. بنابراین، دین می‌تواند اطلاعات جامعی درباره روان انسان ارائه کند و آموزه‌های آن می‌تواند راهنمای کاملی برای رعایت بهداشت روانی باشد.³

دین به شکل خاصی در هر فرهنگ شناخته‌شده‌ایی وجود دارد.⁴ همچنین دین یک واقعیت مشخص عینی است که مورخان آن را مطالعه می‌کنند. دین را می‌توان از دیدگاه آیین‌ها، شخصیت‌های نمادین و انواع دعاها بررسی کرد. فرد دین‌دار به نوعی با یک منبع الهی و منبع آفرینش که بر زندگی بشر و امور طبیعی تأثیر دارد، ارتباط برقرار می‌کند

نقش دین در بهداشت و شفا از قرن‌های بسیار دور شناخته شده است. در طول هزاران سال، مذهب و پزشکی در مداوا و کاهش رنج‌های انسان شریک بوده‌اند.⁵

همان‌طور که مشاهده خواهیم کرد، از جمله یافته‌های این پژوهش، تفاوت‌های جنسیتی در مذهب و سلامت روانی است. در بعضی از پژوهش‌ها، گزارش شده که شدت نگرش‌های مذهبی در زنان بیشتر از مردان است.⁶ برای مثال، داناهیو⁷ از نظر نگرش‌های مذهبی و فرارو و کلی‌ـ مور⁸ از نظر درخواست مشاوره مذهبی، بین دو جنس تفاوت معناداری یافتند. قوی‌تر بودن نگرش‌های مذهبی در زنان در چند پژوهش داخلی نیز به دست آمده است.⁹

در پژوهشی که همایون فرد نجام داد، مشخص شد که بین نوجوانان دختر و پسر تفاوت معناداری در زمینه ارزش‌های دینی، سیاسی، فطری، اجتماعی و هنری وجود دارد. بنابراین، نتایج، دختران به ترتیب در ارزش‌های دینی، سیاسی، فطری، هنری و اقتصادی در اولویتند.¹⁰

ابراهیمی گزارش می‌کند که در75 از دانشجویان دانشگاه اصفهان گرایش دینی وجود دارد و دانشگاه بر افکار و اعمال دینی 40% از دانشجویان تأثیر گذاشته است و دانشجویان مؤنث، در این زمینه در مقایسه با دانشجویان مذکر برتری داشته‌اند.¹¹

اسلامی و همکاران نیز به بررسی رابطه بین افسردگی و نگرش‌های مذهبی در دانش‌آموزان پرداختند. نتایج تحقیق آنها نیز مؤید وجود رابطه معکوس بین شدت افسردگی و نمرات آزمون نگرش‌های مذهبی بود. از دیگر یافته‌های این پژوهش‌ آن بود که تفاوت معناداری در میزان جهت‌گیری مذهبی و افسردگی در دانش‌آموزان دختر و پسر وجود ندارد.¹²

در پژوهشی که نجفی¹³ انجام داد، مشخص شد که بین دین‌داری دختران و پسران تفاوت معناداری وجود دارد، به این معنا که دختران به مراتب بیشتر از پسران پایبند به مذهب هستند و باورهای مذهبی بالاتری دارند

نتایج تحقیق نجار اصل¹⁴ نشان داد که نگرش مذهبی با اختلال در سلامت عمومی رابطه منفی و با مفهوم از خویشتن، رابطه مثبت دارد؛ همین‌طور بین آزمودنی‌های مذکر و مؤنث از لحاظ نگرش مذهبی اختلاف معناداری وجود دارد، لکن تفاوت نمره‌های آزمودنی‌های مذکر و مؤنث در متغیرهای سلامت عمومی و مفهوم از خویش معنادار نبود

محمدی و مهرابی‌زاده هنرمند¹⁵ در پژوهشی که با عنوان «ارتباط نگرش مذهبی با مکان کنترل و نقش جنسیت» انجام داند دادند، به این نتیجه رسیدند که بین دانشجویان دختر و پسر از نظر نگرش مذهبی تفاوت معناداری وجود دارد و به عبارتی، تفاوت نمره دانشجویان دختر در نگرش مذهبی و مؤلفه‌های آن، به‌طور معناداری بیشتر از دانشجویان پسر بود

چراغی و مولوی¹⁶ در پژوهشی به بررسی رابطه ابعاد مختلف دین‌داری و سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه اصفهان پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که تفاوت بین نمرات دین‌داری دانشجویان دو جنس از نظر آماری معنادار نیست. همچنین مقایسه نمرات سلامت عمومی دختران و پسران نیز نشان داد که تفاوت معناداری در نمرات سلامت عمومی دختران و پسران وجود ندارد

خانه کشی¹⁷ در پژوهشی با عنوان «رابطه التزام عملی به اعتقادات مذهبی با سلامت روانی و هویت‌یابی دانشجویان دختر و پسر» نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر از لحاظ التزام عملی به اعتقادات مذهبی تفاوت معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج این پژوهش، نمرات معیار لزوم عمل بر اساس اعتقادات مذهبی در دانشجویان مؤنث به‌طور معناداری بیشتر از دانشجویان مذکر بود، ولی بین سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری ملاحظه نشد

هدف پژوهش

 

کلمات کلیدی :

تحقیق نقش عزاداری محرم در خویشتنداری جنسی دانشجویان پسر تحت فایل

 

  تحقیق نقش عزاداری محرم در خویشتن‌داری جنسی دانشجویان پسر تحت فایل ورد (word) دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق نقش عزاداری محرم در خویشتن‌داری جنسی دانشجویان پسر تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق نقش عزاداری محرم در خویشتن‌داری جنسی دانشجویان پسر تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
جامعه آماری و گروه نمونه  
روش نمونه‌گیری  
ابزار اندازه‌گیری  
پایایی و روایی پرسش‌نامه خویشتن‌داری جنسی  
تجزیه و تحلیل داده‌ها  
نتیجه‌گیری  
محدودیت‌ها و پیشنهادها  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق نقش عزاداری محرم در خویشتن‌داری جنسی دانشجویان پسر تحت فایل ورد (word)

احمدی، محمدرضا و همکاران، «بررسی ابعاد روانشناختی مناسک حج و تأثیر آن بر سطح دینداری حجاج»، روانشناسی و دین، ش 4، 1387

جعفری، الهه، «ساخت مقیاس خویشتنداری جنسی و هنجاریابی آن در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی، 1380

دولتشاهی، بهروز و همکاران، «بررسی نقش زیارت در سلامت روانی افراد»، مقالات اولین همایش بین‌‌المللی نقش دین در بهداشت روان، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی، 1380

سامانی، سیامک؛ لطیفیان، مرتضی، «بررسی تأثیر اعتقاد به ارزش‌های مذهبی و جمع گرایی بر خود-کنترلی هیجانی» مقالات اولین همایش بین المللی نقش دین در بهداشت روان، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی، 1380

سهرابی، نادره، سامانی، سیامک، «بررسی میزان تأثیر نگرش مذهبی بر بهداشت روانی نوجوانان» مقالات اولین همایش بین‌‌المللی نقش دین در بهداشت روان، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی، 1380

صادقی جهانبهان، محمود، «روانپزشکی مذهبی، تأثیر اعتقاد دینی در عملکرد بالینی»، روانشناسی دین، ش 3، تیر 1379

صادقی جهانبهان، محمود، «دینداری و خوب زیستن»، روانشناسی دین، ش 3، تیر 1379

کروین، فیلین رابرت؛ بندا، برنت بی. «تأثیرات تقید مذهبی و حضوردر کلیسا بر استعمال مواد مخدر و بازبینی نقش عوامل نظری و جمعیت شناختی اجتماعی»، ترجمه محمدعلی معتضدیان، نامه علم و دین، بهار و تابستان

گلزاری، محمود، «تهیه‌ی ابزارهایی جهت سنجش عمل به باورهای دینی و انواع حیا و بررسی رابطه دین‌داری و حیا با ویژگی‌های شخصیت و سلامت روانی»، پایان نامه دکتری دانشگاه علامه طباطبایی، 1380

لطف‌آبادی، حسین، «روانشناسی رشد اخلاقی، ارزشی و دینی در نوجوانی و جوانی»، حوزه و دانشگاه، ش31،

مجد تیموری، میرمحمد ولی، «مراسم مذهبی، عبادات و مکان‌های دینی در بهداشت روان» مقالات اولین همایش بین‌‌المللی نقش دین در بهداشت روان، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی، 1380

واعظی، سیداحمد، «بررسی رابطه دعا و اضطراب» در: چکیده مقالات اولین همایش بین‌‌المللی نقش دین در بهداشت روان، تهران»، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی، 1380

Beck, S. H., Cole , & Hammond, J. A, Religious heritage and premarital sex: Evidence from a national sample of young adult. Journal for the Scientific Study of Religion, 30(2), p.173 – 180

Childs, G, Psychosocial factors that influence, abstinence and sexual activity among African American adolescent girls. University of South Carolina. Unpublished Thesis,

Doswell, W. et al., The role of spirituality in preventing early sexual behavior. American Journal of Health Studies. 18 (4), 2003, 195 – 202

Fisher, T. D, An exploratory study of parent – child communication about sex and sexual attitudes of early, middle, and late adolescents Journal of Genetic psychology, 147 (4), 1986, 543-

Holder, D. W., et al.,The association between adolescent spiritually and voluntary sexual activity. Journal of Adolescent Health, 26(4), 2000, 295-

Leak, O. K. Relationship between religious orientation and sexual behavior. Journal of Psychology and Theology, 21, 1993,315 –

Moore, K. A., et al, Parental attitude and the occurrence of early Sexual Activity. Journal of Marriage and the Family, 48(4), 1986), p.777-

Newman, J.S., & Pargament,K.I.(1990).The role of religion in the problem- solving process. Review of Religions, 31, 1990, p.390-

Runald, D, The sexually transmitted infections project finding Washington, DC: World Bank,

Rosenau, D. E., & Tan, E. S. N, single and sexual: the churches neglected dilemma. Journal of Psychology and Theology, 30 (3), 2002, p.185 –

Whitbeck, L, B., et al., Early adolescent sexual activity: A developmental study. Journal of Marriage and the Family, 61(4), 1999, 934 – 946

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی نقش عزاداری محرم در افزایش خویشتن‌داری جنسی دانشجویان پسر دانشگاه‌های تهران در ‌سال تحصیلی 88-1387 با استفاده از روش نیمه‌آزمایشی می‌پردازد. آزمودنی‌های این پژوهش را 104 نفر از دانشجویان پسر دانشگاه‌های تهران در سال 88 – 1387 تشکیل دادند که به عنوان نمونه در دسترس انتخاب شدند. نیمی(52 نفر) از آزمودنی‌ها افرادی بودند که تصمیم به شرکت در مراسم عزاداری ماه محرم 1429 را داشتند و این عمل را در دو سال پیاپی نیز انجام داده بودند. در این پژوهش، پرسش‌نامه خویشتنداری جنسی در دو مرحله به فاصله یک ماه (ده روز قبل از ماه محرم و بیستم محرم) درباره آزمودنی‌ها اجرا شد. به منظور کنترل متغیرهای مداخله‌گر، گروه دیگری (52 نفر) که تصمیم جدی برای شرکت در مراسم عزاداری ماه محرم را نداشتند و سال‌های گذشته نیز به این مراسم اعتنای خاصی نداشتند، به منزله گروه کنترل انتخاب شدند. داده‌ها به وسیله آزمون t وابسته و تحلیل واریانس یک‌راهه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند نمره خویشتن‌داری جنسی گروه آزمایش در پس‌آزمون در مقایسه با پیش‌آزمون به طور معناداری بیشتر بود؛ ولی این تفاوت معنادار در گروه کنترل مشاهده نشد

کلیدواژه‌ها: عزاداری، محرم، خویشتن‌داری جنسی، معنویت، دین‌داری

 

مقدمه

از آغاز هبوط انسان در کره زمین تاکنون، انسان‌ها چه برای آرامش در برابر استرس‌های محیطی و چه درمان پاره‌ای از بیماری‌های جسمی یا روحی مانند اضطراب، افسردگی، وسواس و ;، به طور انفرادی یا دسته جمعی از منابع الهی، فلسفی، روان‌شناختی و ; کمک می‌گرفتند. در بسیاری از موارد در طول تاریخ، گروه‌هایی تشکیل می‌شد که در مراسم ویژه‌ای و در مکانی خاص، انسان‌ها، توسل‌های خود را توسط افراد ویژه‌ای که به نحوی شاخص و برتر بوده‌اند باواسطه و گاهی بی‌واسطه نشان می‌دادند؛ حتی در عصر قبل از سنگ، شواهدی از این‌گونه مراسم‌های دسته‌جمعی در تاریخ آمده است. یکی از مهم‌ترین مراسم دسته‌جمعی مذهبی در میان بسیاری از مسلمانان و حتی غیرمسلمانان، مراسم عزاداری محرم می‌باشد

در سال‌های اخیر، دین به منزله یکی از عمده‌ترین متغیرهای مؤثر بر رفتار و حالات روانی، مورد توجه بسیاری از متخصصان علوم رفتاری قرار گرفته است؛ تا جایی که برخی دین را عامل اساسی در بهداشت فردی و اجتماعی معرفی کرده‌اند. بر اساس نتایج تحقیقات متعدد، انواع مراسم معنوی و دینی می‌تواند به هنگام ناراحتی و بیماری به درمان و شفای دردمندان کمک کند. موریس (1982) در برخی از تحقیقات که به نقش زیارت مذهبی در سلامت روان و کاهش اضطراب و افسردگی پرداخته اند اشاره کرده‌است. کوئینگ و همکاران در پژوهشی بر روی 836 فرد مسن با میانگین سنی 4/73 سال، همبستگی مثبتی بین روحیه و سه متغیر مذهبی پیدا کردند که شامل افرادی با فعالیت‌های مذهبی «سازمان‌یافته» یا «سازمان‌نیافته» (دعای مخصوص‌) و یا «مذهبی درون‌گرا» بودند. در بین این سه متغیرِ مذهبی‌بودن، افرادی که جهت‌گیری مذهبی درون‌گرا داشتند، از فعالیت مذهبی منظم سازمان‌یافته‌ای برخوردار بودند که با متغیر روحیه و کنار آمدن، بالاترین همبستگی را نشان دادند. تحقیقات بسیاری در زمینه نقش دین، معنویت و مراسم مذهبی در کاهش رفتارهای جنسی انجام شده است

بررسی‌های علمی نشان می‌دهد هر چه میزان معنویت و دین‌داری افراد زیادتر باشد، مصونیت بیشتری در برابر کژ رفتاری‌ها پیدا می‌کنند. به نظر نیومن و پارگامنت مذهب می‌تواند در آرامش هیجانی و مهار تکانه مؤثر باشد. لارسن و همکاران در تحقیقی با موضوع «روان‌پزشکی مذهبی، تأثیر اعتقاد دینی در عملکرد بالینی»، گزارش می‌کنند که در جنبش روان‌پزشکی مسیحی، عملکرد درمانی 193 روان‌پزشک بررسی شد تا اینکه نقش و تأثیر عقاید مذهبی در اقدامات درمانی آنها ارزیابی شود. همه آزمودنی‌ها که از خود روان‌پزشکان با عقاید قوی مذهبی بودند، گزارش دادند 49% آزمودنی‌ها معتقد بودند. عقاید مذهبی آنان را از همجنس‌بازی و یا تجارب جنسی پیش از ازدواج باز می‌دارد و 28% دیگر که مذهبی نبودند، اظهار داشتند که به وسیله دعا و نیایش از این رفتارها دوری گزیده‌اند

موسوی (1378) در تحقیق خود با عنوان «بررسی چگونگی و علل انحرافات اجتماعی و زنان جوان (بین سنین 13 تا 28 ساله) در شهر مشهد» به این نتیجه رسید که هر چه میزان پای‌بندی فرد به شعائر مذهبی بیشتر باشد، احتمال انحراف وی کمتر است. سامانی و لطیفیان (1380) در تحقیق خود با عنوان «بررسی تأثیر اعتقاد به ارزش‌های مذهبی و جمع‌گرایی بر خودکنترلی هیجانی» دریافتند بیشترین میزان خودکنترلی هیجانی در فرزندانِ والدین با سطح اعتقاد مذهبی بالا مشاهده شد. گلزاری (1379) در تحقیق خود با عنوان «تهیه ابزارهایی جهت سنجش عمل به باورهای دینی و انواع حیا و بررسی رابطه دین‌داری و حیا با ویژگی‌های شخصیت و سلامت روانی» به رابطه مثبت بین حیا و خویشتن‌داری جنسی با دین‌داری رسیده است. کروین و بندا در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که تقّید مذهبی بر کاهش تخلفات دوران نوجوانی تأثیر ویژه‌ای دارد. همچنین هیرسچی و استارک (1969) نشان دادند تقّید مذهبی، رابطه‌ای منفی با رفتارهای منحرفانه‌دارد

تورنتون و کامبرن (1989) نشان ‌دادند نوجوانان و جوانانی که تعلّق و وابستگی محکم‌تری به کلیسا دارند و به طور مستمر در مراسم آن شرکت می‌کنند، عموماً نگرشی منفی به ارتباط جنسی خارج از ازدواج دارند؛ اطلاعات و تجربه اندکی در این مورد دارند و دوستان خود را نیز از افراد همانند خویش انتخاب می‌کنند

پژوهش‌های زیادی تأیید می‌کند که افراد مذهبی، اغلب میل جنسی خود را در چارچوب ازدواج قانونی و شرعی ارضا می‌کنند و در مقایسه با افراد غیرمذهبی، کمتر به روابط «قبل از ازدواج» و تماس‌ها و ارتباط‌های «بعد از ازدواج»، «تجاوز»، «زنای با محارم»، «هم‌جنس‌خواهی»، «جامعه‌ستیزی»، «جرم» و «بزه‌کاری» روی می‌آورند

مذهبی بودن با بزه‌کاری، جرم، اعمال خلاف اخلاق و قانون رابطه منفی دارد. این یافته تقریباً مطابق با تمام پژوهش‌هایی است که در این زمینه انجام شده است. چادویک و تاپ (1993) با مطالعه‌ای در مورد 2143 نوجوان عضو یک کلیسا، به این نتیجه رسیدند که چون در افراد مذهبی، ارزش‌های اخلاقی درونی می‌شود، آنها کمتر از افراد غیرمذهبی مرتکب بزه‌کاری و اعمال خلاف قانون می‌شوند. دوناهیو و بنسن (1995) با تلخیص پژوهش گسترده بنسن(1993) که در 32 ایالت آمریکا، درمورد صدها هزار نوجوان امریکایی انجام شده و به نام «سفر پر دردسر» منتشر شده است، نشان دادند که باورهای مذهبی می‌تواند نوجوانان را در برابر تجاوز جنسی، سوء مصرف الکل و مواد مخدر، انحرافات، آزار و دزدی، شرارت، قتل و دیگر بزه‌کاری‌ها و قانون‌شکنی‌ها مصونیت بخشد. ‌بیت ـ هالاهمی و آرگیل (1997) استارک و بین بریج (1996) و هود و همکارانش (1996) و کی‌نیا(1360) نتایج ده‌ها پژوهش متغیر را در این موضوع در کتاب‌های خود آورده‌اند

پژوهش‌های فراوانی ، درباره دو نوع جهت‌گیری مذهبی یا دو شیوه مذهبی بودن انجام شده که تقریباً در همه آنها ثابت شده است کسانی که دارای شیوه درون‌سوی مذهبی هستند، در برابر تکانه‌های غریزی و هوس‌های خود مقاومت می‌کنند و انحرافات جنسی، تجاوز و بزه‌کاری در آنها کمتر دیده‌می‌شود. هولدر و همکاران (2000) در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که معنویت، یک عامل محافظت‌کننده نوجوانان برای مقاومت در برابر رفتارهای پرخطر و تسلیم شدن به فشارهای منفی جنس مخالف است. همچنین هولدر و همکاران مطالعه‌ای درباره 141 نوجوان امریکایی انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که نوجوانانی که در تعامل با دوستانی دارای ارزش‌ها و باورهای معنوی هستند، به احتمال کمتر درگیر فعالیت جنسی داوطلبانه می‌شوند

نتایج تحقیق بک و همکاران (1991) نشان می‌دهد افرادی که باورها و ارزش‌های قوی معنوی خود را حفظ کرده‌اند، دارای قوه تمیز بیشتری در موضوع رفتار جنسی هستند. لیک (1993) معتقد است معنویت، همبستگی مثبتی با خویشتن‌داری دارد. روزنائو و تان (2002) در تحقیقی خود نشان دادند افرادی که باورها و ارزش‌های قوی معنوی دارند، در برابر رفتارهای جنسی پرخطر مقاوم‌ترند. فیشر(1986) نشان می‌دهد نوجوانانی که خودشان را معنوی می‌پندارند، در مقایسه با نوجوانانی که ارتباط معنوی با خداوند یا موجودات برتر دیگر ندارند، به احتمال کمتر مشغول رفتارهای پرخطر می‌شوند. داسول و همکاران (2003) به این نتیجه رسیدند تقید مذهبی و خصوصی نوجوان که از طریق دعا و مراقبه ابراز می‌شود، در مقایسه با از ابراز عمومی مذهب، عامل محافظت‌کننده‌تری در برابر شروع زودهنگام رابطه جنسی به شمار می‌آید. همچنین آنان نشان دادند که معنویت رابطه مثبتی با کاهش رفتار جنسی نوجوانان امریکایی افریقایی‌تبار دارد. چایلدز (2007) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که معنویت یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در خویشتن‌داری جنسی دختران امریکایی آفریقایی‌تبار است

جامعه آماری و گروه نمونه

 

کلمات کلیدی :

تحقیق نقش قدردانی نسبت به خدا و خوی قدردانی در کیفیت خواب تحت فا

 

  تحقیق نقش قدردانی نسبت به خدا و خوی قدردانی در کیفیت خواب تحت فایل ورد (word) دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق نقش قدردانی نسبت به خدا و خوی قدردانی در کیفیت خواب تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق نقش قدردانی نسبت به خدا و خوی قدردانی در کیفیت خواب تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
روش  
یافته‌ها  
بحث و نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق نقش قدردانی نسبت به خدا و خوی قدردانی در کیفیت خواب تحت فایل ورد (word)

آراسته، مدبر، «بررسی بی‌‌خوابی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ش 12، 1386، ص 58-63

آقابابائی، ناصر و دیگران، «سنجش قدردانی در دانشجویان و طلاب؛ بررسی ویژگیهای روان سنجی پرسشنامه قدردانی»، مطالعات اسلام و روان‌شناسی، ش 6، 1389، ص 75-88

جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، قم، اسراء، ج1، 1378؛ ج 4، 1380

طباطبائی، سیدمحمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، الاعلمی، 1422

کلینی، محمد، الکافی، بیروت، دار الاضواء، ‎

مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، 1404

موسوی خمینی، سیدروح الله، شرح چهل حدیث، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی€، 1376

نجاتی صفا، علی‌اکبر، «بررسی وضعیت پژوهش‌های حوزه خواب در ایران»، تازه‌های علوم شناختی، ش 5 (1)، 1382، ص 34-38

Baron, R. M. & Kenny, D. A., “Moderator-Mediator Variables Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, v 51(6), 1986, p 1173-

Buysee, D. J., et al., “The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research”, Psychiatry Research, v 28, 1989, p 193-

Chen, L. H. & Kee, Y. H., “Gratitude and Adolescent Athletes’ Well-Being”, Social Indicator Research, v 89, 2008, p 361-

Chen, L. H., et al., “Validation of the Gratitude Questionnaire (GQ) in Taiwanese Undergraduate Students”, Journal of Happiness Studies, v 10(6), 2009, p 655-

Emmons, R. A., “Applied Positive Psychology” In S. J. Lopez, The Encyclopedia of Positive Psychology, Blackwell, 2009, p 442-

Emmons, R. A., et al., “Personality and the Capacity for Religious and Spiritual Experience”, In O. P. John, et al., Handbook of Personality Theory and Research, New York, The Guilford Press, 2008, p 634-

Fichten, C. S.‚ et al., “Thoughts During Awake Times in Older Good and Poor Sleepers–The Self-Statement Test:60+”, Cognitive Therapy and Research, v 22 (1), 1998, p 1-

_____, “Counting blessings in early adolescents: An experimental study of gratitude and subjective well-being”, Journal of School Psychology, v 46, 2008, p 213-

_____, “Being grateful is beyond good manners: Gratitude and motivation to contribute to society among early adolescents”, Motivation and Emotion, v 34, 2010, p 144-

_____, “Gratitude and subjective well-being in early adolescence: Examining gender differences”,Journal of Adolescence, v 32(3), 2009, p 633-

_____, “Gratitude and the Reduced Costs of Materialism in Adolescents”, Journal of Happiness Studies, 2011, p 1-

Gordon, A. K., et al., “What are children thankful for An archival analysis of gratitude before and after the attacks of September 11″, Applied Developmental Psychology, v 25, 2004, p 541-

Howell, A. J., et al., “Mindfulness predicts sleep-related self-regulation and well-being”, Personality and Individual Differences, v 48, 2010, p 419-

Hyland, M. E., et al. Dispositional predictors of placebo responding: A motivational interpretation of flower essence and gratitude therapy, Journal of Psychosomatic Research, v 62, 2007, p 331-

Koenig, H. G., Faith and Mental Health Religious Resources for Healing, USA, Templeton Foundation Press,

Krause, N., “Gratitude toward God, Stress, and Health in Late Life”, Research on Aging, v 28, 2006, p 163-

McCullough, M. E., et al., “An Adaptation for Altruism; The Social Causes, Social Effects, and Social Evolution of Gratitude” Current Directions in Psychological Science, v 17 (4), 2008, p 281-

_____, “Gratitude in intermediate affective terrain: Links of grateful moods to individual differences and daily emotional experience”, Journal of Personality and Social Psychology, v 86, 2004, p 295-

_____, “The Grateful Disposition: A Conceptual and Empirical Topography”, Journal of Personality and Social Psychology, v 82(1), 2002, p 112-

Naito, T., et al., “Gratitude in University Students in Japan and Thailand”, Journal of Cross-Cultural Psychology, v 36, 2005, p 247-

_____, “Forgiveness, personality and gratitude”, Personality and Individual Differences, v 43, 2007, p 2313-

Pargament, K. I., et al., “Religious Struggle as a Predictor of Mortality among Medically Ill Elderly Patients”, Archives of Internal Medicine, v 161, 2001, p 1881-

Parks-Sheiner, A. C., Applied Positive Psychology, In S. J. Lopez (Ed), The Encyclopedia of Positive Psychology, Blackwell, 2009, p 58-

Pilcher, J. J., et al., “Sleep quality versus sleep quantity: relationships between sleep and measures of health, well-being and sleepiness in college students”, Journal of Psychosomatic Research, v 42(6), 1997, p 583-

Polak, E. L. & McCullough, M. E. “Is Gratitude an Alternative to Materialism”, Journal of Happiness Studies, v 7, 2006, p 343-

Preacher, K. J. & Hayes, A. E., “Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models”, Behavior Research Methods, v 40 (3), 2008, p 879-

_____, “SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models”,Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, v 36 (4), 2004, p 717-

Roberts, R. E., “Positive well-being and sleep”, Journal of Psychosomatic Research, v 64, 2008, p 417-

Sheldon, K. M. & Lyubomirsky, S., “How to increase and sustain positive emotion: The effects of expressing gratitude and visualizing best possible selves”, The Journal of Positive Psychology, v 1(2), 2006, p 73-

Stenuit, P. & Kerkhofs, M., “Effects of sleep restriction on cognition in women”, Biological Psychology, v 77, 2008, p 81-

Steptoe, A., et al., “Positive affect, psychological well-being, and good sleep”, Journal of Psychosomatic Research, v 64, 2008, p 409-

Watkins, P. C., “Gratitude and subjective well-being”, In R. A. Emmons & M. E. McCullough. The Psychology of Gratitude, New York, Oxford University Press, 2004, p 167-

Wood, A. M., et al., “Gratitude influences sleep through the mechanism of pre-sleep cognitions”,Journal of Psychosomatic Research, v 66, 2009, p 43-

_____, “Gratitude predicts psychological well-being above the Big Five facets”, Personality and Individual Differences, v 46(4), 2009, p 443-

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی نقش قدردانی در شاخص‌های کیفیت خواب بود. 170 دانشجو به پرسشنامه قدردانی، پرسشنامه قدردانی نسبت به خدا، شاخص کیفیت خواب پیتزبرگ، و آزمون خود اظهاری افکار پیش از خواب پاسخ دادند. داده‌ها با شاخص‌های آماری چون همبستگی، رگرسیون، تحلیل واریانس، آزمون t، و آزمون سوبل تحلیل شدند. نتایج نشان داد نمره‌های شرکت‌کنندگان در پرسشنامه قدردانی نسبت به خدا بالاتر از نمره آنها در پرسشنامه قدردانی بود. قدردانی با احساس بهتر کیفیت خواب، تأخیر کمتر در به خواب رفتن، اختلالات کمتر خواب، مصرف کمتر داروی خواب‌آور، نمره کل شاخص کیفیت خواب پیتزبرگ، و افکار مثبت پیش از خواب همبستگی مثبت داشت. قدردانی نسبت به خدا علاوه بر متغیرهای یاد شده، با کفایت خواب نیز همبستگی مثبت داشت. قدردانی و قدردانی نسبت به خدا مقادیر قابل توجهی از شاخص‌های کیفیت خواب را پیش‌بینی کردند و این رابطه با واسطه افکار پیش از خواب برقرار شد. این یافته‌ها نقش قدردانی را به عنوان یکی از صفات مثبت اخلاقی، و قدردانی نسبت به خدا را به عنوان یکی از احساسات مثبت نسبت به خدا، در کیفیت خواب ثابت کرد و نقش افکار مثبت و منفی پیش از خواب را به عنوان متغیر واسطه و مؤثر در کیفیت خواب تأیید کرد.

کلیدواژه‌ها: خواب، کیفیت خواب، قدردانی، قدردانی نسبت به خدا، شکر.

 

مقدمه

مفهوم قدردانی در فلسفه، الاهیات، کلام، اخلاق، و روان‌شناسی حضور پر جلوه‌ای دارد. هر جا که مفهوم قدردانی حضور یافته، به جنبه متفاوتی از آن توجه شده و شاید از همین روست که در زبان‌های مختلف واژه‌های متعددی برای آن تعیین شده است. شکر، سپاس، قدردانی، حق‌شناسی و واژه‌های مشابه در زبان‌های مختلف کمابیش به یک معنا استفاده می‌شوند. ما در این نوشته و دیگر آثار خود، واژه قدردانی را ترجیح داده‌ایم؛ واژه‌ای که امام خمینی در تعریف شکر به کار برد1، اما چون در متون اسلامی از واژه شکر استفاده شده، در مرور مباحث اسلامی و اخلاقی واژه شکر را به کار خواهیم بست

شکر و مشتقات آن 80 بار در قرآن آمده است. خداوند خود2 و بندگان صالحش3 را با صفت شاکر وصف می‌کند. او ضمن اندک شمردن شکرگزاران،4 همگان را به آن توصیه می‌کند، آن‌را پیامد ایمان می‌داند5 و می‌گوید تنها بندگان شاکر، نشانه‌های الاهی را در می‌یابند6 توفیق شکرگزاری یکی از دعاهای برگزیدگان الاهی است، چنان‌که در مناجات سلیمان (نمل: 19) آمده است. خداوند می‌گوید «اگر شکرگزاری کنید [نعمت خود را] بر شما خواهم افزود» (ابراهیم: 7). در حدیثی از امیرمؤمنان(ع) نیز آمده است که شکر منعم، روزی را زیاد می‌کند.7 از پیامدهای قدردانی، تکرار یا ادامه افاضه خیر است؛ چراکه منعم در می‌یابد لطفش به هدر نرفته است. شکرگزاری آن‌قدر برای خداوند مهم است که برای تشخیص افراد ناسپاس از سپاسگزار، آزمون وضع کرده است: به بندگان نعمت داده می‌شود تا بین سپاسگزار و ناسپاس تمیز داده شود (نمل: 40). علامه طباطبایی در مورد حقیقت شکر می‌گوید: شکر عبارت است از صرف نعمت به گونه‌ای که یادآور منعم و نشان دهنده احسانش باشد و در مورد پروردگار متعال به ایمان به او و تقوا منجر شود.8 جوادی آملی، دیگر مفسر قرآن، می‌نویسد: شکر، سپاس بر نعمتی است که از منعم به شاکر می‌رسد، نه بر کمالاتی که اثرش به دیگران نمی‌رسد یا به غیر شاکر می‌رسد. بنابراین در شکر، هم وصول اثر به غیر نقش دارد و هم اتحاد متنعم و شاکر؛ در صورتی که هیچ‌یک از این دو قید در حمد مطرح نیست و از این‌رو، شکر از دو جهت اخص از حمد است. هر شکری حمد است: ولی هر حمدی شکر نیست. شکر آن است که انسان به نعمت منعم اعتراف کند؛ اعترافی که به عنوان تجلیل و تعظیم منعم باشد، در برابر کفران که در آن، عوض قدرشناسی از منعم، از نعمت‌ها چشم‌پوشی می‌شود و مستور و منسی قرار می‌گیرد

شکر جلوه‌های متعددی دارد، اما جزء اصلی آن، حالتی درونی است که عبارت است از توجه به مورد نعمت قرار گرفتن؛ چنان‌که در حدیثی از امام صادق(ع) این مضمون آمده است10 این واکنش مثبت درونی طبعاً به پاسخی مثبت نسبت به منعم، دهنده یا کمک رساننده می‌انجامد. استاد بزرگ اخلاق، امام خمینی€، می‌نویسد: «شکر عبارت است از قدردانی نعمت منعم. و آثار این قدردانی در قلب به طوری بروز کند و در زبان به طوری؛ و در افعال و اعمال قلبیه به طوری. اما در قلب، آثارش از قبیل خضوع و خشوع و محبت و خشیت و امثال آن است و در زبان، ثنا و مدح و حمد و در جوارح، اطاعت و استعمال جوارح در رضای منعم، و امثال این است». وی پس از نقل آراء راغب اصفهانی و خواجه انصاری، می‌نویسد

شکر عبارت از نفسِ معرفت به قلب و نفسِ اظهار به لسان و عمل به جوارح نیست؛ بلکه عبارت از یک حالت نفسانیه است که آن حالت خود اثر معرفت منعم و نعمت و اینکه نعمت از آن منعم است می‌باشد؛ و ثمره این حالت، اعمال قلبیه و قالبیه است.11

مفهوم قدردانی در دین و اخلاق پایه‌های استواری دارد و چندی است که در روان‌شناسی نیز جایی برای خود گشوده است و به عنوان صفت جوهری شاخه‌ای از روان‌شناسی به نام روان‌شناسی مثبت قلمداد شده است.12 قدردانی هیجانی است که متوجه یک عامل خارجی می‌شود؛ این هیجان در پی منفعتی پدید می‌آید که فاخر، با ارزش، و با قصد نوع دوستانه تفسیر می‌شود. قدردانی به مثابه یک فشارسنج اخلاقی عمل می‌کند و توجه افراد را به میزان منفعت دریافتی روزانه جلب می‌کند.13 قدردانی موجب می‌شود افراد به جنبه‌های مثبت محیط اجتماعی‌شان خو نگیرند و در نتیجه رضایت از زندگی بلندمدت تری برای آنان به ارمغان می‌آورد.14 پژوهش‌های تجربی نشان داده‌اند سطوح بالای قدردانی با شادی، رضایت از زندگی،15 رضایت از تجربه مدرسه،16 رضایت تیمی ورزشکاران،17 یکپارچگی اجتماعی، عملکرد تحصیلی،18 بهزیستی روان‌شناختی،19 معنویت،20 معنویت متعالی، صفات عاطفی مثبت،21 سرزندگی، امید، خوش‌بینی، همدلی22، رفتار جامعه‌یار،23 گذشت،24 و کیفیت خواب25 رابطه مثبت دارد و با گرایش به مادیات،26 رشک، و افسردگی27 رابطه منفی. ابراز قدردانی با احساسات مثبت و افزایش انگیزش اجتماعی همراه است28 و تمرین قدردانی به کاهش عاطفه منفی و افزایش خلق مثبت می‌انجامد.29 با این اوصاف طبیعی است که قدردانی یکی از شیوه‌های شادتر شدن قلمداد شود

از میان پژوهش‌های قدردانی، تنها یک پژوهش رابطه آن را با کیفیت خواب بررسی کرده است. در این پژوهش31، قدردانی با کیفیت فاعلی بهتر خواب، مدت خواب، تأخیر کمتر در به خواب رفتن، کاهش بدکاری روزانه، و افکار مثبت پیش از خواب همبسته بود. نگاهی به جایگاه خواب و اختلالات آن در زندگی روزمره، و مرور پژوهش‌ها در این زمینه حاکی از کم توجهی پژوهشگران در این باره، به ویژه در ایران، است.32 خواب، مکانیزمی فیزیولوژیک برای بازیابی توان از دست رفته و خستگی ناشی از فعالیت‌ها در زندگی روزمره و معیاری مهم از سلامت است. بی‌‌خوابی ممکن است مستقیم و غیرمستقیم موجب تحمیل هزینه‌های فردی و اجتماعی شود. هزینه‌های مستقیم آن شامل هزینه اقدامات تشخیصی و درمان، و هزینه‌های غیرمستقیم آن شامل ناتوانایی‌های مرتبط با وضعیت‌های پزشکی متعاقب بی‌‌خوابی، کاهش تولید و حوادث ناشی از بی‌‌خوابی است. نزدیک به یک سوم بزرگسالان در طول عمر خود به نوعی دچار اختلال خواب می‌شوند که در این میان بی‌‌خوابی شایع‌ترین و شناخته شده‌ترین اختلال است. به نظر می‌رسد برخی گروه‌ها بیشتر در معرض بی‌‌خوابی باشند. زنان، افراد شاغل در شیفت‌های کاری، و دانشجویان از این افرادند33 خواب مختل در جمعیت عمومی شایع است، به گونه‌ای که یک چهارم تا یک سوم افراد بزرگسال از بی‌خوابی مرضی، خواب مختل یا ناکافی شکایت دارند34 و کاهش شدید خواب یکی از ویژگی‌های جامعه امروزی است. مدت خواب از 9 ساعت در سال 1910 به 75 ساعت در سال 2000 کاهش یافته است

مشکلات خواب با عملکرد شناختی مختل، بیماری‌های مزمن، کاهش سلامت روان، و مرگ زودرس همبسته است. از این‌رو، نیاز است برای درک فرایندهای زیربنایی اختلالات خواب، همبسته‌های مشکلات خواب را بررسی کرد تا بتوان به افراد برای حل مشکلاتشان، به شیوه موثرتری مشاوره داد. اخیراً شاهد گسترش توجه‌ها به روان‌شناسی مثبت و نقش حالات مثبت در سلامت و کیفیت زندگی بوده‌ایم. در حالی که پژوهش‌های فراوانی اختلال خواب و پیامدها یا همبسته‌های روان‌شناختی آن را بررسی کرده‌اند، همبستگی جنبه‌های مثبت روان‌شناختی با خواب به تازگی توجه‌ها را به خود جلب کرده است36 و چنان‌که گفتیم تنها یک پژوهش نقش قدردانی را در کیفیت خواب بررسی کرده است

اغلب پژوهش‌ها بر احساس قدردانی متمرکز شده‌اند، بدون اینکه شخص یا موجودی را که قدردانی نسبت به او احساس می‌شود مشخص کنند. با این حال، همه ادیان بزرگ دنیا پیروانشان را به قدردان بودن، به ویژه در برابر خدا، ترغیب می‌کنند37 اگر قدردانی بتواند رابطه اشتغال دینی را با سلامت و بهزیستی تبیین کند، منطقی است که بر احساس قدردانی در برابر خدا متمرکز شد. پژوهش‌ها نشان دادند دیگر جنبه‌های هیجانی ارتباط با خدا با سلامت همبسته‌اند. مثلاً گزارش شده که داشتن رابطه‌ای عاشقانه با خدا با سلامت روان بهتر همبسته است38 در مقابل، احساس رها شدن توسط خدا و احساسِ نداشتن اطمینان خاطر از عشق خدا با افزایش مرگ و میر در میان‌سالی همبسته است39 در یک پژوهش که قدردانی در برابر خدا را بررسی کرده است، سازه یاد شده با کاهش آثار آسیب‌زای استرس همراه بود40 با توجه به آنچه از جایگاه قدردانی و نقش آن در سلامت روان آمد، و آنچه در اهمیت پژوهش در زمینه خواب بیان شد، پژوهش حاضر برای نخستین بار به بررسی مقایسه‌ای نقش قدردانی و قدردانی در مورد خدا در شاخص‌های کیفیت خواب می‌پردازد

روش

 

کلمات کلیدی :