مقدمه‌
یکی‌ از مهمترین‌ عناصر در شکل‌گیری‌ و رشد و توسعه‌ و حیات‌ هر شهر، بازار ومرکز تجاری‌ ان‌ می‌باشد که‌ سبب‌ پویایی‌ خود شهر می‌گردد. این‌ عامل‌ در شهرهای‌ ایرانی‌و اسلامی‌ بازار آن‌ شهر بوده‌ و در سایر نقاط‌ جهان‌ در مراکز عمده‌ خرید متبلور می‌گرددبازار در همه‌ شهرهای‌ ایران‌ فقط‌ جایگاه‌ تولید و تجارت‌ و داد و ستد نبوده‌ است‌ از یک‌ سوبه‌ علت‌ پیوند مذهب‌ و بازار با یکدیگر، پایگاه‌ فرهنگی‌ جامعه‌ به‌ شمار رفته‌ است‌ و از سوی‌دیگر به‌ دلیل‌ تقابل‌ نهادهای‌ یاد شده‌ با حکومت‌ به‌ نوعی‌ کانون‌ سیاست‌ و مبارزه‌ مردمی‌مبدل‌ گردیده‌ است‌.
از بزرگترین‌ بازارهای‌ ایران‌، بازار بزرگ‌ تهران‌ می‌باشد که‌ به‌ علت‌ تمرکز تمامی‌فعالیت‌های‌ اجتماعی‌ و اقتصادی‌ در این‌ مرکز و عدم‌ تطبیق‌ آن‌ با کالبد شرایط‌ جدیدافزایش‌ تقاضاها، تراکم‌ و این‌ بخش‌ از شهر دچار لطمات‌ زیادی‌ شده‌ است‌. در میان‌ این‌بخش‌ از شهر وجود فضای‌ باز شهری‌ بخصوص‌ برای‌ بازاری‌ مانند بازار تهران‌ دارای‌بافتی‌ فشرده‌ است‌. به‌ منظور ایجاد فضاهایی‌ برای‌ تنفس‌ این‌ بافت‌ و همچنین‌ گشودگیهای‌فضای‌ موردنیاز برای‌ مقابله‌ با سوانحی‌ از جمله‌ آتش‌ سوزی‌ و زلزله‌ بسیار لازم‌ می‌باشد.اصلی‌تری‌ مشکل‌ فضایی‌ - کالبدی‌ این‌ قسمت‌ از شهر تهران‌ نیز مانند بقیه‌ نقاط‌، فقرفضایی‌ به‌ معنای‌ فضای‌ باز آراسته‌ و واجد نظم‌ می‌باشد. در این‌ تحقیق‌ به‌ بررسی‌ پیشینه‌،وضع‌ حاضر و مشکلات‌ بازار پرداخته‌ شده‌ است‌.

منابع‌ و مأخذ:
بیگی‌ حسن‌، تهران‌ قدیم‌، چاپ‌ سوم‌، زمستان‌ 1373، انتشارات‌ ادب‌.
محمدزاده‌ مهر فرخ‌، میدان‌ توپخانه‌ تهران‌، بهار 1382، انتشارات‌ وزارت‌ مسکن‌ وشهرسازی‌.
هودبسی‌ هانیه‌، احیاء فضاهای‌ شهری‌ (حدفاصل‌ سبزه‌ میدان‌، مسجد امام‌ خمینی‌ ومسجد جامع‌ تهران‌: پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ ارشد، شهریور 1382، استاد راهنما: مهندس‌محمود توسلی‌، دانشکده‌ هنرهای‌ زیبا، دانشگاه‌ تهران‌.
ماهوش‌ محمدی‌ مریم‌، طراحی‌ مسیرهای‌ پیاده‌ - گردشگری‌ در بافت‌ کهن‌(چهارباغ‌)، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ ارشد، اسفند 1378، استاد راهنما: دکتر سید محسن‌حبیبی‌، دانشکده‌ هنرهای‌ زیبای‌ دانشگاه‌ تهران‌.
اسدالهی‌ شیوا، فضای‌ شهری‌ - میدان‌ - بعنوان‌ تبلور روابط‌ اجتماعی‌ و حیات‌ مدنی‌طراحی‌ میدان‌ جلوخانی‌ شمس‌ العماره‌ دو بازار - کوچه‌ مروری‌، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ارشد، تیرماه‌ 1379، استاد راهنما: دکتر سید محسن‌ حبیبی‌، دانشکده‌ هنرهای‌ زیبادانشگاه‌ تهران‌.
دیزخلیلی‌ نسرین‌، ارتقای‌ کیفیت‌ محیط‌ شهری‌ در مرکز تاریخی‌ شهرها با استفاده‌از رویکرد برنامه‌ریزی‌ طراحی‌ - محور، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ ارشد، تیرماه‌ 1385، استادراهنما: دکتر سید حسین‌ بحرینی‌، دانشکده‌ هنرهای‌ زیبا دانشگاه‌ تهران‌.
طرح‌ ساماندهی‌ بازار تهران‌ با همکاری‌ مهندسین‌ مشاور و جمعی‌ از دانشجویان‌(اقتباس‌ شده‌ از کتابخانه‌ معاونت‌ معماری‌ و شهرسازی‌ شهرداری‌ تهران‌)
پیرنیا محمد کریم‌، بازار ایران‌، مجله‌ استان‌شناسی‌ و هنر ایران‌، شماره‌ 3، اداره‌ کل‌باستان‌شناسی‌، 1348.
لینچ‌ کوین‌، سیمای‌ شهر، مزینی‌ منوچهر، دانشگاه‌ تهران‌، 1372.