ارسالکننده : علی در : 95/2/27 2:12 عصر
مقاله بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران تحت فایل ورد (word) دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران تحت فایل ورد (word) :
بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران
چکیده
جریان سرمایه در دهه آخر قرن بیستم یکی از عوامل اساسی ادغام گستره اقتصاد جهانی بود.در همین راستا، بسیاری از کشورهای در حال توسعه سیاستهایی را اتخاذ کرده اند که بتوانند این سرمایه های مستقیم خارجی را جذب کنند. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله اثرات نرخ ارز ، جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و برخی عوامل دیگر بر شاخص تراز تجاری ایران در قالب یک مدل اقتصادسنجی و با استفاده از نرم افزار Eviews مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد که اثرات ورود سرمایه گذاری مستقیم خارجی و نرخ ارز بر شاخص تراز تجاری مثبت ولی اندک است.همچنین اثر این متغیرها بر صادرات غیر نفتی نیز مثبت است.
کلید واژه: نرخ ارز، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، شاخص تراز تجاری ایران، صادرات غیر نفتی
1)مقدمه
جریان سرمایه در دهه آخر قرن بیستم یکی از عوامل اساسی ادغام گستره اقتصاد جهانی بود. نوع سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بین سایر جریانها نقش مهمتری در این فرآیند داشته است. نقش و اثر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر متغیرهای کلان اقتصادی کشورهای در حال توسعه موضوع بحث اکثر مطالعات بوده است. سؤال اساسی عمده این مطالعات این است که آیا جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی، تجارت بینالمللی یا سایر متغیرهای یک کشور را افزایش میدهد یا آنها را محدود میکند؟ آیا FDI جایگزین صادرات میشود یا آنرا افزایش میدهد؟ در حالیکه در مباحث تئوریکی دلایلی مبنی بر اثرات جانشینی و مکملیFDI ذکر میشود. اما کارهای تجربی تقریباً نشان میدهند که رابطه مکملی بین صادرات و سرمایهگذاری وجود دارد.
در ایران نیز با توجه به وجود مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی ورودFDI سالهاست که شروع شده است (حداقل از سال 1372 به بعد این جریانات مثبت شده است). هر چند که میزان آن هنوز به اندازه کشورهای دیگری چون کشورهای شرق آسیا نرسیده است. ولی این مسأله برای اقتصادی ایران قابل بررسی است بطور کلی، از آنجا کهFDI یکی از منابع اساسی تأمین مالی پروژهها میباشد لذا بررسی اثر آن بر سایر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تجارت خارجی بسیار حائز اهمیت میباشد.
بنابر این در این مطالعه بدنبال پاسخ به این سؤالات هستیم که:
اولا:اثرات ورود سرمایهگذاری مستقیم خارجی(FDI) بر شاخص تراز تجاری ایران به چه صورت است؟
ثانیا، آیا اثراتFDI بر صادرات غیرنفتی مثبت است؟
ثالثا، سایر متغیرها چون نرخ ارز GDI چه تأثیری بر صادرات و شاخص تراز تجاری ایران داشته است؟
در راستای سوالات فوق عمده ترین فرضیه این تحقیق آن است که اثرFDI بر شاخص تراز تجاری و صادرات غیرنفتی ایران مثبت است.
شایان ذکر است که در راستای هدف این مقاله می توان گفت که با چنین مطالعاتی در واقع نقش و اثرFDI بر تجارت بینالمللی ایران روشن میشود. در واقع این نکته روشن خواهد شد که اثرپذیری صادرات از مزایای ورودFDI مثل تکنولوژی به چه صورت میباشد.
3) پیشینه تحقیق
ارصلان رزمی (2006) در مقاله خود تحت عنوان « اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی(باسیاست صادرات محور) بر ترازپرداختها در کشورهای در حال توسعه» بعد از برآورد مدل ، ضمن بیان اینکه اثرات چنین سیاستهایی چندان در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار نگرفته، نتیجه گیری می کند که اثرات کوتاه مدت سیاستهای جذب FDI بر تراز پرداختها منفی باشد و این ممکن است به دلیل ماهیت سرمایه گذاری و نوع سیاستها باشد.
گریفین در اوایل دهه 1970 طی تحقیقاتی به این موضوع اشاره دارد که سرمایههای خارجی به جای ایجاد افزایش منابع داخلی که از آن طریق کمک به رشد و توسعه اقتصادی نماید، در حقیقت به کاهش پسانداز داخلی منجر گشته و اثر منفی بر رشد اقتصادی کشورها دارد.
دان،برونشیر و رابینسون با استفاده از روش مقطعی فیمابین کشورها جهت برآورد تأثیر سرمایهگذاری خارجی و کمکهای بلاعوض خارجی و رشد اقتصادی به این نتیجه رسیدند که چنین انتقالاتی از سرمایههای خارجی، در ضمن ایجاد عدم برابری اقتصادی در درون کشور منجر به افزایش رشد نسبی کشورها میشود اما این نتیجه فقط در کوتاهمدت به وجود میآید و در بلندمدت این کشورها با کاهش نسبی رشد مواجه میشوند. البته این مسئله تا حد زیادی بستگی به سطح توسعهیافتگی کشور جذبکننده دارد.
جان هاتزیس (2000)، در بررسی خود تحت عنوان ” سرمایهگذاری مستقیم خارجی و عامل کشش تقاضا” استدلال میکند که آزادسازی سرمایهگذاری مستقیم خارجی هزینه نیروی کار را برای سرمایهگذاری داخلی مهمتر ساخته است و تقاضای نیروی کار را بلندمدت نموده است و این نظر را با دادههای انگلستان و آلمان تصریح میکند. ابتدا با افزایش هر واحد نیروی کار منجر به خروج سرمایهگذاری مستقیم خارجی میشود و کاهش آن منجر به ورود سرمایهگذاری مستقیم خارجی میشود. همچنین فاطمه نظیفی (1995) در تحقیق خود با عنوان “اثر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر رشد کشورهای در حال توسعه” نتیجه میگیرد که سرمایهگذاری مستقیم خارجی با رشد اقتصادی سرمایهگذاری داخلی و سطح سرمایه انسانی رابطه مستقیمی دارد.
4) بررسی روند سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران
همانگونه که نمودار(1) نشان می دهد طی سالهای 88- 1381 معادل 1290میلیون دلار سرمایه خارجی درمناطق آزاد کشور جذب شده است که 804 میلیون دلار آن (62 درصد) مربوط به سال های 88 – 1387 بوده است. از این میزان درحدود 2/49 درصد درمنطقه آزاد قشم، 7/49 درصد درمنطقه آزاد کیش و 92/0 درصد درچابهار سرمایه گذاری شده است.(جدول شماره 1). آمار حکایت از این واقعیت دارد که سازمان های مناطق آزاد نتوانسته اند درحدظرفیت های موجود اقدام به جذب سرمایه
گذاری خارجی نمایند، که عمدتاً نشات گرفته از عدم وجود زیربناها و امکانات اولیه جهت جذب سرمایه های خارجی بوده است. البته انتظار می رود با افزایش یا تکمیل زیرساخت های لازم و همچنین اقدامات انجام گرفته درجهت رفع خلاء های قانونی درمناطق آزاد ازجمله تصویب قانون پولی و بانکی مناطق آزاد و قانون جلب و تشویق سرمایه گذاری خارجی، این روند درسال های آتی بهبود یابد.
جدول(1): میزان جذب سرمایه گذاری خارجی درمناطق آزاد طی سال های 88-1386 (میلیون دلار)
مناطق آزاد 1386 1387 1388 جمع
کیش 315 302 300 917
قشم 143 217 100 460
چابهار 3/0 2/1 5/53 55
جمع سالیانه 3/458 2/520 5/453 1423
5) معرفی مدل:
برای بررسی اثرات متغیرهایی چون سرمایهگذاری مستقیم خارجی(FDI)، تولید ،GDP، نرخ ارز و رابطه مبادله بر شاخص تراز تجاری ایران از مدل لگاریتمی زیر استفاده شده است:
(1)
که در معادله فوق متغیرهای مستقل عبارتند از:
تولید ناخالص داخلی
سرمایهگذاری مستقیم خارجی
نرخ ارز اسمی(غیررسمی)
نسبت قیمتهای صادرات به قیمتهای واردات
براساس مباحث تئوریک کلان اقتصادی انتظار میرود تولید ناخالص داخلی اثر مثبت بر روی شاخص تراز تجاری داشته باشد. همچنین سرمایهگذاری مستقیم خارجی براساس مباحث تئوریکی که در بحثهای قبلی بدانها اشاره شد انتظار بر آن است که شاخص تراز تجاری را بهبود ببخشد. نرخ ارز براساس مباحث نظری باعث افزایش صادرات(در صورت کششپذیربودن) و کاهش واردات میگردد لذا انتظار قبلی بر مثبتبودن اثرات تغییرات آن میباشد.
همچنین در یک مدل جداگانه واردات را خارج کردیم تا اثرات همان متغیرها را بر صادرات غیرنفتی نیز مشخص کنیم. لذا در مدل دوم بجاش شاخص تراز تجاری، متغیر وابسته فقط صادرات غیرنفتی ایران میباشد که بشرح زیر تصریح شده است:
(2)
در مدل فوق و همچنین در مدل قبلی بیانگر درآمد خارجیان میباشد که در مباحث نظری از آن به عنوان متغیر مهم و تأثیرگذار بر صادرات یاد میشود. در این مدلها نیز ، تولید ناخالص کشور کرهجنوبی را نشان میدهد. این انتخاب بدان دلیل میباشد که در سالهای اخیر کشور کرهجنوبی یکی از بزرگترین شرکای تجاری ایران بوده است. همچنین یکی از ساختارهای مشابه ساختار اقتصاد ایران را در دهههای گذشته داشته و روابط تجاری آن کشور با ایران در چند سال اخیر گسترش یافته است.
گام نخست در تحلیل الگوها، بررسی پایایی متغیرها میباشد که در ادامه به آن میپردازیم.
5-1) پایایی متغیرها:
از آزمون دیکی-فولر تعمیمیافته برای بررسی پایایی متغیرها استفاده کردهایم که نتیجه این بررسی در جدول شماره(2) خلاصه و گزارش شده است.
بطور کلی بر اساس آزمون دیکی فولر تمام متغیرهای الگو در سطح ناپایا هستند. بنابراین در راستای پایاکردن متغیرها از تفاضلگیری استفاده میشود. لذا ما از تفاضل مرتبه اول متغیرها استفاده کردهایم که نتیجه آن در جدول شماره(2) گزارش شده است:
جدول(2): بررسی پایایی متغیرها در تفاضل مرتبه اول آنها
نام متغیر عرض از مبدأ وقفه بهینه آمارهADE محاسبهشده مقادیر بحرانی
1% 5% 10%
DLTRADE ندارد صفر 32/2- 75/2- 96/1- 62/1-
D LERAN دارد یک 01/3- 068/4- 122/3- 704/2-
D LGDP دارد یک 4/5- 068/4- 122/3- 7/2-
D LPXPD ندارد یک 22/5- 77/2- 96/1- 62/1-
D LyF دارد صفر 27/3- 01/4- 10/3- 69/2-
D LFDIR ندارد یک 63/1- 77/2- 96/1- 62/1-
مأخذ: براساس نرمافزارEviews و یافتههای تحقیق، تخمین، خلاصه و گزارش شده است.
جدول فوق نشان میدهد که تمام متغیرهای الگوها در تفاضل اول پایا شدهاند. به عبارت دیگر در تفاضل مرتبه اول فرضیه مبنی بر وجود ریشه واحد رد میشود. به عنوان مثال DLTRADE در وقفه بهینه صفر و با آمارهADF،32/2- در سطح اطمینان 95% پایا شده است زیرا مقدار آمارهADF محاسبهشده در سطح بحرانی1% و از 5% به بعد نیز بزرگتر از مقادیر بحرانی(به لحاظ قدرمطلق) میباشد که بیانگر پایاشدن متغیر میباشد. چنین توضیحی در مورد سایر متغیرها بسته به وقفه بهینه آنها و همچنین مقادیر آمارهADF آنها قابل بیان میباشد.
5-2) تخمین مدل:
جهت تخمین اثرات متغیرهای مستقل مدل بر متغیر وابسته(شاخص تراز تجاری) از روشOLS استفاده کردهایم که نتیجه آن بصورت زیر قابل بیان میباشد.
(3)
در مدل فوق اثراتGDP با یک دوره تأخیر بر شاخص تراز تجاری ایران مثبت است. همچنین سرمایهگذاری مستقیم خارجی اثر مثبت و معنیداری بر شاخص تجاری ایران گذاشته است هر چند این اثر کمتر از 1% میباشد. چون مقدار ورودیFDI به کشور چندان قابل توجه نمیباشد. شاید بخاطر همین قضیه اثرات چندانی بر سایر متغیرهای کلان اقتصادی ایران نمیگذارد ولی اثرگذاری مثبت آن بیانگر این است که کشور بایستی در جهت جذب سرمایههای خارجی بصورت اصولی گامهای اساسی بردارد. انتظار میرود با افزایش حجم ورودFDI به کشور سرمایهگذاری آن بر متغیرهای کلان اقتصادی قابلتوجهتر شود. اثر نرخ ارز بر شاخص تراز تجاری ایران مثبت است اما به لحاظ آماری ضعیفتر از دو متغیر قبلی معنیدار میباشد. همچنین ضریب79/0 این متغیر بیانگر آنست که حساسیت صادرات و واردات ایران و یا نسبت این دو هنوز چندان به نرخ ارز حساس نیست و یا به عبارت بهتر کششپذیر نیست و یا دلالت ضمنی بر آن دارد که هنوز شرط مارشال-لرنول کشش صادرات+کشش واردات بزرگتر از یک در اقتصاد بینالملل(تجارت خارجی) ایران برقرار نیست.
اثر رابطه مبادله بر شاخص تراز تجاری منفی، ولی از نظر آماری بیمعنی میباشد. همچنین اثر درآمد خارجیان با یک دوره وقفه بر شاخص تراز منفی میباشد و این در واقع بیانگر منفیبودن تراز تجاری ایران با کشور کره جنوبی میباشد که بیشتر واردکننده کالاها از این کشور بودهایم تا صادرکننده. متغیر دامی در واقع بیانگر عدد یک برای سالهایی است که سیاستهای تعدیل و آزادسازی نرخ ارز در آنها صورت گرفته برای بقیه سالها میباشد.
بطور کلی، اثرات متغیرهای مستقل، بر متغیر وابسته مدل تقریباً براساس مباحث تئوریک و انتظارات قبلی میباشد. به عبارت دیگر عدم حساسیت شاخص تراز تجاری برابر متغیر نرخ ارز و همچنین اثرگذاری مثبتFDI بر شاخص تراز تجاری از نکات بارز نتیجه تخمین مدل میباشند. برای بررسی بهتر تأثیر متغیرها، روی متغیر وابسته مدل دوم که برای تخمین انتخابشده، اثر متغیرهای مستقل را روی متغیر صادرات غیرنفتی مطالعه میکند. به عبارت دیگر مدل در نظر گرفته شده عبارت خواهد بود از:
(4)
که در مدل فوق متغیرLEXPNO ، صادرات غیرنفتی را نشان میدهد و سایر متغیرها همان تعریف قبلی، در این مدل نیز وارد شدهاند.
بعد از تخمین مدل، ضرایب بدستآمده بصورت زیر قابل گزارش است:
(5)
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/2/27 2:12 عصر
مقاله صدف ایمان تحت فایل ورد (word) دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله صدف ایمان تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله صدف ایمان تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله صدف ایمان تحت فایل ورد (word) :
فهرست مطالب
مقدمه
حجاب
احکام شرعی حجاب و عفاف
حجاب و عفاف از دیدگاه رهبر معظّم انقلاب
صدف ایمان
مقدمه
امام علی ـ علیهالسّلام ـ میفرمایند: من و فاطمه به محضر مبارک رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ مشرّف شدیم و او را در حالی که شدید گریه میکرد، مشاهده نمودیم. به او گفتم: «پدر و مادرم به فدایت؛ چه چیزی شما را به گریه واداشته است؟» فرمود: «ای علی! در شب معراج که به آسمان رفتم، زنان امّت خود را در عذاب شدیدی دیدم، به طوری که آنها را نشناختم. از همین رو برای آنچه از شدّت عذاب بر آنها دیدم، گریان هستم.» بعد فرمود: «زنی را دیدم که او را به موهایش آویزان کرده بودند و مغز سرش میجوشید. زنی را دیدم که گوشت بدنش را میخورد و آتش از زیر آن زبانه میکشید;»
حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ خطاب به پدر بزرگوارش عرض کرد: «به من بگو که این زنان چه کرده بودند که خداوند چنین عذابی را برای آنان مقرّر فرموده است؟» حضرت پاسخ داد: «آن زنی که او را به موهایش آویزان کرده بودند، برای این بود که موهایش را از مردان نامحرم نمیپوشانید؛ امّا آن زنی که گوشت بدنش را میخورد، بدنش را برای مردم زینت میکرد.»
حجاب
کشف حجاب در ایران، به بخشی از تاریخ ایران در دوران رضاشاه پهلوی اطلاق میشود که بنابر آن، زنان و دختران ایرانی از استفاده از چادر و روسری منع شدند.
نخستین نشانههای کشف حجاب را میتوان در دربار ناصرالدین شاه قاجار و در محافل روشنفکری میتوان یافت، ولی رسمیت یافتن آن به دوره حکومت رضا شاه باز میگردد.
در دوران قاجار، مسافرتهای شاه به اروپا و مشاهداتش از وضعیت پوشش زنان اروپائی به دربار تأثیر به سزایی داشت. به تدریج موضوع «کشف حجاب» در قالب تجدد خواهی به محافل روشنفکری و اشعار شعرا نفوذ کرد و درمطبوعات منعکس شد
رضا شاه قانون کشف حجاب را یکباره صادر نکرد.
نخستین شایعات پیرامون قانون جدید، هنگامی پیدا شد که رضاشاه تحت تاثیر اصلاحات دموکراتیک در افغانستان قرار گرفته بود و امانالله خان و ملکه ثریا، شاه و ملکه افغانستان در سال 1308 به ایران آمدند. ملکه افغانستان بیحجاب بود و جنجالی در میان روحانیون برانگیخت. آنان از رضاشاه خواستند ملکه افغانستان را در ایران مجبور به داشتن حجاب کند که رضاشاه نپذیرفت. در همین زمان شایعاتی درباره تصویب قانون منع حجاب پخش شد.
رضا شاه پس از تنها سفر خارجیاش به ترکیه در 12 خرداد 1313، تحت تأثیر اقدامات غربگرایانه آتاتورک قرار گرفت. در این زمان نیز شایعاتی درباره ممنوعیت حجاب در مدرسههای دخترانه پخش شد ولی در این زمان نیز قانونی تصویب نشد.
رضا شاه ترجیح میداد که مردم لباس متحدالشکل بپوشند، کلاه پهلوی به سر گذارند و نسبت به تقیدات دینی در زمینه حجاب سستی نشان دهند. رضا شاه که شدیداً تحت تأثیر بیحجابی زنان ترکیه قرار گرفته بود، این مسئله را پس از یک سال از گذشت سفر به ترکیه در آذر 1314 به محمود جم «رئیسالوزرا» چنین بازگو کرد:
نزدیک دو سال است که این موضوع سخت فکر مرا به خود مشغول داشتهاست، خصوصاً از وقتی که به ترکیه رفتم و زنهای آنها را دیدم که «پیچه» و «حجاب» را دور انداخته و دوش به دوش مردهایشان در کارهای مملکت به آنها کمک میکنند، دیگر از هر چه زن چادری
است بدم آمدهاست. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم است. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط به آن نیشتر زد و از بینش برد.
جشن کشف حجاب در قم
از این رو بخشنامه کشف حجاب جهت تصویب رضاشاه در تاریخ 27 آذر 1314 از طرف رئیسالوزرا به دربار فرستاده شد تا در اول دی سال دستور العمل اجرای غیر رسمی قانون کشف حجاب به تمام ولایات ایران ارسال گردد. رضا شاه در 17 دی سال 1314 طی جشن فارغالتحصیلی دختران بیحجاب در دانشسرای مقدماتی رسماً بر کشف حجاب تاکید کرد.
کشف حجاب در ترکیه اختیاری بود و علاوه بر آن آتاتورک فعالیتهای برنامهریزی شده و تبلیغات محتاطانهای برای تشویق زنان به برداشتن حجاب اجرا میکرد. مثلا میگفت:
« خودتان را به جهان نشان دهید و رودررو به جهان بنگرید. »
اما رضاشاه این کار را با زور انجام داد و به طور ناگهانی حق انتخاب را از زنان گرفت و هیچ روند جامعه پذیری برای این کار طی نشد. بخشی از زنان که مسنتر و سنتی بودند و احساس برهنگی میکردند عملا در خانه محبوس شدند.
در سال 1320 که رضاشاه ایران را ترک کرد اجرای قانون کشف حجاب سریعا فراموش شد. وزارت فرهنگ حکم داد از ورود زنان بیحجاب به دانشگاه جلوگیری شود و معلمان زن مدرسهها و استادان زن دانشگاهها مجبور شدند با حجاب به کلاس درس بروند. در تهران و سایر شهرها دختران دانشآموز و زنان به خاطر نداشتن حجاب مورد آزار و اذیت قرار گرفتند
حجاب
حجاب، مایه سالم ماندن جامعه و حفظ شخصیت والای زن و استقلال و کرامت انسانی اوست. حجاب اسلامی، در جهان امروز، نه تنها یک پوشش که یک ابزار سیاسی فرهنگی تبلیغی است. در این میان، پوشش چادر، «حجاب برتر» و «مایه آرامش زن مومن» در جامعه است.
متاسفانه اما حجاب، به دلایل مختلف از جمله نفوذ و گسترش فرهنگ بیگانه، در نسل های جدید کمرنگ شده است که لازمه توجه جدی و تخصصی به این مقوله مهم و فرهنگ ساز را دوچندان نموده است. از طرف دیگر کم توجهی دولتمردان و متصدیان فرهنگ به پرداخت دقیق و جدی این امر مهم، خلاهایی را ایجاد نموده است.
یکی از نکات مهم، لزوم ورود تشکلهای مردمی و غیردولتی به این عرصه است چرا که گستردگی امر اساسا امکان ورود همه جانبه و صحیح دولت به این مساله را سلب می نماید و بسیاری از نقاط خلا را پر نمی نماید.
در همین راستا، مؤسسه فرهنگی تولیدی چادر صدف مشهد، از سال 1382 بعنوان یک جمع خودجوش و دغدغه مند مذهبی، راهی را آغاز نمود تا گامی کوچک برای ترویر باشد.
این مجموعه، اقدامات متعددی را جهت ترویج حجاب برتر صورت داده که از جمله اقدامات مؤثر آن، راه اندازی سایت «خانه حجاب صدف» بوده است.
* موانع:
در ابتدا «آسیب شناسی موانع انتخاب گسترده پوشش حجاب» لازم بود که با مشورت و تبادل نظر با بدنه جامعه و دلسوزان، در سرفصل های زیر احصاء گردید:
1مباحث فکری فرهنگی: که به عهده دستگاههای فرهنگی است اما برای بسیاری از عموم مردم، این بعد ضریب جدی ندارد و می تواند در قالب ارائه الگوهای مناسب و سالم سازی فضا، اقناع ایشان را شاهد بود.
2سختی نگهداری (خصوصا در زنان فعال در جامعه): حداقل یکی از دستهای زنان در چادرهای سنتی مشغول نگداری آن است و این باعث اذیت برخی می شد.
3عدم زیبایی (خصوصا در جوانان): چادرهای سنتی قطعه ای پارچه بودند که حس زیبایی طلبی جوانان با آنها جور نبود.
4گرما (خصوصا در فصل تابستان وبرخی مناطق): لزوم استفاده از مانتو و سایر البسه در چادرهای سنتی، برای برخی که به گرما حساسیت داشتند دشوار بود.
5عدم تنوع (خصوصا در جوانان): جوان، تنوع طلب است و اگر پوشش او نه به عنوان مد که با این روحیه همساز نباشد ترجیح می دهد آن را انتخاب نکند.
* ویژگیهای پوشش:
گام بعدی در حرکتی که ما بنا داشتیم آنرا بر اساس تحلیل موانع فوق انجام دهیم، طراحی چادر و پوشش هایی بود که بتواند خلاهای مذکور را پر نماید لذا چادری با ویژگی های زیر طراحی شد:
1پوشیدگی: این چادر «برخلاف برخی چادرهای آستین دار دیگر» بسیار پوشیده بوده و به هیچ وجه بدن نما نمی باشد و وجه صورت و مچ دست ها را نیز به صورت کامل می پوشاند. همچنین پوشیه دار شدن چادر صدف به راحتی میسر است.
2امکان تنوع بخشی: مقنعه متحرک این چادر امکان تغییر رنگ آن قسمت و تنوع دادن به چادر را مهیا نموده است.
3زیبایی و سادگی: شباهت این چادر به لباس، آستین دار بودن آن و; در مجموع نوعی زیبایی در عین سادگی را ایجاد کرده است که متفاوت از چادرهای سنتی است. همچنین چادرهای آستین دار از تنوع مدل برخوردارند.
4راحتی: استفاده این چادر، به دلیل پوشیدگی،با لباس معمولی خانه ممکن است که راحتی کاربرد آنرا مهیا نموده و در گرما نیز دشواری را برای بانوا
ن کاهش داده است.
5ارزانی قیمت: نوع استفاده از این چادر به نحوی است که دارنده آن را از خرید مقنعه و مانتو بی نیاز می کند لذا تهیه این نوع چادر مجموعا به لحاظ مالی برای ایشان مقرون به صرفه خواهد بود.
* مخاطبان:
چادر صدف، در کار خود، چند دسته «مخاطب هدف» داشته و دارد که به تناسب ویژگیها و سلایق متنوع آنها، محصولاتی را در مرکز فروش تخصصی خود ارائه نموده است:
1چادری های سنتی: که بدلیل پوشیدگی کامل و راحتی، اکثر ایشان از این چادر استقبال کرده اند.
2نیمه چادری ها: که به دلیل سختی نگهداری دائما از چادر استفاده نمی کردند و حال به این چادر روی آوردند.
3غیرچادری ها: که به دلیل تنوع و زیبایی این چادرها به آنها روی آوردند.
ناگفته نماند که عرضه برخی چادرهای آستین دار متنوع در فروشگاه تخصصی عمدتا برای استفاده مخاطبان سوم بوده است و دأب این مرکز ارائه چادر صدف بعنوان پوشیده ترین چادر آستین دار بوده است.
* ویژگیهای کار:
این مجموعه در راستای دستیابی به اهداف خود ویژگیهایی را در کار خود داشته و دارد که اینک به برخی از آنها اشاره می شود:
1نگاه تبلیغی ایجابی نه سلبی: متاسفانه در
امر حجاب، عمدتا از سلب و نفی استفاده شده اما این مجموعه به هیچ وجه رویکرد خود را انتقادی و سلبی ندان
سته و به برخورد ایجابی و اقدام عملی معتقد بوده است.
2نفی ایجابی الگوهای بد: یکی از آسیبهای جدید، تبدیل استفاده از حجاب به «مد» می باشد و برخی نیز همسو با آن، چادرهایی بدن نما را ارائه کرده اند که متاسفانه بعضا در مراکز رسمی نیز از آنها استفاده شده است که این مجموعه سعی داشته در عین آزادگذاشتن افراد در انتخاب، نقاط ضعف آنها را به مخاطبان خود متذکر شود.
3اشتغال زایی:استفاده از دهها نیروی کار به طور مستقیم و فعال سازی دهها نفر دیگر به طور غیرمستقیم از ویژگیهای مهم این شرکت تولیدی بوده است.
4آموزش زنان سرپرست خانوار:از جمله رویکردهای چادر صدف، آموزش نحوه برش زنی و دوخت این چادر به زنان فقیر و سرپرست خانوار بوده است.
5تامین اکثر نیازهای حجاب بانوان: در همه صنوف، توجه ویژه ای به تامین متمرکز همه نیازهای مخاطبان شان وجود داشته است اما در صنف حجاب بانوان، تامین همه نیازها از یک مرکز ممکن نبوده که ما آن را آغاز نمودیم.
6برنامه های فرهنگی جنبی:ارائه انواع سی دی و شعارهای فرهنگی و کتب مفید از جمله ویژگیهای کاری ما می باشد.
7رصد دائم نظرات مخاطبان: احترام به مشتریان
و توجه به میزان رضایت ایشان از کیفیت و مدل چادر، از طریق تماس با ایشان و نظرسنجی از آنان، از جمله رویکردهای جدی ما بوده است.
ر روایتی از پیامبر(ص) حکایت شده که دو گروه اهل آتشاند یکی از آنها کسانی هستند که حجاب خود را رعایت نمیکنند “کاسیات عاریات”(1)
از این روایت معلوم میشود که رعایت حجاب شر
ط ورود به بهشت است.
حتی در همان روایت آمده: “بوی بهشت به مشام آنها نخواهد رسید.”(2)
بنابراین اگر کسی بخواهد به ثواب و بهشت الهی برسد لازم است حجاب و عفت و پاکدامنی خود را رعایت کند.
از طرفی شخص با حجاب، یکی از دستورات الهی را رعایت کرده و این جزیی از تقوای عام است که دستور داده شده؛ زیرا تقوا، حداقل مراتبش این است که انسان گناه انجام ندهد، و واجبات الهی را انجام دهد، پاداش چنین شخص با تقوایی بهشت خواهد بود بنابراین از کلیات مفاهیم قرآنی و روح قرآن برداشت میشود: افرادی که حجاب دارند و عفت عمومی را رعایت میکنند جزء افراد با تقوا هستند، در نتیجه آن پاداشهایی را که برای افراد با تقوا گفته شده (اگر شرایط دیگر هم رعایت شود) برای آنها خواهد بود. مثل بهشت، راحتی، بخشش گناهان، رستگاری و;
زنان با تقوایی هستند که حجاب وحیای خودرا حفظ می کنند و خود را ارزان در معرض نگاه آلوده قرار نمی دهند.
1 . عن النبی(ص): صنفان من اهل النار لم ارهما، قوم معهم سیاط کاذناب البقر یضربون بها الناس، و نساء کاسیات عاریات ممیلات مائلات، رؤسهن کأنسمه البخت المائله، لایدخلن الجنّه و لا یجدن ریحها;، صحیفه الرضا(ع)، ج 3، ص 1680 و میزان الحکمه، ج 2، ص 259
2 . همان
احکام شرعی حجاب و عفاف
کیفیّت پوشش بانوان
پوشش بدن برای بانوان باید چگونه باشد؟
همه مراجع (به جز آیتالله صافی): زن باید تمام بدن و موی خود را (به جز گردی صورت و دستها تا مچ) در برابر نامحرم بپوشانند.
آیتالله صافی: زن باید تمام بدن و موی خود را در
پوشیدن لباس رنگ روشن بانوان
آیا پوشیدن لباسهایی با رنگ روشن ـ نه به قصد جذب نگاه مرد نامحرم ـ حرام است؟
همه مراجع: اگر باعث جلب توجّه نامحرم و مفسده نشود، اشکال ندارد.
تبصره: اگر لباس به گونهای باشد که زینت محسوب شود، پوشاندن آن واجب است.
پوشش صورت
زنی که میداند به جهت چهره زیبایی که دارد، مردان نامحرم به او نگاه میکنند، چه وظیفهای دارد؟ آیا پوشاندن آن واجب است؟
آیات عظام امام، سیستانی، فاضل، مکارم و نوری: اگر باعث مفسده نشود، پوشاندن چهره بر او واجب نیست؛ ولی مردان وظیفه دارند به او نگاه نکنند.
آیات عظام بهجت، تبریزی و وحید: اگر باعث جلب توجه مرد نامحرم شود، بنابر احتیاط واجب باید چهره خود را بپوشاند.
آیتالله صافی: باید چهره خود را در برابر نامحرم بپوشاند.
پوشیدن زیورآلات
اگر زیورآلات زن (مانند گردنبند و النگو) در معرض دید نامحرم باشند، چه حکمی دارد؟
همه مراجع (به جز آیتالله سیستانی): باید از دید نامحرم پوشانده شود.
آیتالله سیستانی: پوشاندن گردنبند از دیدنامحرم واجب است؛ ولی پوشاندن النگو، دستبند، حلقه ازدواج و انگشتر واجب نیست.
پوشاندن پشت و روی پا
آیا پوشاندن پشت و روی پا در مقابل نامحرم واجب است؟
همه مراجع (به جز آیتالله تبریزی و آیتالله مکارم): آری، باید آن را از نامحرم بپوشاند.
آیتالله مکارم: خیر، واجب نیست؛ ولی بهتر آن است که بپوشاند.
آیتالله تبریزی: پوشاندن زیر چانه واجب است؛ امّا پوشاندن روی پا تا مچ بنابر احتیاط واجب است.
تبصره: لازم نیست پشت و روی پا به وسیله جورا
ب پوشانده شود؛ بلکه اگر به وسیله چادر ومانند آن نیز پوشانده شود، کافی است.
پوشیدن جوراب نازک
پوشیدن جوراب نازک چه حکمی دارد؟
همه مراجع: اگر ظاهر پا در آن پیدا باشد، پوشیدن آن جایز نیست.
پوشش زن مقابل کودک نابالغ
آیا بر زن واجب است خود را در مقابل بچه نابالغ بپوشاند؟
همه مراجع ( به جز بهجب، تبریزی و مکارم): اگر خوب و بد را میفهمد و احتمال میدهد که نگاهش به بدن زن، موجب تحریک شهوتش شود؛ بنابر احتیاط واجب، باید بدن و موی خود را از او بپوشاند.
آیتالله بهجت: اگر خوب و بد را میفهمد، بنابر احتیاط واجب باید بدن و موی خود را از او بپوشاند.
آیات عظام تبریزی و مکارم: خیر، لازم نیست؛ ولی بهتر است بدن و موی خود را از پسری هم که خوب و بد را میفهمد بپوشاند.
پوشاندن چهره آرایشکرده
آیا زن باید چهره آرایشکرده خود را از نامحرم بپوشاند؟
همه مراجع (به جز آیتالله مکارم): آری، باید از نامحرم بپوشاند.
آیتالله مکارم: بنابر احتیاط واجب، باید از نامحرم بپوشاند.
آرایش صورت
آیا باید سرمه چشم،اصلاح صورت و ابروهای رنگکرده را از نامحرم پوشاند؟
امام: پوشاندن اصلاح صورت واجب نیست؛ ولی پوشاندن سرمه چشم و رنگ ابرو ـ اگر نزد عرف زینت محسوب شود ـ واجب است.
آیات عظام بهجت و صافی: باید آن را از نامحرم پوشاند.
آیتالله تبریزی: پوشاندن اصلاح صورت ـ به گونهای که نزد زنان کهنسال و یا کمی کمتر از آن متعارف است ـ واجب نیست.
آیات عظام سیستانی، مکارم و نوری: پوشاندن آن از نامحرم واجب نیست.
آیات عظام خامنهای، فاضل و وحید: اگر زینت مح
سوب شود، باید آن را از نامحرم پوشاند.
تبصره: اگر موارد یادشده به گونهای باشد که باعث مفسده و جلب توجه مرد نامحرم شود، پوشاندنش واجب است.
حکم بیتوجهی دختران فامیل نسبت به پوشش
آیا عدم پوشش دختردایی، دخترعمه، دخترخاله و دخترعمو ـ که تأثیری در فرد ندارد ـ گناه است؟
همه مراجع: آری گناه است و باید خود را بپوشا
نند و با سایر نامحرمان تفاوتی ندارند و نگاه شما بر مو و بدن آنان جایز نیست.
پوشاندن لباسهای زینتی
اگر در موردی لباس (مانند روسری، بلوز و;) به جهت رنگ روشن و جذّابش در نظر عرف زینت محسوب شود، آیا پوشاندن آن واجب میشود؟
همه مراجع: آری، اگر لباس به گونهای باشد که عرفا زینت محسوب شود، پوشاندن آن واجب است.
آرایش اندک صورت
آیا آرایش خیلی کم، در حدّی که صورت انسان از بیحالی در بیاید، اشکال دارد؟
همه مراجع (به جز آیتالله مکارم و آیتالله نوری): اگر به حدی باشد که زینت شمرده شود، باید آن را از نامحرم بپوشاند.
آیتالله مکارم و آیتالله نوری: اشکال ندارد.
بیرون آمدن غیر عمدی موی سر
آیا موی زنی به طور غیر عمد بیرون باشد، آیا گناه کرده است؟
همه مراجع: اگر بدون توجه و به طور غیر عمد بیرون باشد، گناه نکرده است و از زمانی که متوجه شد، باید تمام آن را در برابر نامحرم بپوشاند.
حجاب و عفاف از دیدگاه رهبر معظّم انقلاب
سخنان رهبری در دی ماه سال 1368
مسأله حجاب، به معناى منزوىکردن زن نیست. اگر کسى چنین برداشتى از حجاب داشته باشد، برداشتش کاملاً غلط و انحرافى است.
مسأله حجاب، به معناى جلوگیرى از اختلاط و آمیز
ش بىقیدوشرط زن و مرد در جامعه است.
سخنان رهبری در دی ماه سال 1370
مسأله حجاب، مسألهای است که اگرچه مقدمهای
است براى چیزهاى بالاتر، امّا خود یک مسأله ارزشى است. ما که روى حجاب اینقدر مقیّدیم، به خاطر این است که حفظ حجاب به زن کمک مىکند تا بتواند به آن رتبه معنوى عالى خود برسد و دچار آن لغزشگاههاى بسیار لغزندهای که سر راهش قرار دادهاند، نشود.
باید توجه کنید که هیچ بحثى در این زمینههاى مربوط به پوشش زن، از هجوم تبلیغاتى غرب متأثر نباشد؛ اگر متأثر از آن شد، خراب خواهد شد. مثلاً بیاییم با خودمان فکر کنیم که حجاب داشته باشیم، امّا چادر نباشد؛ این فکر غلطى است. نه اینکه من بخواهم بگویم چادر، نوع منحصر است؛ نه، من مىگویم چادر بهترین نوع حجاب است؛ یک نشانه ملّى ماست؛ هیچ اشکالى هم ندارد؛ هیچ منافاتى با هیچ نوع تحرکى هم در زن ندارد. اگر واقعاً بناى تحرّک و کار اجتماعى و کار سیاسى و کار فکرى باشد، لباس رسمى زن مىتواند چادر باشد و – همانطور که عرض کردم – چادر بهترین نوع حجاب است.
سخنان رهبری در آذر ماه سال 1371
ما زن را به عفّت، به عصمت، به حجاب، به عدم اختلاط و آمیزش بىحد و مرز میان زن و مرد، به حفظ کرامت انسانى، به آرایش نکردن در مقابل مرد بیگانه – براى آنکه چشم او لذّت نبرد – دعوت مىکنیم.
در محیط دانشگاهها، خانمهاى دانشجو و استاد باید بکوشند روحیه و فرهنگ اسلامى را ترویج کنند. اجازه ندهید به کسانى – اگر خداى نکرده در دانشگاههاى کشور هستند – که نسبت به حجاب اسلامى یا زنان و دانشجویان دخترِ مسلمان بىاحترامى کنند. اجازه ندهید که اینها بتوانند افکار فاسد را منتشر کنند.
سخنان رهبری در مهرماه سال 1373
مردم ما چادر را انتخاب کردهاند. البته ما هیچوقت نگفتیم که «حتماً چادر باشد، و غیرچادر نباشد.» گفتیم که «چادر بهتر از حجابهاى دیگر است.» ولى زنان ما مىخواهند حجاب خودشان را حفظ کنند. چادر را هم دوست دارند. چادر، لباس ملّى ماست. چادر، پیش از آنکه یک حجاب اسلامى باشد، یک حجاب ایرانى است. مال مردم ما و لباس ملّى ماست.
سخنان رهبری در اسفند ماه سال 1375
حجاب، یکى از وسایل امنیت است. با حجاب زنِ مسلمان، هم خود زنِ مسلمان امنیت پیدا مىکند و هم مردان مسلمان امنیت پیدا مىکنند.
سخنان رهبری در مهر ماه سال 1376
هر حرکتى که براى دفاع از زنان انجام مىگیرد، باید رکن اصلى آن رعایت عفاف زن باشد. عفّت در زن، وسیلهاى براى تعالى و تکریم شخصیت زن در چشم دیگران، حتّى در چشم خودِ مردان شهوتران و بىبندوبار است.
عفّت زن، مایه احترام و شخصیت اوست. این مسأله حجاب و مَحرم و نامَحرم و نگاه کردن و نگاه نکردن، همه به خاطر این است که قضیه عفاف در این بین سالم نگه داشته شود.
عفّت در زن، وسیلهاى براى تعالى و تکری شخصیّت زن در چشم دیگران، حتّى در چشم خودِ مردان شهوتران و بىبندوبار است. عفّت زن، مایه احترام و شخصیّت اوست. این مسأله حجاب و مَحرم و نامَحرم و نگاه کردن و نگاه نکردن، همه به خاطر این است که قضیه عفاف در این بین سالم نگه داشته شود.
سخنان رهبری در مهر ماه سال 1377
ما حجاب را لباس «مشارکت اجتماعى» زنان مىدانیم و اگر نباشد، واقعاً در عرصه اجتماع، مشکل داریم و واقعاً هیچوقت احساس نکردهایم که این براى ما سختى و مشکلى به وجود آورده است. ما با داشتن حجاب، احساس راحتى خیلى بیشترى مىکنیم.
سخنان رهبری در بهمن ماه سال 1377
ما در مورد خانمها، حجاب و آن حفاظ زنانه را – که در واقع احترام به زن است – مظهر تقوا مىدانیم.
سخنان رهبری در اردیبهشت ماه سال 1382
عظمت زن به این نیست که بتواند چشم مردها را، هوس هوسرانان را به خودش جلب کند؛ این افتخارى براى یک زن نیست؛ این تجلیل زن نیس
ت؛ این تحقیر زن است. عظمت زن آن است که بتواند حجب و حیا و عفاف زنانه را که خدا در جبلّت زن ودیعه نهاده است، حفظ کند؛ این را بیامیزد با عزّت مؤمنانه؛ این را بیامیزد با احساس تکلیف و وظیفه.
سخنان رهبری در خرداد ماه سال 1383
اگر شما آقا، محرم و نامحرم را رعایت نکردید، اگر دوستِ جنس مخالف پیدا کردید، اگر با همه گرم گرفتید، اگر حجاب رعایت نشد، اگر صد جور زن با آرایشهای گوناگون در مقابل شما رژه رفتند؛ و نیز اگر شما خانم، هرجا یک مرد چنین و چنانی را دیدید و به او خیره شدید و نگاه کردید و چه و چه کردید، نتیجه چه میشود؟ نتیجه این میشود که همسر خودت از نظر تو دیگر آن جاذبهای را که محبّت ایجاد کند، نخواهد داشت. شما هر کس هم که باشد، ولو حضرت یوسف، بعد از یک ماه یواش یواش عادی میشود. حضرت یوسف هم اولش خیلی برجسته است؛ زلیخا هم اولش خیلی برجسته است؛ امّا بعد یواش یواش عادی میشود؛ ولی آن بیرونی نو است.
سخنان رهبری در خرداد ماه سال 1390
سیاست راهبردىِ اساسىِ بنیانى غرب بر عرضه شدن و هرزه شدن زن است و حجاب مخالف آن است.
سخنان رهبری در اردیبهشت ماه سال 1391
خانمها خیلى باید مراقبت کنند مسئله حجاب را، مسئله عفاف را؛ وظیفه آنهاست، افتخار آنهاست، شخصیّت آنهاست.
حجاب مایه تشخّص و آزادى زن است؛ برخلاف تبلیغات ابلهانه و ظاهربینانه مادّیگرایان، مایه اسارت زن نیست. زن با برداشتن حجابهاى خود، با عریانکردن آن چیزى که خداى متعال و طبیعت پنهان بودن آن را از او خواسته، خودش را کوچک میکند، خودش را سبک میکند، خودش را کمارزش میکند. حجاب وقار است، متانت است، ارزشگذارى زن است، سنگین شدن کفه آبرو و احترام اوست؛
این را باید خیلى قدر دانست و از اسلام باید به خاطر مسئله حجاب تشکر کرد؛ این جزو نعمتهاى الهى است.
حجاب در آیین مسیحیت
همان طور که اشاره شد، ادیان الهی، به خاطر تناسبشان با فطرت و احکام کلی، جهت و شیوه واحدی دارند. در مسیحیت، همانند دین زرت
شتت و یهود، حجاب زنان امری واجب به شمار می آمده است.
«جرجی زیدان»، دانشمند مسیحی در این باره می گوید:
«اگر مقصود از حجاب، پوشانیدن تن و بدن است، این وضع، قبل از اسلام و حتی پیش از ظهور دین مسیح، معمول بوده است و آثار آن هنوز در خود اروپا باقی مانده است».
مسیحیت نه تنها احکام شریعت یه
ود در مورد حجاب زنان را تغییر نداده و قوانین شدید آن را استمرار بخشیده است، بلکه در برخی موارد، قدم را فراتر نهاده و با تاکید بیشتری وجوب حجاب را مطرح ساخته است، زیرا در شریعت یهود، تشکیل خانواده و ازدواج، امری مقدس محسوب می شد و حتی در کتاب «تاریخ تمدن» آمده است که: «ازدواج در سن بیست سالگی اجباری بود، اما از دیدگاه مسیحیت که تجرد، مقدس شمرده شده است جای هیچ شبهه ای باقی نخواهد ماند که برای از بین رفتن تحریک و تهییج، این مکتب، زنان را به رعایت پوشش کامل و دوری از آرایش و تزیین، به صورت شدیدتری فراخوانده است.»
در این ارتباط، نگاهی به انجیل می اندازیم:
«;و همچنین زنان خویشتن را بیارایند به لباس مزین به حیا و پرهیز، نه به زلفها و طلا و مروارید و رخت گرانبها* بلکه چنان که زنانی را می شاید که دعوای دینداری می کند به اعمال صالحه*;»
«همچنین ای زنان، شوهران خود را اطاعت نمایید تا اگر بعضی نیز مطیع کلام نشوند، سیرت زنان ایشان را بدون کلام دریابد* چون که سیرت طاهر و خدا ترس شما را ببینند* و شما را زینت ظاهری نباشد از بافتن موی و متحلی شدن به طلا و پوشیدن لباس* بلکه انسانیت باطنی قلبی در لباس غیر فاسد روح حلیم و آرام که نزد خدا گران بهاست* زیرا بدین گونه، زنان مقدسه در سابق نیز که متوکل به خدا بودند، خویشتن را زینت می نمودند و شوهران خود را اطاعت می کردند* مانند ساره که ابراهیم را مطیع بود و او را آقا می خواند و شما دختران او شده اید»
در روایات ما نیز چنین آمده است: حضرت عیسی فرمود: از نگاه کردن به زنان بپرهیزید، زیرا شهوت را در قلب می رویاند و همین، برای ایجاد فتنه در شخص نگاه کننده کافی است.
حواریون و پس از آنها پاپ ها و کاردینال های بزرگ که دستورهای دینی آنان از طرف کلیسا و مذهب مسیحیت لازم الاجرا شمرده می شد، با شدتی هرچه تمام تر زنان را به پوشش کامل و دوری از آرایش های جسمی فرا می خوانده اند.
دکتر «حکیم الهی» استاد دانشگاه لندن در کتاب«زن و آزادی» پس از تشریح وضعیت زن نزد اروپاییان، در مورد حکم پوشش و حجاب زن
نزد مسیحیت، عقاید «کلمنت» و «ترتولیان»، (دو مرجع مسیحیت و دو اسقف بزرگ) را درباره حجاب بازگو می کند:
«زن باید کاملا در حجاب و پوشیده باشد، الا آن که در خانه خود باشد، زیرا فقط لباسی که او را می پوشاند، می تواند از خیره شدن چشم ها به سوی او مانع گردد. زن نباید صورت خود را عریان ارائه دهد تا دیگری را با نگاه کردن به صورت
ش وادار به گناه نماید. برای زن مؤمن عیسوی، در نظر خداوند، پسندیده نیست که نزد بیگانگان به زیور آراسته گردد و حتی زیبایی طبیعی آن نیز باید مخفی گردد، زیرا برای بینندگان خطرناک است»
تصویرهایی که از پوشاک مسیحیان و مردم اروپا انتشار یافته است، به وضوح نشان می دهد که حجاب در بین زنان، کاملا رعایت می شده است. «براون و اشنایدر»، در کتاب «پوشاک اقوام مختلف»، برخی از تصاویر مربوط به زنان مسیحی را آورده اند که نشان می دهد همگی آنها دارای لباسی بلند و پوشش سر می باشند.
منابع
سایتهای الکترونیکی
www.daneshnamehroshd.ir
www.wikipedya.com
f.zahra.m.loxblog.com
hijabemaryam.blogfa.com/category/6
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/2/27 2:12 عصر
مقاله روش صحیح خون گیری از ورید تحت فایل ورد (word) دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله روش صحیح خون گیری از ورید تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله روش صحیح خون گیری از ورید تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله روش صحیح خون گیری از ورید تحت فایل ورد (word) :
روش صحیح خون گیری از ورید
مقدمه
متغیرهای مختلفی نتایج آزمایشها را تحت تأثیر قرار میدهند، که این امرحتی در صورت انجام صحیح و دقیق آزمایش در مرحله آنالیتیک (analytic) امکان پذیر می باشد . لذا شناسایی این متغیرها و بدنبال آن استاندارد نمودن روشهای آزمایشگاهی جهت تفسیر صحیح و استفاده بهینه از دادههای آزمایشگاهی ضروری میباشد .
گروهی از متغیرهاکه در مرحله قبل ازآزمایش(pre analytic) می توانند برروی نتایج آزمایش موثر باشند عبارتنداز: جمعآوری ، جابجایی و نقل و انتقال نمونه ، عوامل غیربیولوژیک( نظیر خطا درشناسایی بیمار) ، عوامل بیولوژیک( نظیر وضعیت بیمار در طی نمونهگیری و زمان نمونهگیری) ، عوامل فیزیولوژیک نظیر سن ، فعالیت ، در بستر بودن ، نوع غذای مصرفی ، مصرف الکل ، سیکل ماهیانه ، چاقی ، داروهای ضدبارداری خوراکی ، وضعیت قرارگرفتن بیمار ، حاملگی ، نژاد ، جنس ، سیگارکشیدن ، زمان نمونهگیری و تغییرات دوره ای (ریتم سیرکادین) که موجب تغییر غلظت مواد طی 24 ساعت در خون می گردد.
از میان متغیرهای ذکر شده نحوه نمونه گیری ، از عواملی است که مستقیما بر روی نتایج آزمایش اثر داشته که با آموزش کارکنان مرتبط می توان بسیاری از خطا های این مرحله را کاهش داد .
بدین منظوراین دستورالعمل شامل روش استاندارد نمونه گیری وریدی و مویرگی جهت بیماران سرپائی و بستری با استفاده از منابع معتبر بین المللی و به منظور آموزش رده های مختلف ارائه کنندگان خدمات تشخیصی-درمانی مانند کارکنان آزمایشگاه وپرستاران گردآوری و تهیه شده است.
تجهیزات لازم جهت اتاق نمونهبرداری
نمونهگیری باید در یک محل مجزا ، تمیز و ساکت صورت گیرد . این اتاق بهتر است دارای دستشویی مجزا بوده، ولی در صورت عدم دسترسی به آب ، باید محلولهای تمیزکننده دستدرمحل موجود باشد .
1- صندلی نمونهبرداری : باید دارای دسته قابل تنظیم
باشد بطوری که بیمار بتواند در راحتترین وضعیت جهت نمونهگیری روی صندلی بنشیند . همچنین باید دارای حفاظ ایمنی جهت جلوگیری از افتادن بیمار باشد.
2- تخت معاینه
3- سینی جمعآوری ویالهای نمونه
4- دستکش : میتواند از نوع لاتکس ، وینیل یا نیتریل
باشد . در صورت حساسیت نسبت به دستکش لاتکس ، میتوان از نوع نیتریل ، پولی اتیلن یا انواع دیگر و آنهایی که فاقد پودر هستند استفاده نمود . همچنین میتوان از دستکش نخی در زیر دستکش لاتکس یا پلاستیکی استفاده نمود.
*دستکش در صورت آلود گی و یا در فواصل نمونه گیری ها باید تعویض گردد.
5- سوزن (19 – 23G)
6- سرنگ یا نگهدارنده مخصوص (holder) جهت استفاده از لولههای خلاء (evacuated tube)
7- لانست یکبار مصرف
8- انواع لولههای و ظروف در پیچدار یا لولههای خلاء
9- بازوبند (tourniquet)
_ نوع یکبار مصرف ترجیحاً غیرلاتکس
_ دستگاه فشارخون ، در صورت استفاده باید روی فشار mmHg40 تنظیم گردد .
_ نوارهای پلاستیکی استاندارد با گیره یا قلاب قابل تغییر
(در صورت آلودگی بازوبند با خون یا مایعات بدن باید دور انداخته شود)
10- یخچال یا یخ باید در دسترس باشد
11- ضدعفونی کنندهها :
_ ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل 70%
_ محلول povidone – iodine 1-10 % یا کلر هگزیدین گلوکونات جهت کشت خون
12- گاز پارچهای در ابعاد cm 5×5 یا cm 5/7×5/7 ، استفاده از پنبه پیشنهاد نمیگردد . جهت پانسمان باند و گاز نیز باید در دسترس باشد .
13-ظروف مخصوص دفع سرسوزنهای آلوده (Puncture Resistant Disposal container)
14- وسیله گرم کننده موضع نمونهگیری جهت افزایش جریا
ن خون (Warming device)
15- فهرست انواع آزمایشها و درج مقدار خون لازم برای هر آزمایش و نوع لوله مورد استفاده
نمونه گیری وریدی
مراحل نمونهگیری
خونگیری صحیح نیاز به دانش و مهارت توأم دارد . جهت ج
معآوری نمونه خون وریدی خونگیر کار آزموده باید مراحل زیر را پیگیری نماید .
1- انطباق مشخصات برگه درخواست آزمایش با مشخصات بیمار
– بیمار سرپایی: این امر باید با سوال و جواب از بیمار صورت گیرد.
– بیمار بستری: نمونه گیر نباید فقط به برچسب بالای تخت یا یادداشت کنار تخت وی اکتفا کند ، در صورت هوشیاری این انطباق با کمک او ودر صورت عدم هوشیاری بیمار این امر با کمک همراه بیمار یا پرستار باید صورت پذیرد.
2- اطمینان ازرعایت رژیم غذایی پیش از نمونه گیری
بعضی از آزمایشها نیاز به ناشتا بودن و حذف بعضی مواد از رژیم غذایی قبل از خونگیری دارند . محدودیت غذایی و زمانی براساس نوع آزمایش متفاوت میباشد و این محدودیتها جهت حصول نتایج صحیح آزمایش ضروری میباشد .
3-انتخاب وسایل مورد نیاز
براساس نوع آزمایش ، سرنگ و سرسوزن مناسب یا لوله خلاء انتخاب شود .
در صورت استفاده از سرنگ باید براساس نوع ورید انتخابی ، محل ورید و حجم خون مورد نیاز سرسوزن مناسب انتخاب شود و نوک آن در ابتدا از نظر بازبودن سوراخ ورود خون بازبینی شود . همچنین پیستون سرنگ نیز از جهت سهولت حرکت کنترل گردد .
نمونه گیر باید براساس نوع آزمایش، لوله مناسب از نظر اندازه و
نوع ماده ضدانعقاد انتخاب نماید.
* بطور کلی توصیه می گردد بدلیل رعایت اصول ایمنی از سرنگ و سرسوزن استفاده نشود و لولههای خلاء جایگزین آن گردد .
4- استفاده از دستکش
نمونهگیر باید از دستکش استفاده نماید
5- وضعیت بیمار هنگام نمونه گیری
بیمار بر روی صندلی نمونهگیری نشسته و با مشتکردن (به منظور برجسته شدن وریدها) دست خود را بصورت کشیده روی دسته صندلی نمونهبرداری قرار میدهد به گونهای که بازو تا مچ دست در یک خط مستقیم قرار گیرند . باید توجه داشت که بیمار نباید مشت خود را باز و بسته نماید زیرا باعث تغییر بعضی مواد در خون میشود .
در صورت استفاده از تخت ، بیمار باید به پشت خوابیده و در صورت نیاز بالشتی زیر بازوئی که نمونه از آن گرفته خواهد شد قرار می گیرد . بیمار دست خود را کشیده بطوری که از شانه تا مچ در یک خط مستقیم قرار گیرد.
*در هنگام نمونهگیری بیمار نباید غذا ، مایعات ، آدامس یا ترمومتر ( دماسنج ) در دهان خود داشته باشد .
6- بستن تورنیکه
به منظور افزایش پرشدن ورید از خون و برجسته شدن رگ مورد نظر ، جهت تسهیل ورود خون بداخل سرنگ یا لولههای خلاء از بازوبند یا تورنیکه استفاده میشود (قابل ذکر است که در موادی نظیر اندازه گیری لاکتات خون نباید تورنیکه بسته شود).بازوبند باید 10-5/7 سانتیمتر بالای ناحیه نمونهگیری بسته شود و نباید بیش از یک دقیقه بر روی بازوی بیمار بسته بماند . در غیر این صورت توقف موضعی خون موجب تغلیظ خون وانتشارآن بداخل بافتهاگشته،که این امر میتواند سبب افزایش کاذب تمام ترکیبات پیوند شده با پروتئین و هماتوکریت گردد. در صورتی که بیمار مشکل پوستی داشته باشد بازوبند باید بر روی لباس بیمار یا گاز بسته شود بطوری که پوست او مورد فشار قرار نگیرد. در مواردی که وریدهای سطحی کاملاً مشخص نباشند میتوان با ماساژ دادن از مچ تا آرنج بیمار و یا به کمک وسیله گرم کننده موضع نمونه گیری باعث اتساع وریدها گردید .
در صورت استفاده از دستگاه فشارخون ، باید درجه آن روی 40 میلیمتر جیوه تنظیم گردد .
در صورت عدم موفقیت در بار اول توصیه می گردد تورنیکه باز شده وپس از 2 دقیقه مجدداً بر روی بازوی بیمار بسته شود.
7- انتخاب ورید مناسب
اغلب مواردنمونه گیری از وریدهای Median cubital و Cephalic صورت میگیرد . (شکل 1)
البته وریدهای پشت دست نیز قابل قبول میباشند ولی وریدهای سطح داخلی مچ نباید مورد استفاده قرار گیرند.
ورید median cubital بدلیل سطحی بودن ، درد کمتر و بهتر ثابت شدن در هنگام ورود سوزن و احتمال کمتر آسیب رسیدن به عصب، ( در صورت قرارگیری نادرس
ت سوزن در رگ ) ارجحیت دارد . بدلیل نزدیکی ورید بازیلیک به شریان براکیال و عصب مدین ، فقط در صورت عدم دسترسی به سایر وریدها باید مورد استفاده قرار گیرد .
وریدهای نواحی دیگر نظیر قوزک پا یا اندام تحتانی ، بدون اجازه پزشک نباید مورد استفاده قرار گیرد ( بدلیل احتمال ایجاد عوارضی نظیر فلبیت ، ترومبوز ، نکروز بافت ; )
اگر در طی خونگیری مشکوک به نمونهگیری شریانی شدیم ( بدلیل عبور شریان بر اکیال از ناحیه antecubital ) پس از خارج کردن سوزن، باید برای حداقل 5 دقیقه و تا بند آمدن خون ریزی روی موضع فشار مستقیم وارد گردد و سریعاً به پزشک و پرستار مسئول اطلاع داده شود .
بدلیل تفاوت محتوای مواد موجود در خون وریدی و شریانی ، خونگیری شریانی فقط در موارد خاص نظیر بررسی اسید و باز ، الکترولیت ها و بعضی متابولیت ها کاربرد دارد و بعنوان جایگزین خون گیری وریدی نباید منظور گردد.
مگر در شرایط ویژه(بیمارانی که به هیج وجه امکان نمونه گیری وریدی در آنها مقدور نباشد) ،آن هم با نظارت پزشک.
در نهایت نمونهگیر باید با انتخاب مناسبترین ورید ، باعث راحتی بیمار گردیده و کمترین خطر آسیب رساندن به اعصاب و شریان ناحیه خونگیری را فراهم سازد .
قابل ذکر است که لمس ورید مورد نظر و تعیین مسیر آن توسط انگشت سبابه جهت تعیین محل خونگیری ضروری است . برخلاف وریدها ، شریانها دارای نبض بوده دارای دیواره ضخیم و خاصیت ارتجاعی بیشتری میباشند. از وریدهای ترومبوزه که حالت ارتجاعی خود را از دست دادهاند و طنابی شکل شده و به راحتی میلغزند نباید خونگیری صورت گیرد .
*موارد زیر باید در انتخاب ورید مناسب در نظر گرفته شود :
¤ نواحی سوخته التیام یافته نباید انتخاب شوند .
¤ ماستکتومی : قبل از خونگیری از دستی که در طرف ماستکتومی شده قرار دارد حتماً باید با پزشک مشورت گردد ( بدلیل خطر مشکلات ناشی از لنفواستاز نباید نمونهگیری صورت گیرد .
در صورتی که ورید مناسب دیگری قابل دسترسی نباشد باید نمونهگیری از ناحیهای دورتر از محل هماتوم صورت گیرد .
¤تزریق وریدی(یا تزریق خون وفراورده های آن): ترجیحا نمونه گیری نباید از بازوئی که متصل به تزریق وریدی است صورت گیرد(بهتر است از بازوی مقابل نمونه جمع آوری شود) در غیر این صورت از محلی دورتر از تزریق وریدی طبق مراحل زیر باید نمونه گیری صورت گیرد:
– باید حداقل برای دو دقیقه تزریق وریدی قطع گردد (با اطمینان کامل از قطع آن) .
– جهت نمونه گیری ، بازوبند باید در محلی دورتر از تزریق وریدی(زیر آن ناحیه)بسته شود (با ترجیح انتخاب ورید دیگر)
– دور ریختن 5 میلی لیتر ابتدای نمونه و پس از آن جمع آوری خون جهت لوله های مورد نیاز
– باید محل نمونه گیری نسبت به تزریق وریدی و بازوئی که از آن نمونه گیری صورت می گیرد در برگه در خواست آزمایش درج شود.
¤کانولا ، فیستولا ،گرافت عروقی:
بازوی متصل به کانولا با مشورت پزشک واجازه او قابل استفاده می باشد.
بازوی متصل به فیستول (جهت دیالیز) نباید به طور معمول جهت خون گیری مورد استفاده قرار گیرد . در صورت امکان باید از بازوی مقابل نمونه گیری صورت گیرد.
¤ وجود لوله (Indwelling Line) یا (Vascular Access Device) VAD
در صورت وجود هرگونه لوله یا VADجهت تزریق دارو ، مایعات…با در نظر گرفتن ملاحظات زیر نمونه گیری مجاز می باشد:
باید اطمینان از عدم نشت هوا (به منظور جلوگیری از ایجاد همولیز) در کلیه ملزومات جمع آوری خون صورت گیرد. در صورت امکان نباید از مسیری که قبلا با هپارین شسته شده است ، نمونه خون تهیه گردد(در صورت اجبار احتمال آلودگی با هپارین و رقیق شدن نمونه باید در نظر گرفته شود). جهت خون گیری ، ابتدا مسیر با 5 میلی لیتر محلول سرم فیزیولو
ژی استریل شسته شده ، 5 میلی لیتر ابتدای خون یا معادل 6 حجم فضای مرده (منظور از فضای مرده حجم خونی است که در داخلVAD می ماند) دور ریخته شود.
8- تمیزکردن محل نمونهگیری
ناحیه نمونهگیری به کمک گاز آغشته به ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل70 % بصورت حرکت دورانی از داخل به خارج تمیز میشود . پس از خشک شدن موضع درهوا به منظور جلوگیری از همولیز و کاهش سوزش ناشی از تماس نوک سوزن با الکل و پوست، نمون
هگیری صورت میگیرد .
جهت کشت خون ضروری است دقت بیشتری جهت ضد عفونی کردن محل نمونهگیری صورت گیرد . کلرهگزیدین گلوکونات جهت نوزادان دو ماهه و بزرگتر و همچنین بزرگسالان دارای حساسیت نسبت به ید پیشنهاد میگردد . ابتدا موضع با الکل70 % تمیز شده سپس با محلول povidne – iodine 1-10% یا کلرهگزیدین گلوکونات ضدعفونی شده و پس از خشک شدن مجدد ، موضع با الکل جهت حذف ید و کلرهگزیدین تمیز میگردد . بدنبال خونگیری درب شیشههای کشت خون نیز باید بر طبق دستورالعمل سازنده آن نیز ضدعفونی گردد .
*در صورت نیاز به تماس مجدد پوست جهت لمس ورید مناسب ، باید مجدداً موضع ضدعفونی گردد .
9- نمونه گیری
با زاویه 30 درجه یا کمتر در حالی که قسمت مورب نوک سوزن به سمت بالا است ، سوزن لولههای خلاء (به همراه نگه دارنده) یاسرنگ باید وارد ورید شود .
*به محض ورود خون بداخل سرنگ یا لوله خلاء باید بازوبند بازگردد .
در صورت استفاده از لوله خلاء باید تمهیدات زیر صورت گیرد :
* باید حتیالامکان سوزن در رگ ثابت نگه داشته شده و اولین لوله با فشار به سوزن مرتبط شود
* لولهها باید تا خاتمه مکش پر از خون شوند . پس از وقفه جریان خون اولین لوله از سوزن جدا شده و لولههای بعدی به سوزن مرتبط میشوند .
* لولههای حاوی ماده ضدانعقاد وخون باید بلافاصله پس از پرشدن مخلوط شوند (10-5 مرتبه سروته نمودن) .جهت جلوگیری از همولیز نباید لوله ها به شدت مخلوط گردند .
*در صورت عدم ورود خون به سرنگ یا لوله خلاء ، سوزن را کمی جابجا نموده تا بدرستی درون ورید قرار گیرد. جابجایی بیش از حد سوزن پیشنهاد نمیگردد ، زیرا برای بیمار ناخوشایند و دردناک است . در بیشتر موارد نمونهگیری مجدد در محل زیر نمونهگیری اولیه یا از بازوی دیگر بیمار پیشنهاد میگردد .
در صورت عدم موفقیت بیش از دو بار بهتر است از نمونه گیر دیگری جهت خونگیری استفاده شود و در صورت نیاز پزشک را مطلع نمود .
پس از جاری شدن روان خون به داخل سرنگ یا لولههای خلاء باید مشت بیمار باز شود .
درپایان نمونهگیری سرسوزن به آرامی از رگ بیمار خارج گردیده و گاز تمیز با فشار کم بر روی موضع قرار داده می شود .
10-دفع سر سوزن
بدون گذاشتن درپوش سرسوزن باید توسط ظروف مخصوص، سرسوزنهای آلوده از سرنگ جدا ودفع گردند. سپس نمونه خون به آرامی در ظروف مربوطه تخلیه شود .
11-تخلیه خون
نمونههایی که در لولههای حاوی ماده ضدانعقاد ریخته میشود باید بلافاصله و به آرامی 5 تا 10 بار مخلوط شوند . در صورتیکه نمونه در لوله بدون ماده ضدانعقاد ریخته میشود باید به آرامی در جدار داخلی لوله تخلیه گردد .
هنگامی که طی یکبار نمونهگیری، از لولههای متعدد خلاء پلاستیکی یا شیشه ایی جهت آزمایشهای مختلف استفاده میشود، نمونه خون (به منظور جلوگیری از تداخل ضد انعقادهای مختلف) باید بر طبق اولویتهای زیر در لولهها جمعآوری شود:
1- لوله کشت خون
2- لوله حاوی ضدانعقاد سیترات سدیم جهت آزمایشهای انعقادی ( درپوش آبی در لولههای خلاء )
3- لوله جهت سرم (بدون ضدانعقاد) با یا بدون فعال کننده لخته،بایا بدون ژل (درپوش قرمز در لولههای خلاءویا لوله های حاوی ژل جداکننده)
4- لوله حاوی هپارین همراه یا بدون ژل جداکننده پلاسما (درپوش سبز در لولههای خلاء)
5- لوله حاوی ضدانعقاد EDTA ( درپوش بنفش در لولههای خلاء )
6- لوله حاوی مهارکننده گلیکولیتیک (درپوش خاکستری در لولههای خلاء )
ترتیب جمع آوری نمونه در لوله دوم وسوم با توجه به اثر فعال کننده های لخته یا ژل در لوله های پلاستیکی جمع آوری سرم با آزمونهای انعقادی مطرح گردیده است .ولی در صورت استفاده از لوله های شیشه ای بدون افزودنی جمع آوری لوله سرم می تواند قبل از لوله سیتراته صورت گیرد.
در صورتی که از ست پروانهایی (یا اسکالپ وین) استفاده میگردد، جهت آزمونهای انعقادی ابتدا می بایست قسمت اول نمونه دریک لوله (جهت حذف فضای مرده ) تخلیه شده ونمونه مورد نیاز در لوله دیگری جمع آوری گردد.
12- اقدامات پس از نمونه گیری
پس از خاتمه نمونهگیری ، باید موضع از نظر بندآمدن خونریزی و یا بوجود آمدن هماتوم کنترل گردد . درصورتی که خونریزی بیش از 5 دقیقه ادامه یابد ، می بایست تا بند آمدن خون بر روی گاز در محل نمونهگیری فشار وارد آورده ، سپس روی آن بانداژ مجدد صورت گیرد و به بیمار توصیه شود برای مدت حداقل 15 دقیقه بانداژ را روی محل نگهداری کند . در صورت نیاز به پرستار یا پزشک نیز اطلاع داده شود .
13- برچسب گذاری نمونه
* بلافاصله پس از اتمام نمونهگیری باید برچسب حاوی اطلاعات زیر بر روی لولهها و ظروف حاوی نمونه خون بیمار الصاق گردد :
– نام ، نام خانوادگی بیمار
– شماره شناسایی
– تاریخ
– زمان نمونه گیری(بخصوص درردیابی دوز درمانی داروها TDM)
– نام فرد خونگیر
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/2/27 2:11 عصر
مقاله شرکت های مختلط غیر سهامی تحت فایل ورد (word) دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله شرکت های مختلط غیر سهامی تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله شرکت های مختلط غیر سهامی تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله شرکت های مختلط غیر سهامی تحت فایل ورد (word) :
شرکت های مختلط غیر سهامی
به موجب ماده 141 «شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یکم یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون
انتشار سهام تشکیل می شود.»
تشکیل این قبیل شرکت ها ، در اروپا از قرون وسطی سابقه داشته در آن زمان تجارت عمومیت نداشته و اشراف اشتغال به تجارت را بدون شأن خود می دانستند ، اغلب در تجارت ها مخصوصاً تجارت های دریائی با تجار شریک شده و قسمتی از سرمایه شرکت را می پرداختند، ولی دردو چیز دخالت نمی نمودند. یکی این که نامش در شرکت برده می شد و دیگر این که بیش از میزانی که سرمایه گذارده بودند خود را مسئول قرار نمی دادند.
بالعکس تاجر ، مسئول کلیه قروضی بود که شرکت ممکن بوده بعد از استهلاک سرمایه پیدا کند.
تشکیل این قبیل شرکت ها با تنظیم شرکتنامه است و نکات لازم و قرارها در شرکتنامه و یا اساسنامه شرکت قید می شود.
شرط تشکیل شرکت تأدیه تمام سرمایه نیست زیرا از مفاد بعضی از مواد بر می آید که شرکاء با مسئولیت محدود ممکن است قسمتی از سرمایه نقدی را تأدیه و بقیه را تعهد نمایند(ماده 141 و 152) ولی شرکاء ضامن باید تمام سرمایه خود را بپردازند.
در مورد سرمایه غیر نقدی که یکی از شرکاء با مسئولیت محدود معرفی می نماید ، بین علماء حقوق تجارت بحث خاصی موجود است. به این طریق که هرگاه ثابت شود که سهم الشرکه غیر نقدی که از ناحیه یکی از شرکاء با مسئولیت محدود، معرفی شده، قیمت آن را بیش ا
ز میزان واقعی معرفی نموده اند، مسئولیت شریک مزبور در پرداخت دیون شرکت تا میزان ما به التفاوت آن خواهد بود. مثلاً هر گاه شریکی به جای سهم الشرکه خود مقداری پارچه آورد که قیمت آن سیصد هزار ریال بود ولی شرکاء آن را پانصد هزار ریال تقویم و به همین م
یزان برای او سهم الشرکه معین نمودند. هر گاه چنین امری ثابت شود و شرکت بدهی داشته باشد شریک با مسئولیت محدود تا میزان دویست هزار ریال دیگر علاوه بر سهم الشرکه که پرداخته مسئول است. زیرا ممکن است شریک ضامن نتواند ما به التفاوت قیمت سهم الشرکه مزبور را بپردازد ، و اشخاص علاوه بر اعتبار شریک ضامن به اطمینان سرمایه شرکت معامله نموده اند، از این جهت شریک با مسئولیت محدود از مسئولیت پرداخت بری نیست، این امر در شرکتهای با مسئولیت محدود صراحتاً ضمن مواد 98 و 99 تصریح شده است.
نام شرکت
«در اسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید شود». قید عبارت شرکت مختلط جهت معرفی نوع آن در مقابل اشخاص ثالث و تمایز آن از شرکت تضامنی است. قید نام یک یا چند نفر از شرکاء ضامن جهت معرفی آنها واعتبار شرکت می باشد. ولی هیچ یک از شرکاء با مسئولیت محدود نباید جزء نام شرکت قید شود ، زیرا به قاعده ای که ذکر شد ممکن است از ذکر نام شخصی که در شرکت قید شده اشخاص خارج توهم ضامن بودن او را نموده و به اعتبار او معامله کنند و حال آن که مسئولیت چنین شریکی محدود به سرمایه ای است که گذارده «هر یک از شرکاء با مسئولیت محدود که اسمش جزء اسم شرکت با
شد در مقابل طلبکاران شرکت ، شریک ضامن محسوب خواهد شد» این عبارت حکم صریح ماده 143 قانون است و تخلف از آن جایز نیست زیرا «هر قراردادی که بر خلاف این ترتیب بین شرکاء داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث بی اثر است».
اداره شرکت
مدیریت شرکت در هر حال با شریک ضامن است اگر شرکاء ضامن متعدد باشند بسته به قرارداد بین آنها خواهد بود. یا مجتمعاً و یا یکی از شرکاء ضامن سمت میدیریت را خواهند داشت . زیرا حقاً آنها خواهند بود که به حسن روابط شرکت علاقه بیشتری داشته و در معام
لات حزم و احتیاط و دوراندیشی خواهند داشت ، چون در صورت سهل انگاری نتیجه زیان، به ضرر خودشان خواهد بود.
قانون مقرر داشته «شریک با مسئولیت محدود نه به عنوان شریک حق اداره کردن شرکت را دارد و نه اداره امور از وظایف اوست» یعنی شریک با مسئولیت محدود حق انتخاب مدیر برای شرکت ندارد ، به همین علت هم وظیفه حتمی در اداره کردن شرکت نخواهد داشت ، ولی گاهی اتفاق می افتد که شرکاء ضامن بالاتفاق و به میل خود ، شریک با مسئولیت محدود را مدیر شرکت قرار می دهند. و نیز ممکن است شریک با مسئولیت محدود به وکالت از مدیر شرکت انجام وظیفه نماید و آن در حالی است که چنین حقی به موجب اساسنامه به مدیر شرکت داده شده باشد.
حدود مسئولیت شرکاء ضامن که مدیر شرکت تضامنی هستند و اختیارات آنها همان است که در مورد شرکت تضامنی مقرر است.
نظارت شرکاء
شریک با مسئولیت محدود به عنوان شریک حق اداره کردن شرکت را ندارد. مدیریت شرکت با شریک یا شرکاء ضامن است ولی برای این که از اعمال خلاف رویه مدیران که مالاً بر علیه شرکاء با مسئولیت محدود تمام می شود جلوگیری شود ، در ماده 147 مقرر شده «هر شریک با مسئولیت محدود حق نظارت در امور شرکت داشته و می تواند از روی دفاتر و اسناد شرکت برای اطلاع شخصی خود راجع به وضعیت مالی شرکت صورت خلاصه ای ترتیب دهد- هر قراردادی که بین شرکاء بر خلاف این ترتیب داده شود از درجه اعتبار ساقط است». اگر قانون اختیار کامل اداره شرکت را به دست شرکاء ضامن داده، در عوض شرکاء با مسئولیت محدود را به میزان نامحدود محق در نظارت نموده است، حتی این اختیار قابل سلب نیست ولو به تراضی شرکاء باشد.
روابط شرکاء
در شرکت مختلط غیر سهامی دو قسم شریک موجود است.
الف – شرکاء ضامن.
ب – شرکاء با مسئولیت محدود.
«شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارائی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد.»
شرکاء با مسئولیت محدود پس از پرداخت سهم الشرکه خود دیگر به هیچ وجه مسئولیت نخواهد داشت. و نیز ممکن است قسمتی از سرمایه نقدی را تأدیه و بقیه را تعهد نمایند. در این صورت علاوه بر آنچه تأدیه شود. شرکاء ضامن باید کلیه سهم الشرکه خود را اعم از نقدی و غیر نقدی بپردازند و مسئول پرداخت کلیه قروضی هستند که ممکن است شرکت علاوه بر استهلاک سرمایه پیدا کند.
شرکاء با مسئولیت محدود در دو مورد ممکن است مسئولیت ضمانتی پیدا کنند :
1 اگر شریک با مسئولیت محدود معامله ای برای شرکت کند – مگر این که تصریح کند که معامله را به وکالت از طرف شرکت انجام می دهد» که اشخاص خارج تصور ننمایند این شخص چون در شرکت مختلط عمل مدیریت را انجام می دهد شریک ضامن را خواهد داشت.»
2 اگر قبل از رسمیت یافتن شرکت یعنی ثبت آن در اداره ثبت اسناد ، شریک با مسئولیت محدود معامله ای کرده باشد. به نحوی که در ماده 150 مقرر است«در مورد تعهداتی که شرکت مختلط غیر سهامی ممکن است قبل از ثبت شرکت کرده باشد، شریک با مسئولیت محدود درمقابل اشخاص ثالث در حکم شریک ضامن خواهد بود. مگر ثابت نماید که اشخاص مزبور از محدود بودن مسئولیت او اطلاع داشته اند».
انتقال سهم الشرکه
سهم الشرکه شرکاء ضامن تابع مقررات شرکت تضامنی است و طبق ماده 123 انتقال آن جز با موافقت شرکاء ممکن نیست .
شرکاء با مسئولیت محدود نیز بدون رضایت سایر شرکاء نمی توانند سهم الشرکه خود را به غیر منتقل نمایند و در ماده 148 مقرر گردیده «هیچ شریک با مسئولیت محدود نمی تواند بدون رضایت سایر شرکاء شخص ثالثی را با انتقال تمام یا قسمتی از سهم – الشرکه خود به او، داخل در شرکت نماید» بنابراین کلمه «نمی تواند» یعنی «حق ندارد» و وقتی بدون رضایت سایر شرکاء حق انتقال نداشته باشد قاعدتاً انتقال صحیح نبوده و آثار قانونی نخواهد داشت. درماده 149 مقرر است «اگر یک یا چند نفر از شرکاء با مسئولیت محدود حق خود را در شرکت بدون اجازه سایرین کلاً یا بعضاً به شخص ثالثی واگذار نمایند ، شخص مزبور نه حق دخالت در اداره شرکت و نه حق تفتیش در امور شرکت را خواهد داشت» عبارت این ماده با ماده 148 ظاهراً تباینی دارد یعنی وقتی که معلوم شد انتقال سهم الشرکه شرکاء با مسئولیت محدود بدون رضایت سایر شرکاء صحیح نیست دیگر مفاد ماده 149 که اگر بدون رضایت انتقال واقع شد، انتقال گیرنده حق تفتیش ندارد معنی نخواهد داشت. در تفسیر این ماده و اختلافی که ظاهراً با یکدیگر دارند.
بعضی خواستار لغو ماده 149 و برخی با تنظیم ماده مزبور عبارت ماده 148 را نسخ
ضمنی دانسته و انتقال سهم الشرکه را از مداخله در امور شرکت اگر بدون رضایت سایر شرکاء باشد محروم دانسته اند.
به نظر نگارنده هر دو نظریه ناصحیح بوده و عبارات هر دو ماده کاملاً و به جا و مناسب است . زیرا بین انتقال «سهم الشرکه» و انتقال «حق» باید فرق گذاشت. انتقال سهم الشرکه یعنی شریک نمودن دیگری به جای خود در شرکت با سایر شرکاء و قطع و انتقال کلیه علاقه ای که شریک در شرکت دارد. و این موضوع یعنی شریک نمودن اشخاص بدون رضایت سایرین در شرکت و برقراری تمام حقوق برای او مطابق قاعده فوق صحیح به نظر نمی رسد و هیچ شریکی «نمی تواند» بدون رضایت سایرین چنین کاری بکند. ولی نمی توان منکر شد که شریک دارای حقی است که آثاری بر آن مترتب می باشد. حال اگر فقط حق مالی خود را که حق بردن منافع در پایان هر سال مالی و حق استفاده از قسمتی از سرمایه در صورت انحلال شرکت است بدون رضایت شرکاء انتقال دهد هیچ اشکالی نخواهد داشت. منتهی «انتقال گیرنده حق» فقط دارای همین حق خواهد بود. بدون این که مانند شرکاء دیگر حق نظارت داشته باشد. زیرا داشتن حق نظارت فرع بر شریک بودن و داشتن سهم الشرکه است، در این جا سهم الشرکه است ، در این جا سهم الشرکه انتقال نیافته ، بلکه حقی که شریک از منافع و عواید داشته مورد انتقال واقع شده است.
لزوم قید این که بدون رضایت شرکاء کسی نمی تواند سهم الشرکاء خود را به نحو کلی انتقال دهد که شریک جدید قائم مقام فروشنده باشد از این جهت است که، شریک با مسئولیت محدود حق دارد از دفاتر واسناد شرکت برای اطلاع شخصی خود راجع به وضعیت مالی هر موقع بخواهد صورت بردارد. حال ، شرکاء ضامن ممکن است حاضر نباشند که هر کس از وضعیت داخلی و اسناد شرکت انها اطلاع پیدا کند. و اگر این طور می بود ممکن بود رقباء شرکت سهم مختصری را از شرکاء با مسئولیت محدود خریداری و هر آن از معاملات شرکت با اطلاع می شدند و این عمل بر ضررر سیاست اقتصادی شرکت بود ، از این کار قانون جلوگیری کرده است منتهی این عمل نباید به ضرر شرکاء با مسئولیت محدود تمام شود و از انتقال حق مالی محروم باشند به این جهت در انتقال حق مالی آزادند.
در انتقال سهم الشرکه هر گاه با رضایت کلیه شرکاء واقع اعم از این که شریک ضامن یا با مسئولیت محدود سهم خود را انتقال دهد شریک جدید مسئول کلیه قروضی هم خواهد بود که قبل از او در شرکت موجود بوده است. نسبت به شرکاء ضامن ضمن شرکت های
تضامنی درماده 125 این موضوع تصریح و در محل خود ذکر شده و نسبت به شرکاء با مسئولیت محدود نیز در ماده 155 بیان گردیده «هر کس به عنوان شریک با مسئولیت محدود در شرکت مختلط غیر سهامی موجودی داخل شود تا معادل سهم الشرکه خود مسئول قروضی خواهد بود که شرکت قبل از ورود او داشته خواه اسم شرکت عوض شده یا نشده باشد. هر شرطی برخلاف این ترتیب باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود». البته از قید عبارت «تا معادل سهم الشرکه» نباید تصور نمود که شریک با مسئولیت محدود جدید علاوه ب
ر سهم الشرکه خود به میزان مبلغ دیگری نیز تا معادل سهم الشرکه اش گردد مسئول است ، بلکه مقصود آن است که فقط به میزان سهم الشرکه خود مسئول قروض است و اگر بیشتر باشد به عهده شرکاء ضامن خواهد بود.
طلبکاران
طلبکاران شرکت ، مادام که شرکت باقی است حق مطالبه از شرکاء ضامن را ندارند بلکه طبق ماده 151 «شریک ضامن را وقتی می توان شخصاً برای قروض شرکت تعقیب نمود که شرکت منحل شده باشد» به این معنی که مادام سرمایه شرکت باقی است طلب بستانکاران باید از آن پرداخت شود و «اگر دارائی شرکت برای تأدیه قروض آن کافی نباشد وصول کنند» و شرکاء بامسئولیت محدود درباره طلبکاران اضافه بر وجهی که به عنوان سرمایه تأدیه نموده مسئولیتی ندارند مگر در دو مورد به شرح زیر:
1 هر گاه شرکاء با مسئولیت محدود سهم الشرکه خود را تماماً تأدیه ننموده باشند در این مورد ماده 152 مقرر می دارد «هرگاه شرکت ; منحل شود و شریک با مسئولیت محدود هنوز تمام با قسمتی از سهم الشرکه خود را نپرداخته و یا پس از تأدیه مسترد داشته است ، طلبکاران حق دارند معادل آنچه را که از بابت سهم الشرکه باقی مانده است مستقیماً بر علیه شریک با مسئولیت محدود اقامه دعوی نمایند;»
2 هر گاه از سرمایه برداشت نموده و تقلیل سرمایه را آگهی ننموده باشد « اگر در نتیجه قرار داد با شرکاء ضامن و یا در اثر برداشت قبلی از سرمایه شریک شرکت با مسئولیت محدود از سهم الشرکه خود که به ثبت رسیده است بکاهد ، این تقلیل مادام که به ثبت نرسیده و بر طبق مقررات راجع به نشر شرکت ها منتشر نشده است در مقابل طلبکاران شرکت معتبر نبوده و طلبکاران مزبور می توانند برای تعهداتی که از طرف شرکت قبل از ثبت و انتشار تقلیل سرمایه به عمل آمده است تأدیه همان سرمایه اولیه شریک با مسئولیت محدود را مطالبه نمایند». اشخاصی که با شرکت معامله می نمایند گرچه به ضمانت شرکاء ضامن واقف اند ، ولی بیشتر به اطمینان سرمایه شرکت معامله می نمایند. واین معنی ندارد که شریکی سرمایه خود را بدون تقلیل سرمایه و انتشار آن و در حقیقت با پنهان داشتن از نظر طلبکاران برداشت نماید و اگر شرکت کسر آورد به عهده شرکاء ضامن حواله کند. قانون این عمل را که فریب مردم است قبول ندارد و لو شرکاء ضامن به این امر راضی باشند.
زمانی که طلبکاران شرکت برای وصول طلب خود که مازاد بر سرمایه ش
رکت است به شرکاء ضامن رجوع نمایند ، اولویتی بر سایر طلبکاران آنها نخواهند داشت بلکه «بین طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکاء ضامن تفاوتی نخواهد بود.»
آثار ورشکستگی
ورشکستگی یک یا چند نفر از شرکاء ضامن موجب ورشکستگی شرکت نبوده و ورشکستگی شرکت لازمه قانونی با ورشکستگی شرکاء ضامن ندارد. در صورت ورشکستگی شرکت ، طلبکاران به شرکاء ضامن رجوع خواهند نمود و به شرکاء با مسئولیت محدود جز در دو موردی که ذکر شد (هرگاه سهم الشرکه تماماً تأدیه نشده باشد- هر گاه برداشت سرمایه به ثبت نرسیده باشد) حق رجوع ندارند و در این دو مورد مدیر تصفیه شرکت مبادرت به اقدام و وصول خواهد نمود. در چنین موردی به موجب ماده 158«در صورت ورشکستگی یکی از شرکاء با مسئولیت محدود ، شرکت یا طلبکاران آن با طلبکاران شخصی شریک مزبور متساوی الحقوق خواهند بود».
طلبکاران شخصی شرکاء دارائی شرکت مختلط که ورشکست شده حقی ندارند و طلبکاران شرکت برای وصول هر مقدار از طلب خود که ممکن شود بر دیگران تقدم دارند و «سهم الشرکه با مسئولیت محدود نیز جزء دارائی شرکت محسوب است».
سود
طریقه تقسیم سود تابع قرار داد شرکاء است که در شرکتنامه یا اساسنامه ذکر شده ولی هرگاه قراردادی در این باره نشده بود قاعده کلی بر تقسیم سود به نسبت سهم الشرکه است وبین شرکاء ضامن و مسئولیت محدود تفاوتی نیست. ولی موقعی می توان به شرکاء شرکت سود پرداخت که موجب نقصان سرمایه نشود. مثلاً اگر شرکت در سال قبل یک صد هزار ریال زیان داشته و در نتیجه یک صد هزار ریال از سرمایه سهم شده ، در سال بعد که فرضاً یکصد و پنجاه هزار ریال سود داشته باشد فقط نسبت به پنجاه هزار ریال اضافه می توان به تقسیم سود اقدام نمود ، زیرا یک صد هزار ریال باقی باید به جای سرمایه ای که کم شده باقی بماند. مگر این که سرمایه به میزان یکصد هزار ریال تقلیل یافته واین تقلیل مطابق قانون به ثبت رسیده باشد. به این جهت فرع ثابت هم به هیچ یک از شرکاء نمی توان پرداخت . زیرا فرع ثابت مستلزم سود است و ممکن است شرکت در یک سال سود نداشته باشد ، در این صورت پرداخت آن از سرمایه مستلزم کسر آن خواهد بود.
نسبت به شرکاء ضامن در ماده 132 شرکت های تضامنی تصریح شده «اگر در نتیجه ضررهای وارده سهم الشرکه شرکاء کم شود ، مادام که این کمبود جبران نشده تأدیه هر نوع منفعت به شرکاء ممنوع است» و در ماده 160 قانون ، روابط شریک با شرکاء ضامن را در شرکت مختلط غیر سهامی تابع مقررات شرکت های تضامنی دانسته است و نسبت به شرکاء با مسئولیت محدود به شرح ماده 154 «به شریک با مسئولیت محدود فرع نمی توان داد مگر در صورتی که موجب کسر سرمایه او در شرکت نشود – اگر در نتیجه ضررهای وارده سهم الشرکه شریک با مسئولیت محدود کسر شود ، مادام که این کمبود جبران نشده تأدیه هر ربح یا منفعتی
به او ممنوع است. هر گاه وجهی بر خلاف حکم فوق تأدیه گردید ، شریک با مسئولیت محدود تا معادل وجه دریافتی مسئول تعهدات شرکت است مگر در موردی که با حسن نیت و به اعتبار بیلان مرتبی وجهی گرفته باشد».
انحلال
موارد انحلال شرکت مختلط غیر سهامی، مانند موارد انحلال شرکت تضامنی است ولی «مرگ یا محجوریت یا ورشکستگی شریک یا شرکاء با مسئولیت محدود موجب انحلال شرکت نمی شود».
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/2/27 2:11 عصر
مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های نقدینگی جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تحت فایل ورد (word) دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های نقدینگی جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های نقدینگی جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های نقدینگی جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تحت فایل ورد (word) :
تجزیه و تحلیل نسبت های نقدینگی جهت پیش بینی ورشکستگی
در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
چکیده:
در این پژوهش قدرت نسبت های نقدینگی حاصل از صورت جریان وجوه نقد جهت پیش بینی ورشکستگی شرکت ها مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از مدل رگرسیون لوجستیک استفاده شده و مدلی جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارائه شده است.برآورد مدل با استفاده از اطلاعات دو گروه از
شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران صورت گرفته است.گروه اول متشکل از 40 شرکت غیر ورشکسته بوده و گروه دوم نیز مشابه گروه اول ومتشکل از 40 شرکت ورشکسته بوده است. مدل ارائه شده با استفاده از چهار نسبت، جریان های نقدی بر دارایی ها، جریان های نقدی بر بدهی ها، جریان های نقدی بر بدهی های جاری و جریان های نقدی بر فروش بوده که نسبتهای مذکور نشان دهنده نقدینگی شرکت هاست.
نتایج آماری مدل حاکی از برابری قدرت پیش بینی، و وجود رابطه هم خطی بین نسبتهای جریان های نقدی بر دارایی ها و جریان های نقدی بر فروش می باشد. و در نهایت مدل با حذف نسبت جریان های نقدی بر دارایی ها و با سه متغییر باقی مانده طراحی شده است. و نتایج نشان دهنده معتبر بودن مدل و نسبت های انتخاب شده بوده است. نتایج آزمون توانایی پیش بینی مدل نشان دهنده این واقعیت است که مدل قادر است تا دو سال قبل از وقوع ورشکستگی در شرکتها، پیش بینی صحیحی در خصوص ورشکستگی ارائه دهد. و با دور شدن از زمان وقوع ورشکستگی به دلیل کمرنگ شدن شاخص های پیش بینی کننده ورشکستگی از قدرت پیش بینی مدل کاسته میگردد.
واژگان کلیدی:
نسبت های نقدینگی ، جریانات نقدی ، پیش بینی ، ورشکستگی ، بورس اوراق بهادار تهران .
مقدمه:
پیشرفت سریع فناوری و تغییرات محیطی وسیع، شتاب فزاینده ای به اقتصاد بخشیده است. رقابت روز افزون بنگاه های اقتصادی دست یابی به سود را محدود و احتمال ورشکستگی را افزایش داده است. در این میان نقش اطلاعات حسابداری در تمایز بین شرکت های دارای بحران مالی(ورشکسته) و شرکت های فاقد بحران مالی (شرکت های غیر ورشکسته) و پیش بینی ورشکستگی یکی از موضوعات بحث انگیز در ده های اخیر بوده است.
یکی از راه هایی که می توان با استفاده از آن به بهره گیری مناسب از فرصت های سرمایه گذاری و هم چنین جلوگیری از به هدر رفتن منابع کمک کرد، پیش بینی بحران مالی و در نهایت ورشکستگی است. به این ترتیب که اولاً، با ارایه هشدارهای لازم می توان شرکت ها را نسبت به بحران مالی هوشیار کرد تا آنها با توجه به این هشدارها دست به اقدامات مقتضی بزنند و دوم این که سرمایه گذاران فرصت های مطلوب سرمایه گذاری را از فرصت های نا مطلوب تشخیص داده، منابع شان را در فرصت های مناسب سرمایه گذاری کنند. معمولاً نشانه های بحران مالی در شرکت ها عبارتند از:
1 فزونی کل بدهی ها بر کل دارایی ها یا فزونی بدهی های جاری بر دارایی های جاری؛
2 نامساعد بودن نسبت های مالی در مقایسه با متوسط صنعت و با نسبت های مالی دورهای قبلی؛
3 ناتوانی در پرداخت به موقع حساب های پرداختنی؛(بزرگ بودن متوسط دوره پرداخت)
4 اتکای بیش از حد بر استقراض کوتاه مدت برای تامین مالی دارایی های بلندمدت.
همان گونه که ملاحظه می شود، بخش عمده ای از عوامل موثر بر بحران مالی ناشی از مشکلات نقدینگی واحد تجاری است.
می توان این نشانه ها را از نسبت های مالی براساس ارقام مندرج درصورت های مالی که بر اساس روش تعهدی تهیه شده اند و هم چنین نسبت های نقدینگی حاصل از صورت جریان وجوه نقد، محاسبه و استخراج کرد. اما صورت های مالی تهیه شده بر مبنای تعهدی اطلاعاتی در مورد جریان های نقدی منعکس نمی کنند و این یکی از نقطه ضعف های اساسی آن است و به علاوه اطلاعات موجود در ترازنامه ایستا می باشد و وضعیت بنگاه اقتَصادی را در یک مقطع زمانی خاص اندازه گیری می نماید در حالی که صورت جریان وجوه نقد تغییرات در سایر صورت های مالی را گزارش می کند و تأثیر تخصیص های اختیاری را بر نسبت های مالی از بین می برد.
مطالعه حاضر در پی بررسی توانایی نسبت های موجود در صورت جریان وجوه نقد جهت پیش بینی ورشکستگی شرکت هاست. و درصورتی که این نسبت ها توانایی لازم را جهت پیش بینی داشته باشند، می توان مدلی طراحی کرد که وقوع ورشکستگی را فبل از رخداد آن پیش بینی کرده و مدیران، سهامداران و دیگر مدعیان می توانند با استفاده از این هشدارها اقدامات اصلاحی و ترمیمی لازم را انجام دهند.
بنابراین هدف این پژوهش ارائه مدلی با استفاده از نسبت های موجود در صورت جریانات نقدی است که ورشکستگی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران راپیش بینی نماید.
مروری بر پیشینه تحقیق:
مطالعات زیادی در خصوص توانایی اطلاعات مالی جهت پیش بینی ورشکستگی صورت گرفته است که البته اکثراً در کشورهای خارجی انجام گرفته است.
پیش بینی ورشکستگی با استفاده از اطلاعات حسابداری برای اولین بار توسط بیور (Beaver, 1966) صورت گرفت. او از مدل های یک متغیره بهره گرفت و نسبت های حسابداری را مورد آزمون قرار داد. او در نهایت به این نتیجه رسید که نسبت جریانات نقدی بر کل بدهی ها از توان بالایی جهت پیش بینی ورشکستگی برخوردار است. و سپس نسبت سود خالص به کل دارایی از این ویژگی برخوردار است.
آلتمن (Altman, 1968)نخستین فردی بود که الگوی های پیش بینی ورشکستگی چند متغیره را عرضه کرد. او با بکارگیری الگوی چند متغیره و استفاده از نسبت های مالی الگوی معروف خود را با نام الگوی رتبه Z را ارائه داد. او از میان 22 نسبت مالی 5 نسبت را که به نظر او بهترین نسبت ها جهت پیش بینی ورشکستگی بودند را انتخاب کرد. و با ترکیب این 5 نسبت مدل خود را ارائه کرد.
در سال های بعد ایراداتی به الگوی آلتمن گرفته شد که او خود موفق به رفع و اصلاح اشکالات الگو شد.و الگوی چدید Z را ارائه نمود.(آلتمن، 2000)
که در آن:
X1=سرمایه در گردش بر کل دارایی ها
X2=سود انباشته بر کل دارایی ها
X3=سود قبل از بهره ومالیات بر کل دارایی ها
X4=ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام بر ارزش دفتری کل بدهی ها
X5=فروش بر کل دارایی ها
Z=مقدار متغیر وابسته بدست آمده از الگو(شاخص کلی)
Z< 1/21 شرکت ورشکسته
Z>2/90شرکت غیر ورشکسته
نرتون و اسمیت(Norton & Smith, 1979) از مدل تجزیه وتحلیل خطی چند گانه با استفاده از روش گام به گام جهت پیش بینی ورشکستگی استفاده کردند. نسبت های مورداستفاده آنان شامل جریانات نقدی به فروش، جریانات نقدی به مجموع دارایی ها، جریانات نقدی به جریانات نقدی به ارزش ویژه مجموع بدهی ها بوده است.دو گروه نمونه آنها بر مبنای اندازه ونوع صنعت طراحی شده بود. نتایج تحقیق آنان نشان داد که جریانات نقدی عملیاتی به کل دارایی ها و جریانات نقدی عملیاتی به کل بدهی ها بهترین شاخص را جهت پیش بینی ورشکستگی برای سه سال قبل از ورشکستگی ارائه می دهد.
زیمسکی(Zmigewski, 1984) از نسبت های مالی، نقدینگی، عملکرد و اهرمی استفاده کرد تا الگوی خود را ارائه دهد. این نسبت ها بر مبنای تئوریکی گزینش نشده بودند بلکه بیشتر بر اساس تجربیات او در مطالعات قبلی اش بود. الگوی زیمسکی بر مبنای نمونه ای شامل 40 شرکت ورشکسته و80 شرکت غیر ورشکسته تولیدی غیر ورشکسته پی ریزی شد. او در الگوی خود از نسبت های سود خالص بر کل دارایی، کل بدهی بر کل دارایی و دارایی جاری بر بدهی جاری استفاده کرد. این الگو یکی از ساده ترین الگوهای پیش بینی کننده ورشکستگی است که اصل تعداد کم متغیرهای مستقل در الگوها در آن به خوبی رعایت شده است.
همان طور که دیدید کلیه مطالعات در کشورهای غربی صورت گرفته و در ایران تحقیقات قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است بجز تحقیقات ذیل:
غلامرضا سلیمانی امیری در سال 1383 در رساله خود تحت” عنوان بررسی شاخص های پیش بینی کننده ورشکستگی در ایران” درباره پیش بینی بحران مالی با استفاده از مدلی که از نسبت های شامل نسبت سرمایه در گردش به کل دارائی ها، نسبت دارائی های جاری به بدهیهای جاری، نسبت سود قبل از بهره به کل دارائی ها و نسبت فروش به کل دارائی ها تشکیل شده است، بحث می کند نتایج تحقیق حاکی از توانایی پیش بینی مدل در سطح بالایی دارد و با دور شدن از زمان وقوع بحران مالی توانایی مدل نیز کاهش می یابد.
نتایج این تحقیق با یافته های محققین غربی نظیر آلتمن و بیور سازگار می باشد. (سلیمانی امیری، 1381)
دیگر تحقیق، ” بررسی کاربرد مدل آلتمن دربورس اوراق بهادار تهران”می باشد که توسط مهدی رسول زاده در سال 1380 انجام شده است، در این تحقیق، با استفاده از اطلاعات استخراج شده از صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در دو صنعت نساجی و ساخت فلزات اساسی نسبت های موجود در مدل را محاسبه و با قرار دادن آن نسبت ها در مدل، مقدار مدل آلتمن برای هر شرکت در هر سال موردمطالعه، تعیین شده است.(رسول زاده، 1380)
منصفی نیز در تحقیقی کاربرد مدل های پیش بینی کننده ورشکستگی شیراتا و زیمسکی را در بورس اوراق بهادار تهران در دو صنعت دارو سازی و نساجی بررسی می کند که نتیجه تحقیق برای الگوی شیراتا پیش بینی صحیح 7/94 درصد و برای الگوی زیمسکی 4/97 درصد، بدست آمد. (منصفی،1384)
همانگونه که مشاهده گردید اکثر تحقیقات به پیاده سازی الگوهای دیگر کشورها در ایران پرداخته اند و کمتر به طراحی مدل بر اساس نیازها و شرایط محیطی ایران پرداخته شده است.
اهمیت تحقیق:
عدم آگاهی در خصوص بحرانی شدن وضع شرکت ها و در نهایت ورشکستگی زیان های هنگفتی را به هر یک از ذی نفعان شرکت وارد می نماید، با پیش بینی اضمحلال شرکت ها می توان برنامه ریزی لازم را جهت جلوگیری از ورشکستگی آنها انجام داد. بنابراین هدف این بررسی ارائه روشی جهت پیش بینی ورشکستگی، با توجه به اطلاعات حسابداری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
در اکثر پژوهش های گذشته در ایران از الگوهای خارجی برای پیش بینی ور شکستگی در ایران استفاده شده است. و همچنین از صنایع محدودی استفاده شده است و یا اینکه جریانات نقدی به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای ادامه فعالیت شرکت ها نادیده گرفته شده است. بنابراین در این پژوهش برآنیم که کاستی های مذکور را که در تحقیقات پیشین بوده برطرف نموده و الگویی ایرانی و متناسب با شرایط محیطی ایران و با ترکیب همه صنایع و با استفاده از نسبت های صورت جریانات نقدی طراحی نماییم.
فرضیه های تحقیق:
فرضیه اصلی:
اطلاعات مندرج در صورت جریان وجوه نقد قابلیت پیش بینی ورشکستگی شرکت های پذیرفته شده در بازار سرمایه را دارد.
فرضیه های فرعی :
1.نسبت جریان های نقدی عملیاتی به کل دارائی ها جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکت ها موثر است.
2.نسبت جریان های نقدی عملیاتی به کل بدهی ها جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکت ها موثر است.
3. نسبت جریان های نقدی عملیاتی به کل بدهی ها جاری جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکت ها موثر است
4.نسبت جریان های نقدی عملیاتی به فروش جهت پیش بینی ورشکستگی در شرکت ها موثر است.
روش تحقیق:
جامعه آماری تحقیق شامل کل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است نمونه تحقیق شامل تعدادی از شرکت هاست که در دو گروه ورشکسته و غیر ورشکسته تقسیم می شوند.
نمونه تحقیق گروه اول شامل 40 شرکت ورشکسته می باشد.در این تحقیق شرکت های ورشکسته شرکت هایی هستند که صورت های مالی آنها تا پایان سال 1385 بر اثر زیان انباشته منطبق بر ماده 141 قانون تجارت ایران می باشند. چون در این تحقیق تعداد شرکت های ورشکسته زیاد نیست جامعه و نمونه در این تحقیق با هم برابر هستند.
گروه دوم شامل 40 شرکت غیر ورشکسته یا سالم می باشند. معیار فعال بودن این دسته از شرکتها سوددهی آنها در چهار سال متوالی از سال1382 الی سال 1385 و معامله مستمر سهام آنها می باشد
از آنجا که تعداد شرکت های غیرورشکسته مطابق با معیارهای فوق زیاد است از بین آنها تعدادی به صورت تصادفی انتخاب می شوند.
سپس اطلاعات و نسبت های نقدینگی مورد نیاز تحقیق برای سه سال شامل سال ورشکستگی و دو سال قبل از آن گردآوری شدند.
مراحل اساسی در اجرای پژوهش به شرح زیر است:
1 تفکیک دو نمونه ورشکسته و غیر ورشکسته با استفاده از ماده 141 قانون تجارت (ساعتچی یزدی، 1385، ص176)
2 محاسبه نسبت های مالی و یا پارامترهای مورد نیاز به عنوان متغیرهای مستقل برای سال های مورد بررسی.
3 بررسی صحت تفکیک دو نمونه ورشکسته و غیر ورشکسته با استفاده ار آزمون F برای مقایسه میانگین های متغیرهای دو نمونه
4 آزمون فرضیات تحقیق جهت بررسی میزان توانایی پیش بینی نسبت ها با استفاده از رگرسیون لوجستیک
5 طراحی مدلی با استفاده از همه متغیرهای مستقل و رگرسیون لوجستیک
6 بررسی پدیده هم خطی برای حذف یکی از متغیرهای مستقل
7 ارزیابی و آزمون مدل طراحی شده با اعداد وارقام یک ودو سال قبل از ورشکستگی.
بدین صورت که نسبت های مورد نظر از دو گروه در سال ورشکستگی با استفاده از رگرسیون لوجستیک تجزیه و تحلیل نموده و مدل را با استفاده از اطلاعات این سال تهیه می کنیم. و از اطلاعات یک و دو سال قبل از ورشکستگی برای بررسی قدرت پیش بینی مدل استفاده کردیم.
آزمون بررسی صحت تفکیک دو نمونه ورشکسته وغیر ورشکسته با ماده 141 قانون تجارت:
به منظور بررسی صحت تفکیک دو نمونه ورشکسته وغیر ورشکسته با ماده 141 قانون تجارت از آزمون F برای مقایسه میانگین های متغیرهای مستقل دو نمونه استفاده می کنیم. یکی از پیش فرض های آزمون فوق نرمال بودن داده های پژوهش می باشد. اما از آنجا که پس از بررسی نرمال بودن داده ها برای چهار متغیر مستقل، با آزمون کولوموگرف- اسمیرنوف به این نتیجه رسیدیم که داده های تحقیق ما نرمال نیستند آزمون Mann-Witney Test را که معادل ناپارامتریک آزمون Fمی باشد، بکار می بریم.
نتایج آزمون من- ویتنی در جدول زیر آمده است.
نگاره1: نتایج آزمون من-ویتنی
متغیرها
آزمون نسبت جریانات نقدی بر داراییها نسبت جریانات نقدی برکل بدهیها نسبت جریانات نقدی بر بدهیهای جاری نسبت جریانات نقدی بر فروش
Mann-Whitney U 57.000 19.000 26.000 106.000
Wilcoxon W 877.000 839.000 846.000 926.000
Z -7.150 -7.515 -7.448 -6.678
P-Value .000 .000 .000 .000
در نگاره 1 با توجه به نتایج آزمون من-ویتنی هر چهار نسبت در دو گروه تفاوت معنی داری دارد، و تمامی متغیر های مستقل مورد مطالعه در تحقیق برای تفکیک دو گروه ورشکسته و غیر ورشکسته مناسب تشخیص داده شده اند. وفرض رد شده است.
آزمون فرضیات تحقیق:
فرضیات فرعی تحقیق با استفاده از رگرسیون لوجستیک بررسی گردیدند. نتایج آزمون هر چهار فرضیه فرعی در نگاره 2 آمده است.
نگاره2: نتایج فرضیات چهارگانه
فرضیات آماره
تعدیل شده نتیجه آزمون فرض
فرضیه اول 5/396 0/715 0/592 0/789 رد فرض
فرضیه دوم 2/170 0/975 0/667 0/889 رد فرض
فرضیه سوم 2/719 0/951 0/645 0/861 رد فرض
فرضیه چهارم 11/902 0/156 0/488 0/651 رد فرض
با توجه به نگاره 2 مشاهده می نماییم که هر چهار فرضیه فرعی تایید می گردند. و بدین ترتیب فرضیه اصلی تحقیق نیز تایید می گردد، زیرا با تایید هر کدام از فرضیات فرعی نتیجه می گیریم که اطلاعات موجود در صورت جریان های نقدی قابلیت پیش بینی ورشکستگی شرکت ها را دارد. و چون در اینجا هر چهار فرضیه فرعی تایید گشتند پی می بریم که اطلاعات صورت جریان های نقدی حاوی ارزش اطلاعاتی برای پیش بینی ورشکستگی شرکت ها می باشند و به تبع آن فرضیه اصلی نیز تایید می گردد.
ایجاد مدل:
پس از تایید فرضیات اصلی اکنون می توانیم این متغیرهای مستقل تایید شده را در مدلی جهت پیش بینی ورشکستگی بکار ببریم.
بار دیگر از رگرسیون لوجستیک استفاده می نماییم ولی این بار به جای یک متغیر مستقل از چهار متغیر مستقل بهره می گیریم.
نتایج حاصل از استفاده رگرسیون لوجستیک و ضریب ثابت و ضرایب متغیرها در جدول زیر آمده است.
نگاره3 : ضرایب مدل و میزان معناداری آنها در نسبت های چهار گانه و ورشکستگی
B S.E. Wald df Sig. Exp(B)
نسبت جریانات نقدی برکل دارایی ها -5/038 5/284 0/909 1 0/340 0/006
نسبت جریانات نقدی برکل بدهی ها 119/983 46/136 6763 1 0/009 1/3E+052
نسبت جریانات نقدی برکل بدهی های جاری -38/945 16/173 5801 1 0/016 .000
نسبت جریانات نقدی بر فروش -5/912 2/378 6/179 1 0/013 .003
Constant -5/358 1/878 8/137 1 0/004 .005
ضریب ثابت و ضرایب متغیرها و مقادیر ثابت برای مدل فوق با استفاده از نگاره 2 به شرح زیر می باشد.
ضریب ثابت: مقدار = 358/5- :
ضرایب متغیرها:
مقدار 1 =-5/038 مقدار 2 =119/983 مقدار 3 =-38/945 مقدار 4 =358/5-
Y= متغیر وابسته (ورشکستگی)
Xi= متغیر مستقل(i =1,2,3,4)
e=2/71828182 (عدد نپر)
جدول بالا بیانگر آن است که؛ مقدار احتمال محاسبه شده از دادهها برای
1= (340 (P.Value = 0/ 2= (009 (P.Value = 0/ 3= (016 (P.Value = 0/
4= (013 (P.Value = 0/ 0= (4(P.Value = 0/00
می باشد که در نتیجه برای 2، 3، 4 و0 کمتر از سطح معناداری در نظرگرفته شده مدل یعنی( ) میباشد؛ و در واقع سطح معنی داری برای 2، 3، 4 و0 بیشتر از95% است، بنابراین مدل رگرسیون برای آنها معنادار میباشد.و بین متغیر های با رابطه معنادار و خوبی برقرار است ولی چون برای 1 (05/0P.Value>) است لذا نمیتوان وجود ارتباط بین متغیر مستقل و وابسته را در این مدل برای x1 تأیید نمود.
یعنی میتوان نتیجه گرفت که بین نسبت جریانات نقدی برکل بدهی ها، نسبت جریانات نقدی برکل بدهی های جاری و نسبت جریانات نقدی بر فروش و ورشکستگی شرکتهای مورد مطالعه، پیوند قوی و معناداری وجود دارد و با افزایش این نسبت ها احتمال ورشکستگی کاهش می یابد. ولی نسبت جریانات نقدی برکل دارایی ها با ورشکستگی در این مدل دارای ارتباط معناداری نیست.
دلیل حذف متغیر مستقل نسبت جریانات نقدی برکل دارایی ها علی رغم تایید فرضیه اول وجود پدیده هم خطی مابین این متغیر با یکی دیگر از متغیر های مستقل است.وجود پدیده هم خطی با رسم نمودار وضریب همبستگی پیرسون اثبات می گردد.
پس از بررسی و رسم نمودارها تنها بین متغیر جریانات نقدی برکل دارایی ها و نسبت جریانات نقدی بر فروش رابطه هم خطی وجود داشت.
از نمودار بالا مشاهده می شود که: رابطه خطی بین متغیرهای X1 باX4 وجود دارد.
حال می خواهیم میزان این رابطه را بدست آوریم که برای این کار از ضریب همبستگی پیرسون بهره می گیریم.
نگاره3: میزان همبستگی ومعناداری بین نسبت جریانات نقدی بر کل دارایی ها و نسبت جریانات نقدی بر فروش
متغیر میزان همبستگی(r) Sig
نسبت جریانات نقدی بر فروش 799/0 0/000
چون در اینجا (05/0P.Value<) در نتیجه رابطه دو متغیر معنی دار خواهد بود. و میزان ارتباط بین دو متغیر و یا ضریب همبستگی پیرسون 80/0 می باشد.و رابطه خطی میان این دو متغیر اثبات می شود.
رابطه هم خطی بیان می کند که دو متغیر جریانات نقدی بر کل دارایی ها از نظر قدرت پیش بینی ورشکستگی با نسبت جریانات نقدی بر فروش یکسان بوده و وجود آن بار اطلاعاتی به مدل نمی افزاید پس بایستی از مدل حذف گردد.
اصلاح مدل:
مدل نهایی ما شامل سه متغیر X2 ، X3 ، X4 می باشد. و برای انتخاب مدل صحیح، اکنون بار دیگر بایستی آزمون رگرسیون لوجستیک را با سه متغیر مستقل باقیمانده انجام دهیم.
ضرایب مدل و میزان معناداری آنها در مدلی با نسبت های سه گانه و ورشکستگی
B S.E. Wald Df Sig. Exp(B)
نسبت جریانات نقدی برکل بدهی ها 107647 39644 7373 1 .007 .005
نسبت جریانات نقدی برکل بدهی های جاری -35256 14225 6142 1 .013 .000
نسبت جریانات نقدی بر فروش -5537 2154 6608 1 .010 .004
Constant -5.104 1.767 8.342 1 .004 .006
کلمات کلیدی :