فهرست مطالب

چکیده    .1

فصل اول کلیات تحقیق
مقدمه    .4
بیان مساله    .6
اهمیت و ضرورت تحقیق    .7
اهداف تحقیق    .9
فرضیه های تحقیق    10
تعریف متغیرها    11

فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق
پیشرفت تحصیلی    12
عوامل موثر در موفقیت تحصیلی دانش آموزان    13
جمعیت مناسب آموزشی و تعامل آنها    16
شاخصهای خانواده موفق در پیشرفت تحصیلی فرزندان    19
ویژگیهای خانواده های موفق در پیشرفت تحصیلی فرزندان     21
عوامل فردی     22
سبک های یادگیری    26
انواع سبکهای یادگیری    27
تعریف سبک های شناختی    29
ویژگی های اساسی سبک های شناختی     29
نظام بخشی به سبکهای شناختی یادگیری    31
سبک های تفکر     31
مدل پیازِ کاری    32
انواع سبک های شناختی     34
ویژگی های افراد وابسته به زمینه و نابسته به زمینه    40
اندازه گیری سبک شناختی وابسته به زمینه و نابسته به زمینه    44
پیشینه تحقیق     47
پژوهشهای انجام شده در داخل کشور    54

فصل سوم روش شناسی تحقیق
مقدمه     57
تعریف و تعیین جامعه    57
نمونه    58
روش نمونه گیری    58
روش پژوهش    58
ابزار پژوهش    58
پایایی و روایی پژوهش    59
شیوه اجرا    60
روشهای تجزیه و تحلیل آماری    60

فصل چهارم یافته های پژوهش
مقدمه    63
توصیف شاخص ها    64
توصیف متغیر پیشرفت تحصیلی     67
         آزمون فرضیه 4-2-5    68
         آزمون فرضیه 4-2-6    70
         آزمون فرضیه 4-2-7    83
         آزمون فرضیه4-2-8    77
         آزمون فرضیه4-2-9    78

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری
خلاصه یافته های تحقیق و نتیجه گیری    80
محدودیت های پژوهش    87
پیشنهادها و توصیه ها    88

فهرست منابع
منابع فارسی    89
منابع انگلیسی    91
پیوست ها    96


چکیده
پژوهش حاضر برای پاسخگویی به این سوال انجام شد که آیا همسانی سبک یادگیری شناختی معلم و دانش آموز بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر دارد یا خیر؟ ترکیب سبک های شناختی معلم و دانش آموز 4 گروه مختلف را تشکیل داد که عبارتند از: (FI-FI)، (FD-FD)، (FI-FD)، (FD-FI).

جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان و معلمانی بود که در سال تحصیلی 87-86 در مقطع راهنمایی شهر کرمان مشغول تحصیل و تدریس بودند. نمونه این پژوهش 30 معلم مرد، 30 معلم زن، 180 دانش آموز پسر و 180 دانش آموز دختر را شامل می شد. نمونه حاضر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای سنجش سبک شناختی از آزمون گروهی اشکال نهفته (GEFT) استفاده شد و دانش آموزان و معلمانی که جزء 3/1 نمرات بالا و 3/1 نمرات پائین بودند به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. معدل چهار نمره دانش آموزان  به عنوان نمرات پیشرفت تحصیلی جمع آوری شد. فرضیه های تحقیق از طریق روش تحلیل واریانس یکطرفه (ANOVA) و محاسبه F، استفاده از آزمون های تعقیبی توکی و شفه و مقایسه گروههای مستقل به وسیله آزمون t در سطح اطمینان 95% مورد آزمون قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که: بین نمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر در گروه های مختلف تفاوت وجود دارد. پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر و دختر و در کل دانش آموزان در گروه های مختلف به صورت زیر بودند.
به عبارت دیگر بالاترین پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان دختر و پسر در گروه FD-FI مشاهده گردید.
در کل دانش آموزان نیز وجود تفاوت در میانگین نمرات آنها تایید شد و تفاوت گروههای مختلف به صورت زیر بدست آمد.
در مقایسه بین گروههای مختلف دختران و پسران با توجه به همسانی سبک های معلم و دانش آموز تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتایج کل تحقیق بیانگر عدم تاثیر همسانی سبک های یادگیری معلم و دانش آموز در پیشرفت تحصیلی می باشد.
 
فصل اول
کلیات تحقیق

مقدمه
انسان در بدو تولد خویش ناتوان ترین موجودی است که بدون کمک اطرافیان خود حتی نمی تواند برای چند ساعت به زندگی خود ادامه دهد. اما توانایی و استعداد آن را دارد که در رشد و تکامل، ماهیت خود را تغییر دهد و در عرض چند سال به قویترین موجود تبدیل گردد. زمینه و جوهره تکامل در انسان موجب می شود که توانایی بالقوه یادگیری  در انسان عینیت پیدا کند.. این توانایی است که به او امکان می دهد چگونه در برابر موقعیتهایش به شیوه ای موثر عمل نماید. اما تفاوتهای فردی بین افراد در برخورد با یک موقعیت در چیست؟ پاسخ این سوال را می توان در تجاربی که فرد در برخورد با محیطهای متفاوت بدست می آورد جستجو کرد. علاوه بر محیطهای متفاوت، افراد نیز توانایی متفاوتی در یادگیری از خود نشان می دهند و در یک موقعیت یکسان، متفاوت یاد می گیرند که شاید مهمترین دلیل آن سبک‌های متفاوت یادگیری افراد باشد.
       طی سالهای اخیر مطالعه سبک‌های یادگیری  بخش وسیعی را در روان شناسی تربیتی به خود اختصاص داده است. این سبک‌ها معین می کند که در برخورد با یک موقعیت معین فرد چه مدت، به چه چیز و به چه میزانی توجه می کند. سبک‌های یادگیری شامل سه زمینه مهم، فیزیولوژیکی ، عاطفی، شناختی هستند. سبک‌های فیزیولوژیکی به جنبه های زیست شناختی، یعنی به واکنشهای یادگیرنده نسبت به محیط فیزیکی به یادگیری اثر می گذارد اشاره می کند سبک‌های عاطفی به ویژگیهای عاطفی و هیجانی یادگیرنده و سبک‌های شناختی به شیوه های نسبتاً ثابتی که افراد با استفاده از آنها اطلاعات را دریافت، سازماندهی و مفهوم می بخشند اشاره دارند (سیف، 1379).
        یکی از مهمترین سبک‌های شناختی سبک وابسته به زمینه و نابسته به زمینه  می باشند. ویتکین  و همکاران (1967) سبک شناختی وابسته به زمینه و نابسته به زمینه را در قالب توانایی ادراک یک زمینه نهفته تعریف کرده اند. آن دسته از افرادی که می توانند یک موضوع را از یک متن و زمینه بیرون کشیده و ادراک کنند و با زمینه بصورت تحلیلی عمل کنند بعنوان افراد نابسته به زمینه شناخته می شوند. در مقابل افرادیکه در جدا کردن موضوع از زمینه مشکل دارند به عنوان افراد وابسته به زمینه شناخته می شوند.
سبک‌های شناختی به عنوان یک ویژگی شخصیتی و پیش بینی کننده در نظر گرفته می شوند. بنابراین سبک‌های شناختی در موقعیتهای تحصیلی و آموزشی بایستی به عنوان یک عامل پیش بینی کننده مورد استفاده قرار گیرد (ویتکین: 1976).
سبک‌های یادگیری یکی از عواملی است که بر یادگیری موثر فرض شده است این سبک‌ها را می توان توجیه کننده بسیاری از تفاوتهای فردی در کلاس درس دانست (وول فولک ، 1995). این تفاوتها باعث برخوردهای متفاوت دانش آموزان با محیط یادگیری و از جمله مهمترین عوامل این محیط که معلم و روش آموزشی وی می باشد می شود و از سویی دیگر این تفاوت در معلمان نیز باعث اتخاذ روشهای متفاوت می شود از اینرو این تعاملات باعث نتایج متفاوتی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان خواهد شد. که پژوهش حاضر به بررسی تاثیر همسانی تعاملات سبک‌های معلم و دانش آموزان، بر امر یادگیری و نتیجه آن که پیشرفت تحصیلی است خواهد پرداخت.

منابع فارسی
1- آزاد مرد، شهنام،(1379). بررسی رابطه بین سبک یادگیری و توانایی حل مساله. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه علامه طباطبایی
2- بنتهام، سوزان، (1384). روانشناسی تربیتی. (بیابانگرد، اسماعیل. نعمتی، علی. مترجم) تهران: رشد
3- بلوم، بنجامین، اس. (1363). ویژگیهای آدمی و یادگیری آموزشگاهی. (سیف، علی اکبر، مترجم). تهران: مرکز نشر دانشگاهی
4- بیابانگرد، اسماعیل. (1382). روشهای پیشگیری از افت تحصیلی. تهران: انجمن اولیاء و مربیان.
5- بیگی، علیرضا. (1380). بررسی رابطه بین سبکهای یادگیری و خلاقیت دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ شده، دانشگاه علامه طباطبایی.
6- حسینی لرگانی، مریم. (1377). مقایسه سبک های یادگیری دانشجویان سه رشته علوم انسانی، پزشکی و فنی مهندسی. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه علامه طباطبایی.
7- حیدری، شعبان، (1375). تاثیر اجرای ارزشیابی تکوینی بر افزایش پیشرفت تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده، دانشگاه علامه طباطبایی.
8- خلیل نیا، محمود، (1375). تاثیر عوامل درونی مدرسه بر موفقیت تحصیلی دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده. دانشگاه علامه طباطبایی.
9- دبلیوگتزلز، جی، (1375). روانشناسی اجتماعی آموزش و پرورش. (کریمی، یوسف، مترجم) تهران: نشر ویرایش، چاپ دوم
10- دلاور، علی، (1371). روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: دانشگاه پیام نور، چاپ سوم، ص372
11- روشن، رسول، (1373). روانشناسی در خدمت زناشویی. مجله روزهای زندگی، شماره8
12- ژاک هلک، (1371). سرمایه گذاری برای آینده آموزش و پرورش. (نفیسی، عبدالحسین، مترجم) تهران: انتشارات مدرسه، چاپ اول.
13- سریواستاوا، پریاموادا، (1382). سبک های شناختی از دیدگاه تعلیم و تربیت. (نوروزی، داریوش. صالحی، اکبر. مترجم). تهران: آموزش امیر (1997)
14- سلیمی، قربانعلی، (1370). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم تربیتی. اصفهان: بعثت، ص4
15- سیف، علی اکبر، (1373). روانشناسی پرورشی. تهران: آگاه.
16- سیف، علی اکبر، (1379). روانشناسی پرورشی. تهران: آگاه.
17- علی آبادی، خدیجه. (1373). هنجاریابی سیاهه سبک هیا یادگیری دان. دان و پیرایس و مقایسه سبک های یادگیری دانش آموزان پایه پنجم و سوم راهنمایی شهر تهران. رساله دکتری چاپ نشده. دانشگاه علامه طباطبایی.
18- فرامرزی، علی، (1379)، بررسی رابطه بین سبک های شناختی و راه های مقابله با فشار روانی، پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده. دانشگاه تربیت معلم تهران.
19- کردنوقابی، رسول، (1378). رابطه بین سبک های شناختی و شیوه های تربیتی دانش آموزان، پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. دانشگاه علامه طباطبایی.
20- ماشینی، جمیله، (1370). عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. فصلنامه تعلیم و تربیت؛ سال هفتم؛ شماره 1
21- مایر ریچاردای، (1376). روانشناسی تربیتی. (بر اساس رویکرد شناختی)، (فراهانی، محمدتقی ، مترجم) تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم. (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 1986).
22- نادری، عزت الله. سیف نراقی، مریم. (1375). روشهای تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی. تهران: بدر، ص84
23- ملکی، حسن، (1376). صلاحیت های حرفه معلمی. تهران: انتشارات مدرسه
24- میرکاظمی، سید محمد، (1383). تاریخ شفاهی از منظر همسانی در زبان و گفتار (www.oral-history.ir).
25- همایونی، علیرضا، (1380). بررسی رابطه بین سبک های یادگیری شناختی در انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان پسر سال دوم دبیرستان در شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده، دانشگاه تربیت معلم تهران.
 
منابع انگلیسی
1. Anderson. E. L (1986). The relationship of cognitive style to academic achievement and social competece to fouth and fifth degree students. (dissertation university of washing). Dissertation Abstract 47, 3360A.
2. Argyle,M. (1969). Social interaction. Shicago: Aldine.
3. Baker, A. H. (1988). Sensation seeking and field independence. Psychology, A Quarterly Journal of Haman Behaviour, 25, 44-49
4. Bor-Tal,D. (1979). Interactions of teachers and pupbils.
5. Berry, J. C. (1971). Echological and cultural factors in spatial perceptual development. Canadian journal of behavioural scierres,3, 324-336.
6. Biehler, R. F. snomman. J. (1993). Psychology applied to teaching. (th cd). Boston: Houghton Mifflin
7. Daris, j. k & flank, B, M. (1976). Learning and Memory in FI-D. individulas journal of research in persondlity, 13. 469-479.
8. Delamonts,S. (1976). Interaction in the classroom. London: Methuen.
9. Dickstein,L.S (1968). Fild independence in cocept at ainament. Perceptual and motor skills, 27, 635-642.
10. Fontana D. (1988). Psychology for teachers (2d. ed) Basingtoke: Macmillan
11. Fowler,B.H & Fowler,J.R (1984) theconsistency of Nigerians performance on the tasks fild dependence. International Jornal of psychology, 6
12. Frank, B. M. (1983). Flexibility of information processing and the memory of FI and FD learners. Journal of Research on personality, 17, 89-96
13. Good enough, D.R. (1976). The role of individual differncesin FD as a factor in learning and memory. Psychological Bulltin, 83, 675-694.
14. Greene, I. R(1979). Psychological differentaiton and social stracture. journal of social psychology, 109, 79-85.
15. Hohn, R. L (1995). Classroom learning and teaching. Boston: logman 16. Jackson. C, Lawtyjones. M. (1996). Explaining the overlap Berween personality and learning style. Personality and Indiridual differences. 20. Iss3. Pp 293-300.
17. Kagan,J. Rosman, B.L,Day,D,Alberty,J. and Phillips,W. (1964). Information processing in the child: signification of analytic and reflective attitudes. Psuchological monographs, 68. 37p.
18. Kane. M. (1984). Cognitive style of thinking and learning. Acakemic therapy. 20, 83-92.
19. Lefrancois, GR. (1994). Psychology for teaching (9th ed) Belmant, calitornia: wads worth.
20. Messick, s. (1976). Personality consistencies incognition and creatiuty s. (Messick (ed). Individuality in learning, sanfrancisco: principles and Applications Englewood cliffs, Noj. Merrill.
21. Oltman,K.P. Raskin,I. and Witkin,H.(1971). Amanual for the Embedded figures test by witki, oltman, Raskin (1971).
22. Ormrod,J.E. (1995). Educatinal psychology: principles and applications. Englewood cliffs, N.j.merrill.
23. Pandey, ashok, & pandey, Anil. K. (1985). Study on cognitive style of urban and rural cokege student. Perspectivein psychological Research, 8, 38-43.
24. Robvinson, J. A. & Bennik, C. P. (1987). Fieldarticulation and working memory Jornal of Research personality, 12, 439, 449.
25. Rozestate, R. B. & Pottier, A. (1988). Educational levels and FD-FI perceptual style. Bulletin of psuchonomid society, 26, 212-213.
26. Saracho, O. N. (91984). Young childrens academic achievement as a function of their cognitive style. Journal of Research and Development in Education, 18, 44-50.
27. Sharan,S. & Sharan,Y. (1971). Small- group teaching. Englewood cliffs,NJ: Educational technology publications.
28. Good,T.L, & Brophy,J.E (1972) Behavioral expression of teacher attitudes. Journal of Educational psuchology, 63, 617-624.
29. Good,T.L, & Brophy,J.E (1977). Loking in classrooms, Newyork: Harper Collins.
30. Saracho, O, N (1991). Teacher expectation an cognitive style: Implication for students academic achievement journal of early child development and early. 77, 97-108.
31. Schiefellben and j, simmons the determinante of school achievement. IDRF. 1978.
32. Schmidt. C. P. & Me cutchon. J. w (1988). Reexamination of relations between the myres Briggs type indicator and FD I. perceptual and Motor skills, 67, 691-95.
33. Schwartz, D. W. & karp. S. A. (1967). Field dependence in a geriatric population. perceptual and motor skills, 24, 495-504.
34. Slavin R.E. (1991). Educational psychology (3 th ed). Perentice-Hall intermational.
35. Slavin, R. E. (1995). Educational psychology (3 th ed) Boston. Allyrn and Bacon.
36.Tinagero, C. & paramo. M. F. (1977). Field dependence Independence and academic achive ment: are examination of their realation ship 67. 199-212.
37. Torrance, E.P (1998). An interview with E. Paul Torrance: Abut creativity and Educational psychology Review 10, 441-452.
38. UNESCO. Coping with drop out, A handbook, 1987, p:4
39. Witkin,H.A (1949 b). Sex differences in perception (tran). Ny Acadsci, 12, 22-26.
40. Witkin, H. A. (1976). Cognitive style in a cademic performance and in teacher student selection. In s. messik (Ed). Individuality in learning Sanfrancisco josey – basse, 38.
41. Witkin, H, A & Berry, J. W. (1978). Psychological differention in cross cultural perspective. Jornal of cross cultural psychology. 6.4-87.
42. Witkin. H. A. & good enough. DR. (1977). Field dependence and interpersonal behaviour. Psychological Bulleyin, 84, 661-89.
43. Witkin. H. A. & good enough. DR. (1981). The essence and origin of cognitive style field dependence and field independence. Psychological issue. Monogragh No. 51, New yourk, international university press.
44. Witkin, H. A. & Goodenough, D. R. & karp, S. A. (1967). Stability of cognitive style frome child hood to young adulthood. journal of personality and social psychology. 1291-300.
45. Wittrock,M.C (1963) Verbal stimuli in concept formation: Lerning by discovery. Jurnal of educational psychology, 46, 190
46. Woolfolk, A. E. (1995). Educational psychology (6 th ed). Boston: Allyn and Bacon.