-1-مقدمه:
تشکیل خانواده و ارتباطات زناشویی با ازدواج آغاز می‌شود. ازدواج، پدیده‌ای است که می‌تواند باعث آرامش و سلامت روانی زن و مرد باشد؛ چنان‌که می‌تواند به جایی برسد که به جای تأمین انرژی روانی زوجین، انرژی زیادی از آنان بگیرد و باعث بروز انواع اختلالات روانی شود. در این صورت، تنها دو راه حل برای زوج درمانده باقی می‌ماند: اول اینکه گرچه زندگی زناشویی آنها آکنده از آشفتگی‌هاست، آن را تحمل کنند و دومین راه حل، طلاق است؛ راهی که در سال‌های اخیر، بسیاری کسان آن را برمی‌گزینند ( شایسته ، 1389).
رضایت از ازدواج و وضعیت زناشویی مطلوب یکی از مهم ترین عوامل موثر در میزان اختلال های روانی و عاطفی در کل جامعه و در بیماران تحت درمان در مراکز روان پزشکی است (صبوری راد ،1384).
روابط موزون و سازگار برای حفظ سلامتی روان ضرورتی انکار ناپذیر است. عدم سازگاری و ناپایداری روابط بین فردی هم می تواند ناشی از اختلالات روانی باشد و هم ممکن است به مشکلات روانی منجر شود. اختلالات روانپزشکی نظیر افسردگی و وابستگی به الکل می توانند منجر به شکننندگی روابط زوجین و بروز نارضایتی زناشویی شود( دایر ، 2000).
بر این اساس در این تحقیق ، رابطه افسردگی با رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است.
1-2-بیان مسئله:
یکی از جوانب بسیار مهم یک نظام زناشویی، رضایتی است که همسران در ازدواج تجربه می کنند. اما آمار طلاق که معتبرترین شاخص آشفتگی روابط زناشویی است، نشانگر آن¬ست که رضایت مندی زناشویی به آسانی قابل دستیابی نیست. از سوی دیگر صرف نظر از همه ازدواج هایی که به طلاق ختم
می گردند، بسیاری از ازدواج های نا موفق نیز وجود دارند که همسران به دلیل گوناگون طلاق نمی گیرند (اولیا، 1385).
اغلب رضایت‌مندی زناشویی را به صورت نگرش‌ها یا احساسات کلی فرد راجع به همسر و رابطه‌اش تعریف می‌کنند. یعنی رضایت‌مندی زناشویی یک پدیده درون‌فردی و یک برداشت فردی از همسر و رابطه است. چنین تعریفی از رضایت‌مندی زناشویی بیانگر آن است که رضایت‌مندی یک مفهوم تک بعدی و مبین ارزیابی کلی فرد درباره همسر و رابطه اوست( فرح دوست و همکار،1384).
طبق پژوهش هایی که در حیطه ازدواج و رضایت زناشویی انجام شده است ، متغیرهای مختلفی با رضایت زناشویی در طول زمان رابطه دارند. این متغیرها می توانند پیش بینی کننده شانس حفظ رضایت رابطه زناشویی در طول زمان یا رفتن به طرف آشفتگی و طلاق باشند(هالفورد ،2005،به نقل از شاهی و همکاران ،1390).یک دسته از این تحقیقات مربوط به سطح سلامت فرد می باشد. نتایج تحقیقات نشان داده است که دامنه زیادی از مشکلات زناشویی در جمعیت های با اختلال های روان شناختی گزارش شده است (هالفورد،2005،به نقل از شاهی و همکاران ،1390).
ارتباط میان ناراحتی روان شناختی و عدم رضایت زناشویی در بیماران متأهّلی که طیف وسیعی از مشکلات روان شناختی را تجربه می کنند به اثبات رسیده است. در میان اختلالات روان شناختی عمده ، افسردگی به طور وسیع تری مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده است که ارتباطی قوی با آشفتگی زناشویی دارد. (میرز و لاندز برگر ، 2002).
در مجموع می‌توان گفت افراد متأهلی که زندگی‌شان پایدار بوده و استحکام بیشتری داشته ، از رضا‌مندی زناشویی بالایی برخوردارند. بیشتر عاطفی‌اند و در مقایسه با افراد ناسازگار، کمتر دچار مشکلات روان‌شناختی می‌شوند( احمدی ، 1384).
لذا با توجه به نقش مهم رضایت زناشویی در سلامت روان زوجین بویژه افسردگی آنها و عدم انجام پژوهشی در شهر اصفهان ،در این پژوهش رابطه افسردگی با رضایت زناشویی زوجین مورد بررسی قرار می گیرد تا با بررسی آن ،بتوان زوج درمانگران و مشاوران خانواده درمانی را جهت شناخت این مسئله کمک نمود و مسئولان و برنامه ریزان را جهت انجام مداخلات موثر برای کاهش افسردگی و افزایش رضایت زناشویی زوجین کمک نمود.
1-3-ضرورت و اهمیت تحقیق:
نقش خانواده در سلامت روانی افراد و جامعه به حدی است که برخی از صاحب نظران مانند اکرمن برای خانواده ماهیت شفادهندگی قائل اند (ثنایی، 1389).
بسیاری از مواقع اجرای موفق مسئولیتهای شغلی، اجتماعی و تربیتی افراد تحت الشعاع رضایت زناشویی آنها قرار می گیرد. وقتی افراد با تشنج خاطر و رضایت زناشویی پایین به انجام بسیاری از وظایف خود می پردازند، فقدان انرژی و تمرکز حواس و گاهی کمبود انگیزه و از دست دادن هدف مانع از ایفای نقش موثرآنها می شود. بنابراین رضایت زناشویی گاهی عامل ضروری برای پیشرفت جامعه محسوب می شود( پارسا،1382).
نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است که سطح آسیب شناختی روانی با میزان رضایت از زندگی زناشویی رابطه معنادار دارد( ساپینگتون،2001، ترجمه شاهی برواتی ،1382 ).
رضایت مندی زناشویی وابسته به امیال، انتظارات و نیازهای زوجین می باشد و نقشی اساسی در بهزیستی فردی و خانوادگی دارد، به همین دلیل قسمت عمده ای از ادبیات پژوهش را به خود اختصاص داده است. داشتن یک ازدواج سالم با بسیاری از شاخص های مثبت سلامت همبسته است بسیاری از پژوهشها نشان داده اند که طلاق، جدایی و ناسازگاری بین زوجین، منجر به شرایط نامناسب سلامت روانی و در نهایت شرایط نا مناسب سلامت جسمانی می شود (پارسا،1382).
همچنین نارضا‌مندی زناشویی معمولاً با افسردگی، اختلالات تغذیه، برخی از انواع الکلیسم و نیز بیماری‌های جسمانی و روانی همسران همراه است( نوید لی ،1383).
مطالعه های انجام شده بر روی بیماران افسرده نشان داده است که با بهبودی این بیماران ، رضایت از زندگی زناشویی نیز افزایش یافته است(همان منبع).
بر این اساس توجه ، مطالعه و پژوهش در زمینه عوامل موثر در رضایت زناشویی مهم و اساسی است. یکی از این عوامل ، افسردگی زوجین می باشد که در تحقیقات متعدد مورد بررسی قرار گرفته است.
افسردگی تهدید کننده سلامت زندگی فرد ، خانواده و اجتماع است ، می تواند بر روی خلق و خو ، رفتار ، نگرش و کارایی افراد تاثیر بگذارد و عوارضی چون اعتیاد و خودکشی گریبان گر آنها شود.(امینی ،1389 ).لذا با توجه به مباحث ذکر شده می توان گفت شناخت رابطه افسردگی با رضایت زناشویی زوجین امری ضروری است و درمانگران را جهت اتخاذ برنامه مداخلاتی و پیشگیرانه رضایت زناشویی کمک می‌کند. بر این اساس این پژوهش درصدد بررسی رابطه افسردگی با رضایت زناشویی زوجین اصفهان می باشد.
1-4-اهداف تحقیق:
1-4-1- بررسی رابطه میزان افسردگی با میزان رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان .
1-4-2-مقایسه میزان رضایت زناشویی زوجین بر اساس سطح تحصیلات
1-4-3-مقایسه میزان رضایت زناشویی زوجین بر اساس جنسیت
1-5-فرضیه های تحقیق:
1-5-1- بین میزان افسردگی با میزان رضایت زناشویی زوجین شهر اصفهان رابطه وجود دارد.
1-5-2- میزان رضایت زناشویی زوجین بر اساس سطح تحصیلات تفاوت معناداری دارد.
1-5-3-میزان رضایت زناشویی زوجین زن و مرد با هم تفاوت معناداری دارد.
1-6-تعاریف نظری و عملیاتی واژها :
1-6-1-تعاریف نظری:
رضایت زناشویی: رضایت زناشویی حالتی است که طی آن زن و شوهر از ازدواج با یکدیگر و با هم بودن احساس شادمانی و رضایت دارند (سینها و ماکرجی ، . 1991 به نقل از میر احمدی زاده و همکاران، 1382).
افسردگی : حالت روانی ناخوش که با دل‌زدگی، ‌یأس و خستگی‌پذیری مشخص می‌شود و در بیشتر مواقع با اضطرابی کم و بیش شدید همراه است(دادستان،1382).
1-6-2-تعاریف عملیاتی:
رضایت زناشویی :در این تحقیق ، رضایت زناشویی با استفاده از مقیاس اینریچ سنجیده می شود.
افسردگی: در این تحقیق ، ملاک سنجش افسردگی نمره ای است که زوجین در پرسشنامه افسردگی بک بدست می آورند.

منابع فارسی
1. احمدی ، رضا. (1384) . رضایت زناشویی. تهران: انتشارات بهار.
2. اولیاء، حمیدرضا.(1385) . زندگی و زوایای آن. تهران: انتشارات بهار.
3. امینی ،زهرا.(1389).تاثیر عوامل روانی بر رضایت زناشویی،پایان نامه کارشناسی ارشد ،رشته روانشناسی ،دانشگاه آزاد یزد
4. اشمالینگ، ک. ب.، فروزتی، ا.ا.، و جیکوبسون، ن. س. (1383). مسایل زناشویی. درک . هاوتون، کرک، سالکووس کیس و کلارک. رفتار درمانی شناختی. ترجمه حبیب الله قاسم زاده. تهران: انتشارات ارجمند.
5. استریت ،فرانک. (1999) .رابطه همسران ،مترجم، تبریزی،علی.(1376).تهران:انتشارات پیک فرهنگ
6. اولیور ، میلر.( 1994).با هم برای همیشه ، مهارتهای ارتباطی برای عشق پردوام. ترجمه ی مهدی قراچه .(1382). تهران : البرز .
7. آزاد، حسین.(1377) . آسیب شناسی روانی (جلد اول) . تهران: بعثت.
8. نیکخو ،محمدرضا و آوادیس ،یانس.(1382). انجمن روانپزشکی امریکا. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (DSM-IV-TR)، تهران: انتشارات سخن.
9. آمن، لارنس روث، پروین، ترجمه فهامی،علی، کاوش نیا حمزه و خداپناهی ،محمد (1388)، افسردگی چیست؟، تهران:انتشارات فرهنگی رسا.
10. باچر،ف.مورفی،ژوزف.(2007).نیروی تخیل مثبت ،در درمان افسردگی .ترجمه سید محمدی، علی.(1388). انتشارات رشد .
11. برنشاین ،ف اچ، م تی. (1382).شناخت درمان اختلافات زناشویی، ترجمه سهرابی،حمید رضا،تهران :موسسه فرهنگی رسا.
12. بنی جمالی ،نفیسه.(1383).ریشه یابی علل ازهم پاشیدگی خانواده ،مجله علوم تربیتی ،دانشگاه چمران،اهواز: سال یازدهم دوره سوم شماره 1و 2.
13. برادشاو، ج .(1372). تحلیل سیستمی خانواده. ترجمه، قراچه داغی، مهدی. تهران: نشر البرز.
14. پارسا، شاهین.( 1382) . عشق و مزایای آن در زندگی. تهران. انتشارات باران.
15. تیرگری، ع.، اصغرنژاد فرید، ع.و بیان زاده، ع.ا.، و عابدین، ع.ر.(1385). بررسی عوامل شخصیت بر رضامندی زناشویی و رابطه ساختاری آنها در زوجین ناسازگار و سازگار شهرستان ساری در سال 1383. چکیده مقالات دومین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. ص101.
16. -ثنایی، باقر.( 1389). مقایسه سنجش خانواده و ازدواج ،تهران: انتشارات بعثت .
17. جلیلی، رضا. (1383) . رضایت زناشویی. تهران: انتشارات بهار.
18. خان محمدی، حمیدرضا.(1384) . زندگی و زوایای آن. تهران. انتشارات بهار.
19. دادستان، محمد. ( 1382) . زمینه های افسردگی. تهران . انتشارات ارجمند.
20. دیویدسون، کیت ام و ماری بلک برن، ایوی. (1389). شناخت درمانی افسردگی و اضطراب. ترجمه: حسن توزنده جانی.تهران: آستان قدس رضوی.
21. روزنهان ، مارتین ای. پی و دیگران. (1384) . آسیب شناسی روانی (جلد دوم) . ترجمه، سیدمحمدی ،یحیی، تهران: ارسباران، ‌چاپ هفتم.
22. رحمانی، م.ع.، و قیصری پور. س .(1385). بررسی رابطه هوش هیجانی با رضایتمندی زناشویی در زوجین 30 تا 50 ساله شهر تهران. چکیده مقالات دومین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. ص 184.
23. راتوس، نوید (1388).زوج درمانی .ترجمه سید محمد ی علی تهران : بین الملل
24. ساپینگتون، ا.ا. (1382). بهداشت روانی. ترجمه ، شاهی برواتی ،حسین. تهران: انتشارات روان.
25. سینها و ماکرجی.( 1991 ).میراحمدی زاده، ع.ر.، نخعی امرودی، ن.، طباطبایی، س.ح.ر.، و شفیعیان ، ر. (1382). رضامندی زناشویی و تعیین عوامل تاثیرگذار بر آن در شیراز. اندیشه و رفتار. سال هشتم، شماره 4، 56-63.
26. سلیمانیان، ع.ا. (1373). بررسی تاثیرتفکرات غیر منطقی (بر اساس رویکرد شناختی) بر نارضایتی زناشویی. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره (چاپ نشده). دانشگاه تربیت معلم تهران.
27. شایسته ، علی . (1389) . خانواده و مسائل همسران جوان 0 تهران : طلوع آزادی .
28. شاملو؛ سعید. (1382). بهداشت روانی، تهران: انتشارات رشد.
29. صبوری راد، منوچهر. (1384) . رضایت زندگی و ازدواج. تهران. انتشارات فرهنگ.
30. صیادپور، ز. (1384). بررسی رابطه سلامت روان و رضایت زناشویی. مطالعات روان شناختی. دوره 1، شماره های 2و 3، 141- 159.
31. عطاری، ی. ع.، افضلی گروه، ص.، و مهرابی زاده هنرمند، م. (1384). عنوان بررسی همبستگی آسیب شناسی روانی زنان و رضایتمندی زناشویی. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. دوره سوم، سال دوازدهم، شماره 1، 27-44.
32. فرح دوست ،رضا ،قائمی ،علی. (1384) . خانواده و مسائل همسران جوان 0 تهران : طلوع آزادی .
33. کاپلان، سادوک (1996). خلاصه روانپزشکی (جلداول) پور افکاری، نصرت الله.(1382) . چاپ اول، تهران، انتشارات ارجمند
34. گلدنبرگ، ج (1382). تحلیل سیستمی خانواده. ترجمه مهدی قراچه داغی. تهران: نشر البرز.
35. گلمن ،دانیل ،(1379)هوش هیجانی ،ترجمه بلوچ،حمید رضا ،تهران:نشر قومیس .
36. . میرزولاندزبرگر، (2002) ، روانشناسی ازدواج، ترجمه شاهی، جمال و صادقی ،اکبر. (1381). تهران: شرکت شمالی انتشار.
37. میر‌احمدی‌زاده،ابراهیم. (1382). انتخاب همسر، تهران : بین الملل .
38. نوید لی، محمد. ( 1383) . روان شناسی ازدواج،تهران: انتشارات ارجمند
39. نجفلویی، ف. (1383). بررسی رابطه بین تمایز یافتگی زوجین با تعارضات زناشویی. چکیده مقالات نخستین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. ص 238.
40. واتر ،ث،ا،ه . (1987). افسردگی روانی ، ترجمه: به نقل ترجمه بهاری و همکاران،1382. ؛ تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
41. هالجین ، ویتبورن .(1991).زناشویی ، ترجمه ی سیدمحمدی. (1388).تهران :انتشارات فرهنگی رسا .
42. هالفورد، د.ک.(2005).زوج درمانی کوتاه مدت. ترجمه تبریزی ،مصطفی ، کاردانی ،مژده و جعفری، فروغ. (1384). تهران: انتشارات فرا روان.