تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزههای دعا در کودکان و نوجوانان تحت
تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزههای دعا در کودکان و نوجوانان تحت فایل ورد (word) دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزههای دعا در کودکان و نوجوانان تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزههای دعا در کودکان و نوجوانان تحت فایل ورد (word)
چکیده
مقدمه
مفهوم، محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه اسلام
انگیزههای دعا
درخواست‌های مادّی و دنیایی
در خواستهای معنوی
تحوّل محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه روان‌شناسان
روش پژوهش
نمره‌گزاری و اعتباریابی مصاحبه
روش تحلیل داده‌ها
الف) روش کمی
الف) روش کیفی
یافته‌ها
الف) تحلیل کمی
تعیین مراحل انگیزه دعا بر اساس میانگین نمره‌ها
تعیین مراحل انگیزه دعا بر اساس فراوانی نمره‌ها
رابطه نوع آموزش با تحوّل محتوا و انگیزه دعا
ب) تحلیل کیفی
مرحله‌بندی پیشنهادی در این پژوهش
بحث و نتیجه‌گیری
پیشنهادهای پژوهشی
پیشنهادهای کاربردی
منابع
بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزههای دعا در کودکان و نوجوانان تحت فایل ورد (word)
قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، قم: دارالقرآن الکریم، 1378
نهج البلاغه، مترجم: سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، 1373
ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد، لسان العرب، بیروت، دارالحیاه، ج 14، ص 258
چاری، حسین، نصیرزاده، راضیه، «تفاوت‌های جنس و سن و وضعیت اقتصادی – اجتماعی در باورهای مذهبی کودکان»، فصلنامه روان‌شناسان ایرانی، ش 13، ص 68-52
حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، بیروت، درالاحیاء التراث العربی، بی‌تا
حسن‌زاده آملی، حسن، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، قم، تشیع، 1373
صافی گلپایگانی، لطف‌الله، نیایش در عرفات، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1371
طباطبایی، محمدحسین، المیزان، مترجم: سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 1، قم، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، 1374
قرشی، علی‌اکبر، قاموس القرآن، تهران، دارالکتاب الاسلامی، 1361
مجلسی، محمد‌باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403
مصباح یزدی، محمدتقی، اخلاق در قرآن، تهران، امیر کبیر، 1376
مطهری، مرتضی، طهارت روح، تهران، ستاد اقامه نماز جمعه، 1381
نهاد رهبری، همایش بین المللی نقش دین در بهداشت روان، قم: نشر معارف، 1382
نیک‌زاده، الیاس، سر مرتبط، مشهد، انتشارات رستگار،
EL kind, D., Studies in Cognitive Development, Essays in Honor of Piaget, New York: Oxford,
Goldman, R. G., Religious Thinking from Childhood to Adolescence, London: Rutledge and Kegan Paul,
_____, “Religious Thinking from Childhood to Adolescence”, American Journal of Sociology, v 50, 1964, p 112-
Long, D. et al., “The Childs Conception of Prayer”, Journal for the Scientific Study of Religion, v 6, 1967, p 101-
Piaget, J., The Child’s conception of the World, London, Rutledge,
Tamminen, K , Religious Ddevelopment in Cchildhood and Youth: An Empirical Sstudy, Helsinki, SuomalainenTiedeakatemia,
Tatala M., “Development of Prayer in Adolescence and Youth”, Journal of Psychology and Counseling, v 1(7), 2009, p 113-
Woolley, J. D., Phelps, K. E., “The development of children’s beliefs about prayer”, Journal of Cognition and Culture, v 1, 2001, p 139-
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی تحوّل محتوا و انگیزه دعا در کودکان و نوجوانان ایرانی، با رویکرد تحول شناختی و با روش مقطعی انجام شده است. 157 دانش‌آموز دختر و پسر 6 تا 17 ساله شهر قم به صورت خوشه‌ای انتخاب شده‌اند. داده‌های پژوهش بر پایه روش بالینی و از طریق مصاحبه انفرادی نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری و توسط پنج کارشناس نمره‌گذاری شده است. پس از محاسبه ضرایب اعتبار درجه‌بندی داوران از طریق روش همبستگی درون طبقه‌ای و بررسی روایی از طریق تحلیل عاملی تأییدی، داده‌ها با روش تحلیل واریانس یک و چند راهه و تحلیل فراوانی بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که با افزایش سن، سطح محتوا و انگیزه دعا نیز افزایش و دگرگونی می‌یابد. و نیز روند تحول محتوا و انگیزه دعا در کودکان دارای مراحل ذیل است: دعاهای فردی مادی سطح پایین، دعاهای مادی-اجتماعی محدود و اخلاقی-معنوی فردی، دعاهای اجتماعی گسترده برخاسته از اعتقاد به خداوند، دعاهای کمالجویانه دنیوی و روانی و دعاهای کمالجویانه معنوی و اخروی.
کلیدواژه‌ها: تحول، مرحله، دعا، انگیزه دعا، کودکی و نوجوانی
مقدمه
تمایلات مذهبی یکی از جنبه‌های مهم زندگی معنوی انسان‌ها از گذشته‌های دور تا کنون بوده است. ارتباط با خداوند، به ویژه در قالب دعا نیز یکی از مهم‌ترین نیازها و از جمله عوامل رشد و تکامل انسان تلقی میشود،1 از این‌رو، دانشمندان در حوزه‌های گوناگون، به‌ویژه روان‌شناسی به موضوع دعا توجه کرده و آن را از جنبه‌های مختلفی، مانند ارتباط با سلامت تن و روان، ایجاد آرامش در افراد و نیز چگونگی و روند تحوّل فهم آن، مطالعه و بررسی کرده‌اند.2یکی از زمینه‌های پژوهش در حوزه دعا، روند تحول محتوا و انگیزه آن در کودکان و نوجوانان بوده است
پژوهشگرانی، همچون گلدمن،3 لانگ و همکاران،4 وولی5 و چاری و نصیرزاده6 بخشی از پژوهش خود را به انگیزه دعا اختصاص داده و با استفاده از روش‌های بالینی و مصاحبه، دریافته‌اند که فهم کودکان و نوجوانان از دعا، به موازات تحوّل شناختی آنها، از الگوی مرحله‌ای پیاژه پیروی می‌کند
از سوی دیگر، با آنکه در بسیاری از پژوهش‌ها بر ماهیت تحوّلی مفاهیم دینی و درک کودکان و نوجوانان تأکید شده است، پژوهشگرانی مانند وولی و فلپس معتقدند که عوامل و پدیده‌های مرتبط با فرهنگ، خرده فرهنگ‌ها و نیز آموزش، با تحوّل فهم دعا ارتباط دارد، به گونه‌ای که تحوّل مفهوم دعا در کودکان خانواده‌های مذهبی، سریع‌تر و عمیق‌تر است. 7 بر این اساس، هر چه آموزش‌های دینی، شفافیت بیشتر و ابهام کمتری داشته باشند، مفاهیم و هویت دینی نیز استحکام و انسجام بیشتری دارند
بی‌تردید، شرایط و آموزههای دینی اسلام تا حد زیادی با سایر ادیان از لحاظ محتوا و شکل متفاوت است و این تفاوت میتواند به تبیینی متفاوت از مراحل تحوّل محتوا و انگیزه دعا و سایر مفاهیم دینی و نیز گستره سنی هر مرحله منجر شود
وابستگی تحوّل مفاهیم دینی، به‌ویژه فهم دعا به ویژگی‌ها و ساختارهای فرهنگی و دینی، مبتنی بودن یافته‌های مربوط به تحوّل مفاهیم مذهبی و دعا در کودکان و نوجوانان بر پژوهش‌های انجام شده در جوامع غربی و سکولار، متأثر بودن آنها از مفاهیم مسیحیت و سرانجام نیاز به توجّه به خصوصیات آموزههای دینی و نوع آموزشهایی که در جامعه اسلامی وجود دارد، این مسئله اساسی را ایجاد می‌کند که تحوّل فهم دعا در کودکان مسلمان ایران به عنوان یک فرهنگ متمایز از نظر نوع باورهای دینی، چه مراحلی دارد. به سخن دیگر، مسئله این پژوهش، کشف مراحل تحوّل فهم کودکان و نوجوانان مسلمان ایرانی از دعا و نیز مقایسه آن با مراحل فهم دعا در سایر فرهنگ‌ها و ادیان با تأکید بر آموزههای اسلامی است
از سوی دیگر، به نظر بعضی از نویسندگان آموزش مفاهیم دینی، قرار گرفتن کودکان و نوجوانان در معرض فرهنگ دینی یا شیوه‌های تربیتی مبتنی بر آنها میتواند بر فهم کودکان و نوجوانان از این مفاهیم سرعت ببخشد و آن را عمیق‌تر سازد.8 به هر حال، در پژوهش حاضر تلاش میشود تا به منظور بررسی و تأیید رابطه بین آموزش و محیط آموزشی از یک سو، و محتوا و انگیزه دعا از سوی دیگر، و روشن شدن تفاوتها یا شباهتهای احتمالی میان گروه‌های مختلف، به مقایسه فرایند تحوّل در مدارس عمومی (که آموزش در آنها به صورت معمولی انجام میشود) با مدارسی که به تربیت دینی دانش‌آموزان خود اهتمام بیشتری می‌ورزند، پرداخته شود
مفهوم، محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه اسلام
دعا از ریشه «دَعَوَ» به معنای خواندن، دعوت کردن، عرض حاجت و استمداد است و گاهی مطلق خواندن از آن منظور است.9 ابن‌منظور برای واژه دعا معانی و مصادیق ذیل را آورده است: «دعا به معنای استغاثه، عبادت، خواندن خداوند (ثناء و حمد الهی، طلب کردن رحمت و مغفرت و درخواست لذّات مادّی دنیوی) و رغبت به سوی خداوند است
در تبیین حقیقت دعا در المیزان چنین آمده است: «دعا آن است که از قلب برخیزد و زبان فطرت، آن را طلب کند، نه اینکه زبان هر طور خواست حرکت کند».11 بنابراین، گرچه دعا در ظاهر درخواست رفع نیازهای مادّی و معنوی است، ولی در واقع، اعتراف به بندگی، فقر و عجز انسان در برابر خداوند است. دعا باید با خواست جدّی قلبی همراه باشد، از این‌رو، است که دعا «مخ» تمام عبادات است و اظهار بندگی در برابر مالکیت مطلق الاهی است
با توجّه به مطالبی که گفته شد، منظور از دعا در این نوشتار، این است
«ارتباطی آگاهانه و خاضعانه با خداوند که با نوعی از تمجید یا سپاس و یا درخواست (نیازی مادّی فردی و اجتماعی تا نیازی معنوی و فطری) همراه است، چه با زبان سر و چه با زبان دل»
انگیزههای دعا
نوع درخواست یا محتوای دعا از مهم‌ترین عوامل ایجاد انگیزه در دعا کننده است که میتواند به دو دسته تقسیم شود: درخواست برای کارهای دنیایی و این جهانی و درخواست برای کارهای معنوی و آن جهانی
درخواست‌های مادّی و دنیایی
دعاهای مادّی خود، مراحلی دارند که با تحوّل شناختی و عاطفی افراد متحوّل میشوند
و می‌توان آنها را به صورت دعا از امور مادّی کوچک برای خود تا در خواستهای مادّی مهم برای آشنایان و همه مردم دسته‌بندی کرد. دعاهای مادّی و دنیایی از این جهت مطلوب هستند که نشان‌دهنده احساس ضعف بنده و احتیاج او به ارتباط با قادر متعال و مدد گرفتن از اوست که موجب امیدواری به موفقیّت و پیشرفت و در عین حال، جلب عنایات الاهی میشود، چون مفهوم آن، اعتراف به عجز و ناتوانی بنده به درگاه خداوند متعال است
در خواستهای معنوی
در قرآن کریم نزدیک به 110 مرتبه واژه «رَبَّنا» در قالب دعا به کار رفته است که بخش عمده آن، در خواستهای معنوی است، مانند درخواست رهبران صالح،13 برپاداری نماز،14 عدم تمایل به باطل پس از هدایت،15 پذیرفته شدن عمل،16 علم،17 ایستادگی در راه حق،18 سعه صدر،19 و مضامین دیگر. نمونه‌های دیگر دعاهای معنوی عبارت است از: درخواست کمال نفس، تعالی روح، امور معنوی، حصول معرفت، تقرّب به درگاه الاهی، تکامل در عبودیّت و حُسن ارتباط با خدا و چیزهایی که هرچه انسان در آنها ترقی و رشد داشته باشد، ارزش انسانی او افزوده میشود و وجهه خدایی و رحمانی او را قوت می‌دهد و به حقیقت انسانیّت نزدیکتر میسازد. 20 این ادعیه نیز بسیار مطلوبند و انسان ساز، اما وقتی با دید برتر به دعا نگاه شود، روشن میشود که بنده در مقام دعا و با حال اخلاص، نباید از خدا چیزی را غیر از خدا درخواست کند. ذات اقدس «الله» امور مادّی و معنوی بندگان را تأمین می‌کند و خود، بنده صالحش را از جهنم میرهاند و به بهشت میرساند؛ اما شایسته بنده نیست که از خدا چیزی غیر از او را طلب کند
پس دعا کردن همیشه بدین معنا نیست که بنده از خداوند چیزی بخواهد؛ گاه دعا، یعنی از خدا، خود او را خواستن، و این والاترین و با شکوهترین مرتبه دعاست که بیش از هر جا و در عالیترین شکل خود، در نیایشهای رسیده از معصومان(ع) یافت میشود، چنان که امام سجاد† میفرمایند: «خدایا، من از تو عشق تو را خواهانم و عشق به دوستدارانت را و اینکه در پی کاری روم که مرا به عشق تو پیوند دهد».21 در این معنا انگیزه دعا انقطاع بنده است به پیشگاه پروردگار از سوای او، و زاری و فروتنی که بزرگ ستایش است. کمال انسان در این است که در مقابل خدا ذوب شود و استقلالی برای خود نبیند و خود را وابسته به او بداند. هر چقدر این نیازمندی و تذلل در پیشگاه حق بیشتر باشد به او نزدیکتر است
تحوّل محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه روان‌شناسان
کلمات کلیدی :
