ارسالکننده : علی در : 95/3/1 2:48 صبح
مقاله سیستم سوخت رسانی موتور دیزل تحت فایل ورد (word) دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله سیستم سوخت رسانی موتور دیزل تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سیستم سوخت رسانی موتور دیزل تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله سیستم سوخت رسانی موتور دیزل تحت فایل ورد (word) :
سیستم سوخت رسانی موتور دیزل
هدف ازبه کار گیری سیستم سوخت رسانی در موتور دیزل ،انتقال سوخت از باک به موتور است تا آنجا به داخل محفظه احتراق پاشیده شود وبسوزد.بخش های اصلی سیستم سوخت رسانی عبارت اند از:لوله ها ،باک ،پمپ گازوئیل یا پمپ سه گوش،فیلتر های گازوئیل،پمپ سوخت پاش یا پمپ انژکتور و سوخت پاشها یا انژکتورها.
سیستم سوخت رسانی موتور دیزل وظایفی به شرح زیر دارد:
*رساندن سوخت تمیز موتور
*تنظیموکنترل مقدار سوختی که به موتور می رسد
*زمان بندی سوخت پاشی ،به طوری که احتراق در بهتیرن لحظه از چرخه کارموتو رانجام می شود
*پاشیدن ،پودر کردن وتوزیع سوخت در محفظه احتراق
*کنترل موتور
سیستمم سوخت رسانی موتوردیزل را در بخشهای زیرشرح می دهیم:
1لوله های گازوئیل
2باک
3پمپ گازوئیل
4فیلتر گازوئیل
5پمپ های سوخت پاش
6سوخت پاشها
7گازوئیل
8محفظه احتراق
1)لوله های گازوئیل
در موتور دیزل لوله های گازوئیل سوخت را با فشارهای مختلف انتقال می دهند.سوختی که از باک خارج می شود،تا رسیدن به پمپ گازوئیل،بسته به محل قرار گرفتن باک،تحت فشار گرانش(ثقل)یا مکش است.اگر فاصله باک تا پمپ گازوئیل زیاد باشد،سوخت تحت فشار منفی ،یا در معرض مکش است.سوختی که درلوله بین پمپ گازوئیل وپمپ سوخت پاش جریان دارد تحت فشار متوسط (170تاkpa240یا 25تاpsi35)است.فشار سوخت در لوله هایی که به سوخت پاشها منتهی می شوند بسیار زیاداست(35تاMpa140یا5000تا psi20000).سوخت در لوله برگشت گازوئیل تحت فشار نیست.لوله های گازوئیل را باید با احتیاط باز وبسته کردتا صدمه نبینند،زیرا هر نوع آسیب دیدگی این لوله ها ممکن است سبب گرفتگی مسیر سوخت رسانی می شود .در صورتی که بخواهید لوله ای را باز کنید ،یا اتصالی ر که نشتی دارد سفت کنید فباید دقت کنید که لوله نتابد یا چین نخورد .طول همه لوله هایی که گازوئیل را از پمپ سوخت پاش به سوخت پاشها می رسانند،برابر است.
2)باک
طراح موتور اندازه باک را طوری تعیین می کند که بتواند سوخت کافی را برای کار موتور برای مدتی معقول را در خود جای دهد ،بدون آنکه نیازی به سوخت گیری مجدد داشته باشد .باک گازوئیل را می توان تقریبا به هر شکلی ساخت.
3)پمپ گازوئیل
در موتور های دیزل مدرن ،گازوئیل معمولا به وسیله سوخت رسانی که موتور آن را به خطر می اندازد وصافی گازوئیل هم دارد،در سیستم سوخت رسانی به حرکت در می آید .در بعضی از پمپ های گازوئیل ،اهرمی برای پر کردن پمپ وهوا گیری نیز در نظر گرفته شده است که با دست کار می کند.
بعضی از سازندگان از پمپ دنده ای جابه جایی مثبت به عنوان پمپ گازوئیل استفاده می کنند.
4)فیلتر گازوئیل
سوخت موتور دیزل حتما باید از فیلتر بگذرد .این سوخت ها معمولا نا خالصی دارند وبعضی از قطعات پمپ های سوخت پاش چنان دقیق ساخته شده اند که ذرات بسیار ریز هم به آنها اسیب می رسانند.
بر آورد نشان می دهد که حتی وجود پنج گرم ذرات ساینده ریزی حتی پنج میکرون ،می تواند به پمپ سوخت پاش صدمه بزند.
فیلتر گازوئیل معمولا سه مرحله ای است.فیلتر اول،که می تواند صافی هم باشد ،که در باک یا در پمپ گازوئیل قرار دارد وطوری طراحی شده که ذرات درشت را بگیرد.
فیلتر بعدی ،که گاهی فیلتر اولیه نامیده می شود،بیشتر ذرات دیز را می گیرد.فیلتر ثانویه یا نهایی،ذرات بسیار ریز را می گیرد.فیلتر های اولیه وثانویه را می توان در یک محفظه ،یا در محفظه های جداگانه قرار دارد.
هم فیلتر اولیه وهم فیلتر ثانویه ،به تدریج ،دچار گرفتگی می شود؛دراین حالت موتور با قدرت کمتری کار می کند .بعضی از موتورها نشانگری دارند که فشار سوخت را نشان می دهد .در صورت گرفتگی فیلترها ،عقربه این نشانگر از وضعیت «عادی»KPa200(psi30)،جابه جا می شود ووضعیت «غیر عادی»یا گسترهKPa1600(psi23)را نشان می دهد .اگر موتور دیزل چنین نشانگر یا درجه داشته باشد،علت کاهش قدرت موتور را به متصدی نشان می دهد .
بعضی از فیلترها آبگیر دارند .آب ورسوبات سنگین در این محفظه جمع می شوند تا بتوان آنها را تخلیه کرد.فیلترهای دیگر یک وسیله جدا کننده آب دارند که در از فیلتر مستقل است.
فیلتر گازوئیل را دو بخش زیر شرح می دهیم :
الف)آرایش فیلترها
ب)انواع فیلتر
الف)آرایش فیلترها
فیلتر ها را می توان به یکی از دو صورت متوالی یا موازی نصب کرد.
آرایش متوالی:فیلتر اول (صافی)وفیلتر های اولیه و ثانویه را معمولا به صورت متوالی به هم متصل می کنند.بعضی از فیلتر ها آبگیر ومجرای تخلیه دارند.
آرایش موازی:در سیستم موازی ،بخشی از سوخت از یک فیلتر عبور می کند وبقیه سوخت از فیلتر دیگر .آرایش متوالی از آرایش هر فیلتر می تواند ذراتی را که از فیلتر قبلی عبور کرده اند،از گازوئیل جدا کند .اما فیلتر هایی که آرایش موازی اند دارند می توانند مقدار بیشتری گازوئیل را ،در زمانی کوتاهتر،صاف کنند.
ب)انواع فیلتر
فیلترها به پنج روش گازوئیل را صاف می کنند :ذره گیری ،جذب،جذب سطحی،جذب-جذب سطحی،وجدا کردن آب.
ذره گیری:
فرایندی مکانیکی است .یک صافی (از نوعی که در لوله گازوئیل نصب می شود)ذراتی را که به سبب بزرگی نمی توانند از آن عبور کنند ،به دام می اندازد.
جذب:
فرآیندی است که درآن فیلتر (پارچه ای ،نخی،نمدی یا سلولوزی)ذرات جامد ورطوبت را به خود جذب می کند.
جذب سطحی:
فرایندی است که در آن مولکول های مایع یا گاز به سطح ذرات جامدی که با آنها تماس برقرار می کنند،می چسبند.
جذب-جذب سطحی:
فرآیندی است که در آن از فیلترهایی استفاده می شودکه هر دو عمل فوق را انجام می دهند.
جداکننده های آب:
سطوح وسیع متخلخل دارند ومعمولا از پارچه یا کاغذ مخصوص ساخته می شوند .کار آنها کاهش سرعت جریان سوخت است،به طوری که قطره های ریز آب فرصت به هم چسبیدن وته نشین شدن پیدا کنند.
5)پمپ های سوخت پاش:
پمپ سوخت پاش یا پمپ انژکتور موتور دیزل با دقت بسیار زیاد ساخته می شوند تا بتواند زمان پاشیدن ومقدار سوخت را به دقت تنظیم کند .شرایط کاری پمپ سوخت پاش به ترتیب زیر است:
*مقدار سوختی که پاشیده می شود بین 2000را (تحت بار کامل)تا 100000را(هنگام کار با دور آرام)حجم جابه جایی سیلندر تغییر می کند.
*اگر موتور با دور rpm1000،یعنی 1000دور در دقیقه ،کار کند،عمل سوخت پاشی باید در300را ثانیه انجام شود،و شروع سوخت پاشی نباید به مدتی بیش از زمان لازم برای یک درجه چرخش میل لنگ به تعویق بیفتد .انجام این کار مستلزم داشتن دقت زمانی حدود 1600ثانیه است.
*فشار گازوئیل ممکن استازMPa20(psi3000)بیشترشودتاMPa140(psi20000)هم برسد.
*شافتهای سر پمپ وسیلندرهای پمپ سوخت پاش بایددو به دو باهم جفت شوند تا لقی یا خلاصی بین آنهااز 00025میلیمتر (110000اینچ)کمتر باشد.شافتها وسیلندرها را باید با هم عوض کرد ،یعنی اگر شافت یا سیلندر خراب شود،باید هم شافت را عوض کردوهم سیلندر را .
بیشتر پمپ های سوخت پاش مدرن از نوع پمپ سوخت پاش خطی هستند .این پمپ ها بر اساس مکانیسم بادامک وسوزن کار می کنند.شکل بادامک،از طریق کنترل میزان بالابری سوزن،مقدار سوخت ،واز طریق کنترل زمان بالابری سوزن ،زمان سوخت پاشی ،واز طریق سرعت بالابری سوزن، آهنگ سوخت پاشی را تنظیم می کند.
پمپ سوخت پاش وسوخت پاشها را با چهار شیوه با هم تلفیق می کنند:
*پمپ منفرد
*پمپ مرکب (یونیت سوخت پاش یا تلمبه فارسونکا)
*پمپ ردیفی
*پمپ آسیابی
پمپ منفرد:
غالبا روی موتورهای دیزل زمینی بزرگ ،وبعضی از موتورهای متوسط ،نصب می شود.هر سیلندر این نوع موتورها یک پمپ خاص خود را دارد تا سوخت را به سوخت پاش آن سیلندر برساند.
پمپ مرکب (یونیت سوخت پاش ):
در واقع هم پمپ است وهم سوخت پاش .یونیت سوخت پاش زمان پاشیدن سوخت،ومقدرا سوخت پاشیده شده را تنظیم میکند،فشار سوخت را افزایش می دهد و آن را پودرمی کندوبه داخل محفظه احتراق می پاشد.
پمپ ردیفی:
شبیه پمپ مرکب است ،با این تفاوت که سوخت پاش های آن جدا هستند،اما پمپ ها در یک محفظه قرار دارند.
پمپ آسیابی:
سوخت را بین همه سیلندرها ؛به ترتیب احتراق،تقسیم می کند.این نوع پمپ روی موتورهای متوسط وکوچک مدرن ودور بالا نصب می شود.
6)سوخت پاشها:
تا اینجا آموختیم که مقدار سوختی که به موتور دیزل می رسدوتنظیم زمانی آن تاثیر بسزایی در افزایش قدرت موتور وکاهش مصرف سوخت آن دارد.نکته دیگری که به همین اندزه اهمیت دارد آن است که سوخت باید در محفظه احتراق پاشیده شود تا به طور کامل بسوزد وموتور دود نکند. بنابراین وظیفه سوخت پاش یا انژکتور پاشیدن یا پودر کردن سوخت وتوزیع آن ین محفظه احتراق است .
سوخت پاش ها بر دونوع اند:باز وبسته .
سوخت پاش باز :
سوپاپ ندارد ،در نتیجه شروع وپایان سوخت پاشی راپمپ کنترل می کند.یکی از محدودیتهای این نوع سوخت پاش این است که سوخت از آن چکه می کند وسبب احتراق زود هنگام وتلف شدن سوخت می شود.
سوخت پاش بسته:
سوپاپی فنرسوار دارد .این نوع سوپاپ خود به دو دسته تقسیم می شود :توبازشو و بیرون باز شو در سوخت پاش های تو باز شو ،در هنگام سوخت پاشی ،سوزن از محفظه احتراق دور می شود .سوخت پاشهای تو باز شو به دو شکل زبانه ای وچند سوراخی ساخته می شوند.
سوخت پاش های بیرون باز شو از نوع زبانه ای هستند .
سوخت پاشها ر می توان بر اساس نوع دهانه نیز به دو دسته تقسیم کرد:چند سوراخه،وزبانه ای . سوخت پاش چند سوراخه تا هشت سوراخ در دهانه خود دارد ومعمولا روی محفظه احتراق باز یا موتورهای با سوخت پاشی مستقیم نصب می شود.سوخت پاش زبانه ای فقط یک سوراخ دارد وروی موتورهایی نصب می شود که محفظه احتراق اولیه دارند.
سیستم سوخت پاشی ،برای رساندن سوخت مایع به محفظه احتراق ،کارهای زیر را انجام می دهد :
*اندازه گیری مقدار سوخت
*تنظیم زمان سوخت پاشی
*شروع وپایان سوخت پاشی
*تنظیم آهنگ سوخت پاشی
*پودر کردن سوخت
*توزیع سوخت
7)گازوئیل
گازوئیل نیز مانند بنزین یکی از فرآورده های تقطیر نفت خام است.در نتیجه تقطیر نفت خام فرآورده های مختلفی حاصل می شود،از بنزین هواپیما با عدد اوکتان بالا ،تا قیر که در راه سازی وعایق کاری بامها به کار می رود.در حدود 36%فرآورده های حاصل از تقطیر نفت خام را گازوئیل تشکیل می دهد.
در بعضی از کشورها انواع مختلف گازوئیل را برای مصارف مختلف ،مثلادر موتور خودرو ،یا در موتور خانه کشتی ،یا مخصوص فصل سرما وغیره تولید می کنند.
بعضی از اصطلاحات مربوط به گازوئیل وخواص آن به شرح زیر است:ارزش گرمایی ،عدد ستان ،نقطه ابری شدن،نقطه اشتغال، نقطه ریزش ،ویسکوزیته،فراریت ،وزن مخصوص، پسمانده کربنی ،مقدار گوگرد ،اکسید،مقدار خاکستر،و وزن مخصوص API.
8)محفظه احتراق
محفظه احتراق وطرح آن نقش مهمی در اختلاطوسخت وهوا دارد.سوخت وها باید خوب با هم مخلوط شوند تا موتور با بازده مناسب کار کند.طرح محفظه احتراق معمولا تابع شرایطی است که از موتور انتظار می رود.بعضی از عامل هایی که در طرح محفظه احتراق تاثیرمی گذارند به شرح زیر است:
*دور موتور ونسبت قدرت بی وزن
*دود وبوهای نامطلوب
*صدای ناشی از احتراق
*توانایی سخت پاشها برای کار کردن به مدت طولانی ،بدون سرویس نگهداری
*مشخصه های سوخت
*کار با دور های مختلف
در موتور دیزل پس از هوا وارد محفظه احتراق شد،سوخت به داخل محفظه پاشیده می شود.پیش از کامل شدن احتراق،هوا وسوخت باید کاملا با هم مخلوط شوند .برای کمک به انجام این عمل ،موتور های دیزل را طوری طراحی می کنند یعنی سبب ایجاد حرکت چرخشی شدید هوا در این محفظه شوند.دو روش ایجاد تلاطم عبارت اندز:
*چرخش هوا
*فشردن هوا با پیستون
چهار نوع محفظه احتراق ،که ممکن است با هم به کار گرفته شوند ،عبارت اندز:
*محفظه احتراق باز
*محفظه احتراق تلاطمی
*محفظه احتراق اولیه
*محفظه احتراق با سلول انرژی
در این پست به شیوه های مختلف سوخت رسانی موتورهای دیزل میپردازم.در موتورهای قدیمی از یک شیوه کاملا مکانیکی که شامل یک پمپ مرکزی جهت پمپاژ سوخت و انژکتور جهت تزریق بود در تمام کامیونها استفاده میشد.در این سیستم سوخت توسط یک پمپ مقدماتی(سه گوش)از باک مکش میشد که در مسیر این مکش فیلترها قرار داشتند.سپس سوخت به پمپ مرکزی ارسال میشد.پمپ مرکزی شامل یک میل بادامک با تعداد بادامک مساوی با تعداد سیلندر.پلانجر و رگلاتور(گاورنر) بود.قطعات دیگری هم دارد که برای این مبحث مهم نیستند.با چرخش میل بادامک بادامک ها سوخت را به کانال پلانجر هدایت میکردند و گردش پلانجر توسط شانه گاز باعث قرارگرفتن مقدار مورد نیاز سوخت در مدار انژکتور میشد و به این ترتیب سوخت با فشار وارد محفظه احتراق میشود .این سیستم کاملا مکانیکی است و استهلاک و تعدد قطعات از معایب آن بود.کامیونهای قدیمی همه از این سیستم استفاده میکردند.فقط در نوع پمپ مقدماتی تفاوت هایی داشتند.پمپ های مقدماتی در3نوع پره ای غلتکی و دیافراگمی ساخته میشدند.
اما امروزه دو سیستم مبتنی بر کنترل الکترونیکی با نامهای کمون ریل (common rail) و یونیت پمپ(unit pomp) مورد استفاده قرار میگیرد که در این میان یونیت پمپ از مزایای بیشتری برخوردار است.در ابتدا کمون ریل(ریل مشترک) را توضیح میدهم.
کمون ریل تشکیل شده از یک پمپ مکش و تزریق مرکزی که نیروی خود را از موتور گرفته و سوخت را به مدار ریل مشترک سوزنهای انژکتور می فرستد.فشار کاری آن حدود2000بار است.سپس سوخت از ریل مشترک است به انژکتورها برای تزریق فرستاده میشود.کل این مراحل توسط یک ECUکه اطلاعات خود را از سنسورهای مختلف میگیرد کنترل میشود. از مزایای این سیستم کم شدن قطعات نسبت به نوع ابتدایی است.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/3/1 2:48 صبح
مقاله حقوق و جزای عمومی تحت فایل ورد (word) دارای 69 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله حقوق و جزای عمومی تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله حقوق و جزای عمومی تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله حقوق و جزای عمومی تحت فایل ورد (word) :
حقوق و جزای عمومی
مفاهیم حقوق وحقوق جزای عمومی:
حقوق:حقوق را معمولا به دو مجموعه قواعد ومقرراتی که نظم اجتماعی را تامین می کند تعریف کرده اند برای شناخت این تعریف که در عین ااقتصار مفید میرسد باید دید اولا نظم اجتماعی چیست و ثانیا منظور از قواعد و مقررات تامین کننده ی این نظم کدام است.
الف:نظم اجتماعی:
به اعتقادبسیاری از حقوقدانان نظم اجتماعی (مبین توقعات اساسی زندگی اجتماعی است) میدانیم که هر جامه ای با هر سیستم حکومتی وبا هر زبان آداب سنتها وبه طور کلی فرهنگ خاص خود نیازمند برخورداری از نظم وترتیب معین برای اداره خویش است حتی اگر جامعه ی پیچیده امروز را رها کنیم وبه جوامع ابتدایی نگاهی بیندازیم وجود این نظم اجتماعی را خواهیم دید که البته جنبه غالب آن قراردادی است اما این نظم را چگونه باید ایجاد کرد؟درست است که میتوان به شکل فادر(نوعی نظم اجتماعی خود به خودی)در برخی از جوامع ابتدایی دید لیکن با تنوع وپیچیدگی جوامع مختلف میتوان گفت که هر جامعه ای به قواعد ومقرراتی نیاز دارد که تامین کننده ی این نظم باشد.
ب:قواعد ومقررات تامین کننده ی نظم اجتماعی:
سنت های اجتماعی وآداب ورسوم قومی ودیگر عوامل مشترک بین افراد یک جامعه به تنهایی برای تامین نظم اجتماعی کافی نیستند .هرچند اهمیت هر یک بر حسب درجه وابستگی انها به جامعه غیر قابل تردید است وهر چند قوانین ومقررات حاکم به هر جامعه ای با توجه بین سنتها واداب ورسوم تنظیم میگردداماوجود یک نظم اجتماعی دقیق معین وقابل قبول بدون وجود قواعدومقرراتی که مجموعه ی آنها قوانین حاکم بر یک جامعه را در مفهوم کلی آن تشکیل می دهد میسر نیست حتی کشورهایی که سیستم حقوقی آنها بر مبنای عرف وسنت قرار گرفته نیز دور از تنظیم آنها در قالب قواعد ومقررات نیستند .بدیهیاست وجود این قواعد ومقررات ویا وجود (قانون )از ایرادهای اجتماعی ناشی از ضغف سستی ویا بی فایدگی آنها در مواردی جلوگیری نمی کند . ولی به هر هال بی قانون زیستن نه تنها منفعت اجتماعی ندارد بلکه متضمن نفع فردی هم نیست.پس قانون به عنوان نگهبان تا مین نظم اجتماعی وحافظ آن حاکم به روابط افراد می شود.وهمچنین رابطه ی آنها دستگاههای مختلف وسازمان های گوناگون اجتماعی مشخص می سازد عناوین متعددقوانین مختلف نتیجه توجه به این ابزار کادر ساز اجتماعی است که قانون نام دارد.
قانون مدنی قانون تجارت قانون کار و; بسیاریاز قوانین دیگر برای ایجاد نظم دقیق در جامعه ایجاد شده اند که موفقیت یا عدم موفقیت آنها بستگی به دقت در تنظیم وتدوین آنها دارد.البته این بحث یک بحث گسترده وخارج از حوصله این مجله است که در این مورد به همین مقدار بسنده می کنیم.
مفهوم حقوق جزای عمومی:
در یک تعریف کلی حقوق جزای عمومی به تفسیر وبررسی مجموعه ی قوانین مقررات وقوانین اطلاق میشود که نظم عمومی را تامین میکند. لذا دراینجا ما با قانون مجازات و( حقوق مربوط به مجازات)روبرو هستیم.
قانون مجازات مسائل را درارتباط با جرم وکیفر آن عنوان می سازد وحقوق جزا به بررسی وتفسیر این مسائل می پردازد.تفاوت عمده یاین شاخه از حقوق در واکنش غالبا شدید اجتماعی جامعه علیه نظم عمومی اشکار میشود .
با مثالی مطالب روشن میشود :انعقاد یک قرارداد در حقوق مدنی و منطبق با قانون مدنی نه تنها برای حفظ منافع طرفین قرارداد است.بلکه نظم عمومی نیز حفظ اجرای این قرار داد برای بقای جامعه ومصونیت آن از تخلفات منعقد کنندگان قرار داد طلب می کند.اما اگر طر فین یا یکی از آنها تخلفی از قرار داد نشان دهند واکنش اجتماعی به شکل ساده ی فسخ قراردادتوسط طر فین یا اقاله طرفین ظاهر می شود و به فرض وجود شکل طرفین می توانند به دادگاه صالح مراجعه کنند و با رای دادگاهبه اختلاف خود پا یان دهند بی آنکه برای تخلفات و ضمانت اجراهای مدنی واکنش نشان داده می شود.
اما نکته مهم در فرق جزا در(واکنش جامعه ) در قبال تخلف از نظم اجتماعی است که قانون آن را مشخص می کند واین واکنش به صورت شدید مجازات ویا به شکل خفیف اقدامات تا مینی ظاهر می شود .پس چون ضمانت اجرای تخلفات مجازات در وهله ی اول و بر خی اقدامات تامین در مرحله ی دوم است به سادگی می توان گفت حقوق جزای عمومی به بررسی مجموعه قوانین قواعد و مقرراتی می پر دازد که نظم اجتماعی را تا مین میکند وتخلف از این نظم را به عنوان جرم می شناسد وبا مجازات تا مین و تربیتی بدان پاسخ می گو یند.
1- جرم:
به صورت کلی :دکتررضا نور بها ذر کتاب زمینه حقوق جزای خمومی در بخش مر بوط به جرم جرم را اینگونه تعریف کرده است :
کنشهای مثبت یا منفی مخالف نظم اجتماعی افراد در جامعه که به موجب قا نون برای ان مجاز است یا اقدامات تامینی تعین شده با شد . جرم نام دارد . بین جرم عمل یا ترک عملی قابل مجازات یااقدامات تامینی است که قانون آن را مشخص می کند
.
2- مجازات:
اعمالی که انسان انجام می دهد اگر مخالف اخلاق وجدان عدالت و قانون باشد پاداشهای آن با ارزش نکوهش تنبیه، تادیب و مجازات همراه واحد بود به کار بردن کلمات به شکل مترادف ومتعارف مورد قبول اشت اما وقتی عملی مخالف قانون باشد باید فقط کلمه ی مجازات را به کار برد .
در اینجا مجازات به معنای پاداش نکوهش کننده ، رنج آور و تر ساننده است که در مقابل افعال یا ترک افعالی ایجاد شده تا مرتکب یا مرتکبان آن اعمال را تنبیه کند .
3- مسئولیت جزایی :
وجود جرم به تنهایی نمی تواند موجب مجازات یا اقدامات تامینی گردد ، عامل یک عمل مجرمانه باید واجد مسئولیت جزایی شناخته شود تااجرای مجازات به او عادلانه باشد. کودکی که هنوز تکامل پیدانکرده بیمار روانی که عقل از کف نهاده وانسان مختاری که اختیارش را با اجباری شدید از دست داده است ، نمی تواند مورد سئوال قرار گیرد مجازات شوند،در آخر مسئولیت جزایی در حقیقت پلی ارطباطی بین جرم ومجازات را ایجاد ومجرم با عبور از این پل به عنوان (مسئول ) شناخته می شود وبه تنا سب عمل یا ترک عمل مجازات می گردد . البته در کتابهای دیگر حقوقی از انواع مسئولیتهای دیگر مانند مسئولیت اخلاقی ، مسئولیت قانونی، مسئولیت قراردادی و;.نیز نام برده شده است .
مجرم در برخورد با علل رافع مسئولیت:
ارتکاب جرم در شرایط عادی موجب مسئولیت جزایی است مگر اینکه جرم ،گاه به دلایلی بیشتر ذهنی تا عینی نتواند بار مسئو لیت را تحمل کند . در این صورت میگویند نمی توان جرم را به مجرم نسبت داد ولذا مسئولیت او زایل میگردد شخصی که حین ارتکاب جرم فاقد قوه ی تمیز است نمی تواند مسئول جرم انجام یافته باشد ، هم چنین کودکی که فعل مجرمانه ای مرتکب می شود به دلیل اینکه در محدوده ی سن مسئولیت پذیری قرار ندارد نمیتوان او را برای جرم انجام یا فته کیفر داد بعبارت دیگر نمیتوان تحمل بار مسئولیت و به تبع آن مجازات در این شرایط وجود ندارد.
در کلیه مواردی که مسئولیت جزایی یا عللی که زائل کننده آن هستند زیر سئول قرار میگیرد . مجرم قابل مجازات نخواهد بود تنها باید به این نکته توجه داشت که علل رافع مسئولیت گاه به طور کامل مسئولیت جزایی را از بین می برد وگاه فاقد آن چنان نیرویی هستند که زایل کننده ی تام مسئولیت جزایی باشند . ذیلا دو قسمت علل رافع مسئولیت مورد بررسی قرار می گیرند :
1- علل تام مسئولیت جزایی :1- کودکی(صغر) 2- جنون 3- اجبار
2- علل نسبی رافع مسئولیت جزایی:1- مستی 2- خواب وبی هوشی 3- اشتباه 4- مسئولیت مدنی در زمینه علل نسبی
که البته دکتر شامپیاتی در مولفه ی خود احیا را از چند جهت به احیا مادی و معنوی و هم چنین ااجبار مادی داخلی و خارجی و اجبار معنوی داخلی و خارجی تقسیم کرده که آ ن ها را در ادامه ی بحث به تفصیل بیان میکنیم :
اجبار و اکراه :
اجبار واکراه در معنای لغوی :
اجبار : اجبار در لغتنامه دهخدا اینگونه معنا شده است: به ستم کسی را بر کاری واداشتن ، جبر ، به مذهب جبر مسنوب کردن که البته معنای اول آن مورد نظر و مفید بحث ماست .
اکراه: در مورد اکراه مفاهیمی چون ، نا خوش داشتن ، نا پسند داشتن کسی را به زور وا داشتن به ستم کسی را بر کاری واداشتن ، و;. معنی شده است ، روشن است که هر دو واژه علیرغم تفاوت ظاهری هر دو تقریبا یک معنا و مفهوم را به شنونده منتقل میکنند
اجبار و اکراه در معنای حقوقی:
اجبار را در معنای حقوقی به همان اکراه معنا کرده اند .
ولی اکراه: علمی است تهدید آمیز از طرف کسی (خواه او طرف عقدی باشد یا نباشد)نسبت به دیگری به منظور تحقق بخشیدن علمی حقوقی یعنی فعل یا ترک فعل مورد نظر اکراه کننده.
شرایط صحت اکراه به شرح زیر است:
اکراه عبارت است از :
الف: علم آمیخته به تهدید از طرف شخص حقیقی یا حقوقی در تحقق بخشیدن یک علم حقوقی اعم ازعقد یا ایقاع یا غیره (مانند اقرار و شهادت) خواه علم مذکوربسیط باشد یا مرکب از چند عمل باشد .
ب: وعید به آن عمل موثر بر شخص با شعور باشد، با شعور یعنی عاقل و رشید . تاثیر مذکور تاثیر نوعی است و از ماذه ی202قانون میگوید به طوری عادتا قابل تحمل نباشد .( نوعی در مقابل است .)
ج: تاثیر نوعی اکراه به شرح بالا به حسب اصناف مختلف تهدیه شونده ، از جهت سن و شخصیت واخلاق وجنس فرق میکند . ماده ی 202 قانون مدنی.
د: نتیجه ی اکراه باید به صورت وجود بیم خطر و ضرر در جان یا مال یا عرض خود یا خویشا وندان نزدیک باشد و نزدیکی خویشاوند به مفهوم عرفی ملا ک است و تردید در احراز از عرف مذکور مرجعش بتردید در تحقق اکراه است در این صورت اصل صحت عمل حقوقی است .
ح: لازم نیست اکراه کننده و شونده طرفین یک عقد باشند ( در موارد دیگر موضوع اکراه عقد است ) ماده 203 قانون مدنی
و:میزان تهدید باید به قدری باشد که در عقود وایقاعات قصد انشا را سلب نکند و در امثال ااقرار شهادت مقصد را سلب ننماید والا اجبار محقق می شودو زیرا عقد مکره غیر ناقد است . ماده203-1070 قا نون مد نی و عقدی که در ان قصد انشا
نبا شد با طل است .
ز. شخص تهد ید شده علم به عدم توا نا یی تهدیدکننده در اجرا تهدید نباید داشته باشد اگر این علم را داشته باشد تهدید محقق نمی شود ماده205 قانون مدنی.
ح.تهدید کننده با وجود شرایط بالا نباید از مقامات قانونی ( در مورد اختیار) باشد (ماده207 قانون مدنی)
اکراه واجبار از نظر دکترین حقوقی
در کتاب حقوق جزای عمومی دکتر شامبیاتی در بارهء اجبار اینگونه امده است اجبار به حالتی اطلاق می شودکه مجرم علیرغم برخورداری از عقل و هوش متعارفدر شرایطی قرار می گیرد که راهی برای او به جز اجرای جرم باقی نمی ماند .
اکراه:در لغت به معنی وادار کردن ودر اصطلاح فقهی عبارت از وادار کردن دیگری به انجام یا ترک عملی که از آن کراهت دارد حمل الغیر علی ما یکرهه )همچنین بنا به تعریفی دیگر اکراه عبارتست از عملیاتی که علیه یک نفر اعمال می شود تا رضای او که نمی خواهد طو عا بدهد جدا گرفته شود .
سابقه ی تا ریخی اجبار در قوانین جزایی ایران
ماده ی 41 قانون مجازات عمومی 23 دی 1304 کسی را که به واسطه ی اجبار و بر خلاف میل او مجبور به ارتکاب جرم کرده بودند واحتراز از آن هم توسط مجبور ، ممکن نبود ه غیر قابل مجازات میدانست مگر در مورد قتل ، که مجازات مرتکب را سه درجه تخفیف می داد.
طبق ماده ی 39 قانون مجازات عمومی اصلا حی 1352 : (هر گاه کسی بر اثر اجبار مادی یا معنوی که عادتا قابل تحمل نباشد مرتکب جرم محکوم می گردد.
با نگاهی گذرا و اجمالی به معانی اکراه ،واجبار چه از نظر حقوقی ،چه از نظر لغوی و;. در می یابیم که معانی از نظر معنا کاملا به هم نزدیک وشبیه هم هستند .ودر کل یک معنا را می رسانند .
وا داشتن شخصی به انجام فعل تا ترک فعلی که در حالت عادی وبه میل طبیعی خود راضی به انجام یا ترک آ ن نیست.
با این وجود این استاد ارجمند اعمال ارتکابی را چنانچه با آزار و صدمه ی بدنی همراه باشند به نام (اکراه مادی) برای اینکه اکراه موجب عدم نفوذ معامله شود صفات خاصی را احصا ئ می کند:بنا بر این یک نوع فشار نا مشروع مادی یا معنوی غیر عادی است که در آن اکراه شوند ه فاقد رضای باطنی است.
ازهمین جا تفاوت بین اکراه و احیار مشخص میشود چرا که رضا در شخص مکره وجود ندارد زیرا در فشار نا مشروع مادی و معنوی غیر عادی باعث شده که این رکن از او ساقط شود ولی شخص مکره با وصف رضای درونی((قصه عمل مجرمانه یا ترک فعلی )) که جرم است را دارد . در حالی که اجبار علاوه بر ساقط شدن حد رضا در شخص مجبور در قصد ارتکاب بزه و قصد ترک فعلی که جرم است نیز در شخص مرتکب وجود ندارد و تهدید و ارعاب و وسایل مادی و معنوی شخص مهیرا و متهدا و به زور او را تسلیم عمل جابرانه میکند . به همین جهت به نظر می رسد که متعارف قرار دادن ((اجبار ))و ((اکراه))در آثار برخی از مولفین مقبول نبوده و اجبار شدید تر از اکراه است .
و اما اضطرار عبارت از پیش آمدن وضعی است بین دو امر حادث ناگذیر به انتخاب یکی ارآن دو هست که جرم می با شد زیرا هر چند که با میل و اراده ی دست به چنین کاری میزند ولی به علت وجود تنگنا و فشار ی که از درون وبرون وارد می شود بر سر دو راهی واقع شده را انتخاب میکند به اینکه یا مقاومت وایثار کند ویا برای فرار از مهلکه و مخمصه خطری که او را تهدید می نماید ** فعل مجرمانه روی می آورد . بنا براین در (اضطرار ) از مرز رضای عادی و سالم رو میشود لیکن به مرز(اکراه )نمی رسد واکراه ما فوق اضطرار است . جالب اینکه در برخی از فرهنگهای حقوقی بین اضطرار و ضرورت تفاوت قائل شده و اضطرار را معادل اجبار compulstion obli gation و ضرورت را به معنی necessity گرفته اند.
حقوق جزای عمومی در اسلام
مقدمه- حقوق- که واژه ای است عربی- جمع حق است. حق در لغت به معانی متعددی است که چه بسا جامع بین آن معانی به اعتبار معنای مصدری آن, ثبوت , یعنی وجود حقیقی, و به اعتبار معنای وصفی آن, ثابت, یعنی موجود حقیقی, می باشد.
حق در اصطلاح حقوق اسلامی: توانائی خاصی است که برای کس یا کسانی نسبت به چیز یا کسی اعتبار شده و بمقتضای آن توانائی می تواند در آن چیز یا کس تصرفی نموده و یا بهره ای برگیرد. کسی که این تونائی برای او اعتبار شده صاحب حق ( یا ذوالحق یا من له الحق), و کسی که صاحب حق این توانائی را نسبت به او دارد من علیه الحق نامیده می شود.
مثلاً حق قصاص توانائی ولی دم است نسبت به قاتل , می تواند اعدام او را از دادگاه بخواهد. همینطور: حق قذف حق تعزیر, حق دیه و غیره.
حق پیوسته با تکلیف و وظیفه توام است, بدیهی است چنانچه کسی به گردن دیگری حقی دارد من علیه الحق موظف است به رعایت حق او کار یا کارهائی را انجام دهد, ملاحظه حق و الدین بر فرزند, حق فرزند و بر والدین, حق همسایه بر همسایه و سایر حقوق این حقیقت را بخوبی آشکار می سازد. بلکه نه تنها من علیه الحق است که در مقابل صاحب حق وظائفی دارد, خود صاحب حق هم بپاس توانائی که دارد وظائفی را که اجتماع و احیاناً قانون به عهده او گذاشته است باید انجام دهد, والدین باید در حضانت, تعلیم و تربیت, تهذیب اخلاق, تهیه و سائل معیشت و بطور کلی در تحویل یک فرد سالم و مفید به جامعه بکوشند, و حتی همه افراد جامعه وظیفه دارند حق صاحب حق را محترم بشمارند.
و چون بین حق و احکام ترخیصی جامع قریبی وجود دارد که احیاناً ممکن است موجب اشتباه و عدم تمیز این دو از یکدیگر گردد, چنانکه در مورد حقوق, صاحبان حق می توانند کاری را انجام دهند و می توانند انجام ندهند د رمورد این احکام نیز انسان می تواند کاری را انجام دهد یا انجام ندهد, لذا در مقام فرق بین این دو, مناسب است در آغاز بطور مختصر حکم و احکام ترخیصی شناخته شود انگاه به فرق بین این دو اشاره می گردد.
حکم چیست؟
هر یک از مقرراتی را که شارع مقدس برای موضوعات مختلف وضع کرده است حکم شرعی گویند و جمع ان احکام شرعیه است مانند: لزوم اقامه حدود و تعزیرات نسبت به مجرمان و وجوب اجراء قصاص درباره جانیان.
حکم تکلیفی و حکم وضعی
حکم شرعی چنانچه مستقیماً به فعل یا ترک مکلفان تعلق گرفته باشد حکم تکلیفی نامیده می شوند مانند: وجوب نعقه عیال واجب النفقه و وجوب اجراء حدود و قصاص و حرمت تعطیل آنها. و چنانچه مستقیماً به فعل یا ترک مکلفان تعلق نگرفته باشد بلکه به شیء یا شخص تعلق گرفته باشد حکم وضعی نامیده می شود مانند: مالکیت شیء یا زوجیت شخص.
اقسام حکم تکلیفی
حکم تکلیفی بر پنج قسم است که احکتم پنجگانه تکلیفی ( احکام خمسه تکلیفیه) نامیده می شود. این احکام عبارت است از:
وجوب- خواستن شارع مقدس کار یا ترک کاری را به نحوی که به هیچوجه به خودداری از آن کار یا انجام کاری که ترک آن خواسته شده است راضی نباشد وجوب نامیده می شود مانند: وجوب اجراء حدود
حرمت- تنفر شدید شارع مقدس از کار و یا ترک کاری به نحوی که به هیچوجه به انجام آن کار و یا ترک راضی نباشد حرمت نامیده می شود مانند: حرمت غصب و دزدی و خودداری از اداء شهادت.
استحجاب- خواستن شارع مقدس کار و یا ترک کاری را لیکن نه به اندازه وجوب بلکه به اندازه ای که از خود داری از ان نیز اراضی باشد استحجاب نامیده می شود مانند: خواستن دستگیری از بینوایان و توسعه بر عیال و غیر ذلک.
گراهت- ناپسند داشتن شارع کار و یا ترک کاری را لیکن نه به اندازه حرمت بلکه به اندازه ای که از انجام کار و یا ترک نیز راضی باشد کراهت نامیده می شود مانند: کراهت کارهای جلف و سبک و خوردن گوشت برخی از حیوانات مانند : اسب و الاغ.
اباحه- اذن شارع مقدس در فعل و ترک عملی را بطور متساوی بطوری که هیچیک را بر دیگری ترجیحی نباشد اباحه نامند مانند: خوردن, آشامیدن, رفت و آمد کردن و نشیت و برخواست نمودن در مواردی که شارع مقدس هیچیک از فعل و ترک این اعمال را بردیگری مزیت ننهاده است.
دو حکم اول را از این جهت که در مورد انها از ناحیه شارع الزام به فعل یا ترک است حکمهای الزامی گویند و سه حکم دیگر را از این جهت که شارع مقدس در مورد آنها در فعل و ترک عمل رخصت داده است احکام ترخیصیه گویند. و به همین مناسب این سه حکم را اباحه بمعنای اعم گویند چنانکه قسم اخیر را که مورد آن, فعل و ترک کاملاً متساوی است اباحه بمعنای اخص گویند.
موضوعاتی را که به آنها این احکام تعلق گرفته است به ترتیب: واجب, حرام, مستحب, مکروه و مباح گویند.
فرق میان حق و حکم
در احکام الزامیه گرچه از این جهت که اختیار وضع و رفع انها در دست شارع مقدس است می توان انها را حق الله نامید ولی از این جهت که مکلف در مورد آنها هیچگونه اختیاری ندارد: اگر حکم, وجوب است ملزم است متعلق آنرا انجام دهد و اگر حرمت است ملزم است آنرا انجام ندهد به هیچوجه بین آنها و حق اشتباهی رخ نخواهد داد.
اما در مورد احکام ترخیصیه ( استحجاب, کراهت و اباحه) ممکن است گفته شود: اگر در مورد این احکام مکلف می تواند عمل را انجام دهد و می تواند ترک کند پس چه فرق است بین این احکام و حقوق, چنانکه در مورد ماکول مباح مثلاً مکلف می تواند انرا بخورد و یا نخورد در مورد حقوق, مثلاً: حق قصاص, ولی دم می تواند اعدام قاتل را از دادگاه بخواهد و یا نخواهد پس چرا یکی را اباحه و دیگری را حق می نامیم؟ آیا نمی توان هر دو را اباحه و یا هر دو را حق بنامیم؟ فرق بین آن دو چیست؟
ممکن است در پاسخ گفته شود: درست است که حکم و حق دارای دو مفهوم متفاوتند ولی مصداق هر دو یکی است: اباحه مباحات را از این جهت که یکی از مقررات شرعیه است حکم و از این جهت که مکلف در مورد ان می تواند عملی را انجام دهد و می تواند ترک کند حق می نامیم همینطور حق القصاص را مثلا از این جهت که از مقررات شرعیه است حکم و از این جهت که ولی دم در مورد آن میتواند مطالبه قصاص کند و می تواند نکند حق می نامیم.
دکتر عبدالرزاق سنهوری در مقام فرق بین حق و رخصت از فقه غربی ( حقوق غریبیان) نقل می کند: حق مصلحتی است دارای ارزش مالی که قانون از آن حمایت می کند ولی رخصت: توانائی واقعی بکاربردن یکی از آزادیهای عمومی است ( و بعبارت دیگر رخصت اباحه قانونی است درباره یکی از آزادیهای عمومی) وی معتقد است: بین این دو, مرحله متوسطی است که از رخصت بالاتر و از حق پائین تر است مثلاً: حق تملک, رخصت است و حق ملک, حق است و بین این دو, مرحله متوسطی است که آن حق شخص است که تملک کند (ملک لان یملک) مثلاً: اگر کسی به خریدن خانه ای تمایل پیدا کرد پیش از آن که از ناحیه بایع, ایجاب بیع صادر شود دارای حق عمومی تملک است نسبت به خانه یا چیز دیگر و این رخصت است. پس از آن که بایع, ایجاب بیع کرد و او هم قبول کرد ملکیت خانه تحقق می یابد, و این حق است ولی اگر بایع, ایجاب کرد اما او هنوز قبول نکرده است این مرحله , مرحله متوسط است(1).
صرف نظر از صحت این فرق, شک نیست در این که در راه وصول به حقوق ناشی از عقود مراحلی وجود دارد که در سیر صعودی روبه کمال و در سیر نزولی روبه ضعف می رود ولی چرا حتی مرحله سوم را از این جهت که شارع انرا جعل کرده حکم ننامیم؟ و چرا مرحله اول را از این لحاظ که د رمورد آن , توانائی وصول به مرحله بالاتر حق ننامیم؟ جعل این اصطلاح چه تاثیر حقوقی دارد؟
گروهی از دانشمندان حقوق اسلامی در مقام فرق بین حق و حکم گفته اند: حق یک نوع توانائی است که زمام اختیار آن در دست صاحب حق است: می تواند انرا ساقط کند, و احیاناً آنرا به دیگری منتقل کند, و چه بسا پس از فوت صاحب حق, خود به خود به ورثه او منتقل می شود. برخلاف حکم که جز حاکم کسی نم یتواند در آن دخل و تصرفی بنماید و به هیچ وجه قابل نقل و انتقال نمی باشد. مثلاً: ولی دم حق قصاص دارد یعنی می تواند از دادگاه, اعدام قاتل را بخواهد و می تواند نخواهد, علاوه بر این توانائی , توانائی دیگری هم دارد, می تواند از این توانائی خود صرف نظر کند یعنی قاتل را عفو کند, در این صورت حق او ساقط شده و دیگر نمی تواند از دادگاه اعدام قاتل را بخواهد. همینطور نسبت به نقل و انتقال این حق و بعضی از حقوق دیگر. اما اباحه مباحات که حکم شرعی است بر اینگونه نیست, زیرا درست است که انسان می تواند عمل مباح را انجام دهد یا ندهد ولی بدون شک نم یتواند اباحه آنرا از بین ببرد, تنها شارع مقدس است که می تواند حکم را ساقط کند و یا در او دخل و تصرفی بنماید, بنابراین در مورد حق, دو توانائی وجود دارد: یکی توانائی مکلف بر عملی که متعلق حق است مثلاً: قصاص , چه ولی دم می تواند اعدام قاتل را بخواهد یا نخواهد. دوم توانائی او بر اسقاط توانائی اول و یا احیاناً نقل و انتقال آن به دیگری , می تواند حق قصاص را ساقط کند, و یا احیاناً به دیگری نقل کند, و چنانچه فوت کند به وارثش منتقل خواهد شد. اما در مورد حکم, مثلاً اباحه مباح تنها, مکلف می تواند عمل مباح چون خوردن و آشامیدنی شیء مباح را انجام دهد یا ترک کند اما اسقاط یا نقل و انتقال آن به هیچوجه تحت قدرت مکلف نمی باشد تنها شارع مقدس است که میتواند چنین کند(1).
در این نوع توانائی وجود دارد جای هیچگونه شبهه نیست ولی آیا هر دو, مجهول شارع نیست؟ پس چرا هر دو را حکم ننامیم؟ و آیا در مورد هر دو, مکلف نمی تواند عملی را انجام دهد یا ترک کند؟ پس چرا هر دو را حق ننامیم؟
بنابراین- چنانکه قبلاً هم اشاره شد- حق و حکم دو مفهوم متغایرند ولی مصداق هر دو یکی است: هر چیز که مصداق یکی از این دو مفهوم است به یقین مصداق دیگری نیز هست. بلکه می توان گفت: اساساً حق از مفهوم لغوی خود (شیء ثابت) به معنای دیگر منتقل نشده است, در این صورت بیم مفهوم حق و حکم , عموم و خصوص مطلق است, هر چیز که حکم بر آن صادق است از این جهت که دارای ثبوت اعتباری است می توان آنرا حق هم نامید, ولی هر چیز که حق بر آن صادق است نمی توان آنرا حکم نامید چرا که ممکن است ثبوت آن واقعی باشد نه اعتباری , لیکن در موارد اجتماع, هر دو مفهوم بدون هیچگونه اختلاف صادق است: هر یک از مقررات سرعیه را به اعتبار ثبوت اعتباری آن می توان حق نامید, و هر چیز که دارای ثبوت اعتباری شرعی است می توان آنرا به اعتبار این که از مقررات شرعیه است حکم نامید. و این که شابع است توانائی قابل اسقاط را حق و توانائی غیر قابل اسقاط را حکم گویند اصطلاح شرعی نیست, اصطلاحی است از ناحیه حقوقدانان اسلامی و هیچگونه ثمره عملی شرعی بر آن مترتب نمی باشد, مثلاً اگر شک شود در این که تونائی خاصی قابل اسقاط است یا خیر؟ گرچه دانشمندان حقوق اسلامی مساله را به این نحو طرح کرده اند که آیا این تونائی حق است یا حکم؟ و چنانچه دلیل معتبری بر سقوط آن به اسقاط دلالت کند آنرا حق گویند و الا حکم, لیکن این نام گذاری هیچگونه تاثیر حقوقی ندارد و می توان مساله را به این نحو طرح کرد که این توانائی که به اعتبار مجعول بودن ان می توان آنرا حکم نامید و به اعتبار اصل توانائی می توان آنرا حق نامید آیا قابل اسقاط است یا خیر؟ و چنانچه دللی معتبری بر سقوط آن به اسقاط دلالت کند آنرا قابل اسقاط بدانیم و در غیر این صورت بموجب اطلاق دلیل ثبوت آن و در صورت عدم وجود اطلاق بموجب استحساب بقاء بعدم قابلیت اسقاط آن, حکم کنیم. پس از بیان مقدمه گذشته گوئیم:
حقوق جزای اسلامی
مقررات کیفری اسلام را که شارع مقدس در این جهان برای گنهکاران یا جنایتکاران تعیین نموده است اعم از آن که مربوط باشد به گناهانی که دارای کیفر خاصی می باشند و یا به گناهان دیگر, و اعم از این که کیفر جنایت, بدنی باشد یا مالی, حقوق جزای اسلامی می نامیم. در گذشته این نوع مقررات را سیاسات می نامیدند.
این مقررات از لحاظ این که به کلی جزائم و مجازاتها مربوط باشد, یا به جرائم و مجازاتهای خاص , و یا به جنبه های اجرائی , به حقوق جزای عمومی, حقوق جزای اختصاص و آئین دادرسی کیفری تقسیم می شود که در این نوشته به قسم اول می پردازد.
حقوق جزای عمومی اسلامی
تعریف- با توجه حقوق جزای روز, مقصود از حقوق جزای عمومی اسلامی مقررات کلی کیفری اسلام است در باب شرائط جرم بطور کلی (گناه), اجزای مجازاتها, مسئولیت جزائی, انواع مجازاتها و موضوعات کلی دیگر.
موضوع- با توجه به تعریف بالا موضوعات مورد بحث در حقوق جزای عمومی عبارت است از: جرم (یا گناه) کیفر, مسئولیت و مانند اینها, امید است در این مقاله بتوانیم بطور مختصر درباره: جرم, مسئولیت و انواع مجازاتها به گفتگو بپردازیم.
هدف کیفر در اسلام- با مطالعه دقیق در منابع کیفری اسلام بخوبی بدست می آید که هدف اسلام از کیفر گناهکار و جنایتکار, زجر و تعذیب آنها و مجرد تشقی خاطر اولیاء دم و مانند این امور نیست, غرض, تادیبو تهذیب اخلاق مجرم, بوجود آوردن جامعه سالم و بطور کلی حفظ و حمایت مردم از شرو و رو مفاسد اجتماعی و سقوط در پرتگاههای زذائل اخلاقی است. بقول بعضی از بزرگان, هدف کبفر: حفظ دین, نفس, نسل, عقل و مال است که ضروریات خمس نامیده می شود.
انواع کیفرهای اسلامی- برای کیفرهای اسلامی در کتب فقهی چند نوع کیفر ذکر شده است. این کیفرها عبارت است از:
1- حدود. و آن کیفرهائی است که شارع مقدس در کتاب و سنت, در مقابل برخی از گناهان, کما بلکه احیاناً کیفاً تعیین نموده است. گناهانی که کیفر آن از طرف شارع مقدس تعیین شده است عبارت است از: زنا. سحق- قیاده. قذف. نوشیدن مسکر. دزدی. محاربه. ارتداد و چندگناه دیگر.
2- تعزیرات. و آن کیفرهائی است که کم و کیف آن از طرف شارع مقدس تعیین نشده است, و همین مقدار به حاکم شرع اجازه داده است که هر مقدار که صلاح می بیند مرتکب گناه را تادیب کند.
3- قصاص. انتقام بدنی از کسی که جنایتی را بصورت عمد و عدوان مرتکب شده است قصاص نامیده می شود. بدیهی است عملی که بعنوان قصاص انجام می گیرد باید با عملی که جانی نسبت به مجنی علیه مرتکب شده است تساوی کامل داشته باشد.
4- دیات. غرامتهای مالی را که شخص جانی در جنایتهای غیر عمدی باید بپردازد دیات (جمع دیه)گویند. همینطور در جنایتهای عمدی در صورتی که مجنی علیه یا اولیاء او بجای قصاص به دریافت غرامت مالی صلح کنند. مقدار این غرامتها در شریعت اسلام غالباً تعیین شده است ولی مجنی علیه یا اولیاء او می توانند ار لحاظ مقدار با جانی صلح کنند.
چناچه اشاره شد مسائل مطروحه در این اوراق عبارت است از مسائل مربوط به:
جرم, مجرم, مسئلیت مسئولیت و انواع مجازتها.
جرم یا گناه
دانشمندان حقوق جزاء عرفی جرم را به فعل یا ترکی اطلاق می کنند که از شخص مسئول سرزده و قانونگذار برای آن, مجازاتی در نظر گرفته است. از سخنان حقوقدانان درباب جرم و مسئولیت بدست میآید که اولاً – مقصود از جرم تنها فعل یا ترکی است گه به جان, مال, ناموس و حیثیت دیگران لطمه ای وارد آورد. ثانیاً – شامل همه جرائم حتی مثل جنایات عمدی و خطائی نیز می گردد. بنابراین جرم به این معنی با معصیت (گناه) که موضوع حدود و تعزیرات است اختلاف دارد و به اصطلاح اهل منطق بین آنها عموم و خصوص من وجه است: گناه که موضوع حدود و تعزیرات اسلامی است شامل هرگناهی می شود و لو آن که تنها جنبه شخصی داشته باشد یعنی مفسده آن عائده خصوص مرتکب گردد مانند: زده, شرب خمر, کذب , ترک و اجبات و غیره در حالی که موضوع حقوق جزاء عرفی شامل اینگونه گناهان نمی باشد, نهایت, مجازات دنیوی اینگوه گناهان غالباص تعزیر است نه حد. از آن طرف جرم که موضوع حقوق جزاء عرفی است شامل جنایات عمدی و خطائی نیز می گردد در حالی که گناه که موضوع حدود و تعزیرات شرعی است شامل اینگونه گناهان نمی باشد. اینگونه گناهان موضوع قصاص و دیات است که دو قسمت دیگر از 4 قسمت موضوع حقوق جزای اسلامی می باشد. آری اگر به موضوع کلی حقوق جزای اسلامی که اعم به اصطلاح اهل منطق عموم و خصوص مطلق است: موضوع حقوق جزای شرعی اعم از موضوع حقوق جزای عرفی است زیرا علاوه بر این که شامل گناهانی که دارای مفاسد اجتماعی هستند و نیز جنایات عمدی و خطائی می باشد شامل گناهانی که دارای مفاسد شخصی هستند نیز می باشد برخلاف موضوع حقوق جزای عرفی که شامل این نوع اخیر از گناهان نمی باشد.
عناصر جرم یا گناه
حقوقدانان برای جرم بطور کلی سه عنصر عمومی ذکر کرده اند: عنصر قانونی, عنصر مادی و عنصر روانی. این عناصر برای کلیه جرائم ضرورت دارد, و اگر عناصر دیگری هم برای برخی از جرائم خاص ضرورت داشته باشد جای بحث در انی عناصر خصوصی حقوق جزای اختصاصی است نه حقوق جزای عمومی؛ اکنون به بحث در این عناصر عمومی و مقایسه حقو جزای عرفی و شرعی درباره آنها می پردازد:
اول- عنصر قانونی. یعنی جرم باید از طرف قانون گذار بعنوان جرم معرفی و برای آن مجازات خاصی در نظر گرفته شده باشد. عمل هر چقدر زننده, غیر اخلاقی, مضرو خطرناک باشد مادام که قانون آنرا بعنوان جرم معرفی نکرده باشد و برای آن مجازاتی در نظر نگرفته باشد جرم محسوب نخواهد شد ومرتکب آنرا نمی توان مجازات نمود.
در حقوق اسلام هم به یقین این عنصر یکی از عناصر گناه بلکه از عناصر تکلیف است که مخالفت با آن گناه محسوب می گردد. در این باره دلیلهائی وجود دارد که به برخی از انها اشاره می گردد:
1- خداوند در قرآن می فرماید: لا یکلف الله نفسا الا ما ائها (1) خداوند هیچکس را تکلیف نمی کند مگر به آنچه داده است. لیکن استدلال به این آیه صحیح نیست زیرا ظاهر آیه عدم تکلیف به غیر مقدور است نه عدم تکلیف بدون بیان.
2- و نیز می فرماید: ما کنا معذبین حتی نبعث رسولاً (2) ما هیچکس را کیفر نمی کنیم تا این که پیامبری بفرستیم.
3- بلکه بموجب قاعده: قبح عقاب بلابیان, عقل هم بر عدم صحت کیفر بر مخالفت تکلیف بدون بیان تکلیف دلالت دارد.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/3/1 2:47 صبح
مقاله حادثه چرنوبیل تحت فایل ورد (word) دارای 12 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله حادثه چرنوبیل تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله حادثه چرنوبیل تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله حادثه چرنوبیل تحت فایل ورد (word) :
حادثه چرنوبیل
دو اشتباه واقعه مهلک چرنوبیل را رقم زد اولین اشتباه زمانی بود که کنترل کننده رآکتور به اشتباه و بر اثر عدم تنظیم کردن میلههای جذب نوترون نیروی راکتور را تا یک درصد کاهش داد و رآکتور بیش از پیش افت قدرت پیدا کرد. در اینجا بود که پرسنل دومین اشتباه خود را انجام دادند و تقریبا تمامی میلههای کنترل را از داخل رآکتور بیرون کشیدند. این همانند زمانی است که اتومبیلی را در آن واحد هم گاز داد و هم ترمز گرفت. در این زمان و با وجود نبود میلههای کنترل کننده قدرت در داخل منطقه فعال نیروی رآکتور به 7درصد افزایش پیدا نمود. چرنوبیل شهری در اکراین است که در استان کیف پایتخت اکراین و در نزدیکی مرز بلاروس قرار دارد. این شهر به علت حادثه چرنوبیل که در نیروگاه هستهای چرنوبیل که در 14.5 کیلومتری این شهر قرار داشت رخ داد خالی از سکنه شد. این حادثه در 26 اپریل 1986 میلادی (دقیقا 25 سال پیش در چنین روزی) در رآکتور شماره 4 نیروگاه چرنوبیل اکراین که از نوع رآکتورهای RBMK بود رخ داد. از حادثه اتمی چرنوبیل بعنوان بدترین حادثه اتمی غیرنظامی تاریخ جهان نام برده شده است. در زیر مختصری از جزئیات رخ داده در این فاجعه بزرگ را به همراه تصاویر مربوطه خواهید دید.
تصویری از نیروگاه اتمی چرنوبیل در شهر چرنوبیل
استفاده از انرژی هستهای برای مصارف صلح آمیز، در کنار منافع و مزایای بسیاری که برای کشورها به ارمغان میآورد، خطرات و چالشهای بهداشتی و زیست محیطی متعددی را نیز ممکن است با خود در پی داشته باشد، به خصوص زمانی که به کارگیری انرژی هستهای از قالب کنترل شده خارج شود و اصول ایمنی و حفاظتی مربوطه رعایت نشود. هر گونه کوتاهی و اهمال کاری در این خصوص، عوارض جبران ناپذیری برای سلامت انسان و محیط زیست به همراه خواهد داشت. یک انفجار هستهای ناخواسته یا تعمدی، نشت مواد رادیواکتیو از رآکتورهای آسیب دیده یا فرسوده نیروگاهها یا مراکز فناوری هسته ای، بروز آلودگی رادیواکتیو در حین حمل، جابه جایی و ذخیره سازی سوخت و زباله اتمی و آلوده شدن محیط و افراد درگیر عواقب فاجعه باری خواهند داشت. تشعشعات ساطع شده از هسته اتمهای رادیواکتیو یا انفجار کنترل نشده ناشی از هم جوشی (fusion) یا شکافت (fission) هسته ای، خطرهایی برای انسان و محیط زیست به دنبال دارد که به خطرات هستهای (nuclear hazards) معروف است.
چگونگی بروز حادثه
بیشتر ما درباره حادثه چرنوبیل چیزهایی شنیده ایم؛ 26 اپریل 1986 ساعت 1:24 صبح، شعلهای رنگین کمانی به اوج 1000 متری آسمان اوکراین زبانه کشید. راکتور چهارم نیروگاه اتمی چرنوبیل منفجر شده بود. نشان از این واقعه بود که نبرد چرنوبیل آغاز شده بود. 8 ماه، 800 هزار سرباز جوان، معدنکاران و حتی شهروندان عادی از گوشه و کنار اتحاد جماهیر شوروی تلاش میکردند تشعشعات را کنترل کنند، مقبرهای سنگی دورتادور راکتور ویران شده بسازند و مهم تر از همه اینکه دنیا را از انفجاری دیگر نجات دهند. انفجار اتمی ثانویه، ناشی از واکنشهای زنجیرهای مهیب، 10 برابر قوی تر از هیروشیما، هر لحظه تهدید میکرد که نه تنها کل اوکراین بلکه نیمی از اروپا را از چهره زمین محو کند! رقابتی علیه زمان که اولین شرکت کنندگان نبرد چرنوبیل هرگز فراموش نخواهند کرد. اروپا در آستانه فاجعه بود. این حادثه با هزینهای بالغ بر 200 میلیارد دلار پرخرج ترین حادثه تاریخ به شمار میرود. در 25 و 26 آوریل 1986 متصدیان راکتور برای انجام آزمایشی سیستم ایمنی راکتور را غیر فعال کردند (کندکنندههای نوترون را از آن خارج کردند). نتیجه آن راکتوری بدون کندکننده مناسب و از کنترل خارج شدن آن بود. بدون توانایی در کنترل رآکتور، دمای آن به حدی رسید که بیشتر از حرارت خروجی طرح ریزی شده بود. حادثه زمانی آغاز شد که در 10:11 شب 25 آوریل 1986نیروگاه چرنوبیل دستور کاهش میزان قدرت رآکتور برای تست را دریافت نمود و نیروگاه شروع به کاهش قدرت رآکتور شماره چهار تا 30 درصد نمود. دو اشتباه واقعه مهلک چرنوبیل را رقم زد اولین اشتباه زمانی بود که کنترل کننده رآکتور به اشتباه و بر اثر عدم تنظیم کردن میلههای جذب نوترون نیروی راکتور را تا یک درصد کاهش داد و رآکتور بیش از پیش افت قدرت پیدا کرد.
در اینجا بود که پرسنل دومین اشتباه خود را انجام دادند و تقریبا تمامی میلههای کنترل را از داخل رآکتور بیرون کشیدند. این همانند زمانی است که اتومبیلی را در آن واحد هم گاز داد و هم ترمز گرفت. در این زمان و با وجود نبود میلههای کنترل کننده قدرت در داخل منطقه فعال نیروی رآکتور به 7درصد افزایش پیدا نمود. در 1:24 صبح یک انفجار اولیه پوشش 1000 تنی بالای رآکتور را بلند و راه را برای خروج مقدار زیادی بخار آب داغ هموار کرد و این مقدمهای بود بر انفجار دوم ناشی از هیدروژن، که ممکن است حاصل ترکیب بخار آب لولههای پاره شده و زیرکونیوم و یا حتی گرافیت هسته رآکتور بوده باشد. انفجار دوم سقف رآکتور را پاره کرد و 25درصد از تأسیسات هسته رآکتور را از بین برد. گرافیت (کندکننده) سوزان و مواد داغ هسته که در اثر انفجار بیرون ریخته بود، باعث ایجاد حدود 30 آتش سوزی جدید شد، و این شامل سقف قیر اندود و قابل اشتعال واحد 3نیز میشد که مجاور واحد4 واقع شده بود.
عواقب حادثه چرنوبیل
تعداد زیادی از کارکنان تأسیسات در عرض چند ساعت نشانههای دریافت تشعشع رادیو اکتیو را نشان دادند. عده زیادی کارمند و آتش نشان که بدون محافظ مشغول به کار بودند، بیشتر بخاطر شروع آتش سوزی در سقف واحد 3 بود که پیش بینیهای ایمنی را نادیده گرفتند. عده افرادی که در بیمارستانها بستری شدند، تا ساعت6 صبح به 108 و تا پایان روز اول به 132نفر رسید. پس از انفجار ابتدا محیط اطراف تاسیسات به امواج رادیواکتیو آلوده گشت و بعد به تدریج ابرهای آلوده به نواحی دورتر سرکشیدند و بارش باران سبب شد که بخشهای وسیعی از اروپا به مواد رادیواکتیو آلوده شود. در اثر انفجار در راکتور بلوک چهار تاسیسات اتمی چرنوبیل، مواد رادیواکتیو برای ساختن حدود 100 بمب اتمی آزاد شدند. اگرچه در آن سال مقامات اتحاد جماهیر شوروی سابق در آن زمان، پخش هر گونه خبری را در مورد این فاجعه به شدت ممنوع ساختند اما در مقایسه جوامع بشری، فاجعه چرنوبیل دهشتناک ترین فاجعه تکنوژنیک انسانی در تمام تاریخ به شمار میآید.
نتایج فاجعه در نیروگاه چرنوبیل از تاریخ 27 آوریل 1986 تحت ریاست کمیسیون دولتی شوروی آغاز شد. این عملیات از نیمه دوم روز 30 آوریل شروع شد و تا سال1991ادامه یافت. در اولین گام یک منطقه انزوا در محدوده 30 کیلومتری اطراف نیروگاه چرنوبیل تعیین شد. از 27 آوریل سال 1986 حکومت اکراین ساکنین شهرهای پریپیتت و چرنوبیل، و روستاهای داخل منطقه 30 کیلومتری (حدود 100 هزار نفر) را به خارج این محدوده انتقال داد. پنهان کردن اطلاعات مربوط به فاجعه چرنوبیل باعث شکل گیری و گسترش شایعات باور نکردنی پیرامون نتایج فاجعه شد. ریاست شوروی از پذیرش همکاری بین المللی برای انجام عملیات امحاء نتایج فاجعه هستهای امتناع کرد. تنها در سال 1989 بود که حکومت شوروی از آژانس انرژی اتمی به منظور ارزیابی کارشناسی عملیات امحاء، درخواست کمک کرد. فاجعه چرنوبیل وضعیت تشعشع در محدودههای بسیاری از کشورهای اروپایی را به شدت تغییر داد که در ماه میسال1986 در تمامی کشورهای نیمکره جنوبی، در اقیانوسهای آرام، اتلانتیک و منجمد شمالی ملاحظه میشدند.
هیچ کس دقیقا نمیداند بر اثر این انفجار، از 180 تن سوخت هستهای موجود چه میزان آن وارد اتمسفر شد. با وجود گذشت 25 سال از این فاجعه حدود 9 میلیون نفر در نواحی آلوده به رادیواکتیو چرنوبیل سکونت دارند و پیش بینی کارشناسان انگلیسی گویای این مسئله تلخ است که حدود 66 هزار نفر دیگر به علت ابتلا به سرطان که انفجار نیروگاه هستهای چرنوبیل باعث آن شده است در سالهای آینده جان خود را از دست خواهند داد که این میزان 15 برابر پیش بینیهای سازمان ملل است.
15 پرسش و پاسخ در مورد فاجعه چرنوبیل
1 چه عاملی باعث حادثه چرنوبیل شد؟
26 آوریل 1986، قسمت چهار راکتور RBMK در نیروگاه هستهای چرنوبیل در اوکراین در جریان یک آزمایش از کنترل خارج شد و انفجار عظیمی را در ساختمان راکتور ایجاد کرد. قسمتی از ساختمان تخریب شد و مقدار زیادی پرتو در آن ناحیه آزاد شود ضرایب ایمنی دیگر به کار نمیآمدند، سوخت اورانیوم موجود در راکتور بیش از حد گرم شد و به صورت مذاب در موانع حفاظتی جریان پیدا کرد. راکتورهای RBMK در آن زمان، از سیستمی که الان به آن نگهدارنده میگویند برخوردار نبودند.
این سیستم در واقع یک گنبد ساخته شده از سیمان و فولاد است که علاوه بر سقف راکتور روی آن قرار میگیرد و باعث میشود تا در صورت بروز چنین حادثهای پرتوها داخل راکتور بمانند و در فضای خارج پخش نشوند. با گذشت زمان، عناصر رادیواکتیوی مثل پلوتونیوم، ید، استرانتیوم و سزیوم در کل منطقه پخش شده بودند. علاوه بر این بلوکهای گرانیتی که به عنوان متعادل نگهدارنده درRBML نگهداری میشوند با ورود هوا به راکتور و گرمای ناشی از انفجار آتش گرفتند که این قضیه هم باعث شد پرتوهای موجود در مرکز راکتور به بیرون تابیده شوند
2 بلافاصله پس از حادثه، چند نفر از مردم کشته شدند؟
انفجار اولیه منجر به مرگ دو نفر از کارگران شد اما 28 آتشنشان و کارگرانی که راکتور را تمیز کردند تنها در فاصله سه ماه بعد از حادثه به دلیل بیماریهای ناشی از پرتوهای رادیواکتیو و ایست قلبی جان سپردند.
3 چند نفر از منطقه حادثه تخلیه شدند؟
همه ساکنان شهر پریپیات با جمعیت بیش از 49 هزار نفر که در فاصله سه کیلومتری نیروگاه قرار داشتند در ظرف 36 ساعت تخلیه شدند. در هفتهها و ماههای بعد 67 هزار نفر از ساکنین منطقه جابجا شدند و به جاهایی که دولت برایشان در نظر گرفته بود رفتند. بهطور کلی، تخمینزده شده که نزدیک به 200 هزار نفر در اثر حادثه چرنوبیل مجبور به تغییر مکان شدند.
4 تأثیرات حادثه چرنوبیل بر سلامت افرادی که در معرض پرتوهای رادیواکتیو قرار گرفته بودند چه بود؟
حداقل 1800 مورد سرطان تیروئید کودکان در بین جوانان 14-0 ساله گزارش شد. این میزان سرطان تیروئید خیلیخیلی بیشتر از میزان طبیعی آن است. غده تیروئید کودکان به شدت تحتتأثیر پرتوهای رادیواکتیو عنصرید است. این قضیه باعث میشود سرطان به راحتی در کودکان آغاز شود و آن را میشود هم با جراحی و هم با دارو درمان کرد. مطالعات وضعیت سلامت روی کارگرانی که وظیفه تمیز کردن راکتور را برعهده داشتند نشان داد ارتباط مستقیمی بین در معرض پرتوهای رادیو اکتیو قرار گرفتن و بروز سرطان در آنها وجود دارد. تأثیرات روانشناختی حادثه چرنوبیل نه تنها در آن زمان بلکه هنوز هم ادامه دارد. بلافاصله بعد از حادثه خودکشیهای زیادی انجام شد. افراد زیادی به الکل معتاد شدند و افسردگی افزایش پیدا کرد.
5 چه عناصر رادیواکتیوی وارد محیط اطراف شدند؟
بیشتر از 100 عنصر رادیو اکتیو بعد از انفجار چرنوبیل وارد منطقه شدند. البته اکثر این عناصر نیمه عمر کوتاهی داشتند و خیلی زود پرتوزایی خود را از دست دادند. ید، استرانسیوم و سزیوم خطرناکترین عناصری بودند که آزاد شدند و به ترتیب نیمه عمری برابر با 8 روز، 29 سال و 30 سال داشتند. به همین دلیل ایزوتوپهای استرونتیوم – 90 و سزیوم – 137 هنوز در منطقه موجود هستند. همانطور که ید باعث سرطان تیروئید میشود، استرونتیوم هم لوسمی یا سرطان خون ایجاد میکند. سزیوم هم عنصری بود که بیشتر از همه عناصر پراکنده شد و بیشتر از همه آنها هم در طبیعت باقی میماند. این عنصر بقیه اعضای بدن را تحت تأثیر قرار میدهد و کار کبد و طحال را مختل میکند.
6 منطقهای که تحت تأثیر پرتوها قرار گرفت چقدر بزرگ بود؟
منطقهای در حدود 150 هزار کیلومتر مربع در بلاروس، روسیه و اوکراین آلوده شد. این منطقه فضایی به شعاع 500 کیلومتر در شمال نیروگاه را تشکیل میداد. منطقهای به شعاع 30 کیلومتر دورتادور نیروگاه هم به عنوان “منطقه ورود ممنوع” تعیین شده و هیچکس حق زندگی در آن را ندارد. پرتوهای رادیواکتیو در کل نیمکره شمالی به وسیله باد و طوفانها پراکنده شدند که البته میزان آنها چندان قابل توجه نیست.
7 بعداز وقوع حادثه چگونه منطقه را پاکسازی کردند؟
کارگران امداد برای پاکسازی منطقه و نیروگاه بلافاصله دست بهکار شدند. اکثر این کارگران، کارمندان نیروگاه و آتشنشانهای اوکراینی به علاوه سربازان و معدنکاران روسی، بلاروسی، اوکراینی و معدنکاران دیگر نقاط اتحاد جماهیر شوروی بودند. تعداد امدادگران دقیقاً مشخص نیست چون افراد زیادی درگیر پاکسازی شدند. آمار ثبتنامهای روسیه تقریباً 400 هزار کارگر بود که البته 600 هزار نفر به عنوان کارگر روزمزد در این پروژه شرکت کردند. برای این افراد خدمات ویژهای به عنوان کسانی که در پاکسازی شرکت کرده بودند در نظر گرفته شد. وظایف این کارگران متفاوت بود. آنها روی ساختمانها و شهرها کار میکردند. به مردمی که مجبور به تخلیه شده بودند یاری میرساندند. سیستمهای تصفیه آب، زبالهدان و … درست میکردند و مهمترین کارشان ساخت پوششی برای قسمت چهار نیروگاه بود تا عناصر پرتوزا در آنجا بمانند و از پرتوزایی آنها جلوگیری شود.
8 آیا بقیه کشورهای اروپایی هم تحتتأثیر پرتوها قرار گرفتند؟
کشورهای اسکاندیناوی و دیگر قسمتهای جهان هم تحتتأثیر پرتوهای رادیواکتیو قرار گرفتند. سزیوم و دیگر ایزوتوپهای رادیواکتیو توسط باد به شمال یعنی کشورهای سوئد، فنلاند و دیگر کشورهای نیمکره شمالی رفتند. در سه هفته اول پس از زلزله اتمی، میزان پرتوها در نقاط مختلف جو در سراسر جهان بیش از حد معمول بود. اما این پرتوها خیلی زود کاهش یافتند. هیچ تحقیقی نتوانست رابطه مستقیمی بین حادثه چرنوبیل و افزایش خطر سرطان و دیگر مشکلات را در کشورهای اوکراین، بلاروس و فدراسیون روسیه برقرار کند.
9 بعد از حادثه برای حیوانات و محیطزیست چه اتفاقی افتاد؟
در گیاهان و حیوانات جهشهای ژنتیکی رخ داد. شکل برگها عوض شد و حیوانات ناقص الخلقه به دنیا میآمدند. با وجود بالا رفتن پرتوزایی در منطقه پس از حادثه، بعضی حیوانات هنوز در آنجا زندگی میکنند. گوزن، گرگ، گراز و بعضی پرندگان هنوز در منطقه موجودند.
10 آیا الان امکان دارد که از منطقه بازدید کرد؟
منطقه چرنوبیل را میشود بازدید کرد. حتی منطقه ممنوعه را که در واقع دایرهای به شعاع 30 کیلومتر دور نیروگاه است و البته الان همه راکتورها بسته هستند. هرچند هنوز بعضی ایزوتوپها در فضای منطقه وجود دارند و از خودشان پرتو ساطع میکنند. اگر به مدت کوتاهی در معرض این پرتوها قرار بگیرید زیاد خطرناک نیستند. بعضی از ساکنان منطقه ممنوعه با اراده و تصمیم خودشان به خانههایشان برگشتهاند و در مناطقی زندگی میکنند که میزان پرتوهای رادیو اکتیو در آن بیشتر از حد معمول است. هرچند، این چندان کشنده نیست. قرار گرفتن در معرض پرتوها برای مدت کوتاهی خیلی کم خطرناکتر از قرارگرفتن در مقابل حجم عظیمی از پرتوهای رادیواکتیو در یک لحظه است. تا بهحال مطالعات توانستهاند وجود رابطه مستقیم بین پرتوهای کم خطر ابتلا به سرطان را اثبات کنند.
11 چه روشهای ایمنی برای دیگر راکتورهای RBMK درنظر گرفته شده تا دوباره چرنوبیل تکرار نشود؟
درسهایی که از این حادثه گرفته شد توسط آژانس بینالمللی انرژی اتمی به صورت یک نیروی محرکه در طول یک دهه برای کشورهای اروپای شرقی و مرکزی و کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق درآمد. مهمترین کار، تهیه لیستی از ضعفهای راکتورهای VVR و RBMK بود. ارتقای سیستمها و اعمال روشهای ایمنی بیشتر در کلیه راکتورهای RBMK در دستور کار قرار گرفت.” دسامبر سال 2000، آخرین راکتوری هم که در چرنوبیل مشغول فعالیت بود بسته شد و پروژه انهدام آغاز گشت. در این پروژه همه سوختها و زبالهها جابهجا و در جای امنی انبار میشوند و تمامی نیروگاه و منطقه اطراف شامل هر ذره آب یا هردانه خاک که ممکن است رادیواکتیو باشد پاکسازی میشود.
12 در مقایسه چرنوبیل با انفجار بمب اتمی در هیروشیما و ناکازاکی کدام قویتر بودند؟
حادثه چرنوبیل تقریباً 400 بار قویتر از بمبی بود که در هیروشیما منفجر شد. هرچند بمبهای اتمی که توسط کشورهای مختلف به صورت آزمایشی در فاصله سالهای 1960 تا 1970 منفجر شدند، 100 تا 1000 برابر بیشتر از چرنوبیل ماده رادیواکتیو وارد طبیعت کردند.
13 ساکنین قدیمی چرنوبیل الان در چه وضعیتی به سر میبرند؟
187 گروه کوچک از مردم در حال حاضر در منطقه ممنوعه زندگی میکنند. عده کمی از ساکنین خواستهاند که به این منطقه برگردند اما به کودکان اجازه داده نشد که در این منطقه زندگی کنند. اکثر مردمی که کوچ کردند در شهرهایی که تازه ساخته شده مثل اسلاووتیچ زندگی میکنند و امروز که 25 سال از حادثه چرنوبیل میگذرد، بنظر میرسد که شهر چرنوبیل همچون شهر ارواح خالی از سکونت است.
14 حالا که نیروگاه کاملاً بسته شده چه اتفاقی برای آن میافتد؟
15 دسامبر سال 2000، آخرین راکتوری هم که در چرنوبیل مشغول فعالیت بود بسته شد و پروژه انهدام آغاز گشت. در این پروژه همه سوختها و زبالهها جابهجا و در جای امنی انبار میشوند و تمامی نیروگاه و منطقه اطراف شامل هر ذره آب یا هردانه خاک که ممکن است آلوده به رادیواکتیو باشد پاکسازی میشود. الان 3 راکتور غیرفعال در چرنوبیل وجود دارد که زمان در نظر گرفته شده برای پروژه پاکسازی آنها چندین دهه است. این پروژه تحت نظارت دولت اوکراین انجام میشود و آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم با ارائه خدمات مهندسی، برنامهریزی و مشاورهای به اوکراین کمک خواهد کرد. سرنوشت راکتور چهارم که باعث حادثه سال 1986 شد هنوز مشخص نیست.
15 وضعیت لایه محافظتی که روی راکتور چهارم کشیده شده چطور است؟
با وجود هزاران وضعیت خطرناک و پیچیده، هزاران کارگر، این لایه را درست کردند. این لایه در فاصله 6 ماهه بعد از انفجار در حالی که پرتوهای رادیو اکتیو در حداکثر میزان خود بودند توسط کارگران ایجاد شد. سقف سیمان و فولادی سنگین با آخرین تکنولوژی ساخته شد و تعمیرات و بازسازیهای زیادی هم مثل تهویه و قویسازی سقف روی آن انجام شد. بانک اروپایی برای بازسازی و توسعه برای پروژه این لایه محافظتی در هشت یا نه سال آینده، 765 میلیون دلار در اختیار بنیاد لایه محافظتی چرنوبیل قرار داده است.
دومین لکه سیاه بر تاریخ هستهای جهان
فوکوشیما در ژاپن رسما چرنوبیل دوم شناخته شد! بعد از زلزله 89 ریشتری و سونامی بی سابقه ژاپن، مقامات ژاپنی رسما اعلام کردند بحران هستهای فوکوشیما از کنترل آنها خارج شده و سطح خطر بهاندازه سطح خطر در چرنوبیل 1986 بالا رفته است. دیلی میل به نقل از مقامات ژاپنی نوشت سطح 5 خطر به سطح 7 صعود پیدا کرده و اینک خطر انسانی و زیست محیطی جان مردم را تهدید جدی میکند. مقامات ژاپنی اواخر سه شنبه به وقت محلی تایید کردند که اوضاع از دست آنها خارج شده است. سطح هفت خطر یکبار در تاریخ آنهم در چرنوبیل در زمان تسلط شوروی سابق بر اکراین به سال 1986 رخ داد و اینک فاجعه هستهای چرنوبیل در حال تکرار شدن است. یک مقام غیر رسمی اعلام کرد میزان رادیو اکتیو پخش شده تاکنون در فوکوشیما معادل 10 درصد میزانی است که در چرنوبیل پخش شد و انتشار همچنان ادامه دارد. مینورا اوگودا از آژانس ایمنی ژاپن در این باره گفت: هوا، سبزیجات و محصولات کشاورزی، آب رودخانهها و اقیانوس آلوده به مواد رادیو اکتیو شده است. به گفته وی مقادیر متنابهی مواد رادیو اکتیوی که از ابتدای حادثه تاکنون در هوا منتشر شده نشان میدهد سطح خطر به هفت رسیده است.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/3/1 2:47 صبح
مقاله دندانپزشکی تحت فایل ورد (word) دارای 55 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله دندانپزشکی تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله دندانپزشکی تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله دندانپزشکی تحت فایل ورد (word) :
دندانپزشکی
مقدمه
هدف و وظایف:
دندانپزشک به تشخیص و درمان بیماری های دهان و دندان می پردازد واز همین رو شاید بهتر باشد که عنوان این رشته را دهان پزشکی گذاشت. در گذشته دندانپزشکی را مساوی با دندانسازی می دانستند. اما امروزه دندانسازی تنها بخشی از دندانپزشکی است». رشته دانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان بیماری های دهان و دندان را آموزش می دهد. دندانپزشکی یک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تامین می کند. همچنین به یاری این علم می توان بسیاری از بیماری ها را در مراحل اولیه شناخت واز پیشرفت آن جلوگیری نمود.
ماهیت:
این مقطع دارای دو دوره مجزای 2و4 ساله است. که در 2 سال اول دانشجویان واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی،آناتومی، بافت شناسی، فیزیولوژی،ژنتیک، میکروب شناسی و ایمنی شناسی را می گذارنند وبعد از 2سال وارد دوره تخصصی دانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیب شناسی فک و دهان ،ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتز های ثابت و اکلوژن، پروتز های متحرک وفک و صورت، پریودنتولوژی، ترمیمی ومواد دندانی، بیماری های دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و رادیو لوژی دهان و فک و صورت می گذارنند. ودر نهایت می توانند بیماری های دهان و دندان را تشخیص داده ودر حد یک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند«.
عده ای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی صرف،یکی می دانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فرا گرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فرا گرفته است اما از علم پزشکی بی نصیب می باشد.
دندانپزشکی
تاریخچه دندانپزشکی
در زمان باستان، مایاها مردمانی با فرهنگ سطح بالا بودند که در گواتمالا و هندوراس فعلی می زیستند. آنهاکه از مردم بابل باستانی نیز قدیمی تر بودند، به دلایل مذهبی اقدام به قرار دادن اینله روی دندانها و یا سوراخ کردن صورت و گوش می نمودند. آنها در قرار دادن اینله های سنگی زیبا روی حفرات تراش داده شده دندانهای قدامی بالا و پایین و گاهی دندانهای پرمولر، مهارت داشتند. بدون شک، این اینله ها روی دندانهای زنده قرار داده میشد و آنچنان دقیق این کار انجام می گرفته که حتی تا هزار سال بعد این اینله ها، در جای خود باقی می ماندند. اینله هابا سمانهای خاص به حفره چسبانده می شد که جنس عمده آنها با اسپکتروگرافی، کلسیم فسفات تشخیص داده شده است.
در اوان کودکی، دختران فرقه Vanomami در ونزوئلا ، باریکه های تیز شده از چوب سخت و بامبو را به لبها و گونه هایشان فرو مینمودند که جنبه زیبایی داشته است.
پونتیک یا دندان مصنوعی در این دنچر پارسیل ثابت، جایگزین ثنایای میانی سمت راست بالا که از دست رفته، شده است. احتمالاً دندانی از یک گاونر است که به نواری از طلا پرچ شده است(متعلق به سرزمینEtruria Musee de l Ecole Dentaire de paris)
مسواک خاورمیانه بنام Siwak و Misswak یک شاخه کوچک از درخت سالوادورا پرسیکا به نظر نیم اینچ است که آن را برای یک روز در آب غوطه ور می سازند تا الیاف آن از هم جدا شود. چوب این درخت حاوی بیکربنات سدیم و اسیدتانیک و سایر موادی است که تأثیر مثبتی روی لثه ها دارد.
در این عکس که حدوداً متعلق به سال 1910 می باشد. یک دندانپزشک الجزیره ای دیده می شود که در حال کشیدن یک دندان با یک وسیله اروپایی است که کلید نامیده می شود.
Watter Hermann Ryff ( 1562-1500 ) رساله جراحی بزرگ Gross chirurgey را در سال 1545منتشر ساخت و بنظر می رسد چندین بار آن را تجدید (Great Surgery) چاپ نمود، از جمله یکی در سال 1559 که در آن تصاویری از قلمهای جرمگیری Scaler دیده می شود. تصاویر Ryff دقیق و درست بود. متأسفانه عمر او کفاف نداد و کتاب دندانپزشکی که او تصمیم داشت بنویسد، هرگز چاپ نشد.
یک دندانپزشک در حال سفر، وسایل خود را در یک دهکده در هلند برپا داشته و کمک او به بیماران حیرت تماشاگران را برانگیخته و موجب سرگرمی آنها گشته است.
این صندلی دندانپزشکی آلمانی که تودوزی شده و تشک دار است و از هر جهت به خوبی آراسته شده، متعلق به دهه 1890 بوده و توسط یک پدال پایی بالا و پایین برده می شود.
در نمای موزه ملی تاریخ آمریکا در واشنگتن ، این مدل مطب دکتر G.V.Blackدر ایالت ایلی نویز دیده می شود که متعلق به سال 1885 است.
صندلی دندانپزشکی James Beall Morrison در سال 1868 یک مکانیسم منحصر به فرد داشت که به دندانپزشک اجازه می داد آن را در هر جهتی کج نماید. با وجود مزایای واضح آن، فقط چهار نمونه از این صندلی ساخته شد(موزه دانشکده کپنهاک) صندلی دندانپزشکی توسط کمپانی سازنده وسایل دندانپزشکی در 1875 معرفی گردید که بر اساس بروشور تبلیغاتی آن می توانست به اندازه کافی به عقب خم شود تا به دندانپزشک اجازه دهد، نشسته کارکند، ولی اغلب دندانپزشکان تا حدود سال 1950 ترجیح می دادند که حین کار ایستاده باشند.
کلینیک اصلی درمانگاه دندانپزشکی Eastman در روچستر نیویورک، در روز افتتاح آن در سال 1917در اینجا دیده می شود. دندانپزشکان همه تازه فارغ التحصیلان مدارس دندانپزشکی هستند که علاقمند کسب تحصیلات بالاتر می باشند.
در 6 مارس 1840 اولین کالج دندانپزشکی دنیا در ایالت مریلند بنام کالج بالتیمور، در نتیجه تلاشهای Hayden,Harris تأسیس گردید.
کشف مهم بی حس کننده در علم پزشکی توسط یک دندانپزشک آمریکایی بنام Hartford در سال 1844 انجام شد و آن گاز خنده آور نیتروزاکساید بود. وی پس از انجام بی حسی(بی هوشی)، دندان فردی را بدون احساس درد، کشید.
در پایان دهه اول قرن بیستم، بی حسی موضعی جایگزین بی هوشی عمومی در مطب دندانپزشکی گردید. معرفی توسط شیمیدان آلمانی Alfred Einharn در 1904 دندانپزشکی را با حذف درد از اعمال دندانپزشکی متحول شاخت. در اوایل دهه 1920 اغلب دندانپزشکان، دستگاه اشعه X و استریلیزاتور داشتند.
جامعه پرستاران دندانپزشکی (دستیاران دندانپزشکی) در اوایل سال 1923 تشکیل گردید و دندانپزشکی چهار دستی به تدریج فراگیر شد. دکتر آلفرد فونس Bridgeport در ایالت آمریکا، اولین فردی بود که به نقش مهم بهداشت دهان ودندان در حرفه دندانپزشکی یقین پیدا کرده و تربیت بهداشتکار دهان و دندان را پایه گذاری نمود. او در نوامبر 1913 اولین کلینیک بهداشتکاران دهان ودندان را به نام کلینیک در گاراژ خانه خود افتتاح نمود.
دندانپزشکان در سال 1847 به نقش پیشگیری کننده فلوراید در پیشرفت پوسیدگیهای دندانی پی بردند. در سال 1908 دکتر Mckay که در چشمه های کلرادو زندگی می کرد. متوجه ایجاد لکه های قهوه ای رنگی بنام در روی دندان کودکان شهرش شد که امروزه می دانیم در اثر مصرف بیش از حد فلوراید می باشد. او فهمید که ماده ای در منبع آب شهر عامل بروز آن است و اینکه این کودکان پوسیدگی بسیار پایینی دارند. ولی آن عامل را شناسایی نکرد.
اولین کلینیک دندانپزشکی رایگان برای در دنیا در سال 1902 توسط Jessen از استراسبورگ آلمان افتتاح گردید.
اولین ژورنال تخصصی، ژورنال پریودنتولوژی بود که در سال 1930 چاپ شد.
در طی قرن بیستم، هشت تخصص در دندانپزشکی تکامل یافت که امروزه هریک ژورنالهای اختصاصی خود را داراست. انجام امتحانات بورد در هر رشته به ترتیب زیر انجام شد:
ارتودنسی 1930
جراحی دهان 1946
پاتولوژی دهان 1948
پروتز 1948
کودکان 1949
دندانپزشکی اجتماعی 1951
اندودانتیکس 1964
دندان پزشکی در ایران
در دوره قاجاریه طب ایران به تدریج از سنتی به اروپایی تبدیل گشت و بنظر میرسد طب مدرن ایران نیز از مدرسه دارالفنون آغاز شده است. قبل از تأسیس دارالفنون، طب بطور کلی سنتی بوده و درمانها بطور تجربی و بدون پایه علمی با وسایل بسیار ابتدایی و توسط افراد فاقد صلاحیت انجام میشد و شاید در حال حاضر هم در برخی نقاط دور افتاده انجام شود.
برای درد دندان، عطارها از داروهای گیاهی) مانند روغن نخود، آب پیاز، شیره انجیر، تریاک و برای رفع آبسههای دندانی از صمغ کتیرا و باقلا و آرد گندم سرخ شده در روغن استفاده میکردند. کشیدن دندانها توسط دلاکهای حمام و سلمانیها و بدون بیحسی به نحوی بسیار دردناک و وحشت آور انجام میشده و گاهی سلمانیها این کار را بصورت دوره گرد در محلات انجام میدادند. پوسیدگیهای دندانی، دندانهای تغییر رنگ یافته بر اثر ضربه، دندانهای شکسته و فضاهای بیدندانی (ناشی از کشیدن دندان) همه توسط روکشهای طلا که توسط زرگرهای ماهر ساخته میشد ترمیم میگشت. این روکشها را استامپ یا استامپه و یا شارپی مینامیدند. شارپی از نام دستگاهی به نام شارپ گرفته شده که این روکشها توسط آن ساخته میشد.
دندانپزشکی در دانشگاه تهران
تأسیس و افتتاح رسمی دارالفنون تهران در سال 1228 ه.ش توسط امیر کبیر صدر اعظم ناصرالدین شاه انجام شد و سرآغاز معرفی نظام جدید آموزش و از اقدامات مهم فرهنگی کشور میباشد. دارالفنون اولین مدرسه دولتی ایران بوده و به کمک استادان اروپایی آموزش رشتههای مختلف در آن آغاز گشت. رشته پزشکی دارالفنون قبل از تأسیس دانشگاه تهران تنها مرکز آموزش طبابت در ایران بود. در آبانماه سال 1297 شمسی مدرسه طب از مدرسه دارالفنون جدا شد و مرحوم دکتر لقمان الدوله به ریاست آن منصوب گردید.
دانشگاه تهران در عهد رضا شاه تأسیس گردید و نخستین قسمت آن که ساخته شد، تالار تشریح بود که در سال 1313شمسی افتتاح گردید. در سال 1316 کلیه قسمتهای دانشکده طب به ساختمان جدید دانشگاه تهران منتقل شد و شروع بکار نمود. در سال 1335 دو رشته داروسازی و دندانپزشکی که از شعب دانشکده پزشکی بود، بصورت مستقل درآمد. بیمارستان امیر اعلم علاوه بر بخشهای متعدد پزشکی، دارای بخش دندانپزشکی و جراحی فک و صورت ، شامل پرتونگاری و دو درمانگاه عمومی، آموزشی و اطاق عمل بود.
سیر تحولی و رشد دندانپزشکی ایران
• از سال 1290 شمسی پرداختن به حرفههای طبابت، داروسازی و دندانسازی موکول به تحصیل و دریافت اجازه نامه رسمی از وزارت معارف شد.
• در سال 1300 در تهران تنها 3 نفر دندانپزشک بودند؛ دکتر فالک کوش میلچارسکی )اهل لهستان، دندانپزشک مخصوص رضا شاه) و از تکنسینهای فوق العاده پروتز دندانی دکتر اتکیناشتومپ (تبعه سوئیس، دندانپزشک مخصوص اتابک)، دکتر هارطیون استپانیان )اهل ترکیه و از زمره پزشکان دربار)
• در سال 1307 رضا شاه طی فرمانی دستور تأسیس مدرسه دندانسازی را صادر کرد و دو سال بعد این مدرسه شروع بکار نمود. محل اولیه این مدرسه، در دارالفنون بود و مدیریت فنی آن را دکتر میلچارسکی به عهده داشت.
• در سال 1316 با تاسیس دانشگاه تهران در محل فعلی، مدرسه طب و شعب مربوط به آن به این مکان نقل مکان کردند و شرط ورود به این دانشکدهها دارا بودن دیپلم کامل متوسطه تعیین گشت.
• در ادامه شکل گیری دندانپزشکی کشور، در سال 1322 شورای دانشگاه، اطلاق کلمه دندانپزشک بجای طبیب دندانساز و دندانساز بجای مکانیسین دندان را پذیرفت و از سال 1324 گواهینامه رسمی و پروانه اشتغال به کار فارغ التحصیلان دندانپزشکی با عنوان دندانپزشک صادر شد. دوره دانشکده دانشگاه تهران تا سال 1330، 4 سال، از آنسال تا 1348، 5 سال و بعد از آن تاکنون 6 سال بوده است.
• در سال 1355 مدرسه دندانسازی از دانشکده پزشکی مجزا گردید و دانشکده دندانپزشکی نامیده شد. گروههای آموزشی اولیه عبارت بودند از: ارتودنسی، بیماریهای دهان، پروتز، جراحی و دندانپزشکی عملی.
• از سال 1339 عضویت پزشکان و دندانپزشکان در سازمان نظام پزشکی اجباری شد و این سازمان مرجع رسیدگی به تخلفات و شکایات در رابطه با امور پزشکی و دندانپزشکی قرار گرفت. در رأس آن هیأت مدیره سازمان قرار دارد که تعداد دندانپزشکان آن دو نفر است.
• در سال تحصیلی 39-1338 آموزشگاه پرستاری دندانپزشکی در مقطع فوق دیپلم با هدف آموزش دستیار دندانپزشک آغاز به کار نمود. اولین نشریه دندانپزشکی کشور «نشریه دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران» در سال 1336 منتشر شد و بعدها به مجله دانشکده دندانپزشکی تغییر نام یافت.
• در سال 1340 ، چهار کرسی جدید تشخیص پروتز ثابت، جراحی فک و صورت و کالبد شناسی دندان ایجاد شد و در سال 1344 آموزشگاه بهداشت دهان و دندان تأسیس گردید که مدرک آن فوق دیپلم میباشد. سرانجام بهره برداری از ساختمان جدید دانشکده در سال 1345 با ظرفیت 200 دانشجو انجام گرفت که دکتر محسن سیاح اولین رئیس آن و این دانشکده، اولین دانشکده دندانپزشکی کشور میباشد.
• در سال 1344 در پی احداث دانشگاه ملی ایران، دانشکده دندانپزشکی این دانشگاه بعنوان دومین دانشکده دندانپزشکی کشور کار خود را با 120 دانشجو آغاز کرد. در سال 1346 آموزشگاه تربیت تکنسینهای پروتز دندانی در این دانشکده تأسیس یافت و در سال 1347 آموزشگاه عالی بهداشت دهان و دندان دانشکده شروع به فعالیت کرد. در سال 1361 نام دانشگاه ملی ایران به دانشگاه شهید بهشتی تغییر یافت.
• در سال 1329 کانون دندانپزشکان ایران بوجود آمد که خود بخود بدون اعلام انحلال در سال 1335 منحل شد. سومین مجمع علمی صنفی دندانپزشکی در 24 دیماه 1341 با نام جامعه دندانپزشکان ایران بنیان نهاده شد که چون مبانی مستحکمی داشت، دندانپزشکان ایرانی آن را خانه انگاشتند و در حفظ و بقا و اعتلای آن کوشیدند. این جامعه بعدها به نام جامعه دندانپزشکی ایران تغییر نام داد تا فراگیر همه حرف وابسته به دندانپزشکی باشد.
• پس از دانشکده دندانپزشکی دانشگاه ملی تا سال 1357، تعداد دانشکدههای دندانپزشکی به 5 عدد افزایش یافت: مشهد 1344 شیراز 1348 اصفهان 1352 .
• در سال 1361 جامعه اسلامی دندانپزشکان تشکیل شد و در سال 1369 انجمن دندانپزشکی جمهوری اسلامی ایران را به ثبت رسانده و فعالیت خود را آغاز کردند.
• بالاخره در سال 1375 بین هیأت مدیره انجمن دندانپزشکی ایران و جامعه دندانپزشکی ایران ادغام صورت گرفت و هم اکنون به نام انجمن دندانپزشکی ایران، خانه دندانپزشکان ایرانی میباشد.
مرکز تحقیقات علوم و دندانپزشکی
مرکز تحقیقات علوم دندانپزشکی شهید بهشتی بعنوان اولین مرکز تحقیقات مصوب و مستقل کشور در حوزه علوم دندانپزشکی در سال 1376 با همت والای پنج نفر از اعضا محترم هیئت علمی دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی راه اندازی گردید. این مرکز در آغاز حرکت خود و بر اساس برنامه استرانژیک تدوین یافته اش اهداف زیر را پیگیری نمود.
– گسترش روح پزوهش در کالبد دانشکده های دندانپزشکی از طریق آموزش اعضا محترم هیئت علمی، رزیدنتها و دانشجویان
– توانمندسازی محققین از طریق آشنایی هر چه بیشتر با محیط ها و کار گروههای تحقیقاتی
– ایجاد زیر ساختهای فیزیکی و تجهیزاتی مورد نیاز تحقیقات
– گسترش ارتباطات بین بخش بویژه علوم پایه و تکنولوژی های نوین
– گسترش ارتباط با سازمانها و وزارتخانه ها، صنایع و بخش های خصوصی مرتبط با حوزه سلامت دهان و دندان بمنظور انجام تبادلات علمی و فنی
مرکز تحقیقات علوم دندانپزشکی شهید بهشتی با عنایت به اهمیت سر فصلهای تحقیقاتی در حوزه سلامت دهان و دندان تمامی توان خود را در 4 گروه تحقیاتی آمده در زیر توزیع و قابلیتهای فنی خود را بر اساس این بخش ها تقویت نموده است.
وضعیت کنونی دندانپزشکی ایران
تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها دو دانشکده دندانپزشکی تهران و ملی ایران فقط در 5 رشته ارتودنسی، پریودنتولوژی، بیماریهای دهان و تشخیص، پروتز و جراحی فک و دهان و صورت دورههای تخصصی ایجاد گردیده بود و پس از انقلاب تعداد رشتههای تخصصی به 11 رشته رسید که هر ساله از طریق آزمون پذیرش دستیاری، تعدادی دستیار تخصصی میپذیرند. وظیفه تربیت و آموزش کادر درمانی دندانپزشکی (دندانپزشک، بهداشتکار دهان و دندان و تکنسین پروتز دندان) تا سال 1364 به عهده وزارت فرهنگ و آموزش عالی و از آن پس به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گذاشته شد. پس از پیروزی انقلاب تاکنون دورههای مختلفی توسط دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی کشور برای گزینش دانشجوی دوره دستیاری انجام گرفته است. همچنین به مننظور رسمی شدن درجه تخصصی دانشجویان فارغ التحصیل
رشتههای مختلف تخصصی تا کنون امتحانات بورد تخصصی بصورت متمرکز نیز برگزار گردیده است. اولین فعالیت صنفی دندانپزشکی تأسیس سندیکای دندانسازان ایران در سال 1322 میباشد. فعالیتهای محدود علمی و فنی حاصل تلاش این سندیکا بود.
هم اکنون مراکز آموزش دندانپزشکی شامل 16 دانشکده دندانپزشکی زیر نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و دو دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران و واحد خوراسگان اصفهان میباشد. در سالهای اخیر مراکز آموزش بهداشتکاران دهان و دندان به دانشکدههای دندانپزشکی تبدیل شده است. آموزش دندانپزشکی عمومی در سالهای قبل از انقلاب، تنها در 4 دانشکده تهران، ملی، مشهد و شیراز بصورت سالی ترمی و واحدی با گذراندن 240 واحد درسی شامل علوم پایه، پره کلینیک و کلینیک انجام میشد. اولین امتحان تخصصی در سال 1353 در دانشگاه تهران بطور داخلی انجام گرفت. اولین امتحان سراسری در دانشگاه ملی در سال 1354 انجام شد و سپس یک دوره دیگر امتحان در سال 56-1355 برگزار گردید.
در حال حاضر برنامه شامل 205-202 واحد درسی و طول دوره 6 سال است. پس از دو سال و گذراندن 68 واحد دروس عمومی و علوم پایه، دانشجویان وارد دوره بالینی (پره کلینیک و کلینیک) می شوند و آموزش خود را با حضور بیماران ادامه میدهند. در انتهای دوره 6 ساله و پایان یافتن واحدها و ارائه پایاننامه به ارزش 6 واحد، فارغ التحصیل میشوند. در مورخ 21/7/1372 امتحان جامع علوم پایه دندانپزشکی و داروسازی تصویب شد و از آن زمان به بعد لازم الاجرا گردیده است. رشتههای وابسته به دندانپزشکی، دوره دو ساله (کاردانی) بهداشت دهان و دندان (پرستاری دندانپزشکی) و تکنسین ساخت پروتز دندانی میباشد. ادامه تحصیل و دریافت درجه تخصصی پس از فارغ التحصیل شدن در رشته دندانپزشکی عمومی در 10 رشته (ارتودنسی، اطفال، اندودنتیکس، پاتولوژی، پروتز، پریودنتیکس، ترمیمی، تشخیص بیماریهای دهان، جراحی دهان و فک و صورت و رادیولوژی دهان) در داخل کشور امکان پذیر است.
پس از گذراندن شش سال دوره عمومی دندانپزشکی و ارائه پایان نامه، فارغ ا لتحصیل شده و با مدرک دکترای دندانپزشکی کلیه خدمات عمومی دندانپزشکی را ارائه می نماید. از جمله انواع تر میم های دندانی، روت کانال تراپی، ارتودنسی های ثابت و متحرک، درمان بیماریهای دهان و دندانها، ساخت انواع پروتز های دندانی، جراحیهای دهان و دندانها، تشخیص و درمان بیماریها.
رشته های تخصصی د ندانپزشکی
ا ندونتیکس (تخصص درمان ریشه دندان)
تخصصی از دندانپزشکی است که علوم پایه و کلینیکی آن شامل تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریها و صدمات پالپ و بافتهای اطراف ریشه مرتبط با پالپ می باشد. درمان پالپ دندان با نامهای روت کانال، اندو، عصب کشی و ; شناخته می شود که این معمولترین درمانی است که توسط متخصصین این رشته انجام می شود. بیان اینکه استخوانهای سروصورت. مسئولیت اصلی ارتودنیست، تشخیص، پیشگیری، تفسیر ودرمان انواع جفت شدن غلط دندانها و تغییرات بافتهای مجاور آنها می باشد.
دندانپزشکی کودکان
یک تخصص دندانپزشکی است که محدوده آن را سن فرد تعیین می کند. پیشگیری و درمان بیماریهای دهان و دندان از دوران نوز ادی و کودکی تا بلوغ به عهده متخصص این رشته است. کودکان نیازمند مراقبتهای ویژه سلامتی نیز توسط متخصص این رشته درمان می شوند. همچنین دندانهای شیری، عادت مکیدن انگشت و پستانک، سیلانت (مواد مسدود کننده شیارهای دندان (،فضا نگهدار و روکش دندان شیری(ssc) جزو این بخش است.
پریودنتیکس (تخصص بیماریهای لثه و بافتهای نگه دارنده دندان)
این تخصص به پیشگیری و درمان بیماریهای بافتهای حمایت کننده مجاور دندانها و حفظ سلامت، عملکرد و زیبایی این ساختارها (لثه، استخوان فک و ;) می پردازد. مراقبتهای لازم بعد از جراحی لثه و کشیدن دندان ، پریودنتیت( پیوره)،لثه ساز، ژنژ یو یت (آماس لثه) و جرم گیری و همچنین بیماریهای لثه در اینتخصص دنبال می شود.
پرستود نتیکس ( تخصص پروتز های دندانی )
شاخه ای از دندانپزشکی است که به بازسازی و حفظ عملکرد دهان، راحتی، سلامتی و زیبایی بیمار می پردازد. بازسازی و ترمیم دندانهای طبیعی ویا جایگزینی دندانها و بافتهای فکی- صورتی از دست رفته با جایگزینی مصنوعی، در حیطه عملکرد این رشته است. این تخصص در دو بخش پروتز ثابت و پروتز متحرک است.
دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
تخصصی در دندانپزشکی است که به امر ترمیم و باز سازی دندانهای طبیعی و تامین زیبایی ظاهری دندانهای فرد می پردازد. ارتودنسی، انواع ترمیم های دندانی ، ترمیم همرنگ دندان ، سفید کردن دندانهای زنده ، آمالگام و بعضی تصورات غلط در مورد آما لگام در این تخصص انجام می شود.
دندانی احتیاج به معالجه ریشه دارد ویا به اصطلاح عامیانه عصب کشی یا عصب کشی شود در بسیاری از بیماران ایجاد هراس و اضطراب می کند و اغلب ترس آنها ناشی از مطالب نا درستی است که در این زمینه شنیده اند. بسیاری از بیمارانی که جهت خلاصی از درد فورا اقدام به کشیدن آن نموده اند، بعدا پشیمان شده و آروز می کنند که ای کاش با معالجه ریشه، دندان را نجات داده بودند. خصوصا آنهایی که جهت جایگزینی آن دندا نها با پروتز های ثابت از هزینه گران این خدمات آگاهی می یابند.
پا تولوژی فک و دهان و صورت (آسیب شناسی)
علمی است که علت، ویژگیها، نحوه عملکرد و تاثیری بیماریهای مرتبط با ناحیه فک و دهان و صورت را کشف و بررسی می نماید. کار در این رشته شامل تحقیق و تشخیص بیماریها با استفاده از معاینات کلینیکی، رادیو گرافی، میکرو سکوپی، بیوشیمیایی و; می باشد.
رادیو لوژی فک و دهان و صورت
تخصصی از دندانپزشکی است که با تهیه و تفسیر تصاویر و اطلاعات با استفاده از اشعه های تابان به تشخیص و کنترل بیماریها و نا هنجاریهای فک و دهان و صورت می پردازد.
جراحی فک و دهان و صورت
تخصصی در دندانپزشکی است که شامل تشخیص، جراحی و درمانهای کمکی بیماریها، صدمات و نقایص عملکردی و زیبایی بافتهای نرم و سخت ناحیه دهان و فک و صورت می باشد.
اردتونتیکس (متخصص ارتونسی)
این تخصص بخشی از دندانپزشکی است که در این ارتباط با کنترل، هدایت و تصحیح بافتهای دهانی صورتی در حال رویش یا بالغ می باشد مثل وضعیتهایی که نیاز به جابجایی دندانها دارد، تصحیح روابط نا مناسب فکی و دندانی، تنظیم و تصحیح روابط بین و دندانها و ;
تربیت و سن تقریبی رویش دندانها
سن رویش دندان در کودکان، متفاوت می باشد بطوریکه گاهی ممکن است نوزادی با یک دندان متولد شود یا اینکه تا سن 14- 13 ما هگی به تعویق بیفتد اما بطور تقریبی میتوان آنرا بدینگونه بیان نمود:
به تربیت، دندانهای پیش (ثنایا)، پیش های طرفی ،(ثنا یای طرفی) آسیاب های کوچک ، نیش، آسیاب های بزرگ.
در فک پایین: پیشن در 8-7 ماهگی، پیشن طرفی در 13ماهگی، آسیای کوچک در 16ماهگی، نیش در 22 ماهگی و آسیای بزرگ در 30- 27 ماهگی جوانه می زنند.
در فک بالا:پیشن در 10- 9 ماهگی، پیشن طرفی در 11ماهگی، آسیای کوچک در 16ماهگی، نیش در 20- 19 ماهگی و آسیاس بزرگ در 30- 29 ماهگی جوانه می زنند.
*در دندانهای شیری، نحو ریشه تقریبا 18ماه پس از جوانه زدن، تکمیل میگردد.
*دیر یا زود ظاهر شدن دندان، دلیلی بر رشد بموقع یا عقب افتادن کودک نمی باشد.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه :
همانطور که در قسمتهای قبل اشاره شد، عدم تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی، دانشجو را از مقولات علمی دور میکند و صرفا به او توانایی انجام کارهای عملی این رشته را میدهد.
هرآنچه که یک دانشآموز در درس زیستشناسی دوره دبیرستان خود فرا میگیرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد بخصوص دو بخش فیزیولوژی و آسیبشناسی که دانشجویان دندانپزشکی در دو سال اول تحصیل خود با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه میکنند. همچنین دانشجوی این رشته باید از دستهایی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان نیاز به دستهایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام داد.
برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و قابلیت انجام کارهای بسیار دقیق علمی، عملی، کلینیکی برای داوطلبان این رشته بسیار ضروری است. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از خلاقیت و دید هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی این رشته و انجام مهارتهای لازم در پیاده کردن آموختههای آن، کمک بسیار میکند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:
امکان ادامه تحصیل فوق دکترا در رشتههای مختلف دندانپزشکی در ایران وجود دارد.
تعداد وعناوین واحدهای اصلی و اختصاصی:
طول دوره دندانپزشکی پنج سال است و درسهای آن در سه بخش : عمومی ، پایه و اختصاصی برنامهریزی شده است که از لحاظ نحوه تعلیم و تدریس، به درسهای نظری ، عملی – نظری، عملی تقسیم میشود.
این دوره شامل دو مرحله است:
مرحله اول (5/1 سال) : در این مرحله دانشجویان درسهای نظری و عملی علوم پایه و عمومی را در دانشگاه (کلاس و آزمایشگاه) میگذرانند.
مرحله دوم (5/3 سال) : در این مرحله دانشجویان درسهای تخصصی را در دانشگاه (کلاس و بخشهای کلینیکی) فرا میگیرند و به منظور برخورداری از کارایی آموزشی- درمانی، بیشتر این دوره تحصیلی را در بخشهای کلینیکی دانشکده و بیمارستانهای وابسته به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی میپردازند؛ لازم به تذکر است که گذراندن درسهای پایه برای ورود به دوره کلینیکی (مرحله دوم) ضروری است.
نظام آموزشی مطابق آییننامه مصوب شورای عالی برنامهریزی است و هر واحد درس نظری 17 ساعت و هر واحد درس عملی 34 ساعت است. کل واحدهای درسی این دوره 203 واحد است.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/3/1 2:46 صبح
مقاله بصیرت در مدیریت آموزشی آموزشی تحت فایل ورد (word) دارای 18 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله بصیرت در مدیریت آموزشی آموزشی تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بصیرت در مدیریت آموزشی آموزشی تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله بصیرت در مدیریت آموزشی آموزشی تحت فایل ورد (word) :
بصیرت در مدیریت آموزشی آموزشی
1- بصیرت قانونی : مدیران آموزشی ، دانش آموزان ، معلمان و کارکنان باید قوانین و مقررات را خوب بدانند .
2- بصیرت مهارتی : مهارت هایی که به اندازه ی کافی تمرین نشده اند به زودی فراموش می شوند و در نتیجه منجر به تخصصزدایی می گردند . بنابراین باید در برنامه ی درسی مهارت هایی آموخته شود که عمیقاً دانش آموز با تفکر انتقادی ، حل مسأله ، قدرت تصمیم گیری ، چگونگی
ارتباط مؤثرمهارتهای بین فردی ، شیوه ی خود مدیریتی ، همدردی با دیگران ، چگونگی مقابله با مسائل عاطفی و انواع استرس و چگونگی برنامه ریزی شغلی آشنا و نهادینه گردد
3- بصیرت پژوهش : آموزش در بستر پژوهش بسیار مفید است . پژوهش به طور جدی در مدرسه شروع شود و تا زمانی که دانش آموز به دانشگاه می رود یا وارد بازار کار می شود باید حلاوت آن را بچشد . در این فرایند برای دانش آموزان فرصتی فراهم شود تا به کمک معلمان با فرایند پژوهش آشنا شوند.4- بصیرت تکنولوژی : لازم است فاصله ی بین کلاس درس و دنیای واقعی کم شود . مانند آشنا کردن دانش آموزان با کامپیوترو اینترنت و;
5- بصیرت تشکیل سمینارها جهت آگاهی فردی : با منابع و سرچشمه های علمی ،کتابخانه ، مراکز یاددهی و یادگیری و مشاوره و غیره آشنا شوند.
6- بصیرت یادگیری در دنیای واقعی زندگی : تلاش شود بین مفاهیم تدریس و دنیای وا
قعی یک پل زده شود و این باید بخشی از برنامه ی درسی باشد .7- بصیرت در امر کیفیت تدریس : تشویق مهارتهای کار گروهی ، تشخیص حل مسأله ، ایجاد مهارتهای خلاقیتی ، انتقادی ، خود آغازگری ، خود قضاوتی و خود رهبری در امر تدریس .8- بصیرت چگونگی کاربست وسیع منابع یادگیری : دانش آموزان را به چگونگی استفاده از منابع اطلاعاتی و علمی آشنا سازند.( خورشیدی -1382)
روش کار
* مدیران آموزشگاهی می توانند از طریق تقسیم کار برای هر یک از معلمان ، کارکنان ، دانش آموزان و اولیاء آن ها ، توجه به تفاوت های فردی و پیش بینی کلاس های ضمن خدمت ، برنامه ریزی جلسات انجمن اولیا و مربیان ، شناسنامه ی عملکردی تشکیل داده و زمینه و مسیر مشخص آموزشگاه خود را برای صعود از نردبان ترقی با توجه به اهداف و رفتار مطلوب ترسیم کند .
* نخستین گام اساسی پیش از دست زدن به دگر گونی های ساختاری توجه به سه پرسش است از جمله: 1- هم اکنون در کجا قرار داریم ؟2- درکجا می خواهیم باشیم؟3- بهترین راه برای رسیدن به جایی که می خواهیم باشیم چیست؟ ( طوسی-1383)
* باتوجه به اصل “یک دست صدا ندارد” و “چند مغز بهتر از یک مغز است”، زمینه ی عملی مشارکت برای همه ی ذی نفعان فراهم شود. مشارکت افراد در تصمیم گیری و اجرای آن احساس تعلق و وفاداری آنان به سازمان را موجب خواهد شد بنابراین باید بستر مناس
ب جلب مشارکت فراهم آید. (ابیلی-1382)
* استفاده از انجمن اولیاء و مربیان مدرسه در شناسایی ، ترغیب و سازمان دهی توانایی های والدین نقش مؤثری می تواند داشته باشد . به همین جهت نیازهای مدرسه را در چند مقوله می توان به نیازهای مادی و اقتصادی ، نیاز به برقراری ارتباط با سازمان ها ونهادهای دیگر و نیازهای فرهنگی و آموزشی طبقه بندی کرد و باتوجه به نیازها از والدین استفاده کرد زیرا فلسفه وجودی انجمن در مدارس ، هم اندیشی و همکاری برای دست یابی به اهدف تربیتی است . ( استادان آموزش خانواده -1382).
* ایجاد انگیزه و تشویق در کارکنان و دانش آموزان : در یک سازمان پیشرو و خلاق ،خلاقیت و ابتکار، مورد تشویق قرار میگیرد و با ایجاد محیطی آرام و
مفرح به ظهور خلاقیت های فردی و گروهی کمک می شود. تشویق کار در تیم های کاری سرشار از اعتماد متقابل و پذیرای نوآوری از مزیت های مهم این سازمان است.
* باید فرصت نقد روشها و راهحلها برای همه فراهم باشد تا در تلاقی برخورد اندیشه ها و راهحلهای مختلف امکان بهرهگیری از بهترین روش باشد.
* آموزشهای مبتنی بر آینده نگری، ضرورتی اجتناب پذیر است . این آموزشها به افراد کمک خواهد کرد تا هرموفقیتی، ایستگاهی برای موفقیت بعدی و سکوی پرتاب به سطح بالاتر باشد. بدین ترتیب در مدارس باید تلاش کنند که به دانش آموزان تفهیم شود که مطالعه و استفاده از منابع ، اساسیترین نیازهای انسان برای ادامه ی زندگی است و توجه به این موضوع که دنیا دائماً در حال تغییر است و لازمه ی حرکت با زمان و به روز بودن ،برقراری ارتباط با جهان از طریق مطالعه و تحقیق است.(نیرومند -1384)
* ایجاد امکانات و فضای آموزشی سالم، استفاده از تکنولوژی و اینترنت، آشنایی با شیوه های جدید تدریس برای معلمان .
* ضروت روانشناسی کار برای مدیران :شناخت مدیر نسبت به خود و بهکارگیری مهارت های شناختی ،عاطفی ، رفتاری مناسب برای کار با نیروی انسانی لازم است.
* نظارت و راهنمایی و ارزشیابی : هدف از ارزشیابی عملکرد کارکنان ،نه تنبیه ان ها بلکه افزایش کارایی آنان بوده است. در رویکرد سنتی هر تقصیر با تنبیه مواجه است اما در سازمانهای موفق عملکرد با ماهیتی غیرتنبیهی اعمال می شود و کارکنا
ن مسئولیت شخصی رفتار و تعهد خود نسبت به عملکرد رضایت بخش را شرط استمرار اشتغال خود تلقی می کنند.(خورشیدی)
شرایط اجتماعی در گذشته وحال محتاج مدیریت آموزشی بوده وخواهد بود .کسی می تواند مدیر باشد که بتواند با استفاده از ابزارهای موجود اعم از سخت افزار ونرم افزار مجموعه ای را به اهداف از قبل تعیین شده خود برساند مدیر برای اینکه موفق شود و به اهداف خود برسد، با ید برنامه ریزی داشته باشد زیرا کسی که بدون برنامه فعالیت خودراشروع
کند قطعا موفق نخواهد شد.پس برای اینکه برنامه ریزی باموفقت انجام شود .مدیر باید دارای بینش ودرک لازم ازمحیط درون وبیرون خود داشته باشد. دوراندیشی وهمچنین آینده نگری مدیربه پیشبرد اهداف سازمان،موسسه،شرکت،خانواده؛و;.خواهد انجامید.مدیریت آموزشی کردن مدیر یعنی اینکه با درایت خود ازدیگران کاربکشد.مدیر می تواند با بیان کردن اهداف خود دیگران را برای کمک به خود ترغیب کند .فقدان مدیریت آموزشی؛ موجب ناهماهنگی ، انحراف از هدف؛ اتلاف وقت وانرژی می شود
هدفهای لفظی وواقعی
عبارات واظهاراتی که چیستی هدفها رابیان می کنند،هدفهای لفظی نامیده می شود.نتایجی که رفتار، عملا در جهت آنها هدایت میشود،هدفهای واقعی را تشکیل می دهند
تصمیم گیری ومدیریت آموزشی
تصمیم گیری چهارچوبی برای عملکرد کارکنان سازمانی فرا هم می سازد.ازاینرو نقشی پر اهمیت درمدیریت آموزشی ایفا می کند .همین نقش مهم موجب شده که برخی مراجع صاحب نظر ،درواپسین تحلیل ، برای مدیریت آموزشی فقط یک کار کرد قائل شوند وآن تصمیم گیری است.
سایمون (1965) تصمیم گیری را با مدیریت آموزشی مترادف می داند .منظور ازتصمیم گیری تحت تاثیر قراردادن رفتار وعملکرد افرادی است که اجرای عملیات سازمان را برعهده دارند . گریفیث(1959) تصمیم گیری را قلب سازمان ومدیریت آموزشی می داند .و معتقد است که تمام کارکردها ی مدیریت آموزشی وابعاد سازمان رامی ت
وان برحسب فراگرد تصمیم گیری توضیح داد.
شرایط تصمیم گیری
تصمیم گیری در زمان حال صورت میگیرد واقدام وعمل براساس آن به منظور رسیدن به هدفی درآینده است.
شرایط تصمیم گیری ، با توجه به قابلیت پیش بینی نتایج ، دارای سه حالت است : اطمینان قطعی ، ریسک ، عدم اطمینان (استونر،1982)
درشرایط اطمینان قطعی ، تصمیم گیرنده ازآنچه د
ر آینده پیش خواهد آمد مطلع است درشرایط ریسک، قابلیت پیش بینی کمتر است زیرا اطلا عات کاملی در دست نیست ولی تصمیم گیری می داند احتمال نتایج چیست در شرایط عدم اطمینان ، چون اطلاعات درآنچه پیش خواهد آمد در دست نیست تصمیم گیری حتی با احتمال نیز ممکن نیست .
وی ژگی های هدف
هدف به عنوان اصلی ترین رکن برنامه ریزی ،نقش هدایت وراهبری کلیه تلاشهای فرد وسازمان رابه صورت نقطه محوری برعهده دارد.واما خصوصیات هدف:
1) عالی بودن هدف
2) واقع بینانه وقابل حصول بودن هدف
3) صراحت وروشنی داشتن هدف
هرچقدرهدفها عالی تر باشند، انگیزه های افراد فزونی می یابد وتلاش وکوشش بیشتری برای دست یابی به ان اهداف می کنند،
حضرت علی (ع : هرکس هدفش بزرگ و مشکل باشد، تلاش وکوشش او بیشترخواهد بود.
واقع بینی درتعیین هدف بدین معنا است که تعیین اهداف باید با توجه به توانا ئیها وامکانات موجود باشد.
شاید یکی ازرایج ترین ضعف اهداف سازما
نی این باشد که با عباراتی خیلی کلی بیان می شود. تعیین اهداف به صورت مبهم وغیر روشن، نه تنها درمدیران واعضای سازمان انگیزه ای برای بدست آوردن ان ایجاد نمی کند وبه تحققآن کمک نمی نمائید؛بلکه سازمان دررسیدن به اهداف خود با مشکل روبرو میکند.
اهمیت هدفها
هدفها نه فقط جهت وغایت رفتاررا معین می کنند، بلکه درصورت جذاب بودن،انگیزهای تحقق خود رانیز درافراد به وجود می اورند.
ملاک های تعیین هدف
1) هدفها باید سنجش پذیر باشند: یعنی اینکه بتوان پیشرفت کار را درجهت رسیدن به هدف را اندازه گیری کرد.کمیت ،کیفیت،زمان وهزینه را بتوان محاسبه کرد.
2) هدفها باید تحقق پذیر باشند: یعنی هدفها باید درمدت زمان معینی قابل وصول باشند.
3) هدفها باید همخوانی وتوافق داشته باشند:یعنی، هدفها نباید متضاد یا متناقض باشند. تضاد وتناقض هنگامی بوجود می آید که هدفها دقیقا برحسب کمیت ، کیفیت،وزمان وهزینه تعریف نشده باشند.
4) هدفها باید پذیرفتنی باشند: یعنی هدفها تعیین شده توسط مدیران توسط کارکنان پذیرفت شود تا بتوان با فعالیت انها سازمان به اهداف خود برسد.
تعا ریف مختلف تصمیم گیری
تصمیم گیری فرایند شناسایی وگزینش یک روند کار برای حل یک مسئله مشخص است.
2) تصمیم گیری به معنای برگزیدن یک راه کنش ، از میان راه حلها است
تصمیم گیری فرایندی است که طی ان گزینش بهترین راه حل ، صورت می گیرد .
اهمیت تصمیم گیری : تصمیم گیری اصل واساس وظایف مدیر راتشکیل می دهد؛ چرا که هدف گذاری ،سیاستگذاری، تعیین استراتژی، تعیین قوانین و.. کنترل وارزیابی عملکرد آنها را از وظایف مدیربه شمار اوریم ، لازمه همه اینها تص
میم گیری است .
برخی ازصاحب نظران ، کیفیت مدیریت آموزشی را تابع کیفیت تصمیم گیری می دانند
ویژگی های تصمیم گیری موثر
دارا بودن اطلاعات کافی؛ اطلاعات از اصلی ترین عناصر تصمیم گیری خوب وموثر است ؛ زیرا همه مدیران وخط مشی گذاران ،هنگام اخذ
تصمیم نیاز به اطلاعات دارند تا بتوانند پیش بینی لازم را در باره رویداد های آتی به عمل آورند.
حضرت امام صادق : به هنگام هرامری (تصمیم) توفق کن؛ تا ورودی را از خروجی آن شناسایی نمائی ؛ قبل ازاینکه درآن تصمیم واقع گردی وپشیمان شوی
آینده نگری وعاقبت اندیشی : تصمیم گیری موثر این است که تصمیم با تدبیروعاقبت اندیشی توام باشد؛ بدین معنا که اخذ تصمیم بدون اندیشه؛ درسرانجام آن نمی تواند به صورت یک تصمیم خوب ؛ بخردانه وموثر باشد.
قاطعیت درتصمیم گیری :یکی ازویژگیهای تصمیم گیری موثر و موفقیت آمیز ،قاطعیت وثبات درتصمیم گیری است. تصمیم آنگاه کارا خواهد بود که از درجه قاطعیت وثبات لازم برخوردار باشد .هنگامی که همه زوایای یک مسئله سنجیده شد وجوانب مختلف آن مورد بررسی دقیق قرارگرفت ؛ تردید ودودلی جایی ندارد ولازم است که نسبت به اتخاذ تصمیم واجرای آن اقدام قاطع انجام گیرد.البته قاطعیت به معنی دقت نکردن دراتخاذ تصمیم ؛ بررسی نکردن جوانب مختلف مسئله ؛ تصمیم گیری عجولانه ؛ استبداد، برخورد خشن وعدم انعطاف درتصمیم نیست، بلکه قاطعیت بدین معنی است که وقتی اطلاعات لازم درم
ورد یک مسئله جمع آوری شد ؛ نظرات وپیشنهادات مختلف به دست آمد؛ بهترین راه حل مشخص شد وزمینه اجرای عمل فراهم بود ، باید با قاطعیت کامل وثبات لازم ، تصمیم مناسب اتخاذ شود وباجدیت به مرحله اجرا درآید.
عقلانیت درتصمیم گیری: تصمیم گیری به عنوان فراکردی منطقی وعقلانی ، براین پیش فرض استوار است که رویدادهای جهان از نظم وترتیب برخوردار بوده وروابط علت ومعلولی برآنها حاکم است . درک وشناخت این روابط ،م
ارا در رویارویی با آنها ،ازقدرت وکنترل افزونتری برخوردارمی سازد ورفتار ما را نظم وترتیب می دهد. مع هذا ، همه مدیران دربرخوردبا وضعیتهای مشکل ، ازشیوه عقلانی ومنظم پیروی نمی کند.برخی به شیوه سنتی متوسل می شوند. برخی به افراد خبره یا مقامات ما فوق متوسل می شوند وبرخی نیزبه اولین راه حلی که به نظرشان می رسد؛ عمل می کنند.
پیشینه تفکر در زمینه مدیریت آموزشی
عمل مدیریت آموزشی به قدمت تاریخ بشری است. اداره کردن وهماهنگ سازی منابع انسانی ومادی تقریبا ازابتدای تاریخ مورد توجه انسان بوده است .انسانها ؛ برای تحقق هدفهای مشترک ،ابتدا درخانواده ها،سپس درقبایل وسایر واحدها ی اجتماعی وسیاسی به یکدیگر پیوستند.بنابر این از زمانی که انسان به اهمیت همکاری پی برد وبرای نیل به هدفهای مشترک با دیگران به اشتراک مساعی پرداخت تا زمانی که مدیریت آموزشی به عنوان وسیله نیل به این هدفها شناخته شد ، مدت زمان درازی طول کشید،ولی وقتی که نیاز به مدیریت آموزشی محسوس شد، به سرعت رونق وتوسعه یافت. تقریبا از اوایل قرن بیستم ، به تدریج مدیریت آموزشی به عنوان رشته علمی یک دانشگاهی در آمده است.
میان سومری ها، مصریان، چینی ها ، وایرانیان باستان ، مدیریت آموزشی رایج بوده است ودرآثار کتبی باقیمانده از آنان به مفاهیم مدیریت آموزشی ازقبیل برنامه ریزی ، تقسیم کار، کنترل، ورهبری اشاره شده است.
رهبری در مدیریت آموزشی
منظور ازرهبری درمدیریت آموزشی فراگرد اثر گذاری ونفوذ دررفتار اعضای سازمان برای یاری وهدایت آنها در ایفای وظایف سازمانی است . مدیر درمقام رهبری به زیردستان می پردازد، با آنها ارتباط متقابل برقرار می کند، انگیزه کار وفعالیتدرآنها به وجود می آورد ، به حل مشکلات و کشمکشهای آنها می پردازد، وبه اقتضا ، تغییراتی در شرایط کار پدید می آورد. همه این کوششها به این منظور است که نیازها و هدفهای سازمان واعضای سازمان ، تواما تحقق پیدا کنند. بنابر این، نفش رهبری درمدیریت آموزشی حایز اهمیت وقابل بحث است .
مهارت مدیریت آموزشی
مهارت مدیریت آموزشی به مهارتهای گفته می شود که بوسیله آن شخص دروجود خود امکان به حرکت درآوردن اجزای یک مجموعه را برای حرکتی متناسب همه اجزا به سوی اهداف تعیین شده فراهم می آورد مهارت های مدیریت آموزشیی تابع سلیقه ها ویا رفتارهایی که عادات افراد آنها را تعریف نموده نیستند. مهارت مدیریت آموزشیی ازسرچشمه علم ودانایی نشات گرفته وهمگان به خوبی می دانند که مدیریت آموزشی یک علم است. واین علم ازیک منطق وسیستم تبعیت میکند که رفتارهای مدیر تابع آن سیستم است و بالعکس .اعتماد به نفس ، احتیاط عقلانی ، هد فمند بودن وجسارت تصمیم گیری وتصمیم سازی ازجمله مسائلی است که می تواند مهارت های مدیریت آموزشیی را به بلوغ برساند.
تعیین اهداف وبرنامه ریزی
برنامه ریزی عبارت است از فراگرد تعیین وتعریف اهداف سازمان وتدارک دقیق وپیشاپیش اقدامات و وسایلی که تحقق اهداف را میسر می سازند.اقدامات و وسایل مورد نیاز عبارتند از: پیش بینی روشها، زمان ومکان، منابع و افراد، برنامه یا طرح ، حاصل نهایی فعالیت برنامه ریزی است. برنامه ریزی به کار مدیران وغیر مدیران جهت می دهد وتوجه آنان رابراهداف سازمان متمرکز میسازد. وقتی که همه بدانند کجا می روند وبرای رسید
ن به مقصد ، هریک چه کمکی باید بکنند ، هماهنگی و همکاری جمعی بیشتری بوجود میآید . برنامه ریزی موجب می شود که فعالیتهای تکراری وبی ثمروبیراهه کاهش یابد .بطور کلی، برنامه ریزی ، عملیات سازمانی را پیش نگری وبراهدا
ف سازمان متمرکز ساخته عمل نظارت وکنترل را نیز تسهیل میکند
برخی صاحب نظران مدیریت آموزشی تعیین اهداف را مقدم بر برنامه ریزی می دانند
فراگرد برنامه ریزی
1) تعیین اهداف واولویت آنها
2) هدف گذاری بررسی وپیش بینی منابع وامکاناتی که به تحقق هدفها کمک می کند
3) پیش نگری تشخیص فعالیتها واقداماتی که برای تحقق هدفها ضرورت دارند
4) تعیین خط و مشی ها و روشها و ملاکهای عملیات
نتیجه نهائی برنامه ریزی .، تهیه کلی برنامه است که سازمان را درجهت هدفهای از پیش تعیین شده هدایت می کند .فعالیت تصمیم گیری درتمام مراحل برنامه ریزی نافذ است. وحضور موثری دارد
مباحث ویژه در برنامه ریزی
هدف گذاری : اولین مسئله مهم وحیاتی در فرآیند برنامه ریزی ، تعیین هدف یا اهداف است ؛ هدف رکن اصلی برنامه ریزی است وتمامی برنامه ها برای دستیابی به آن طراحی واجرا می شوند وتمامی کارها و وظایف مدیران – مثل برنامه ریزی ، سازماندهی ، تصمیم گیری وکنترل – به منظوردست یابی به آن اهداف است.
اهداف دقیقا مشخص می کنند که سازمان به کجا می خواهد برود وچه چیزی راباید بدست آورد. همچنین اهداف به مدیران این امکان رامی دهند که برنامه هایی را طراحی کنند که رسالت رابه واقعیت تبدیل کنند.
اگر هدف های سازمان مشخص نباشد ، مسیر حرکت سازمان روشن نخواهد شد؛ و وقتی مسیر حرکت سازمان وجهت فعالیتهای آن مشخص نباشد ، ابهام و سردرگمی ، سازمان را فرا می گیرد وکارکنان سازمان دچار بلا تکلیفی خواهد شد ؛ واین باعث کاهش میزان موفقیت وکارایی لازم خواهد شد
حضرت علی علیه السلام: برنامه ریزی خو
ب به همراه امکانات به مقدار نیاز ، کار سازتر از امکانات زیاد به همراه اسراف می باشد. و همچنین ظرافت ودقت دربرنامه ریزی ، بهتر از امکانات وابزار است. – بحارالا نوارو غررالحکم.
ایمنی از ندامت وپشیمانی:هرفرد یا سازمانی که بدون تفکر درابعاد مختلف فعالیت های خود ، خویش را مشغول انجام کاری نماید ، بی گمان دچار سردرگمی می شود و درصد خطا واشتباه او زیاد می شود وچنیین کاری ، موجب پشیمانی وندامت خو
اهد بود.
حضرت علی علیه السلام: برنامه ریزی قبل کار، تورا ازپشیمانی درامان نگه میدارد.
تعریف برنامه ریزی
برنامه ریزی فراگردی ا ست مداوم، حساب شده ومنطقی، جهت دار ودور نگر ، به منظور ارشاد وهدایت فعالیتهای جمعی برای رسیدن به هدف مطلوب.
مفهوم دورنگری وهدف گیری در برنامه ریزی
برنامه ریزی فعالیتی است جهت دارو دورنگر، بدین جهت بسته به چگونگی انتخاب هدف ، ممکن است فعا لیتی باشد آینده نگر، آینده ساز، یا آینده گزین
اگر هدف برنامه یزی فقط پیش بینی آینده باشد .فعالیت آینده نگر است
اگرهرف برنامه ریزی ساختن وشکل دادن به آینده باشد .فعالیت آینده ساز است.
اگرهدف برنامه ریزی انتخاب کردن بین اشکال مختلف آینده باشدو فعالیت آینده گزین است
مفهوم تفکر وعقلانیت دربرنامه ریزی
برنامه ریزی ،فعالیتی است حساب شده ومنطقی ، یعنی با ید متکی به اطلاعات دقیق و صحیح با شد نیازها وانتظارات را تشخیص دهد، محدودیتها، تنگناها، موانع، وهمچنین منابع موجود ومحتمل را محاسبه وپیش بینی کند ، از مقایسه محدودیتها ومنابع ، حوزه امکانات راتعیین کند، وطرحهای واقع بینانه لازم را برای تحقق مقصود تنظیم وارائه کند.
برنامه ریزی جامع
درسال های اخیر توجه نسبت به برنامه ریزی جامع یا استرتژیک به طور روز افزون افزایش یافته وتنها راه اثر بخشی وکارآمدی مدیران ، دربهره گیری از این شیوه برنامه ریزی جست وجو شده است .اندیشمندان مدیریت آموزشی هرکدام تعریفی خاص از این نوع برنامه ریزی ارائه داده اند . همه تعریف ها با توجه به امکانات ومحدودیتهای درونی
وبیرونی ، برنامه ریزی استراتژیک فرایندی است درجهت تجهیز منابع سازمان و وحدت بخشیدن به تلاشهای آن برای نیل به اهداف و رسالت بلند مدت.
برخی خصوصیات برنامه ریزی استراتژیک
1) برنامه ریزی جامع ، انعکاس از ارزش های حاکم برجامعه است .جهان بینی ها ، اعتقادها، وسنت های جامعه در برنامه ریزی منعکس می شود
2) برنامه جامع با مطرح ساختن اهداف بلند مدت وتبیین رسالت های سازمان، مدیران رادرانجام فعالیت هایشان هم جهت وهماهنگ می سازد
3) برنامه ریزی جامع دارای دید دراز مدت است وافق های دورتررا درسازمان مطرح می سازد ومی کوشد موقعیت سازمان را در بلند مدت ترسیم کند.
اهمیت وضرورت برنامه ریزی جامع درسازمان
برنامه ریزی جامع به مدیر کمک می کند تا ازسازمان وهدف های آن تصویری روشن به دست دهد وفعالیت های سازمان رادرلوای یک استراتژی واحد هماهنگ سازد . یکی از دلایل روی آوردن به برنامه ریزی جامع ، تحولات ودگرگونی های محیط امروز سازمان هاست. شاید در گذشته تغییرات به شتاب وگستردگی امروز نبود ومدیران می توانستند اهداف آینده را براساس گذشته تنظیم کنند.اما مدیران امروز باید استرتژی آینده سازمان را طو
ری تنظیم کنند که با موقعیت ها و شرایط آینده متناسب باشند.
پیش نگری :برنامه سازمانی با آینده سروکار دارند. با وجود اینکه وقت مدیران بیشترصرف فعالیت های روزمره می شود ، پیش بینی وتدارک جریان آینده کارسازمان ازاهم وظایف آنهاست .
تعریف پیش نگری:پیش نگری عبارت است از ف
راگرد استفاده از اطلاعات گذشته وحال برای تخمین شرایط ورویدادهای آینده .پیش نگری تصوری از آینده برای برنامه ریز به وجود می آورد.مثلا اگر سازمان ما یک دانشگاه است یکی ازجوانب پیش نگری درآن ، تخمین تعداد پذیرفته شدگان رشته های مختلف درسال آینده است تا براساس آن بتواند امکانات ومنابع مادی ، مالی وانسانی لازم برای ارائه خدمات آموزش وپژوهشی را مشخص کند
روشها وفنون پیش نگری:روشهای پیش بینی به ساده و تخصصی تقسیم می شوند و هر یک اطلاعات خاص خود رامی طلبند .ساده ترین روش حدس وگمان یعنی تخمین ساده رویدادها ی آتی برمبنای شواهد و اطلاعات موجود درباره فعالیتهای سازمان است. این روش درسازمانهایی که دامنه فعالیت آنها نسبتا پایدار و روند تغییرات آنها مشخص است ، قابل استفاده است. درشرایط پیچیده تر یا درسازمانهای بزرگ، از روش ریاضی ، مدلهای اقتصادی و زمینه یابی استفاده می کنند.
سیمای مدیران در آیینه نهج البلاغه
درجهان متحول ومتغیر کنونی حیات ملت ها ، بدون اتکا به سلاح تخصص ودر راس آن “مدیریت آموزشی صحیح ومدرن“
امکان پذیر نیست .به نظرمی رسد مساله نخست انسان امروز دراین جهان متحول توسعه پایدار وهمه جانبه و رها ساختن گربیان جهل وفقر آموزشی وتربیتی است. بدیهی است رهایی از مشکلات ودست یابی به سطح قابل قبولی از پیشرفت ، امکان پذیر نیست مگر با اندیشه ، تفکرومدیریت آموزشی صحیح درروابط انسانی درواقع بدون مدیریت آموزشی صحیح وسرمایه گذاری کافی درآن هرگونه تلاشی بیهوده خواهد بود .
حضرت علی علیه السلام : تدبیر وم
دیریت آموزشی خوب سرمایه اندک را افزون می کند ، اما تدبیر ومدیریت آموزشی سوء سرمایه انبوه را نابود می سازد[ حال چه سرمایه مادی باشد چه سرمایه انسانی ] وبازمی فرماید : رجعت وقهقرایی چهار علت دارد که مهمترین آن عدم مدیریت آموزشی صحیح است
کلمات کلیدی :