ارسالکننده : علی در : 95/5/17 5:34 صبح
مقاله عرفان تحت فایل ورد (word) دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله عرفان تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله عرفان تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله عرفان تحت فایل ورد (word) :
عرفان
مقدمه
در آغاز هیچ نبود جزء کلمه و کلمه خدا بود.
مجموعه ای که در پیش روی شماست پژوهشی است مختصر پیرامون عرفان و قرآن و رابطه آن دو و بیان اصول عرفان و مبانی عرفا در تفسیر در این نوشته ضمن تعریف عرفان و بیان اصول عملی و نظری آن موضوعاتی همچون عرفان و انسان عرفان و عقل عرضه گردیده البته موضوعاتی دیگری چون عرفان و جهان، عرفان و تمثیل عرفان و تأویل و….وجود دارد که من به علت حجیم بودن مطلب نتوانستم در اینجا به بیان آنها بپردازم و به همین دو مورد اکتفا کردم.
البته هر کدام از این دو موردپژوهشی بزرگ و مستقل را در بر می گیرند ولی به علت علاقه شخصی به موضوع عرفان سعی کرد م اندازه ای که در توان هست در این باره به تحقیق بپردازم.
سید محمد الیاسی
آذر ماه 1382
3- مبانی عرفان در تفسیر
1-3-عرفان و انسان
در عرفان انسان- و نیز جهان- به تمثیلی از قرآن بشمار می روند و همانند قرآن تو در تو ، آدمی نقوشش ظاهر و جانش خفی است عرفا این پیچیدگی و شگفتی را در تمثیل های گوناگون نشان داده اند و تفاسیری که از قرآن نگاشته اند با توجه به همین ویژگی عرضه کرده اند که از این آثار به تفسیر انفسی یاد می نمایند چنانکه از دیگر تفاسیر به تفاسیر آفاقی. آنان آدمی را دارای لطیفه
ای نهانی می دانندکه ابدی و باقی است و شناخت آن به معرفت پروردگار منتهی می شود و در حقیقت معرفت قرآن، همین معرفت انسانی (جان )می باشد بالعکس، عرفا ، ارواح و نفوس ر ا مختلف
می شمارند و متضاد، که در یکی دّر نهفته است و در دیگر شبه و آفرینش برای بروز این استعدادهای نهفته است و مراتب تفسیر قرآن و جهان با توجه به تفاوت ارواح و نفوس مختلف
می شود چنانکه درجات اخروی نیز هم و براین اساس تفسیر انبیاءو اولیاء و پاکان از قران به سبب برتری روحی -اوج تفسیر نگاری بشمار می رود.
آنان روح انسان را جاودانی می دانند – چنانکه حقیقت قرآن ابدی و جاودانه است- واگر روح انسان
به این حقیقت در پیوندد به ابدیت متصل می گردد و گرنه نفوس ناقص در همین حیات جسمانی فنا و نابود می شوند.آدمی را غیر از حواس ظاهری حواس پنهان است که نردبان آسمان اندو معانی و لازمه گشودن این حواس تضعیف حواس ظاهری است که به شناخت قرآن منتهی می گردد.
عرفا درجات ومراتب تو درتو و پنهانی روح و نفس را با مراتب و منازل سیر و سلوک از مقامات تبتل تا فنا تطبیق میدهند و سیر و سلوک بیرونی را رمزی از مدارج روح انسانی در درون می دانند که چون این سیر و سفر صورت پذیرفت حقیقت هستی بر آدمی رخ می نماید که همان حقیقت قرآن است.عرفا حقیقت آدمی را که روح است و نفس چیزی جزء معرفت و بینش نمی دانند و هرکه
آگاهی او بیشتر جان و روح او افزونتر. بالاترین معارف شناخت نفس آدمی است و بزرگترین فرضیه انسان درهستی خواندن کتاب خویش است و جان جمله علم ها همین است به تعبیر شریفه وحی :
ا قر کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا
انسان بزرگترین و پر عجایب ترین موجودات آفرینش است او شاهکار خلقت اصل جهان آفتابی در ذره نهان، شاهباز از سدره نشین عالم اکبر و زبده هستی و…. بشمار می رود و دل او مظهر تمام اسماء و صفات و شایسته منصب خلیفه الهی و حق متجلی در اوست و به عبارت دیگر حق تعالی
در صورت انسانی ( انسان کامل) نمودار شده است. او صاحب نیرویی است که می تواند با غیب
جهان و جهان غیب ارتباط یابد آنان وحی را تنها مختص رسولان نمی دانند بلکه آدمیان را به میزان صفای روح و قوه فراست دارای ارواح وحی گیر می دانند به طوریکه وقایع آینده را از لوح محفوظ و کتاب مبین و ام الکتاب می خوانند که این حالت خود به فهم دیگر – کتاب قرآن کریم منتهی می شود.
انسان دارای قدرتی است که اگر از خود بدر آید پای بر فرق آفرینش می نهد و در مراحل کمالی خودبه جایی می رسد که گوش حق می شود و چشم پروردگار و ….. و فعل او فعل حق می گردد.
گرددخود شناسی مقدمه خیر شناسی است انسان گنجینه اسرار الهی است و آن روح القدس که بر ضمیر انسان وحی و الهام می فرستد در درون اوست نفس انسانی در اطوار و جلوه های پیچ در پیچ تو در تو هم کوبنده است و همشنونده هم فرستنده و هم گیرنده هم الهام پذیر و هم الهام بخش در جلوه ای رازگو ی است و در چهره ای رازنیوش، و گاه در لحظه ای همهاین صور برای او نمودار
می گردد.او معمای بزرگ خلقت است و دریایی عمیق که ژرفای آن هنوز بدرستی معلوم نشده است.آدمی را در نهان درچه ای است نامرئی به عالم غیب و ماوراء طبیعت و به تعبیر مولانا : از خم وجود بشری راهی است به دریای احدیت سرمدی که سرچشمه همهفیوضات و مخزن اندیشه های نغز و متعالی است هر قدر آن راه آب پاک و صاف تر ، مواهب الهی ا فزونتر .
حقیقت آدمی جز دیده و دانسته نیست چنانکه جز خیر واندیشه نمی باشد – و اگر شرف و فضیلتی برای اوست به سبب علم و عرفان و دانش و بینش اوست
.
هستی ، نیستی، بهشت، دوزخ، خوشی، ناخوشی، خوش بینی ها، بد بینی ها، راحت، غم، نشاط، و دل مردگی و….همه در درون انسان نهفته است و انعکاسی از صورت حال باطن اوست که به حساب بیرون و دیگری می گذارد،زندان درون انسان است و بوستان باطن او جهان انسان خود انسان است آدمی ترکیبی است از حس و عقل و روح ، روح تحت فرمان عقل و عقل مطیع نفس علوی است.اگر حس تحت اطاعت عقل و عقل در اطاعت روح صافی نشود آدمی به شهود و کشف حقایق نایل
نمی شود، حس و اندیشه بسان خاشاک روی آب صاف ( معانی و حقایق) را پوشیده اند و البته از دامان ربوبی باید خواست تا دست عقل ر ابگشاید، خمس از آب بردارد و عقل را خندان و روشن گرداند و این کوشش تقوا صورت می گیردکه دو دوست هوی را می بندد و دستان عقل را
می گشاید که :
چون که تقوا بست دودست هوا حق بگشاید هر دو دست عقل را
لطیفه نهانی آدمی را قدرت چنان است که بدن را تحت تأثیر صفا و لطافت خویش قرار دهد و اصطلاح جسد متروّح ، روح متجسد می شود و تیرگی ابر تن در اثر تابش ماه جهان تا لطیف گردد و مبدل به نورانیت شود و بالاخره در عرفان انسان و جهان تجلی خداوند هستند که در این یان
انسان، مینیاتور جهان و خدا و قرآن از تجلیات اوست و قرآن را در دل انسان نگاشته اند، قرآن شرح جمال انسان کامل بشمار می رود و نزول قرآن در شان انسانی است و به قول مرحوم الهی
قمشه ای:
قرآن که بهین کتاب توحید ایست جزء شرح جمال آن دل آرا نیست
زیرکی بفروش و حیرانی بخر زیرکی ظن است و حیرانی بصر
2-3- عرفان و عقل
بحث عقل از دیر باز در میان جریان های فکری و فقهی معرکه آراء بوده است و تعرف و حدود آن به طور دقیق کمتر مشخص گردیده است. علمای شیعه در طول تاریخ در استنباط احکام به عقل استناد کرده اندو از افراط( اصحاب رأی ) و تفریط(اخباریین ) بر کنار بوده اند . در جریان های فکری نیز نسبت به بهره گیری از عقل اختلاف آرای شگفتی پدیدار شده است که بر اساس فرق: باطنیه، صوفیه، فلاسفه، اخباریون، اخوان الصفا و عرفا و …..شکل گرفته اند.
عرفان ، عقول و افهام را دارای مراتب می دانند و اندیشهعموم بشر را – که در امور جزیی منحصر می شود-برای دریافت حقایق کافی نمی دانند، آنان برآنند که اندیشه انسانی –که تو در تو و دارای مراتب پنهانی است – اگر در وادی سیر و سلوک قدم نهد کم کم پرده های آن کنار می رود به مقام مشهود و کشف عوالم غیبی نائل می شود که در این مرحله تئوری و دیدگاه تازه ای در مورد زبان و معنا برای آنها پدیدار می شود و کلمات را در معانی حقیقی خود در می یابند و نیازی به تفسیر عقلانی پدیدار نمی شود
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/5/17 5:34 صبح
مقاله قاعده ضمان ید تحت فایل ورد (word) دارای 25 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله قاعده ضمان ید تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله قاعده ضمان ید تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله قاعده ضمان ید تحت فایل ورد (word) :
معنای لغوی ضمان
در اینکه لغت ضمان از چه کلمهای مشتق شده اختلاف میباشد. برخی میگویند ضمان از ضم به معنای ضمیمه شدن چیزی به چیز دیگر است. در حالیکه اکثر لغویون ضمان را در مصدر ضمن میدانند که معنای آن چیزی را به عهده کسی نهادن میباشد. قول اول را صاحب کشافالقناع گفته است.
او میگوید: «ضمان مشتق از ضم است» و در ادامه میافزاید: «اگر اشکال شود به اینکه لامالفعل در ضمان «نون» است در حالیکه در ضم «میم» است در پاسخ گفته میشود این به خاطر اشتقاق اکبر است. و منظور این است که ضمان با توجه به معنای آن در بسیاری از حروف اصلی نیز با «ضم» مشترک است.
اما قائلین دوم بسیارند که در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود:
درالقاموس آمده است: «ضمن الشیء و به کعلم ضماناً و ضمناً فهو ضمین کفله»
مؤلف «تاجالعروس» میگوید: «ضمن الشیء به معنی تضمنه و منه قولهم، مضمون الکتاب کذا وکذا»
در لسانالعرب چنین آمده: «ضمن: الضمین! ضمنالشیء و به ضمناً و ضمانا، کفل به و ضمنه ایاه کفله»
از تمام نظارت درمییابیم که ضمان مأخوذ از «ضمن» است و نه «ضم» پس هرگاه گفته شود: ضمنت مالک معنای آن این است که «من آن را به ملکیت خودم درآوردم و عهده من به آن مشغول است» نه اینکه «من مال تو را به مال خودم ضمیمه کردم» زیرا این معنی غلط است و علت بطلان این است که اگر اصل ضمن عبارت باشد از «ضم یا ضمم» در این صورت، وجهی برای حذف یک میم و تبدیل آن به «نون» وجود ندارد. پس حقیقت این است که ضمن اصل است برای ضمان و ضمان از آن مأخوذ میباشد.
معنی اصطلاحی ضمان:
مفهوم ضمان در اصطلاح فقها و حقوقدانان اسلامی به دو بخش کلی تقسیم میشود که با بیان هریک از این دو بخش معنای اصطلاحی ضمان روشن خواهد شد.
1- ضمان جعلی 2- ضمان قهری و خارج از قرارداد
- ضمان جعلی: تعهدی است که در آن متعهد به اختیار خود عهدهدار پرداخت مالی میشود.
- ضمان قهری و خارج از قرارداد: نام دیگر این ضمان، ضمان واقعی است که آن را ضمان مثل یا قیمت نیز گویند. و آن عبارت است از اینکه شخصی به طور مستقیم یا غیرمستقیم در مقابل تصرف مال دیگری تعهد پرداخت مقدار معینی نکرده است اعم از آنکه اصلاً تعهدی وجود نداشته باشد و ضمان منحصراً به حکم قانون باشد. مانند موارد: ید، اتلاف، سبب و غیره. و یا اگر تعهدی هم وجود داشته تعهد صحیحی نیست. مانند مقبوض به عقد فاسد یا تعهد صحیحی وجود دارد ولی مقدار مورد تعهد تعیین نشده است مانند عاریه به شرط ضمان و عاریه طلا و نقره.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/5/17 5:34 صبح
گزارش کاراموزی داروسازی اسوه تحت فایل ورد (word) دارای 81 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد گزارش کاراموزی داروسازی اسوه تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی گزارش کاراموزی داروسازی اسوه تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن گزارش کاراموزی داروسازی اسوه تحت فایل ورد (word) :
تاریخچه
شرکت داروسازی اسوه (سهامی عام) با قدمتی بیش از 39 سال، درسال 1345 با نام شرکت ایران مرک «سهامی خاص» تاسیس و تحت شماره 11234 در اداره ثبت شرکت های تهران به ثبت رسیده از سال 1348 بهره برداری از کارخانه شروع گردید در تاریخ 8/12/1360 به شرکت اسوه تغییر نام یافت و در سال 1370 به «سهامی عام» تبدیل گردید و از 7/12/1372 در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد. همچنین با توجه به تعلق حدود 65% سرمایه اسوه به شرکت مدیریت سرمایه گذاری بانک ملی ایران (سهامی عام) و شرکت های زیر مجموعه آن، شرکت اسوه از جمله شرکت های تابع مدیریت سرمایه گذاری بانک ملی ایران میباشد.
محل کارخانه و مرکز اصلی شرکت در تهران- جاده قدیم کرج-شاد آباد- خیابان 17 شهریور واقع است.
شرکت در سال 1383 با استقرار سیستم مدیریت کیفیت و سیستم مدیریت زیست محیطی به صورت تلفیقی، موفق به اخذ گواهینامه ی ISO9001 و ISO14001 گردید.
در حال حاضر شرکت دارای گواهینامه های استقرار سیستم مدیریت کیفیت و سیستم مدیریت زیست محیطی مطابق با استانداردهای ISO9001:2000 و ISO14001:2004 از شرکت TUV NORD آلمان میباشد.
شرکت داروسازی اسوه زمینی به مساحت بالغ بر 18000 متر مربع و زیر بنای معادل 10580 متر مربع احداث شده است و شامل دپارتمان های تولید، آزمایشگاه تحقیقات و توسعه، آزمایشگاه کنترل کیفیت، فنی مهندسی، انبارها و اداری است.
شرکت داروسازی اسوه دارای پنج خط تولید به قرار زیر است:
1-خط تولید آمپول
2-خط تولید قطره
3-خط تولید قرص های جوشان
4-خط تولید ساشه پودر و گرانول
5-خط تولید قرص های ساده و روکش دار
مقدمه:
همانطور که گفته شد یکی از واحدهای آزمایشگاهی موجود در کارخانه داروسازی اسوه واحد تحقیقات و توسعه میباشد که پرسنل آن متشکل از چند دکتر داروساز و چند شیمیست میباشد که در آن بخش به کار تحقیقات و تولید و توسعه داروهای جدید مشغول هستند.
به عنوان توضیح بیشتر می توان گفت که دارو سازان در آن واحد داروهای جدید را تهیه میکنند و شیمیست ها نیز آزمایش های لازم را در رابطه با پایداری و خصوصیات فیزیکی داروها قبل و بعد از تهیه انجام میدهند.
شایان ذکر است که آزمایشات پایداری بر روی داروها در طی ماه های متوالی تکرار میشود.
داروها سپس به خط تولید فرستاده شده و کنترل بیشتر به آزمایشگاه دیگری به نام کنترل کیفیت محول میشود که در این واحد دارو در حین تولید آزمایش میشود.
در آزمایشگاه کنترل کیفیت علاوه بر آزمایش هایی که در تحقیقات انجام شده بود آزمایش های میکروبی نیز انجام شده و کیفیت دارو از همه لحاظ تایید میشود.
پس از تایید نهایی دارو به بازار فروش عرضه خواهد شد.
با توجه به مطالبی که در مورد فعالیت های آزمایشگاهی این شرکت گفته شد و نیز مشترک بودن یک سری از فعالیت ها بین این دو واحد و همچنین توضیحات بیشتر در مورد خصوصیات و قوانین آزمایشگاه ما در این گزارش به بررسی توام این دو واحد خواهیم پرداخت.
اصول کلی و قوانین کنترل های آزمایشگاهی
بخشی از کنترل های آزمایشگاهی تعیین موارد زیر است:
مشخصات، استانداردها و برنامه های نمونه برداری، روش های آزمایش دقیق و صحیح به منظور حصول اطمینان از انطباق اجزاء ظروف محصولات دارویی و درپوش ها و مواد در حین ساخت و برچسب ها و محصولات دارویی با استانداردهای مخصوص صحت نوع ماده و پتانسی و کیفیت و خلوص.
آزمایشگاه کنترل کیفیت معمولاً از دو واحد آزمایش تشکیل میشود:
1آزمایشگاه شیمیایی
2آزمایشگاه میکروبیولوژیکی
کار آزمایشگاه شیمیایی عبارتست از اندازه گیری های شیمیایی و آزمایش های مواد اولیه واجزاء ورودی و محصولات در دست ساخت و فرآورده های ساخته شده به منظور حصول اطمینان از انطباق آنها با مصوبات رسمی دارو سازی و یا مشخصات داخل کارخانه.
واحد میکروبیولوژیکی آزمایش های مختلفی، از جمله آزمایش های مخصوص آلودگی میکروبیولوژیکی در مواد اولیه وارده و اجزاء مشخص شده را انجام میدهد، شمارش میکروبی پلت ها که در حین عملیات استریل انجام می گیرد در انکوباتور قرار داده شده و تحت نظر گرفته میشود. پیش از ترخیص محصول برای توزیع آزمایش های مناسب استریلزا سیون روی کلیه ی اشکال ترکیبی خاص، از جمله موارد تزریقی و داروهای چشمی تکمیل میشود. آزمایشگاه های کنترل کیفیت غالباً دارای یک قسمت تحقیقاتی هستند که روش های آنالیز صحیح تر و اقتصادی تر و دقیق تری را بوجود می آورد.
در بسیاری از موارد مشخصات و روش های آزمایش توسط مصوبات رسمی فارماکوپه ی ایالات متحده (USP) یا فرمولر ملی (NF) تعیین و مقرر میشود. با اینکه روش های مصوبات رسمی به منزله ی حکم نهایی در مورد داروها و اجزاء مندرج در آن است. لیکن تولید کننده ی دارو مجاز است سایر روش ها یا وسایل اتوماتیک را در مسیر آزمایش ها جایگزین کند، مشروط بر اینکه نتایج حاصله با نتایج بدست آمده از پروتکل های رسمی یکسان باشد. مقررات داروهای جدید (NDR) شیوه های آزمایش را محدود به شیوه های می کند که در درخواست ثبت داروهای جدید (NDA) تصویب شده است. بر سر این که وقتی اقلام مورد بحث در مصوبات رسمی قرار گرفته اند، روش های داده شده (NDA) می توانند جایگزین شوند یا خیر، اختلاف عقیده وجود دارد.
شیوه های آزمایش داخلی کارخانه برای داروها یا اجزاء غیر رسمی باید همواره نتایج یکنواختی بدست دهد، تا بتوان از بی خطری و تاثیر درمانی محصول نهایی اطمینان حاصل کرد. ابداع این ضوابط از وظایف مشترک قسمت های تحقیق و ابداع، تعیین مشخصات محصول و آزمایشگاه های کنترل کیفیت است.
تعیین و ایجاد روش های آزمایش مطمئن علمی، نیازمند مقررات کافی برای تعیین و بررسی قابلیت اعتماد و صحت و دقت، انجام روش های آزمایش و وسایل آزمایشگاهی مورد استفاده میباشد.
تعیین قابلیت اعتماد مراحل آزمایشی از طرق زیر ممکن است:
استفاده همزمان از چندین شیوه یا اندازه گیری بازیافت ها با استفاده از روش های استاندارد اضافه کردن مواد، یا تعیین مقدار در نمونه هایی با ارزش های معلوم که با دقت تهیه شده باشد. به منظور تعیین اندازه بازیافت ها برای تعیین انحراف استاندارد و همچنین برای تعیین میزان حساسیت آزمایش، آزمایش های مکرر لازم باید انجام شود.
دقت روش آزمایش منوط است به اشخاصی که آن روش را بکار می گیرند. قبل ازهر چیز، تنها پرسنلی شایسته ی اجزای روش های آزمایش هستند که از نظر تحصیلات و آموزش و تجربه دارای صلاحیت باشند. به منظور ثبت و ضبط مدارک تحصیلی پرسنل، باید برای هر یک از کارمندان آزمایشگاه پرونده ی پرسنلی شامل مشخصات زیر نگهداری کرد:
1-نام
2-شرح تحصیلات دانشگاهی و مدارک تحصیلی و تاریخ دریافت مدارک
3-تجربیات مربوط، از جمله محل و شرح و تاریخ ها
4-دوره های باز آموزی و آموزش: موضوع و محل و تاریخ ها
5-آثار منتشره و تاریخ چاپ آنها
6-امتیازات تحصیلی و تشویق نامه ها
7-مسئولیت های محوله در آزمایشگاه و فهرست آزمایشها و اندازه گیری هایی که شخص مجاز به اجرای آنهاست. هنگامی که شخصی برای انجام اندازه گیری خاصی واجد صلاحیت تشخیص داده میشود، نباید هیچ گونه دسترسی به راهنمایی شفاهی از سایر پرسنل آزمایشگاه داشته باشد. منظور اینست که شخصی که دارای صلاحیت است، باید صرفاً از روی دستورالعمل های مدون کار کند. چنانچه دستورالعمل ها کافی نباشد، عدم توانایی در اجرای اندازه گیری بدون راهنمایی اضافی این عدم کفایت را نشان میدهد.
بدین ترتیب، معیاری هم بدست می آید برای قابلیت انتقال روش و اینکه آیا دیگران نیز می توانند از آن بطور صحیح استفاده کنند یا نه. گذشته از دقت و قطعیت، یکی دیگر از ویژگی های روش های صحیح علمی اندازه گیری، دستیابی به نتایج یکسان توسط اشخاص مختلف است.
روش های داخلی کنترل کیفیت در نهایت باید موجب تسهیل اجرای صحیح کار شود. استفاده از جدول های کنترل به منظور ثبت نتایج آنالیز بچ های متوالی از تولید یک محصول، وسیله ای است برای ردیابی تغییرات غیر راندوم و روش های نامطلوب چه در مرحله ی تولید و چه در آزمایشگاه.
به منظور چک کردن صحت روش های آنالیز و صلاحیت پرسنل کنترل کیفیت در فواصل منظم، می توان به نمونه های قبلاً آنالیز شده و نمونه های استاندارد مراجعه کرد. در مورد آنالیزهای ماشینی پشت سر هم، استانداردها می بایست به فواصل منظم اندازه گیری شود تا انحرافات تصحیح گردد و از صحت نتایج اطمینان حاصل شود.
کنترل های آزمایشگاهی باید شامل موارد زیر باشد:
1)بررسی و تعیین تطابق برای قبول هر سری از هر محموله از اجزاء و ظروف محصولات دارویی و درپوش ها و برچسب های مورد استفاده در تولید، پروسه و بسته بندی یا نگهداری محصولات دارویی از طریق تطبیق آنها با مشخصات تدوین شده. مشخصات باید شامل شرح روش های نمونه برداری و آزمایش های مورد استفاده باشد. نمونه ها باید معرفی از کل کالا بوده و کاملاً مشخص شده باشد. چنین روش هایی ضمناً مستلزم آزمایش مجدد و مقتضی هر یک از اجزاء و ظروف محصولات دارویی یا در پوش هایی است که مستعد خرابی هستند.
2)تطبیق مواد در حین ساخت با مشخصات تدوین شده و توصیف روش های نمونه برداری و آزمایش. چنین نمونه هایی باید معرفی از کل کالا بوده و کاملاً مشخص شود.
3)تطبیق روش های نمونه برداری و مشخصات مربوط به محصولات دارویی با شرح تدوین شده. چنین نمونه هایی باید معرفی از کل کالا بوده و کاملاً مشخص شود.
واحدهای مخصوص توسعه روش های آنالیز باید روش ها را پدید آورده و تکمیل کند و واحد کنترل کیفیت باید مشخصات آزمایش دارو را در مورد هر یک از اجزاء و مواد اولیه مورد استفاده در محصول و تولید آن بررسی و تایید کند. این اقلام با ذکر شماره و نام جنس سفارش داده میشود و هنگام دریافت در کارخانه، شماره کنترل متواتری به آن تخصیص می یابد که برای کنترل مصرف و نگهداری حساب آن به کار برده میشود. موارد دریافت شده ای که به یک شماره کنترل اختصاص می یابد به منزله ی محصولی است که از هر یک از مراحل تولید توسط سازنده بیرون می آید و باید معرف واحدی همگون باشد.
بنابراین ضوابط این بخش شامل ابداع روش های آنالیتیک و آزمایش و ارزش های مورد نظر و حدود تغییرات مجاز برای هر یک از اقلام بکار گرفته در تولید محصولات دارویی است که به کارخانه وارد میشود. پیش از استفاده از هر ماده ای باید یک نمونه ی معرف کل کالا از هر یک از شماره کنترل های اختصاص یافته، با مشخصات پروتکل آن تطبیق شده باشد.
مشخصات آزمایش های مقرر برای هر یک از اقلام به شرح زیر است:
1-نام و شماره محصول
2-آزمایش های لازم: این مشخصات می تواند همان مشخصات ضوابط رسمی یا داخلی کارخانه باشد. لیکن باید موارد زیر را در بر بگیرد:
الف) مقدار کافی از نمونه برای آزمایش و نگهداری برای آنالیزهای آینده.
ب)مقدار هر یک از معرف های شیمیایی، بافرها و غیره که در آزمایش ها لازم است.
پ)وسایل لازم برای آزمایش ها.
ت)لوازم مورد نیاز برای آزمایش ها.
ث) صلاحیت های پرسنلی لازم برای انجام هر آزمایش.
ج)تدوین دقیق جزئیات مرحله بندی و روش های آزمایش.
چ)معادلات نمونه برداری برای محاسبات.
3-ارزش مورد نظر و حدود تغییرات (تولرانس ها) مجاز برای هر آزمایش: این ارزش باید منعکس کننده ضوابط رسمی یا تغییرات مجاز داخلی کارخانه ها با همان اندازه دقت باشد.
حدود تغییرات مجاز ضوابط داخلی کارخانه برای داروهای رسمی باید از ارزش های رسمی کمتر باشد تا هنگامی که محصولات ترخیص شده مورد بازرسی و آزمایش های مقامات قانونی قرار می گیرند، از تطبیق آنها با ضوابط رسمی اطمینان حاصل شود.
4-فاصله زمانی برای اندازه گیری شیمیایی مجدد هر قلم: حداکثر یکسال برای اجزاء و مواد اصلی پایدار (با کاهش پتانسی کمتر از 1% در سال) و مواد اولیه توصیه میشود.
از جمله ضروریات دیگر، تنظیم پروتکل های نمونه برداری از اجزاء و مواد اولیه است. این پروتکل ها باید شامل زمینه های اطلاعاتی زیر باشد:
1-چه کسی مسئولیت و اجازه نمونه برداری از اجناس دریافتی را دارد.
2-تعداد واحدهایی که باید نمونه برداری شود، بر اساس تعداد بسته های ورودی تحت هر شماره کنترل.
3-روش انتخاب فراوانی که باید نمونه برداری شود.
4-اندازه پراکندگی نمونه از هر ظرف.
5-دستورالعمل های بسته بندی و برچسب زنی ظروف نمونه.
6-دستورالعمل های برچسب زنی و بستن مجدد ظرف نمونه برداری شده.
7-وارد کردن اطلاعات راجع به نمونه در دفترچه گزارش دائمی که در آزمایشگاه کنترل نگهداری میشود.
مشخصات آزمایشگاه و پروتکل نمونه برداری جزء سوابق رسمی ماستر تلقی میشود و باید در محل قفل شده امنی دور از دسترس نگهداری شود. سوابق ماستر می بایست تحت کنترل یک شخص لایق با تحصیلات دانشگاهی مناسب و تجربه ی کافی قرار گیرد و این شخص باید بتواند اصلاحات و اضافات و حذفیات لازم را انجام دهد.
مشخصات کالای در حین ساخت و محصولات تمام شده می بایست با همان ضوابط دقیقی که برای مواد اولیه وضع شده است، تطبیق داشته باشد.
وقایع زیر بیانگر نیاز به پروتکل های نمونه برداری صحیح است:
1-بررسی یک سری از کپسول های سولفات کینین اندازه گیری رضایت بخشی را نشان داد، لیکن سری با ضوابط تغییرات مجاز وزنی منطبق نبود. تحقیقات نشان داد که بچ در یک دوره سه روزه کپسول شده و حال آنکه کلیه آزمایش ها در روز اول تولید انجام گرفته است. هیچ سابقه ای از بررسی های وزنی در حین ساخت وجود نداشت. اندازه گیری 102% مقدار ذکر شده روی برچسب بود. انحراف استاندارد بیست کپسول که تک تک وزن شده بود. فقط 1/0% بود. واضح است که این نمونه معرف کل سری و کافی نبوده است.
2-یک قرص کاردیوتونیک با ضوابط usp در مورد یکنواختی محتویات منطبق نبود. تحقیقات نشان داد که این بچ 2000000 قرصی، در یک دوره ی 8 روزه پرس شده است. نمونه های ارسالی به آزمایشگاه خارجی فقط حاوی قرص هایی از دو روز اول تولید بود. دلیل واقعی تغییرات پتانسی معلوم نشد. واضح است که نمونه برداری درست انجام نگرفته بود.
3-یک قرص با پوشش انتریک (enteric coated) هنگامی که توسط FDA آزمایش شد، با ضوابط باز شدن منطبق نبود. شرکت نمونه های لازم برای آزمایش قابلیت باز شدن را در پایان روکش دادن، ولی پیش از خشک شدن نهایی برداشته و در این مرحله قرص ها حدود 12 ساعت در محیط گرم قرار گرفته بود. واضح است که قابلیت باز شدن روی شکل نهایی محصول امتحان نشده بود.
4-ابزارها و دستگاه ها و درجه ها و وسایل ثبت در فواصل مناسب طبق برنامه مدون و مقرر که حاوی راهبردهای ویژه و جدول ها و حدود صحت و دقت است، تنظیم شود و در صورت برآورده شدن حدود صحت و یا دقت عملیات، چاره جوئی پیش بینی شود. از ابزارها و دستگاه ها و درجه ها و وسایل ثبت که با مشخصات مقرر تطبیق نداشته باشد، نباید استفاده کرد.
حتی با صلاحیت ترین پرسنل هم نمی توانند از عهده ی انجام آزمایش های صحیح برآیند، مگر اینکه ابزار و وسایل لازم در اختیارشان باشد و این ابزار وسایل به دقت نگهداری و سرویس شود. سوابق هر بار تعمیر و تنظیم هر قطعه از وسایل آزمایشگاهی می بایست نگهداری شود. این نوع وسایل و سوابق شامل موارد زیر است:
1-ترازو ها: یک دفتر سابقه ی دائمی باید نگهداری شود و هر صفحه ی آن به یک ترازو اختصاص یابد و مشخصات زیر در آن درج شود:
الف) سازنده
ب)تاریخ خرید
پ)نوع
ت)شماره ی سریال
ث)ظرفیت
ج)قابلیت تکرار نتایج یکسان در آزمایش های مختلف
چ)گزارش تنظیم و تعمیر: (1) تاریخ (2)امضای پیمانکار.
2-رنگ سنج ها: یک دفتر سابقه ی دائمی باید نگهداری شود و هر صفحه ی آن به یک دستگاه اختصاص یابد و مشخصات زیر در آن درج شود:
الف) سازنده
ب)فیلترهای موجود
پ)گزارش تعویض لامپ و تعمیر
3-اسپکتروفتومترها: برای هر دستگاه یک دفتر سابقه ی دائمی می بایست نگهداری شود و مشخصات زیر در آن درج شود:
الف) سازنده
ب)نوع
پ) نوار- عبور: چنانچه از نوع نوار عبور ثابت باشد.
ت)دامنه ی طیفی
ث) استانداردهای مورد استفاده برای تنظیم: (1) طول موج (2)جذب
ج)گزارش تنظیم طول موج و جذب که موارد زیر را نشان دهد:
(1) تاریخ
(2)امضاء اپراتور
(3)انحرافات یافته شده
چ)گزارش تعویض لامپ.
ح)گزارش تعمیرات: (1)تاریخ (2) امضاء پیمانکار
4-پ هاش سنج ها: برای هر دستگاه باید یک سابقه ی جداگانه با ذکر مشخصات زیر نگهداری شود:
الف) سازنده
ب)قابلیت تکرار نتایج یکسان در آزمایشهای مختلف
پ)گزارش تعویض الکترودها که مشخصات زیر را نشان دهد:
(1)نوع الکترود
(2)تاریخ تعویض
(3)علت تعویض
5-ابزار مورد استفاده برای تعیین رطوبت:
الف) اجاق های خشک کن میزان الحراره دار.
ب)اجاق های سیستم خلاء با میزان الحراره و درجه ی تخلیه هوا.
پ)ترازوی رطوبت سنج.
ت)دستگاه غلظت سنج کارل فیشر.
6-ظروف شیشه ای حجم سنج
الف) کلیه ظروف حجم سنج می بایست علامت «رده A» یا «گواهی NBS» خورده باشند یا دارای تولرانس شناخته شده باشند.
ب)مقدار کافی از اقلام زیر در اندازه های معمول موجود باشد:
(1)پی پت
(2)بورت
(3)بالن ژوژه
(4)سیلندهار
(5)لوله های مدرج آزمایش
7-سایر ابزار آزمایشگاهی از جمله:
الف)انکسارسنج
ب)دستگاه تعیین نقطه ذوب
پ)پلاریمتر
ت)دستگاه انکسار ایکس-ری (X ray)
ث)کروماتوگراف گازی (GC)
ج)اسپکتروفتومتر مادون قرمز
چ)اسپکترومتر جذب اتمی
هر یک از اقلام بالا می بایست دارای سر فصل جداگانه باشند.
8-سرفصل های جداگانه می بایست مشخصات زیر را ثبت کند:
الف) سازنده
ب)گزارش تنظیم و روش های اجرایی
پ)گزارش تعمیرات
چون بیشتر روش های تنظیم لوازم آزمایشگاهی جهت استاندارد کردن مشخصات کمی و کیفی به مواد رفرانس نیاز دارند، مواد استاندارد باید تحت یکی از سر فصل های زیر درج شود:
1-استاندارد بین المللی
2-رفرانس های usp
3-رفرانس های NF
4-استاندارد داخلی کارخانه
استاندارد داخلی کارخانه می بایست بر حسب خلوص برچسب بخورد. هر گزارشی باید حاوی موارد زیر باشد:
1-نام
2-تاریخ تولید
3-تاریخ باز کردن
4-تاریخ انقضاء
مراقبت دقیق از استانداردهای رفرانس usp و NF بسیار مهم است، زیرا فقط سری استانداردهایی که در جریان پخش است، استانداردهای قانونی محسوب میشود. اندازه گیری های شیمیایی که با استفاده از سری استاندارد قدیم انجام میشود، وضعیت قانونی مشکوکی دارد.
محلول های استاندارد برای آنالیز های حجم سنجی نیز به کنترل دقیقی نیاز دارد.
1-روی ظروف هر محلول برچسب الصاق میشود که مشخصات زیر را دقیقاً نشان دهد:
الف)نام
ب)قدرت اسمی
پ)عامل حجم سنجی
ت)تاریخ تهیه
2-هر محلولی با ذکر موارد زیر به دقت آماده شود:
الف) نام تهیه کننده تجارتی
ب)نام تهیه کننده محلول غلیظ استاندارد
پ)گزارش هر یک از محلول ها با ذکر مشخصات زیر در آزمایشگاه تهیه شود.
(1)فرمول تهیه
(2)راهبردهای استاندارد کردن
(3)استاندارد کردن از طریق سه بار آنالیز
(4)فواصل استاندارد کردن مجدد
(5)امضاء شخصی که محلول را تهیه میکند.
(6)تاریخ تهیه
(7)امضاء اشخاصی که استاندارد یا استاندارد مجدد میکنند.
3-بافرهای استاندارد: حداقل دو بافر استاندارد برای تنظیم پ هاش سنج ها لازم است. ظروف هر یک از بافرها باید این موارد را نشان دهد:
الف) ارزش اسمی بافر با دو رقم اعشاری
ب)جدول تغییر پ هاش با دما
پ)تاریخ باز کردن شیشه (usp ایجاب میکند که هر سه ماه یکبار از بافر جدیدی استفاده شود)
صحت اندازه گیری ها تنها وقتی ثابت میشود که صحت وسیله اندازه گیری، قبل و بعد از اندازه گیری معلوم شده باشد. بنابراین، بازرسی وسایل اندازه گیری قبل و بعد از یک دوره ی کاری بسیار مهم است.
آزمایش و ترخیص برای توزیع
(a) پیش از ترخیص هر بچ از محصول دارویی، باید از طریق اندازه گیری های آزمایشگاهی ثابت شود که بچ با مشخصات نهایی فرآورده دارویی، از جمله صحت نوع ماده و مقدار هر یک از مواد فعال بنحو رضایت بخشی تطبیق دارد. در مواردی که آزمایش های استریل و یا پیروژن روی بچ های خاص مواد دارویی رادیو اکتیو کوته عمر انجام میشود، این بچ ها را می توان پیش از تکمیل آزمایش های استریل و یا پیروژن ترخیص کرد مشروط بر اینکه این آزمایش ها در اسرع وقت تکمیل شود.
(b)از هر یک از بچ های فرآورده دارویی که باید از میکروارگانیسم های نا مطلوب عاری باشد، عنداللزوم باید آزمایش های آزمایشگاهی مناسب به عمل آید.
(c) کلیه ی برنامه های نمونه برداری و آزمایش باید د روش ها یاجرایی مدون تشریح شود. این روش های اجرایی مدون و لازم الاجراء باید شامل روش نمونه برداری و تعداد واحدهایی باشد که باید از هر بچ آزمایش شود .
(d )معیارهای قبول برای نمونه برداری و آزمایش که بوسیله ی واحد کنترل کیفیت انجام می شود،باید کافی باشد تا اطیمنان حاصل شود که بچه های فرآورده با مشخصات اختصاصی خود و ضوابط آماری کنترل کیفیت که شرط تأیید و ترخیص آنهاست ، تطبیق دارد. معیارهای کنترل کیفیت آماری باید شامل حد مناسبی برای قبول ویا حد مناسبی برای رد باشد .
(e) دقت و حساسیت و اختصاصی بودن و قابلیت تکرار روش های آزمایش مورد استفاده شرکت باید معین و مستند باشد.
(f) فرآورده های دارویی که با استانداردهای مقرر یا مشخصات و سایر معیارهای مربوط به کنترل کیفیت تطبیق نداشته باشد باید مردود شود. این فرآورده ها را می توان مجدداً پروسه کرد. ولی مواد دوباره پروسه شده را قبل از پذیرش و استفاده باید با استانداردها و مشخصات مربوطه و سایر معیارهای مقتضی تطبیق داد.
نمونه های اشکال دارویی را باید آنالیز کرد تا از خلوص و صحت نوع ماده و پتانسی مورد ادعا و نیز مطلوب بودن کیفیت و ظرافت ظاهری محصولات اطمینان حاصل شود. پارامترهای فیزیکی و شیمیایی فرمولاسیون را مشخصات تعیین میکند.
همانند روش های اندازه گیری داروهای رسمی، مطالب مونوگراف های رسمی برای استریل بودن، زمان باز شدن، تغییرات مجاز وزنی و یکنواختی محتویات نیز کاملاً مشخص و موکد است. رعایت مقررات رسمی و دستیابی به آنها، حداقل معیار کیفیت تلقی میشود.
سازنده ی فرآورده ی دارویی باید آزمایش های اضافی اختصاصی و دقیق تر و موکد تری را ابداع کند تا از کیفیت محصول اطمینان حاصل شود.
طرح مشخصات باید با در نظر گرفتن کمال مطلوب موسسه در فرآورده، و با توجه به عوامل هزینه و استانداردهای رسمی و استانداردهای تسلیم شده برای درخواست ثبت داروهای جدید و محدودیت های لابراتوار انجام شود.
مشخصات هر یک از فرآورده های دارویی باید تهیه و تنظیم و به عنوان سندی رسمی نگهداری شود و شامل زمینه های اطلاعاتی زیر باشد:
(1)نام و شماره ی محصول.
(2)آزمایش های لازم، در صورت امکان با رفرانس به ضوابط مصوبه رسمی، یا مشخصات داخلی کارخانه، این آزمایشها می تواند شامل موارد زیر باشد:
الف)آزمایش های پتانسی
ب)آزمایشهای شناخت نوع ماده، آلوده کننده های شناخته شده، و مواد تجزیه شدنی.
پ)سختی وقابلیت سائیدگی و ویسکوزیته.
ت)ابعاد
ث)تعیین رنگ
ج)تعیین رطوبت
چ)تعیین پ هاش
ح)تعیین اکسیژن
خ)تغییرات وزن یا یکنواختی محتویات
د)مدت باز شدن یا انحلال
ذ)عیوب ظاهری (لب پریدگی، خال افتادگی، عیوب در روکش دادن)
ر)زبری یا وجود مواد خارجی در پمادها یا داروهای چشمی.
ز)استریل بودن
(3)مقدار دارو، بافر، و معرف های شیمیایی لازم برای هر آزمایش.
(4)وسایل لازم برای هر آزمایش .
(5)شرایط پرسنلی برای آزمایش محوله: سطح شغلی، آموزش، تجربه.
(6)تعریف دقیق نحوه ی اجرای آزمایش یا اندازه گیری شیمیایی.
(7)معادلات نمونه.
(8)حدود تولرانس ها یا انحرافات مجاز باری هر آزمایش.
(9)ارائه یا ثبت اطلاعات لازم.
(10)اساس نمونه برداری.
هر بچ از مواد تولید شده را می توان همگون تلقی کرد مشروط بر اینکه مراحل پروسه به دقت طراحی و تایید و کنترل شده باشد و موادی هم که وارد مراحل تولید میشود یکنواخت بوده و بطور یکسان پروسه شود، تست های آزمایشگاهی برای تایید محصول، به جای کل سری باید در سطح هر بچ انجام شود، تا از هم تراز کردن انحرافات و پیچیدگی نتایج آزمایش ممانعت شود.
یکنواختی بچ می بایست در مراحل متوالی تولید نشان داده شود. آزمایش باید روی نمونه هایی انجام گیرد که در فواصل مختلف در طول پروسه برداشته میشود.
باید مقدار مشخصی از این نمونه های کنترلی را که از لحاظ آماری قابل توجه باشد، به طور پراکنده (راندوم) انتخاب کرد و تحت روش های آنالیتیکی، اساس ترخیص هر بچ قرار دارد.
نمونه هایی از هر بچ باید در ظروف مهر و موم شده با برچسب حاوی مشخصات زیر، به آزمایشگاه کنترل کیفیت ارائه شود:
1-نام و شماره ی محصول
2-شماره ی سری و بچ
3-آخرین عملیات انجام شده در تولید
4-زمان و تاریخ ساخت
5-اپراتور و سرپرست
6-نمونه بردار
لازم است پروتکل هایی برای تولید تنظیم شود تا حرکت محصول در حین ساخت متکی بر تکمیل رضایت بخش آزمایش های لازم در هر مرحله باشد. این روش مقرون به صرفه ی اقتصادی است، زیرا از ادامه ی پروسه ی مواد معیوب و فروش کالای ساخته شده ی مغایر با مقررات ممانعت به عمل می آورد.
عموماً ولی نه همیشه، آزمایشگاه نمونه های معرف کل محصولات تمام شده ی آماده برای توزیع را بررسی میکند. این بررسی می تواند از جستجو برای یافتن اشتباهات در متن برچسب آغاز شود و آزمایشهای کامل فیزیکی و شیمیایی محصول را جهت تطبیق با مشخصاتش در بر بگیرد. نمونه های مشخص محصول نهایی از طریق نمونه برداری از خط بسته بندی در فواصل معین بدست می آید. نمونه های مورد آزمایش عموماً منعکس کننده ی وضعیت محصول در آغاز و وسط و پایان مرحله ی تولید است.
لازمه ی ذاتی عملیات آزمایشگاه کنترل کیفیت و هر گونه سیستم بررسی و یا بازرسی کنترل کیفیت، داشتن قدرت و اختیار قرنطینه کردن هر فرآورده یا اجزاء متشکله در هر مرحله ایی از ساخت است.
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/5/17 5:33 صبح
مقاله توزیع یارانه ها تحت فایل ورد (word) دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله توزیع یارانه ها تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله توزیع یارانه ها تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله توزیع یارانه ها تحت فایل ورد (word) :
SPECULATIONS ON THE NEUROBIOLOGY OF
EMDR
حدس هایی در مورد عصب زیست شناسی حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد
یوری برگمن
چکیده
این مقاله کاوشی است در یافته های جاری عصب زیست شناسی در حیطه سیستم لیمبیک ،خواب نا به روال و آسیب های روانشناختی . ساخت و قوام حافظه و عاطفه در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. تحقیقات آناتومی واسطه و فیزیولوژی خواب نا به روال رابه تفصیل بیان می کند، بخصوص عملکرد خواب نا به روال در پردازش خاطره. گذرگاههای آسیب روانی مختصرا شرح داده می شود. سپس فرضیه های مبتنی بر این یافته ها همچون فرضیه هایی در مورد مکانیزم های زیربنایی “ای.ام.دی.آر” ارائه می شوند.
متن کامل
فرضیه های مطرح شده دراین مقاله ارائه شده اند تا بحث و پژوهش بیشتری را در مورد مکانیزم های زیربنایی “ای.ام.دی.آر” برانگیزند. این فرضیه ها حاصل یافته های تجربی اخیر در حیطه سیستم لیمبیک ، عصب زیست شناسی آسیب روانی وخواب نا به روال هستند. این مقاله در احتمال اینکه پردازش “ای.ام.دی.آر” تدریجا قابلیت بالاتر عملکردهای مغزی را جهت لغو درونداد ساخت های لیمبیک فراهم می کند و از این رهگذر تسهیل کاهش فعالیت لیمبیک، کاهش برافروختگی و در نتیجه تلفیق تالاموس، آمیگدال،هیپوکامپال و عملکرد مغزی منسجم را به دنبال دارد به کاوش می پردازد.بنظر می رسد”ای.ام.دی.آر”برتری جانبی نیمکره ای را تصحیح کرده وبه مغز اجازه میدهد عملکرد درون نیمکره ای متعادلی را به خودی
خودحفظ کند. فرانسین شاپیرو عنوان می کند که یکی از ساده ترین راههای توصیف اثرات انسجام بخش “ای.ام.دی.آر” این است که بگوییم حادثه هدف پردازش نشده باقی مانده و این بدین جهت است که پاسخ های زیست شناختی فوری به آسیب روانی،آنرا تنها در حالت سکون عصب زیست شناختی باقی گذاشته اند. مکانیزم پردازش “ای.ام.دی.آر” به لحاظ فیزیولوژیک به صورتی شکل گرفته است که بتواند اطلاعات به خوبی پردازش نشده را به یک سطح انطباقی برساند (شاپیرو، 95 و 94). جهت درک اینکه این قضیه چگونه در یک سطح
عصب زیست شناختی رخ می دهد، معتقدم که فهم ارتباط بین آمیگدال و سایر ساختارهای لیمبیک؛ قشر تازه مخ ؛ آناتومی واسطه ،فیزیولوژی عملکرد خوابی که در آن رویا می بینیم ؛ و انتقال دهنده های عصبی خاصی که بر این ارتباطات کالبد شناختی و عملکردها اثر می گذاردند ضروری است. امروزه مفهوم سیستم لیمبیک به مسئله ای بحث انگیز در رشته های کالبدشناسی و علوم اعصاب تبدیل شده است. آنهایی که مخالف در نظر گرفتن ساختارهای لیمبیک بعنوان یک سیستم هستند به فقدان ساختاری عینی و ملاکی عملکردی که لازمه یک موجودیت کالبد شناختی است استناد می کنند (برادل ، 1980 ؛ لِدوکس ، 1992 ؛ والش ، 1987). اما ، این قضیه فراسوی منظور این مقاله است . برای اهداف این ارائه ، واژه سیستم لیمبیک استفاده می شود تا یک گروه از ساختارهای سیستم لیمبیک را نشان بدهد و آنرا بعنوان ترکیبی از مجموعا بخش هایی از تالاموس ،هیپوتالاموس، هیپوکامپوس،
آمیگدال، هسته دمی ، دیواره ، میان مغز و شکنج سینگولا مشخص می کند. این مقاله در باب ساختارهای خاص اساسی لیمبیک که به بحث فعلی مربوط می شود توضیح می دهد.
آمیگدال بخشی بادامی شکل از ساختارهای درون مرتبط قرار گرفته بر روی ساقه مغز، نزدیک انتهای حلقه لیمبیک است. آمیگدال از دوساختار تشکیل می شود (قشر میانی و گروههای هسته قاعده جانبی )، دریک طرف مغز ، در قطعه گیجگاهی درست زیر پیشامدگی میانی قسمت جلوئی شیار پاراهیپوکامپی منزل گزیده. هسته های قشر میانی عمدتاً با پیاز بویایی، هیپوتالاموس و هسته های اندرونی ساقه مغز مرتبط اند. هسته های قاعده جانبی با تالاموس و بخش هایی از قشر مخ مرتبط اند. هیپوتالاموس هم در قطعه گیجگاهی قرار گرفته و یک بر آمدگی بزرگتر از اندازه معمول را در شاخ گیجگاهی بطن جانبی تالاموس شکل می دهد. اما تالاموس بزرگترین بخش مغز میانین، در قطعه گیجگاهی در پیرامون بطن سوم قرار گرفته ( برادل ، 1992). دیواره نیز در قطعه گیجگاهی قرار دارد ، دروندادهای عصبی را از هیپوکامپوس دریافت می کند و دروندادهایی را به هیپوتالاموس می فرستد (بلوم و لازارسن ؛ 1998 ؛
برادل ، 1992 ) . ساختارهای پیرامون لیمبیک بخش اصلی کناری را که شکنج سینگولا است شکل می دهند. بنظر می رسد کورتکس قدامی در یادگیری عاطفی شرطی ، اختصاص ظرفیت عاطفی به محرکهای درونی و بیرونی و تسهیل یک تمایز واقع گرایانه تر بین تهدید واقعی و تهدید درک شده فعال است ( دِوینسکی و همکاران ، 1995).
هیپوکامپوس و آمیگدال دو بخش کلیدی “مغز بویایی” نخستیان بودند که به تدریج رشد یافتند و تا کورتکس و سپس قشر تازه مخ بالا آمدند (برادل ،1992 ؛ گلمن ، 1995 ). این ساختارهای لیمبیک برای شروع یادگیری و یادآوری ضروری هستند (برادل ، 1980 ؛ گلمن ، 1995 ؛ لِدوکس ، 1994 ، 1992 ، 1986 ؛ والش ، 1987 ).
آمیگدال تقاطع مرکزی را فراهم می کند که در آن اطلاعات از همه حس ها با همدیگر گره می خورند و در آنجا است که به آنها مفهوم عاطفی داده می شود. در این جا است که تصاویر ، صداها ، بوها ، مزه ها، حس عمقی (تحریکهای داخل بدن) و احساسات لمس یک تجربه با همدیگر آمده و بخاطر خطور می کنند ( ریزر ، 1994 ). این عمل از طریق ارتباطهای گسترده ، دو سویه با مناطق گوناگون مغز و بعد ارتباطهای مستقیم و غیر مستقیم با دیگر ساختارهای لیمبیک همچون هسته های دیواره ای و هیپوتالاموس به نتیجه می رسد (برادل ، 1992). این ساخت پیچیده نقشی محوری را در حافظه بازی می کند ، بخصوص در بازیابی خاطرات برای تقریبا سه سال بعد از ثبت تجربه ( برادل ، 1992 ؛ ریزر 1994).
مشاهدات نشان داده است که نقش هیپوکامپوس بخصوص در خاطره حوادث ، اشیا ،کلمات و دیگر انواع اطلاعات مهم است. مشاهدات بر روی بیماران در آنها که هیپوکامپوس بر اثر بیماری یا آسیب روانی از بین رفته نشان داده است که اینان از یاد زدودگی کلی رنج می برند. آنها نمی توانند هیچ چیزی را از آنچه در خلال سه سال پیش از شروع اختلال روی داده است بخاطر آورند ( فراموشی پس گستر ) ، گرچه آنها می توانند چیزهایی را که پس از آن روی داده بخاطر آورند. علاوه بر این ، آنها نمی توانند خاطره جدیدی را شکل دهند ( فراموشی پیش گستر ). آنها نمی توانند هر آنچه را بر ایشان روی داده بدون مرور ذهنی برای بیش از چند دقیقه به یاد آورند ( بلوم ، لازرسن ، 1998؛ برادل ، 1992 ؛ ریزر ، 1994؛ والش ، 1987). در حالیکه آمیگدال رنگ و بوی عاطفی خاطره را حفظ می کند ، هیپوکامپوس حقایق خشک و خالی را ثبت می کند. بنظر می رسد خاطره برحسب الگوها و بافت های ادراکی پردازش می شود (لِدوکس ، 1992؛ ون درکولک ، 1994). این هیپوکامپوس است که تفاوت معنادار یک خرس در باغ وحش را با یک خرس در حیاط شما تشخیص می دهد (گلمن ، 1995) . هیپوکامپوس همچنین اهمیت حوادثی را که سالها پیش روی داده اند از آنها که اخیراً اتفاق افتاده اند تمیز می دهد.
کلید قطع مغز برای آمیگدال بنظر می رسد در انتهای دیگر مدار اصلی قشر تازه مخ ، در قطعه پیشانی چپ ، درست پشت پیشانی قرار گرفته باشد. بخشی از این مدار در قطعه گیجگاهی نیز یافت شده است. این بخش از قشر تازه مخ پاسخ تحلیل گرایانه تر و مناسب تری را به تکانه های عاطفی ما نشان می دهد ، آمیگدال و دیگر نواحی لیمبیک را تنظیم می کند ( گلمن ، 1995؛ لِدوکس ، 1986).
کورتکس پیش پیشانی ناحیه ای از مغز است که مسئول حافظه مورد استفاده یا حافظه کار می باشد. کنار پل ساختاری بین ناحیه لیمبیک وکورتکس پیش پیشانی یک ساختار زیست شیمیایی هم وجود دارد. هر دو ناحیه محل تمرکز بالایی از گیرنده های سرتونین دارند. حضور مدارهای مرتبط کننده لیمبیک با قطعه پیش پیشانی دلالت می کند که علائم عاطفی ؛ اضطراب ، عصبانیت و وحشت که در آمیگدال بوجود می آیند می توانند حالت سکون عصبی ایجاد کرده و قابلیت قطعه پیش پیشانی در حفظ حافظه مورد استفاده و تعادل زیستی را خراب کنند ( سِلمون و همکاران، 1991). مشاهدات مشابهی( 1994) بوسیله ون درکولک صورت گرفته است. او اشاره می کند که محرکهای بیرونی و درونی منجمله محرکهای القاکننده فشار روانی و محرکهای که باعث تولید عامل رها کننده کورتیکو تروپین می شوند فعالیتهای هیپوکامپوس را کاهش می دهند. در هنگام فشار روانی ذخیره و مقوله بندی خاطره از طریق هیپوکامپوس مختل می شود و پاره ای از باز نماییهای ذهنی تجربه “بوسیله سیستمی که تجربه عاطفی را ثبت می کند اما قابلیتی برای پردازش نمادین یا طبقه بندی اطلاعات در ظرف مکان و زمان ندارد سر وشکل می گیرد (صفحه 261).”
مطالعات اخیر در مورد آمیگدال نشان داده است که این بخش از مغز نقشی محوری در فهم آسیب روانی و همینطور فهم رسش و رشد دارد ( لِدوکس 1994,1992,1986) . در معماری مغز آمیگدال شبیه یک زنگ خطر توازن را حفظ می کند. علائم درهم یا ناقص حس ها به آمیگدال اجازه می دهند تجارب را برای یافتن خطر بررسی کند. علائم حسی چشمها ، بینی ، دهان ، پوست و گوش ها نخست در مغز به تالاموس می روند و پس از عبور از یک سیناپس به آمیگدال می رسند. علامت دومی از تالاموس به قشر مخ (مغز متفکر) می رود. این
شاخه شاخه شدن علامتها به آمیگدال اجازه می دهد پیش از قشر تازه مخ پاسخ دهد، که بدین ترتیب اطلاعات را قبل از اینکه درک شوند و پاسخی به آنها داده شود در داخل چندین لایه از مدارهای مغز کنار هم قرار می دهد (لِدوکس ، 1986). پیش از مشاهدات لِدوکس تصور بر این بود که سیستم لیمبیک باید منتظر باشد تا قشر تازه مخ به آمیگدال اجازه واکنش دهد. مطالعات لِدوکس نشان داد که آمیگدال “عاطفی” به صورت خود مختار می تواند مستقل از قشر تازه مخ عمل کند. او معتقد است این قضیه درست است که بعضی واکنش های عاطفی و خاطرات می توانند بدون مشارکت هشیار شناختی شکل گیرند.
آمیگدال می تواند خاطرات را ذخیره کرده و تا آنجا که در حد توانایی ما است درحالت ناهشیار پاسخ دهد ، زیرا راه میان بر از تالاموس به آمیگدال قشر تازه مخ را دور می زند . همچنانکه آمیگدال یا از طریق فشار روانی بیرونی یا اضطراب درونی برانگیخته می شود جریان عصبی که از مغز به غده آدرنال می رود دستور ترشح آدرنالین و نور آدرنالین را صادر می کند و سپس موجی از فراخوان هشیاری در سراسر بدن ایجاد می شود . این انتقال دهنده های عصبی گیرنده هایی را بر روی عصب واگ (عصب ریوی- معدی) فعال می کنند. در حالیکه عصب واگ حامل پیامی از مغز است تا ضربان قلب را تنظیم کند این عصب همچنین علائمی را باخودش به مغز بر می گرداند که بوسیله آدرنالین و نور آدرنالین بوجود آمده اند. آمیگدال پایگاه اصلی
در مغز است که این علائم به آنجا می روند. این علائم سلولهای عصبی درون آمیگدال را فعال می کنند تا به دیگر نواحی مغز جهت قوت بخشیدن به خاطره آنچه تازه رخ داده علامت دهند. بنظر می رسد این تحریک آمیگدالی بیشتر اوقات درحالت برانگیختگی عاطفی با افزودن میزانی قوت، بر روی خاطره اثری بر جای می گذارد (گلمن،1986). هر چه برانگی
ختگی آمیگدالی شدید تر باشد اثر قوی تری برجای می ماند.
مشاهدات مشابهی توسط ون درکولک (1994) صورت گرفته است . او بعنوان مثال برای اثبات نظر خود بیان می دارد وقتی مردم تحت فشار روانی شدید هستند هورمونهایی را در مقابل این فشار روانی ترشح می کنند که بر قوام حافظه اثر می گذارد. او بیان می دارد ترشح زیاد هورمونهای عصبی در زمان آسیب روانی در نیرومندی بلند مدت خاطرات آسیب زا (قوام بیش از اندازه آنها) نقش دارد ( صفحه 259). وی در جلب نظر به اینکه این پدیده بسیار تحت تاثیر ورودی نور آدرنالین به آمیگدال است به کارهای لِدوکس استناد می کند. این تحریک مفرط آمیگدال در عملکرد هیپوکامپوس ، ارزیابی شناختی تجربه و بازنمایی آن اختلال ایجاد می کند. سپس خاطرات در وجه های حسی – حرکتی ، احساسات جسمی و تصاویر دیداری ذخیره میشوند ( ون درکولک و ون درهارت ، 1989). از دیدگاهی تکاملی ، این مسئله انطباقی است و به حیوانات اجازه می دهد سریعاً واکنش نشان داده واز خودشان محافظت کنند. روشن است که واکنش بیش از حد ، برای بقا انطباقی تر است تا واکنش ضعیف (لِدوکس ، 1994) . برای انسانها اجازه دادن به آنکه خاطرات گذشته که بسیار پرقدرت هستند و به لحاظ عاطفی اثری شگرف بر جای گذاشته اند، زندگی روزمره آنها را کنترل کند ناسازگارانه است.
حال بر می گردیم به رویا ، یکی از فرضیه های بیان شده در این زمینه این است که رویا نوعی پردازش اطلاعات درونی را ایجاد می کند. (آستون –جونز و بلوم ، 1981 ؛ کِلی 1991؛جوِت ودِلورم ، 1965 ؛ وینسون ، 1993 ؛ هنری ، 1994 ). دیگر فرضیه بیان شده این است که یک جنبه ضروری پردازش حافظه پستانداران انسجام تجربه فردی در جهت راهبردی برای استفاده در آینده است ( وینسون ، 1993 ، 1985 ) . تجربه بدست آمده در خلال رفتار در حین بیداریِ گونه های خاص دوباره در دسترس قرار گرفته و در خلال رویا در یک راهبرد رفتاری حیوان انسجام می یابد. فرآیند یکپارچگی حافظه که در انسانها رخ می دهد با یک اختلاف شبیه حیوانات پست تر است. در انسانها ، اطلاعات انسجام یافته محدود به رفتارهای خاص نمی شود بلکه همه تجارب بیداری را که مستقیماً با بقای روانشناختی مرتبط اند در بر می گیرد ( وینسون ، 1993) . مطالعات وینسون (1985) بر روی گونه های مختلف پستانداران حالات رفتاری خاص ( مهم برای بقا) و شرایط فیزیولوژیکی را مشخص ساخته است که در آن یک آهنگ خاص فعالیت الکتریکی مغز ( آهنگ تتا ) منظماً در بخشهای از هیپوکامپوس
مشاهده می شد. او همچنین متوجه شد که آهنگ تتا همیشه در خواب نابه روال همه موجوداتی که مورد مطالعه قرار گرفتند ظاهر می شود. وینسون بیان می دارد که بعد از نمایان شدن آهنگ تتا وقتی درونداد حسی از جهان خارج وجود ندارد مثل این می ماند که اطلاعات معینی که در طول روز جمع آوری شده اند و اطلاعات مرتبط با بقا دوباره بوسیله ساختارهایی (قشری به لحاظ تکاملی کهن در قطعه گیجگاهی نزدیک به هیپوکامپ که بنظر می رسددرحافظه و یادگیری فعال است وهیپوکامپوس)که آهنگ تتا را بوجود می آورند فعال می شوند ( صفحات 191-190 ).
مَکت وهمکاران (1996) در پژوهشی با بکارگیری توموگرافی نشر پوزیترون و نقشه برداری کمی مغز، خواب نابه روال را در انسانها بررسی کردند. آنها در این مطالعه از جریان منطقه ای خون در مغز بعنوان یک شاخص فعالیت آناتومیک و واسطه استفاده کردند. نتایج نشان داد جریان منطقه ای خون بگونه ای مثبت با خواب نابه روال در پل مغزی ، تالاموس چپ ، هر دو عقده بادامی شکل ، قشر قدامی سینگولا و چین آهیانه ای راست مرتبط است. همبستگی منفی بین جریان منطقه ای خون در مغز و خواب نابه روال به صورت دو سویه در ناحیه
وسیعی از کورتکس پیش پیشانی پشتی – جانبی ، کورتکس آهیانه ای ، همینطور در قشر خلفی سینگولا مشاهده شد. مَکت و همکارانش (1996) با توجه به نقش عقده های آمیگدال در فراگیری خاطرات عاطفی نافذ بیان داشتند که الگوی برانگیختگی در آمیگدال و نواحی قشری ، اساسی زیستی را برای پردازش بعضی انواع خاطرات در طول خواب نابه روال فراهم می کند (صفحه 163).
در خلال خواب شماری از ساخت ها و مکانیز های پشتی و میانی مغز فعالند ؛ این ساخت ها و مکانیزم ها سیستم فعال ساز صعودی رتیکولار ، پل و لوکوس سرولئوس (مجموعه ای متمرکز از سلولهای عصبی که آکسون آنها انتقال دهنده عصبی نور آدرنالین ترشح می کند ) را در بر می گیرد. سیستم فعال ساز صعودی ریتکولار می تواند بوسیله هر محرک حسی فعال شده و متعاقباً به صورت منتشر کل کورتکس را فعال کند. لوکوس سرولئوس نقش بسیار مهمی در خواب نابه روال دارد. سهم عمده آن فعال کردن مجموعه دیگری از سلولهای عصبی ، یعنی سلولهای “جی. تی. اف” است. این سلولهای خیلی بزرگ در لوکوس سرولئوس و در ساخت های ریتکولار پل قرار دارند. تصور می رود که این سلولها کنترل اجرایی رویا را بر عهده داشته باشند (هنری ، 1994 ؛ ریزر , 1994 ) . یک مکانیزم مهم در خلال خواب نابه روال در یک الگوی متمایز پتانسیل های الکتریکی دامنه بالا در سه حیطهْ : ساختمان ریتکولار
پل مغزی ، هسته زانوئی جانبی تالاموس وکورتکس پس سری فعال است. این پتانسیل در مجموع بعنوان امواج خمیده پس سری مربوط به پل مغزی شناخته شده است (هنری ، 1994 ؛ ریزر ، 1994). این امواج ریشه درفعالیت سلولهای عصبی “جی .تی .اف “در پل مغزی دارد و درست قبل از شروع خواب نابه روال رخ داده و در طول این مرحله ازخواب ادامه دارد.
مشاهدات نشان داده است که ارتباطی بین خیزکهای پل مغزی و حرکات سریع چشم در خواب نابه روال وجود دارد ( کِلی ، 1991 ؛ ریزر ، 1994). این نتیجه گیری که خیزکهای زنوائی-پس سری پل مغزی بازنمایی یک فرآیند راه انداز اولیه حرکات مرحله ای چشم ها هستند بوسیله تحقیقاتی که بر روی گربه ها صورت گرفته تایید شده است. این تحقیقات نشان داده اند که نخستین اشتقاق نگارهْ الکتریکی مغز گربه ها در خلال مراحل خواب نابه روال کاملاً با فعالیت خیزک پل مغزی همبستگی دارد ( کِلی ، 1991) . نتیجه اینکه سلولهای “جی .تی .اف” امواج خیزکهای پل مغزی را بر انگیزانده و خواب نابه روال را ایجاد می کنند ( هنری , 1994 ؛ هابسون و مک کارلی ، 1977 ؛ هابسون ، 1989 ؛ ریزر ، 1994). به جهت اینکه
سلولهای “جی .تی .اف “فعال می شوند و خواب نابه روال از پس می آید ،سلولهای ترشح کننده نور آدرنالین در لوکوس سرولئوس باید خاموش و آرام باشند تا فرونشانی نورآدرنالین را تسهیل کنند (وینسون ، 1993).
کلمات کلیدی :
ارسالکننده : علی در : 95/5/17 5:33 صبح
تحقیق در مورد کانی ها و سنگ ها تحت فایل ورد (word) دارای 12 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد تحقیق در مورد کانی ها و سنگ ها تحت فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحقیق در مورد کانی ها و سنگ ها تحت فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن تحقیق در مورد کانی ها و سنگ ها تحت فایل ورد (word) :
کانی ها و سنگ ها
کانی
کانی شناسی
ریشه لغوی
لغت مینرال (کانی) که از قرون وسطی مورد استعمال قرار گرفته از لغت یونانی Mna (متشابه لاتینی آن Mina است) به معنی “کانی” یا “گردال” (از نظر معدن شناسی) مشتق شده است، لذا نام فارسی آن یعنی “کانی” معروف موادی است که از کانسارها بدست میآورند.
نگاه اجمالی
قرنها پیش از دستیابی انسان به فلزات و علم استخراج و مصرف آنها ، برخی از سنگها و کانیها مهمترین ابزار دفاعی ، زراعی و شکار بشر محسوب میشدهاند. بشر اولیه جهت تهیه ابزار سنگی از مولد دارای سختی زیاد همچون سنگ چخماق ، کوارتزیت ، ابسیدین ، کوارتز و ; که در محیط زندگیاش فراوان بوده استفاده کرده است. نحوه استفاده و بکارگیری این مولد آنچنان در زندگی و پیشرفت انسان مؤثر بوده است که بر این اساس زمان زندگی انسان اولیه را به سه دوره دیرسنگی ، میانسنگی) و نوسنگی تقسیم شدهاند. همزمان با شناخت فلزات و استخراج آنها عصر فلزات آغاز گردید. احتمالاً اولین فلز استخراج شده در حدود 450 سال ق.م ، مس بوده است.
کانیها از نظر فیزیکی و شیمیایی اجسام طبیعی و همگن هستند که تقریبا منحصرا بصورت بلور و یا لااقل توده بلورین حاوی ذرات ظریف و ریز تا درشت تشکیل میگردند. فقط معدودی از کانیهایی که آنها را بصورت جامد میشناسیم، به حالت بی شکل و یا ژلهای وجود دارند. با توجه به همگن بودن شیمیایی کانیها ، ترکیب آنها را میتوان بوسیله فرمول نشان داد. مع ذلک این فرمول در بسیاری از حالات ، منظور عادی شمی را مجسم نمیکند، به این جهت در نگارش آن مفاهیم کریستالو شیمی به مقیاس وسیعی باید منظور گردد. برای معرفی کانیها علاوه بر فرمول آنها ، تمام خواص فیزیکی مانند خواص نورانی ، الکتریکی ، مقاومت ، سختی و بالاخره خاصیت بلورشناسی نیز مورد بررسی قرار میگیرد. اساس مطالعه این خواص موضوع کانی شناسی عمومی را تشکیل میدهد.
تاریخچه
مصریان قدیم شش هزار سال قبل از میلاد در صحرای سینا فیروزه را به خاطر رنگ زیبایش استخراج میکردند. انسانهای عهد حجر ، سنگ آتشزنه را که دارای سطح شکست تیز است، به عنوان چاقو و سرنیزه ، جهت تراشیدن چوب و تهیه نوک تیز کمان به کار میبرند. علاوه بر تفریت که دارای سطح شکست منحنی شکل است برای تهیه تبر و از سنگ آتشزنه و پیریت جهت تهیه آتش استفاده میکردند.
عهد حجر زمانی خاتمه یافت که انسان توانست در نتیجه تجارب گوناگون از مس و قلع آلیاژی به نام مفرغ یا برنز تهیه کند. در طی عهد برنز بشر قرنها تجربه اندوخت تا سرانجام حدود 1000 سال قبل از میلاد مسیح به کشف و تهیه آهن توفیق یافت. به روایت دیگر حدود 2700 سال قبل عصر مفرغ آغاز شد که در این عصر انسان ابزار خود را از این آلیاژ تهیه مینموده است. حدود 3000 سال ق.م مصریها از ذوب سیلیس ، شیشه تهیه نمودند و قرنها پیش از میلاد مسیح چینها در فسیلها از کائولن ابزار چینی میساختهاند. در طول تاریخ اطلاعات بسیاری در رابطه با چگونگی شکل گیری ، جنس ، ساختمان و سایر خصوصیات کانیها بدست آمده است.
سیر تحولی و رشد
اصولا یونانیها نخستین ملتی بودند که جنبه علمی کانیها را بررسی کردند مثل تالس ملطی که 485 سال قبل از میلاد به خاصیت کهربایی کانیها اشاره کرده و تمیش تکلس (527-549 ق.م) که دست به استخراج معادن زد. یک کتاب سنگ شناسی (الاحجار) که به ارسطو (322-384 ق.م) نسبت میدادند بعدها معلوم شد که در سده هشتم نوشته شده ، ولی کتابی از شاگردش یتوفر است (288-372 ق.م) بجا مانده بنام “راجع به سنگها” که شاید بتوان گفت اولین کتاب علمی کانی شناسی است.
کتاب با ارزش دیگری که بعدها نوشته شد بوسیله پزشک رومی جالینوس (201-113 م) بود. اثر دانشمند عالیقدر ایرانی ، ابو علی سینا (1037-970) تحت عنوان “درباره کانیها” را شاید بتوان گفت اولین کتابی است که کانیها را بطور سیستماتیک به چهار دسته تقسیم کرده است. از اروپاییان از کانی شناس آلمانی آلبرت فون بول (280-119 م) یاد میکنیم این شخص که به ماگنوس معروف است داراری پنج جلد کتاب از زمینه کانی شناسی است. از دو شخصیت دیگر آلمانی به نامهای باسیلوس والنتین و آگریکولا (1623-1555) یاد میکنیم که شخص اخیر بعدها به پدر کانی شناسی معروف گشت.
آخرین شخصی که کانیها را از نظر ظاهری مورد مطالعه قرار داد، کانی شناس روسی لموسوف (1711-1765) بود. در سال 1669 یک دانشمند دانمارکی به نام نیلس استنسن قانون ثابت بودن زوایا را کشف کرد. در همین سال شخص دیگری به نام اراسموس بارتولینوس موفق به کشف شکست مضاعف کلیست ایسلندی گردید. قانون پارامتر وایس آلمانی در دهه دوم قرن بیستم وضع کرد. در سال 1830 هسل 32 کلاسه را ثابت کرد، پس از آن با استفاده از محاسبات ریاضی فدروف روسی و شنفلیس آلمانی 230 شبکه فضایی را ثابت کردند. با کشف اشعه ایکس بوسیله رنتگن ، تحول عظیمی در کانی شناسی بوجود آمد بدینوسیله برای اولین مرتبه ماکس فون لاوه موفق به مطالعه ساختمان داخلی کریستال گردید. بعد از اینکه استفاده از اشعه ایکس در کانی شناسی نشان داده شد، براگ در سال 1913 اولین ساختمان یعنی شبکه نمک طعام را معرفی نمود.
کانی چیست؟
کانی عبارت است از عناصر یا ترکیبات شیمیایی طبیعی جامد ، همگن ، متبلور و ایزوتروپ با ترکیبات شیمیایی نسبتاً معین که در زمین یافت میشود. خواص فیزیکی کانیها در حدود مشخص ممکن است تغییر نمایند. کانیها به صورت اجسام هندسی با ساختمان اتمی منظم متبلور میگردند که به آن بلور میگویند. اگر بلور یک کانی را به قطعات کوچک و کوچکتر تقسیم نماییم سرانجام به کوچکترین جزء دارای شکل هندسی منظم خواهیم رسید که آن را واحد تبلور ، سلول اولیه و یا سلول واحد بلور مینامند. از کنار هم قراردادن واحدهای تبلور شبکه بلور که سازنده اجسام متبلور است ایجاد میگردد.
علاوه بر کانیهای متبلور با دستهای از ترکیبات دارای تمامی خواص کانی بجز سیستم تبلور میباشند که این دسته را شبه کانی مینامند و شرایط تشکیل کانیها بسیار متفاوت است ، برخی مانند پیریت ممکن است در شرایط بسیار متنوعی ایجاد گردند در حالیکه برخی دیگر به عنوان شاخص کانی ، فشار ، دما وجود عناصر رادیواکتیو و ; مورد استفاده قرار میگیرند. همه کانیها به استثنا شبهکانیها در یکی از 7 سیستم تبلور شناخته شده متبلور میگردند. برخی از کانیها در شرایط مشابه در کنار هم تشکیل میگردند که به آنها پاراژنز با کانیهای همراه گفته میشود. کانیها در طبیعت در اندازههای بسیار متفاوتی یافت میشوند که بر این اساس آنها را به درشت بلور ، متوسط بلور ، ریز بلور و مخفی بلور تقسیم مینمایند. برخی از انواع درشت بلور و متوسط بلور در نمونههای دستی قابل تشخیص بوده ، انواع ریز بلور توسط میکروسکوپهای قوی و کانیهای مخفی بلور را به کمک اشعه ایکس و میکروسکوپهای الکترونی میتوان شناسایی نمود.
اهمیت اقتصادی کانیها
کانیها دارای ارزش اقتصادی بسیار زیادی میباشند، بطوری که اقتصاد بسیاری از کشورهای جهان نظیر شیلی ، گینه ; بر اساس مواد معدنی پایهریزی شده است. اگر چه بسیاری از کانیها دارای ارزش درمانی ویژه خود هستند و حتی تعدادی به عنوان مواد سمی و مهلک مورد استفاده قرار میگیرند، ولی افرادی نیز وجود دارند که همراه داشتن کانیهای معین را در درمان برخی از بیماریهای موثر میدانند. در سراسر جهان عده زیادی علاقمند به جمعآوری مجموعههای کانی هستند، در یک پیک نیک خانوادگی میتوان نمونههایی از این خلقت زیبای خداوند جمعآوری نمود. با توجه به اینکه در کشور ما کانیهای متنوعی وجود دارند و بسیاری از آنها قابل دسترس میباشند.
کانیها از دوران پیش از تاریخ ، نقشی اصلی در نحوه زندگی بشر و استاندارد زندگی وی داشتهاند. با گذشت هر قرن ، اهمیت اقتصادی کانیها به گونهای فزاینده بیشتر شده و امروزه به اشکال بیشماری ، از احداث آسمانخراشها گرفته تا ساخت رایانه به آنها وابستهایم. تمدن جدید ، به طور شگفت آوری به کانیها وابسته است و کاربرد وسیع آنها را الزامی کرده است. تعداد کمی از کانیها مانند تالک ، آزبست ، گوگرد و ; به همان شکل استخراج شده ، معروف میشوند. اما بسیاری از آنها را برای به دست آوردن یک ماده مفید ، باید در آغاز فرآوری کرد. برخی از محصولات آشناتر عبارتند از : آجر ، شیشه ، سیمان ، گچ و چیزی در حدود بیست فلز از آهن گرفته تا طلا. کانسنگهای فلزی و کانیهای صنعتی در همه قارهها و در هر جا که کانیهای خاص به اندازه کافی تمرکز یافته و استخراج آنها اقتصادی باشد، استخراج میشوند.
تبلور
معمولا کانیها بصورت اشکال منظم هندسی متبلور میشوند که به آنها بلور میگویند. بلور را میتوان به عنوان جسمی که دارای ساختمان اتمی منظم است، تعریف کرد. هرگاه بلور را بطور مداوم به قطعات کوچک تقسیم کنیم، به جایی میرسیم که دیگر قابل تقسیم کردن نیست. این جز کوچک غیر قابل تقسیم ، معمولا دارای شکل هندسی منظم است که اتمهای تشکیل دهنده بلور در رئوس ، مراکز سطوح ، وسط یالها و یا مرکز آن قرار دارند و به نام واحد بلور یا سلول اولیه خوانده میشود. هر جسم متبلور از پهلوی هم قرار گرفتن تعداد زیادی سلول اولیه تشکیل شده است که به نام شبکه بلور نامیده میشود. بسته به عناصر قرینهای که در سلول اولیه وجود دارد، اجسام متبلور را به 7 سیستم شامل سیستم مکعبی ، تتراگونال ، تری گونال ، هگزا گونال ، ارتورومبیک ، مونوکلینیک و تری کلینیک تقسیم میکنند.
خواص عمومی کانیها
سختی
سختی را میتوان به صورت مقاومت کانی در برابر خراشیده شدن تعریف کرد. در کانی شناسی ، سختی یک جسم را با جسم دیگر میسنجند. طبق تعریف اگر جسمی ، جسم دیگر را مخطط کند از آن سخت تر است. برای سنجش سختی کانیهای مختلف 10 کانی را به عنوان مبنای سختی انتخاب کردهاند و سختی سایر کانیها را نسبت به آنها میسنجند. این مقیاس به نام مقیاس موس معروف است.
کلیواژ
برخی از بلورها در امتدادهای بخصوصی به آسانی و به صورت سطوح صاف شکسته میشوند. این سطوح به نام سطوح رخ یا کلیواژ خوانده میشود. باید توجه داشت که سهولت شکستن کلیواژ در کانیهای مختلف متفاوت است و حتی ممکن است یک کانی دارای امتداد کلیواژهای مختلف باشد.
جرم مخصوص
جرم مخصوص به علت ناخالصیهای موجود در کانی ثابت نیست و همیشه مقدار آن بین دو حد در نظر گرفته میشود. جرم مخصوص یکی از مشخصات مهمی است که توسط آن میتوان نوع کانی را مشخص کرد.
رنگ
رنگ کانیها معمولا خیلی متغیر است و بسته به عوامل فیزیکی و شیمیایی در حد وسیعی تغییر میکند. بطوری که نمیتوان آن را جز مشخصههای اصلی در نظر گرفت. ولی رنگ خاکه کانی یعنی رنگی که در اثر مالش آن با یک صفحه چنین حاصل میشود، نسبتا ثابت تر است و در خیلی موارد به شناسایی کانی کمک میکند.
جلا
اشعهای که در سطح کانی منعکس میشود منظره ویژهای به آن میدهد که به نام جلای کانی خوانده میشود. جلای کانی به خواص سطح و قدرت جذب آن بستگی دارد و به انواع فلزی ، الماسی ، شیشهای ، صمغی ، مومی ، صدفی ، چرب و ابریشمی تقسیم میشود.
خواص مغناطیسی
بعضی از کانیها دارای خواص آهنربایی طبیعیاند که کمک موثری در شناسایی آنها بشمار میرود.
خواص شیمیایی
از خواص شیمیایی کانیها نیز میتوان برای شناسایی آنها استفاده کرد. از جمله این خواص میتوان قابلیت انحلال کانی در آب و محلولهای شیمیایی ، تشکیل املاح با اسیدها و بازها و ; نام برد.
انواع کانی از نظر نحوه تشکیل
کانی اولیه یا درون زاد
کانیهای درون زاد همان طور که از نامشان پیدا است، در درون زمین یعنی کیلومترها زیر زمین تشکیل شدهاند. ماده اصلی تشکیل دهنده کانیهای درون زاد و بطور کلی مادر همه کانیها جسم سیال خمیر مانندی است که به نام ماگما خوانده میشود. با توجه به نحوه تشکیل کانیهای مختلف از ماگما ، میتوان مراحل مختلفی برای تشکیل کانیها تشخیص داد که این مراحل شامل مراحل ماگمایی اولیه ، پگماتیتی ، پنوماتولیتیک و گرمابی است.
کانیهای ثانویه یا برون زاد
این کانیها از تغییر و تبدیل کانیهای اولیه یا درون زاد بوجود میآیند. کانیهای اولیه عموما در شرایط فشار و درجه حرارت بالا تشکیل شدهاند و به همین خاطر این کانی در شرایط سطح زمین که متفاوت با شرایط تشکیل آنها میباشد چندان سازگار نیستند. کانیهای اولیه برای سازگار شدن با شرایط سطح زمین ، خرد و تجزیه شده و به کانیهای ثانویه یا برون زاد تبدیل میشوند. فرآیندهای مختلفی همچون هوازدگی ، رسوبی و بیولوژیکی به تشکیل کانیهای ثانویه کمک میکنند.
کانیهای دگرگونی
تغییر مشخصات کانیها و سنگها در اثر حرارت و فشار ، دگرگونی نامیده میشود. در اثر دگرگونی کانیها ممکن است شکل بلورین اولیه خود را از دست داده و به شکل جدیدی متبلور شوند. البته تغییر تبلور کانیها در جهتی است که با شرایط جدید سازگار باشند. ضمن تغییرات دگرگونی ممکن است ترکیب شیمیایی کانیها نیز عوض شده و عناصری از ساختمان آن خارج و یا به آن وارد شوند. دگرگونی به سه نوع مجاورتی ، ناحیهای و حرکتی تقسیم میشود که درطی هر یک از این دگرگونیها کانیهای مختلفی بوجود میآید.
انواع کانیها
تاکنون سه هزار کانی در دنیا شناخته شده است. برای مطالعه آنها ابتدا باید به طریقی آنها را طبقه بندی کرد. اولین طبقه بندی نسبتا علمی کانیها را ابوعلی سینا ، دانشمند ایرانی انجام داده است. در این تقسیم بندی کانیها به چهار گروه اصلی سنگها و مواد خاکی ، مواد سوختنی ، نمکها و فلزات تقسیم میشدند. امروزه کانیها را بر اساس نحوه تشکیل ، ترکیب شیمیایی و ساختمان آنها طبقه بندی میکنند. بر اساس ترکیب شیمیایی و ساختمان داخلی کانیها میتوان آنها را به انواع زیر تقسیم کرد.
کانیهایی که دارای اتم های آزاد بوده و شامل کانیهایی هستند که بطور آزاد و به شکل عنصر در طبیعت یافت میشوند.
کلمات کلیدی :