تحقیق بررسی رابطه بین میزان دینداری والدین با خشونت میان فردی فر

 

  تحقیق بررسی رابطه بین میزان دین‌داری والدین با خشونت میان فردی فرزندان پسر دبیرستانی تحت فایل ورد (word) دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی رابطه بین میزان دین‌داری والدین با خشونت میان فردی فرزندان پسر دبیرستانی تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی رابطه بین میزان دین‌داری والدین با خشونت میان فردی فرزندان پسر دبیرستانی تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
روش تحقیق  
ابزار اندازه‌گیری  
پرسش‌نامه ویژگی‌های اجتماعی جمعیت‌شناختی  
پرسش‌نامه خشونت میان‌فردی  
پرسش‌نامه دین‌داری والدین  
یافته‌های تحقیق  
یافته‌ِهای توصیفی  
تحلیل یافته‌ها  
بحث و نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی رابطه بین میزان دین‌داری والدین با خشونت میان فردی فرزندان پسر دبیرستانی تحت فایل ورد (word)

بازرگان، زهرا؛ صادقی، ناهید و غلامعلی لواسانی، مسعود، «بررسی وضعیت خشونت کلامی در مدارس راهنمایی شهر تهران: مقایسه نظرات دانش آموزان و معلمان»، مجله روان شناسی و علوم تربیتی، شماره 1، 1382، ص 1-28

پورچیت ساز، مرضیه، «مقایسه عوامل مؤثر در پرخاشگری دانش آموزان دختر و پسر دوره راهنمایی شهر یزد ناحیه 2»، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت آموزشی، یزد،1382

توسل، غلام عباس و فاضل، رضا، «تأثیر پایگاه اقتصادی اجتماعی و رفتار والدین بر اثر بخشی خشونت تلویزیونی بر رفتار کودکان»، مجله جامعه شناسی ایران، شماره 3، 1382، ص 98-120

زارعی، امین، «عوامل مؤثر بر خشونت دانش آموزان دبیرستانهای پسرانه شهر تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 1389

سجادی، حمیرا، «بررسی عوامل مرتبط با خشونت شوهران علیه زنان در خانواده در مراجعین به دادگاه خانواده شهر تهران سال 1382»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، تهران، 1382

فاضلی نیا، فرزانه، «نقش خانواده و مدرسه در آسیب زایی اجتماعی نوجوانان کانون اصلاح و تربیت شهر تهران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، 1380

کاپلان، پاول. اس، روان­شناسی رشد، ترجمه مهرداد فیروزبخت، چاپ اول، تهران، خدمات فرهنگی رسا، 1381

گیدنز، آنتونی، جامعه­شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، نشر نی، 1373

گلچین، مهری، «ارتباط عملکرد خانواده با برخی ویژگی­های روانی نوجوانان دختر و پسر»، پژوهش در علوم پزشکی، ش 6، 1380، ص 300-302

محسنی تبریزی، علیرضا، «مبانی نظری و تجربی وندالیسم: مروری بر یافته­های یک تحقیق»، نامه علوم اجتماعی، ش 16، 1379، ص 197-223

مسرور شلمانی، آسیه، «روابط درون خانواده و تأثیر آن بر رفتار نابهنجار نوجوانان 14-18 سال»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا، 1381

مشکانی، محمدرضا و مشکانی، زهرا السادات، «سنجش تأثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری نوجوانان(آزمون تجربی نظریه ترکیبی کنترل اجتماعی و پیوند افتراقی)»، مجله جامعه شناسی ایران، ش 2، 1381، ص 3-25

ممتاز، فریده، انحرافات اجتماعی نظریه­ها و دیدگاه­ها، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1381

Dennis, V. A. et al., Adolescent problem behavior: the influence of parents and peers”. Behaviour Research and Therapy, v 37 , 1999, p 217-

Duncan, O. D. et al., Occupation & Social Status.Glencoe, IL, Free press,

Declyen, M. et al., “Fathers and preschool behavior problems”, Developmental Psychology, v 34, 1998, p 264-

Nam, B. C. & Powers, M. G., The Socioeconomic Approach to Status Measurement, Houston, Cap & Gown

Prinz, R. J. et al.,”Multivariate assessment of conict in distressed and nondistressed mother-adolescent dyads”, Journal of Applied Behavior Analysis, v 12, 1979, p 691-

Webster- Stratton,C. & Dahl, R. W., Conduct Disorder. In M. Hersen & R.T. Ammerman (Eds), Advanced Abnormal Child Psychology, Hillsdale, New jersey, Lawrence Erlbaum Associates,

Smith, C., & Faris, R., Religion and American Adolescent Delinquency, Risk Behaviors and Constructive Social Activities, A research report of the national study of youth and religion

Gillett, M. S.& Kyle, S., “Parental and religious influences on adolescentempathy and antisocialbehavior among latino and Euro-American youth: an investigation of mediating and moderating effects”, Teses for the Degree of Doctor of Philosophy, faculty of texas tech university,

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین دین‌داری والدین با خشونت فرزندان پسر دبیرستانی انجام شده است. این پیمایش با استفاده از ابزار پرسش‌نامه روی 385 نفر از دانش آموزان پسر دبیرستان­های شهر یزد که با روش خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شده‌اند، صورت یافته است.

همان‌طور که نتایج نشان داده است، بین دین‌داری والدین و خشونت فرزندان رابطه منفی و معناداری وجود داشته و هر چه دین‌داری والدین بالاتر رفته، خشونت فرزندان کاهش یافته است. میزان این همبستگی در مورد رابطه دین‌داری پدر با خشونت فرزند معنادارتر بوده است. بنابراین، تقویت باورهای دینی در والدین می‌تواند نقش مؤثری در کاهش رفتارهای انحرافی، چون خشونت ایفا کند.

کلید واژه‌ها: دین‌داری، والدین، خشونت میان فردی، پسران نوجوان، یزد.

 

مقدمه

خشونت1 عملی آسیب­رسان است که فرد برای پیشبرد مقاصد خویش به کار می­برد و صرفاً جنبه فیزیکی(بدنی) ندارد، بلکه ممکن است ابعاد روانی (فحاشی، تحقیر، منزوی کردن، داد و فریادزدن و ;)، اقتصادی (شکستن وسایل) وحتی جنسی (آزار و مزاحمت جنسی و تجاوز) نیز داشته باشد.2 در تقسیم­بندی دیگری آن را به چهار نوع فیزکی (نسبت به انسان، اعم از درون فردی و میان فردی و خشونت نسبت به اشیا و اموال، اعم از اموال شخصی یا عمومی)، کلامی، ترکیبی (ترکیبی از دو نوع قبلی) و اجتماعی (سرپیچی از مقررات) تقسیم کرده‌اند

افراد به دلایل گوناگون، از جمله تضاد منافع، با یکدیگر درگیری­های خشونت‌آمیز داشته و دارند. اما در جامعه امروز خشونت به شکل­های مختلف آن به معضل اجتماعی رو به رشد و به عنوان بخشی از رفتار معمولی تبدیل شده است.4 گسترش دامنه خشونت و پرخاشگری، به ویژه در سال­های اخیر در جامعه ایران یکی از جدی­ترین آسیب­های اجتماعی به شمار می­رود.5 خشونت را می­توان به طور روز­افزونی در برخوردهای بین افراد (خشونت علیه زنان و کودکان در خانواده و جامعه و حتی قتل، همسرکشی و کودک­آزاری، اهانت به دیگران و خشونت علیه اموال و ;) در جامعه مشاهده کرد و ما هر روز شاهد تظاهر آن در محیط مدرسه، زمین ورزشی، خانه و خیابان و امثال آن هستیم

تردیدی وجود ندارد که وجود خشونت در جامعه می­تواند آسیب­های جدی جسمی و روانی را به افراد و خسارت­های بزرگی را به اموال وارد آورد و هنگامی که اشاعه یابد می­تواند آسیب­های عمیقی را بر روابط اجتماعی وارد سازد.7 اما باید این نکته را خاطرنشان کرد که توجه به مسئله­ خشونت در بین نوجوانان، اهمیت ویژه­ای دارد، چرا که از یک طرف، نوجوانان بخش اعظمی از اوقات روز خود را در مدرسه می­گذرانند و دانش آموزی که در محیط مدرسه تحت خشونت­های کلامی یا بدنی قرار گیرد یا اینکه آن‌را مشاهده کند دچار احساس ناامنی و بیزاری از مدرسه می­شود، و این امرخود را به تدریج به صورت افت تحصیلی یا ترک تحصیل نشان می­دهد.8 از طرف دیگر باید گفت که شخصیت آدمی در سنین کودکی و نوجوانی تحت تأثیر نهادها و عوامل اجتماعی شدن (خانواده، مدرسه، هم‌سالان، رسانه­های جمعی و ;) شکل می­گیرد و این نهادها در ایجاد پیوند با جامعه و درونی کردن ارزش‌های آن در افراد، بسیار مؤثرند.9 هیرشی10 معتقد است که رفتارهای انحرافی (از جمله خشونت) زمانی واقع می­شوند که پیوند فرد و جامعه ضعیف یا گسسته شود. در واقع، هرچه پیوند افراد با جامعه بیشتر باشد احتمال کج‌رفتاری کمتر خواهد بود. در این میان، خانواده و جامعه دو عامل مهم در ایجاد این پیوند هستند.11 اما این نکته را نیز باید خاطر نشان کرد که نهاد خانواده عامل اصلی اجتماعی­شدن در دوران طفولیت است و بدهی است که در سنین نوجوانی تنها معدودی از نوجوانان ممکن است به سادگی و بی­چون و چرا بینش والدین خود را بپذیرند،12 چرا که نوجوانی آغاز ورود به جامعه وسیع­تر و استقلال از والدین و کاهش ارتباط با آنهاست.13 این امر، نقش والدین را حساس‌تر و دشوارتر از قبل خواهد ساخت و آنها باید با وجود این استقلال­طلبی به تربیت و درونی ساختن هنجارهای جامعه در نوجوان بپردازند. نظارت و عملکرد درست یا نادرست خانواده و والدین در این دوران حساس، نقش مهمی بر فرایند جامعه­پذیری نوجوان و رشد رفتار بهنجار یا نابهنجار در او دارد و روابط والدین و عملکرد خانواده با رشد رفتاری نوجوان ارتباط دارد

نای15 معتقد است خانواده از طریق چهار عامل به تقویت پیوند اجتماعی نوجوان با جامعه و در نتیجه، کاهش رفتارهای انحرافی می‌پردازد. از جمله عواملی که نای آنها را در جامعه‌پذیری توسط خانواده مهم می‌داند، عبارت‌اند از

نظارت غیر مستقیم: به این صورت که نوجوان به دلیل بستگی و وابستگی عاطفی که با خانواده خود دارد، سعی می­کند طبق میل آنها رفتار کند و کاری نکند که باعث رنجش و ناراحتی آنها شود. به اعتقاد نای نوجوانانی که به والدین و خانواده خود دلبستگی بیشتری دارند، کمتر به رفتارهای انحرافی، از جمله خشونت روی می­آورند.16 پژوهش­ها نشان می­دهد خانواده­های سردی که خیلی از فرزندانشان انتقاد می‌کنند و رابطه صمیمی با آنها ندارند، کودکان بزهکار تولید می­کنند.17 بنابراین، وابستگی عاطفی اعضای خانواده به همدیگر، روی رفتارهای مسئله­دار نوجوانان مؤثر است

نظارت غیر مستقیم: تنبیه نوعی محدودیت مستقیم از جانب خانواده است.19 پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در بیشتر موارد، پدر و مادرهای بزهکاران یا خیلی سخت‌گیری و تنبیه می­کرده‌اند و یا خیلی سهل­گیر بوده و کنترل نداشته‌اند.20 بنابراین، میزان کنترلی که والدین روی فرزندان اعمال می­کنند در بروز رفتارهای مسئله­دار نوجوانان مؤثر است

ارضای نیازها، تأمین زندگی و فراهم کردن امکانات موفقیت برای نوجوان: خانواده­هایی که در انجام این امر توانایی کمتری دارند کمتر می­توانند از نوجوانان خود انتظار هم‌نوایی داشته باشند. نای معتقد است فروپاشی خانواده کم اهمیت­تر از خوشحالی و خوشبختی خانواده است. خانواده‌ای که پر از تشنج و اختلاف است می­تواند نقش مهمی در کج‌رفتاری نوجوان بازی کند. اما نوجوانی که در خانواده طلاق گرفته، ولی آرام زندگی کند وضعیت بهتری دارد.22پژوهش­ها نشان می­دهد خانواده­هایی که ناسازگاری و درگیری زیادی دارند، بیشتر دارای فرزندانی پرخاشگر و متجاوز به حقوق دیگران­اند

اما مهم‌ترین عامل از نظر نای، نقش خانواده در نظارت یا کنترل درونی است؛ به این طریق که خانواده به ایجاد وجدان، یعنی درونی کردن هنجارها، ارزش‌ها و نیز احساس شرم و گناه در صورت ارتکاب به کج‌رفتاری می­پردازد.24 با توجه به تأکید آموزه‌های دینی بر مدارا و سازش با دیگران و همچنین تأکید بر احترام متقابل، باورهای دینی می­توانند نقش مؤثری در کاهش انحرافات و از جمله خشونت داشته باشند. به نظر می­رسد والدینی که دین‌داری یا تعهدات دینی بالاتری دارند، تعهد به دستورات اخلاقی دین را به فرزندان خود نیز انتقال داده و باعث افزایش نیروی کنترل درونی در آنها می­شوند

این نکته در تحقیقات مختلف نیز بررسی شده است. فاضل‌نیا(1380) به این نتیجه رسیده است که فقدان باورهای مذهبی در خانواده نقش مؤثری در رفتارهای آسیب­زای اجتماعی نوجوانان کانون اصلاح و تربیت دارد.25 مشکانی(1381) نیز به این نتیجه رسیده است که باورها و نگرش­های مذهبی و اخلاقی نقش تعیین کننده­ای در تعیین شدت بزهکاری دارند.26 مسرور شلمانی(1381) بین اعتقادات مذهبی خانواده و رفتار بزهکارانه، همبستگی معکوسی مشاهده کرده است. اسمیت و فاریس (2002) نیز نقش مذهب و حضور در تشکل­های مذهبی را در کاهش انحرافاتی چون سوء استفاده از مواد، مصرف دارو، دزدی، مسائل مدرسه و خشونت و امثال آن معنادار نشان داده‌اند.27 البته در این میان، تحقیقات گیلت و کلی(2006) در تحقیقات خود، رابطه معناداری بین دین‌داری و رفتارهای انحرافی مشاهده نکرده‌اند

بنابر این، طبق نظر نای و همچنین نتایج برخی از پژوهش­ها، خانواده و باورهای مذهبی و اخلاقی آن، نقش مؤثری در رفتار افراد دارند. به این منظور، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ سؤال است که آیا خشونت نوجوانان پسر با دین‌داری والدین در ارتباط است؟

روش تحقیق

روش تحقیق در این پژوهش، پیمایشی بوده و این پژوهش از نوع مقطعی می­باشد که با تکنیک پرسش‌نامه خود اجرا انجام شده است. همچنین واحد تحلیل آن، فرد (دانش‌آموز) می­باشد و سطح تحلیل، خرد است

جامعه آماری این تحقیق، دانش­آموزان پسر دبیرستان­های شهر یزد بوده است که در سال تحصیلی 87-88 در دبیرستان­های دولتی و غیر انتفاعی مشغول به تحصیل بوده­اند. 385 نفر از دانش­آموزان به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شده‌اند. در مرحله اول، از میان دو ناحیه آموزش و پرورش شهرستان یزد ناحیه یک به طور تصادفی انتخاب شده است. در مرحله دوم، از میان مدارس متعدد ناحیه یک، تعداد پنج مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند. در مرحله سوم، از میان کلاس‌های متعدد هر مدرسه، چهار کلاس به صورت تصادفی انتخاب شده و در نهایت، دانش‌آموزان کلاس تمام شماری شده‌اند

ابزار اندازه‌گیری

پرسش‌نامه ویژگی‌های اجتماعی جمعیت‌شناختی

 

کلمات کلیدی :

تحقیق بررسی رابطه توکل بر خدا، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانشآم

 

  تحقیق بررسی رابطه توکل بر خدا، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تحت فایل ورد (word) دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی رابطه توکل بر خدا، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی رابطه توکل بر خدا، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
هدف پژوهش  
روش  
جامعه و نمونه آماری  
ابزار اندازه‌گیری  
الف) پرسش‌نامه استاندارد توکل  
ب) پرسش‌نامه عزت نفس  
ج) پیشرفت تحصیلی  
یافته‌های توصیفی  
یافته‌های مربوط به فرضیه‌های پژوهش  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی رابطه توکل بر خدا، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان تحت فایل ورد (word)

انصاری جابری، علی و همکاران، «تأثیر روزه رمضان بر عزت نفس دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان»،اندیشه و رفتار، ش 25 و 26، تابستان و پاییز 1380، ص 67-63

باقرزاده، فضل‌ا; و همکاران، «بررسی اثر برد و باخت و جهت‌گیری هدفی بر میزان عزت ‌نفس در فوتبالیست‌های لیگ کشور»، حرکت، ش 23، بهار 1384، ص 50-41

براندن، ناتانیل، روان‌شناسی عزت‌ نفس، ترجمه: مهدی قراچه­داغی، چ پنجم، تهران، نخستین، 1385

بهرامی‌احسان، هادی، «رابطه بین جهت‌گیری مذهبی، اضطراب و حرمت خود»، مجله روان‌شناسی 24، ش 6، زمستان 1381، ص 347-336

بهرامی چگینی، ذبیح‌الله، «بررسی رابطه بین دین‌داری با اختلالات روانی دانشجویان دانشگاه آزاد خرم‌آباد»، روان‌شناسی و دین، ش 10، تابستان 1389، ص 102-91

بیابانگرد، اسماعیل، «رابطه میان عزت نفس، انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان‌های تهران»، مطالعات روان‌شناختی، ش 4 و 5، پاییز و زمستان 1384، ص 144-131

جمعی از نویسندگان، «دین و دین‌داری در عصر حاضر»، مجموعه سخنرانی­ها و مقالات دومین و سومین همایش نیایش، چ اول، تهران، دانشگاه امام حسین (ع)، مرکز آموزش و پژوهش علوم اسلامی، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1381

جوان‌بخت، مریم و همکاران، «بررسی تأثیر روزه‌داری در ماه رمضان بر عزت‌ نفس و سلامت روانی دانشجویان»، اصول بهداشت روانی، ش 44، زمستان 1388، ص 273-266

حبیب‌وند، علی مراد، «رابطه جهت‌گیری مذهبی و اختلالات روانی با پیشرفت تحصیلی»، روان‌شناسی و دین، ش 3، پاییز 1387، ص 93-79

حسینی، محمدعلی و همکاران، «همبستگی عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان توان­بخشی دانشگاه علوم بهزیستی و توان­بخشی تهران»، آموزش در علوم پزشکی، ش 17، بهار 1386، ص 142-137

حسینی‌نسب، داوود، وجدان‌پرست، حسین، «بررسی رابطه عزت نفس با پیشرفت تحصیلی دانشجویان علوم پایه و علوم انسانی مراکز تربیت معلم»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، ش 45، تابستان و پاییز 1381، ص 126-101

دیلمی، احمد، آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، چ سی و هشتم، قم، دفتر نشر معارف، 1384

راثی، مهدی، «بررسی رابطه گرایش دینی با عزت نفس و خودکارآمدی در بین دانش‌آموزان سال دوم دبیرستان شهر تبریز در سال تحصیلی 81-80»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه تبریز، 1382

رفیعی‌هنر، حمید، جان‌بزرگی، مسعود، «رابطه جهت‌گیری مذهبی و خودمهارگری»، روان‌شناسی و دین، ش 9، بهار 1389، ص 42-31

شاملی، نصرا;، بنائیان اصفهانی، علی، «تبیین میدان معناشناسی واژه “توکل” در نهج البلاغه»، فصلنامه علوم اسلامی، ش 15، پاییز 1388، ص 20-1

شهنی ییلاق، منیجه و همکاران، «بررسی شیوع کودک­آزاری و پیش‌بینی این متغیر از طریق سلامت عمومی والدین، سازگاری، عزت نفس و عملکرد تحصیلی دانش‌آموز و متغیرهای جمعیت‌شناختی در دانش‌آموزان دختر آزاردیده و عادی دوره راهنمایی شهر اهواز»، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ش 14، بهار و تابستان 1386، ص 194-167

کارنگی، دیل، آیین زندگی، ترجمه: جهانگیر افخمی، چ سوم، تهران، انتشارات ارمغان، 1385

کارنگی، دیل، آیین زندگی: چگونه اضطراب و نگرانی را از خود دور کرده و زندگی آرامی آغاز کنیم، ترجمه: سوسن اردکانی، چ دوم، تهران، بدرقه جاویدان، 1385

کاظمیان مقدم، کبری، مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز، «بررسی رابطه نگرش مذهبی با شادکامی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان»، روان‌شناسی و دین، ش 8، زمستان 1388، ص 174-157

گیج، نیت ال، برلاینر، دیوید سی، روان‌شناسی تربیتی، ترجمه: غلامرضا خوی‌نژاد، چ دوم، تهران، انتشارات حکیم فردوسی، 1374

مجدیان، محمد و همکاران، «بازخورد مذهبی، حرمت خود و مسند مهارگری»، روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، ش 22، زمستان 1388، ص 157-151

مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسه‌الوفاء، 1404 ق

محتشمی، محمد، نقش ایمان در تکامل انسان، چ اول، بوشهر، شروع، 1386

میری، محمدرضا و همکاران، «بررسی رابطه افسردگی و سطح توکل بر خدا در دانشجویان شهر بیرجند»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، ش 33، زمستان 1386، ص 58-52

نجاتی، محمدعثمان، قرآن و روان‌شناسی، ترجمه: عباس عرب، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1367

نجاتیان، رضا، «بررسی رابطه توکل بر خدا و سطح اضطراب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال 1385»، پایان‌نامه پزشکی عمومی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 1385

نصر، سیدحسین، اسلام: مذهب، تاریخ و تمدن، ترجمه: عباس گیلوری، چ اول، تهران، روزبهان، 1385

نظری، ایمان، حسین‌پور، محمد، «اثربخشی مهارت‌های اجتماعی بر اضطراب و عزت نفس دانش‌آموزان دختر دبیرستان باغملک»، یافته‌های نو در روان‌شناسی، ش 2، بهار 1387، ص 116-95

یوآخیم، واخ، جامعه‌شناسی دین، ترجمه: جمشید آزادگان، تهران، سمت، 1382

Allport, G. W., Ross, G. M., “Personal religious and prejudice”, Journal of Personality and Social Psychology, v 5, 1967, p 432-

Bagley, C., Mallick, K., “Self- esteem and religiosity: Comparison of 13 to 15 year old students in catholic and public junior high school”, Canadian Journal of Education,v 22(1), p 89-

Beti- Hallahme, B., Argyle, M., The Psychology of Religious Behavior, Belief and Experience, New York, Routledge,

Coopersmith, S., “A Method for determining types of self-steem”, Journal of Abnormal Psychology, v 1, 1959, 87-

Cristillo, L., “Religiosity, education and civic­ belonging: Muslim youth in New York City Public Schools”, Presented at the Muslim Youth in NYC Public Schools Conference, Teachers College, Columbia University,

Ghobari, B., Shojaei, M., Relationship between Reliance on God and Self-Esteem, Beijing Congress,

Jensen- Campbell, L. A. et al., “Agreeableness, conscientiousness and effortful control Processes”,Journal of Research in Personality, v 36, 2002, p 476-

Maddi, R. S., Personality Theories, Third Edition, Belmont, Dorsey press,

Maltby, J., Day, L., “Depressive symptoms and religious orientation: examining the relationship between religiosity and depression within the context of other correlates of depression”,Personality and individual Differences, v 28(2), 2000, p 383-

Maton, K. I., “The Stress-buffering role of spiritual support: Cross-sectional and prospective investigation”, Journal for the Scientific Study of Religion, v 28, 1989, p 310-

Buhrmester, M. D. et al., “Implicit self-esteem: Nature, Measurment, and New way forward”, Journal of personality and social psychology, v 100(2), 2011, p 365-

McCullough M. E., Willoughby, L. B., “Brian, Religion, Self- Regulation, and Self- Control: Associations, Explanations, and Implications”, Psychological Bulletin, v 135(1), 2009, p 69-

Morris, M. O., Lee. M. F., “Academics Self-esteem and perceived validity grades a test of Self-verification Theory”, The Journal of Contemporary Educational Psychology, v 18, 1993, p 414-

Myers, D. G., “The funds, friends, and faith of happy people”, American Psychologist, v 55(1), 2000, p 56-

Pargament, K. et al., “Patterns of Positive and Negative religious coping with major life stressors”,Journal for the Scientific of Religion, 1998, v 37(4), p 710-

Rew, L., Wong, J., “A systematic review of associations among religiosity/spirituality and adolescent health attitudes and behaviors”, Journal of Adolescent Health, v 38, 2006, p 433-

Schreiber, E. H., Scheiber, K. N., “Using relaxation techniques and positive self-esteem to improve academic achievement of college students”, Psychological, Reports, v 76(3), 1995, p 929-

Vaillat, G. & et al., “The natural history of male mental health: Health and religious involvement”,Journal of Social Science & Medicine, v 66, 2008, p 221-

Walsh, F., Spirituality in Family Therapy, London, Guilford Press, 2009, p 5-

Yong, D., Rebecca, F., “Religion and adolescent self-esteem: Youth ministry experts comment”, From Science and Religion Information Service,

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین توکل بر خدا، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی انجام شده است. بدین منظور از میان دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان یزد در سال تحصیل 1389ـ1390، 305 نفر به صورت تصادفی و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده و پرسش‌نامه‌های استاندارد توکل و عزت نفس کوپر اسمیت را تکمیل نموده‌اند. معدل دانش‌آموزان نیز شاخص پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شده است. طرح این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بوده است. داده‌ها با شاخص‌های آماری، چون همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس تحلیل شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که بین تمام مؤلفه‌های عزت نفس (خانوادگی، اجتماعی، تحصیلی و عمومی) و توکل بر خدا ارتباط معناداری وجود دارد (01/0>p). همچنین رابطه مثبت معناداری بین پیشرفت تحصیلی و عزت نفس به دست آمده (01/0>p)، اما هیچ‌گونه رابطه معناداری بین پیشرفت تحصیلی و توکل بر خدا دیده نشده است. علاوه بر این، نتایج آزمون تحلیل واریانس تفاوت معناداری را بین میانگین نمره‌های توکل بر خدا و عزت­نفس در دانش‌آموزان رشته‌های مختلف نشان نمی‌دهد.

کلید واژه‌ها: توکل بر خدا، عزت نفس، پیشرفت تحصیلی، دانش‌آموزان مقطع متوسطه.

 

مقدمه

امروزه جدیدترین علم، یعنی روان‌پزشکی همان چیزهایی را تعلیم می‌دهد که پیامبران تعلیم می‌دادند، زیرا پزشکان روحی دریافته‌اند که دعا و نماز و ایمان محکم، نگرانی، تشویش، هیجان و ترس را که موجب بسیاری از ناخوشی‌هاست، برطرف می‌سازد.1 مطالعات تاریخی گواه آن است که نیایش و دعا به عنوان یک واقعیت موجود در جهان هستی، از بدو خلقت انسان مطرح بوده و مردم برای نیل به کمال از آن استفاده می‌کرده‌اند.2 ایمان در ارتباط مستمر با تنها منبع و مبدأ قدرت عالم هستی شکل می‌گیرد که این در مرحله فکر و روح و جان انسان است. البته این افکار، زمانی به انسان عزت و سربلندی می‌دهد که ریشه‌ای صحیح، اعمالی صالح و نیتی پاک داشته باشد.3 اصولاً ایمان تأثیر بسزایی در نفس انسان دارد، چرا که اعتماد نفس و قدرت او را بر صبر و تحمل سختی‌های زندگی افزایش داده و احساس امنیت و آرامش را در نفس او مستقر ساخته و در درونش آسودگی خاطر به وجود می‌آورد.4 ویلیام جیمز5 معتقد است در ایمان به خدا نیروی خارق العاده‌ای وجود دارد که نوعی قدرت معنوی به انسان می‌بخشد و در تحمل سختی‌های زندگی به او کمک می‌کند.6 داشتن معنا و هدف در زندگی، احساس تعلق به منبعی والا، امید به کمک خدا در شرایط مشکل‌زای زندگی و بهره‌مندی از حمایت‌های اجتماعی و معنوی، از جمله منابعی هستند که افراد مذهبی با بهره‌گیری از آنها می‌توانند در رویارویی با حوادث فشارزای زندگی، آسیب کمتری را متحمل شوند.7 قرآن کریم، در سوره‏ طلاق می فرماید

هر کس پرهیزکاری کند، خداوند راه خروجی برای رهایی وی از مشکلات‏ قرار می‌دهد و از طریقی که گمان ندارد روزیش را می‏رساند، و هر کس بر خدا اعتماد کند و کار خود به وی واگذارد، خدا برای اوکفایت است. همانا خدا فرمان خویش را به نتیجه می‏رساند و آنچه را که بخواهد تخلف ندارد. (طلاق: 2 و 3)

توکل بر خدا که منبع فناناپذیر قدرت و توانایی است، موجب افزایش مقاومت انسان در برابر مشکلات و حوادث سخت زندگی می‌شود.8 توکل بر خدا، آثار فراوانی دارد، از جمله: 1 آنکه بر خداوند توکل نماید: اولین نتیجه آن، خودکفایی و عدم نیاز به غیر است، 2 آنکه بر خداوند توکل نماید: تنها از او درخواست چیزی می‌نماید و او نیز جواب مثبت خواهد داد، 3 آنکه بر خداوند توکل نماید: برای برآوردن تقاضای افراد نیازمند، به خدا قرض‌الحسنه می‌دهد و او آن را بهتر و بیشتر پس دهد، 4 آنکه بر خداوند توکل نماید: شکرگذار اوست و خدا را یاور خویش می‌بیند

در دیدگاه اسلام، مذهب چارچوب جهان‌بینی است که تلاش‌ها، خلاقیت‌ها و تفکرات بشری در داخل آن شکل گرفته یا باید شکل بگیرد.10 مذهب، سیستم سازمان‌یافته‌ای از باورها، شامل سنت، ارزش‌های اخلاقی، رسوم و مشارکت در یک جامعه دینی برای اعتقاد راسخ‌تر به خدا یا قدرت برتر است.11 اعتقادات مذهبی با سرنوشت انسان پیوند خورده و جوشش‌های این عقاید در قلب انسان، اصول دیگر زندگی انسان را عمیقاً تحت تأثیر قرار می‌دهد.12 جنبه‌های معنوی مذهب با تمرکز بر روی هیجانات مثبت، ممکن است با روابط گرم و افزایش حمایت اجتماعی رابطه داشته باشد که هر دو آنها باعث افزایش سطح سلامت روانی فرد می‌شود

قرآن، امنیت و آرامشی را که ایمان در نفس مؤمن ایجاد می‌کند چنین توصیف می‌فرماید: «آری، آنها که ایمان آوردند و ایمان خود را با شرک نیامیختند، امنیت، مال آنهاست و آنها هدایت یافتگان‌اند».(انعام: 82)

در فضیلت عظمت و قدرت نفس همین بس که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «و عزت از آن خدا و از آن پیامبر او و از آن مؤمنان است».14 امام صادق(ع) نیز در این باره فرموده است: «خداوند همه امور مؤمن را به خودش واگذار نموده، ولی به او اجازه نداده است که خودش را خوار و ذلیل گرداند. آیا به این کلام خداوند نمی‌نگرید که فرمود: «پس سزاوار است که مؤمن عزیز بوده و ذلیل نباشد.»15 بنابراین، دین و ایمان، انسان را بر نفس مسلط می‌کند و هنگام کشمکش‌های درونی، وی را بر طبیعت خود مسلط و امیال را آرام و مهار می‌سازد

در دهه‌های اخیر، مطالعه علمی دین و بررسی رابطه آن با متغیرهای روان‌شناختی، کانون توجه پژوهشگران مختلف قرار گرفته است. در واقع، دین نیروی روان‌شناختی است که می‌تواند روی نتایج زندگی انسانی تأثیر بگذارد.17 احتمال زنده ماندن افراد با سطح دین‌داری بالاتر، در هر موقعیت بیشتر از دیگران بوده و حضور مکرر در شعائر دینی با کاهش مرگ و میر همراه است.18 مایرز، در پژوهشی که در سال 2000 انجام داده، نشان داده است که مذهب در ارتقای بهداشت روانی موثر است.19 نتایج تحقیق پارگامنت و همکاران نشان می‌دهد افرادی که به طور مکرر دعا می‌کنند، کمتر از افسردگی و اضطراب رنج می‌برند.20 در حیطه اجتماعی نیز فراتحلیلی از شصت مطالعه انجام شده نشان داده که دین‌داری با میزان پایین بزهکاری و جرم ارتباط داشته است.21 از طرف دیگر، پژوهش‌های موجود در حیطه شخصیت نشان می‌دهد که افراد در ابعاد شخصیتی با وجدان بودن و سازگاری بالا در حفظ اصول و قوانین برای انجام وظیفه، بهتر از دیگران ظاهر شده و در بازداری از یک پاسخ غالب و مسلط در برابر پاسخ غیر غالب، بهتر نمایان می‌شوند.22 در برخی از پژوهش‌ها گزارش شده است که شدت نگرش‌های مذهبی در زنان بیشتر از مردان است.23 بتی- هالاهمی و آرگیل، وقت بیشتری را که زنان برای انجام فعالیت‌های مذهبی در اختیار دارند، از جمله علل این امر می‌شمرند.24 همچنین قوی‌تر بودن نگرش‌های مذهبی در زنان در چند پژوهش داخلی نیز به دست آمده است

یکی از مهم‌ترین عواملی که تحت تأثیر معنویات و باورهای مذهبی قرار می‌گیرد،26 عزت نفس27 است. واژه عزت نفس تعریف‌های مختلفی دارد. به عقیده برخی محققان، عزت نفس عبارت است از ارزشی که خصوصیات و صفات روانی خودپنداره برای فرد دارد و از اعتقادات فرد در مورد تمام چیزهایی که در او وجود دارد، ناشی می‌شود.28 عزت نفس به معنای پذیرش و ارزشمندی است که شخص در مورد خویشتن احساس می‌کند. شخصی که عزت نفس دارد خود را به گونه مثبتی ارزیابی نموده و برخورد مناسبی با خود و دیگران دارد.29 عزت نفس، اعتماد فرد به توانایی‌های خود در اندیشیدن و توانایی کنار آمدن با چالش‌های زندگی است

 

کلمات کلیدی :

تحقیق بررسی رابطه بین رضایتمندی زناشویی و مدت زمان ازدواج در میا

 

  تحقیق بررسی رابطه بین رضایتمندی زناشویی و مدت زمان ازدواج در میان دانش پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی تحت فایل ورد (word) دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی رابطه بین رضایتمندی زناشویی و مدت زمان ازدواج در میان دانش پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی رابطه بین رضایتمندی زناشویی و مدت زمان ازدواج در میان دانش پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
روش پژوهش  
جامعه آماری  
روش نمونه‌گیری  
ابزار سنجش  
الف. شیوه نمره‌گذاری  
ب. اعتبار  
ج. روایی  
سنوات تأهل  
شیوه اجرا  
یافته‌ها  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی رابطه بین رضایتمندی زناشویی و مدت زمان ازدواج در میان دانش پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی تحت فایل ورد (word)

احمدی، خدابخش و همکاران، بررسی تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی تقویت نظام خانواده و آسیب شناسی آن، قم، مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی، 1386

احمدی، زهرا و همکارن، «بررسی اثر بخشی شیوه زوج درمانی ارتباط شئ کوتاه مدت برالگوهای ارتباطی زوجین»، خانواده پژوهی، ش 6، دور دوم، 1385، ص 117- 105

افخمی، ایمانه و همکاران، «بررسی رابطه بین میزان بخشودگی و تعارض زناشویی زوجین در استان یزد»، فصلنامه خانواده پژوهی، ش 9، دوره سوم، بهار 1386، ص 442- 431

اولیا، نرگس و همکاران، «تأثیر آموزش غنی سازی زندگی زناشویی بر افزایش صمیمیت زوجین»، فصلنامه خانواده پژوهی، ش 6، دور دوم، تابستان 1385، ص 135- 119

بارکر، فلیپب، خانواده درمانی پایه، ترجمه محسن دهقانی و زهره دهقانی، تهران، رشد، 1382

پاینده، ابوالقاسم، ‌ترجمه نهج الفصاحه، تهران، نشر جاویدان، 1360

تاملیسون، باربارا، راهنمای سنجش خانواده، ترجمه: فرشاد بهاری همکار، انتشارات تزکیه، 1383

ثنایی، باقر، مقیاس سنجش خانواده و ازدواج، تهران، انتشارات بعثت، 1379

جعفر یزدی، حمیده، گلزاری هرسینی، محمود، «هوش هیجانی و سازگاری زناشویی در زنان متأهل شاغل آموزش و پرورش»، فصلنامه خانواده پژوهی، ش 4، دوره اول، زمستان، 1384، ص 392- 379

حیدری، مجتبی، دینداری و رضامندی خانوادگی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی«ره»، 1385

شایسته،گلناز و همکاران، «بررسی رابطه رضایت زناشویی با باورهای ارتباطی و انتظارات غیر منطقی زوجین»، فصلنامه خانواده پژوهی، ش 7، دوره دوم، پاییز 1385، ص 137-224

صالحی فدری، جواد، «رضایت‌مندی زناشویی»، فصلنامه تازه‌های رواندرمانی، سال4، ش 13 و 14، 1378، ص 108- 84

فرجاد، محمد حسین، آسیب شناسی اجتماعی ستیزه‌های خانواده وطلاق، تهران، منصوری، 1372

فرح‌دوست، فرشته و همکار، بررسی روابط درون خانواده با تکیه بر موقعیت اجتماعی و فرهنگی در انسجام خانواده‌های شهر تهران در سال1384، تقویت نظام خانواده و آسیب شناسی آن، ج اول، قم، مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی(ره)، 1386

قلیلی، زهره وهمکاران، «اثر بخشی آموزش گفت و گوی مؤثر با زوجین شهر اصفهان»، دوفصلنامه دانش و پژوهش در روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد خورسگان، ش 27 و 28، بهار و تابستان1385، ص 34- 21

قمرانی، امیرو همکاران، «در آمدی بر هوش هیجانی و نابینایی»، نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، ش31، تیرماه 1383

گلادینگ، اس، خانواده درمانی، ترجمه: بهاری و همکاران، تهران، نشر تزکیه، 1382

گلدنبرگ، ایرنه و همکار، خانواده درمانی، ترجمه: حمیدرضا شاهی برواتی و همکار، نشر روان، 1382

محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه با ترجمه فارسی، قم، دارالحدیث، 1377

موسوی، رقیه وهمکاران، «بررسی اثربخشی خانوده درمانی ساختاری در بهبود عملکرد خانواده و تقویت رضایت زناشویی در خانواده‌های کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی»، خانواده پژوهی، ش 4، دوره اول، زمستان 1384،ص 335- 321

موسوی، مرضیه و همکاران، «اثر بخشی زوج درمانی سیستمی‌ ـ رفتاری بر افسردگی و رضایت زناشویی زنان افسرده»، تازه‌های علوم‌شناختی، ش 2، 1385

میر احمدی‌زاده، علیرضا و همکاران، «رضایت‌مندی زناشویی و تعیین عوامل تأثیر‌گذار بر آن در شیراز»، مجله اندیشه و رفتار، ش4، 1382، ص 62- 56

همان، آمار توصیفی در علوم رفتاری، تهران، نشر پارسا، 1375

هومن، حیدر علی، شناخت روش علمی‌در علوم رفتاری، تهران، پارسا، 1380

هی لی، جی، روان درمانی خانواده، ترجمه: دکتر باقر ثنایی، تهران، سپهر، 1375

رضایی و همکاران، ارزش ها ونگرش های ایرانیان(یافته ها ی پیمایش در 28 استان کشور) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر طرح‌های ملی، 1381

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین رضایت‌مندی زناشویی و مدت زمان ازدواج (سنوات تأهل) انجام شده است. در این پژوهش 260 نفر از دانش‌پژوهان مرد که در دامنه 20 تا40 سالگی بودند، به طور تصادفی ساده انتخاب شدند و به پرسش‌نامه شاخص رضایت زناشویی‌هادسون پاسخ دادند. با توجه به توصیفی بودن این پژوهش برای آزمون فرضیه ‌از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. همچنین به منظور مقایسه و تعیین متغیرهای پیش‌بین در بین گروه‌های سنی، تحصیلی، مدت زمان ازدواج و سن ازدواج از ضریب رگرسیون، تحلیل واریانس و آزمون t استفاده شد. وجود رابطه بین افزایش رضایتمندی زناشویی و افزایش مدت زمان ازدواج و وجود تفاوت بین میانگین‌های مدت ازدواج در طبقات سنی با نمره رضایت زناشویی بین مدت زمان زندگی2/6 سال و به عکس و 3/6 سال و به عکس از نتایج این پژوهش بود.

کلیدواژه‌ها: رضایتمندی زناشویی، مدت زمان ازدواج.

 

مقدمه

خانواده کوچک‌ترین واحد اجتماعی و اساس تشکیل جامعه و حفظ عواطف انسانی است که هرچه بیشتر باید مورد توجه قرارگیرد و از خشونت‌های خانوادگی جلوگیری شود. در مورد چگونگی تشکیل خانواده نظریه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی از جامعه‌شناسان، خانواده را یک سازمان اجتماعی ساده می‌دانند. گروهی روابط خویشاوندی را که بر اساس همخونی متکی است، مبدأ تشکیل خانواده می‌دانند و خانواده را هسته اولیه تشکیل جامعه می‌پندارند

تشکیل خانواده و ارتباطات زناشویی با ازدواج آغاز می‌شود. ازدواج، پدیده‌ای است که می‌تواند باعث آرامش و سلامت روانی زن و مرد باشد؛ چنان‌که می‌تواند به جایی برسد که به جای تأمین انرژی روانی زوجین، انرژی زیادی از آنان بگیرد و باعث بروز انواع اختلالات روانی شود. در این صورت، تنها دو راه حل برای زوج درمانده باقی می‌ماند: اول اینکه گرچه زندگی زناشویی آنها آکنده از آشفتگی‌هاست، آن را تحمل کنند و دومین راه حل، طلاق است؛ راهی که در سال‌های اخیر، بسیاری کسان آن را برمی‌گزینند

امروزه جایگاه خانواده در کشورهای پیشرفته دچار تغییراتی شده است. این تغییرات زمینه بسیاری از ناسازگاری‌ها و تعارضات زناشویی را فراهم آورد. بنا به گزارش جامعه‌شناسان و روان‌شناسان در سال‌های اخیر احساس امنیت، آرامش و روابط صمیمانه میان زنان و مردان به سستی گراییده است و خانواده‌ها به گونه‌ای فزاینده با نیروهای ویرانگر روبه‌رو شده‌اند.3 به طور کلی با توجه به دیدگاه جامعه‌شناختی و روان‌شناختی، چند عامل بر ساختار کانون ازدواج اثر مستقیم و مهم دارند که عبارت‌اند از: شخصیت طرفین در ازدواج، سبک‌های دلبستگی زن و مرد، هماهنگی و همسانی نیازهای بنیادین زوجین، باورهای ارتباطی، انتظارات غیرمنطقی از یکدیگر. شناخت‌گرایان و زوج درمانگران تأکید دارند که در میان تمام عوامل، متغیرهای شناختی در رضایت‌مندی و سازگاری زناشویی نقش مهمی‌ایفا می‌کنند. در میان متغیر‌های شناختی باورهای ارتباطی با دو مؤلفه یعنی مفروض‌ها و معیارهای ذهنی نقش مهمی‌در پدیدآیی، ساخت و تحول رابطه زناشویی ایفا می‌کنند. اما تا کنون هیچ مطالعه‌ای ساختار و سهم این مفروض‌ها و معیارها را در فرهنگ ایرانی بررسی نکرده است

خانواده در کشورهای اسلامی، به ویژه ایران، اهمیت خاصی دارد و تاکنون برنامه‌های کلانی با بهره‌گیری از دستورهای اسلام در مورد خانواده در کشور اجرا شده است. اگر بخواهیم اهمیت خانواده را از میان مهم‌ترین مسائل روزمره مانند کار، مذهب، سیاست در میان ایرانیان ارزیابی کنیم، بهتر است به تحقیقات انجام شده بنگریم. در پیمایشی که وزارت ارشاد انجام داده، به این نتیجه می‌رسیم که در بین مسائل مهم روزمره که با این سؤال انجام شده است که: «اگر اجازه بدهید میل دارم بدانم نظر شما در مورد اهمیت موضوعاتی مانند کار خانواده، مذهب وسیاست چیست؟» لطفاً بگویید: «هرکدام تا چه اندازه‌ای برای شما اهمیت دارد؟» در جواب این پرسش که در 28 استان کشور ارزیابی شد خانواده اولین موضوع مهمی بود که با گزینه «خیلی زیاد» با فروانی 9/97 درصد در متأهل و 7/96 در مجرد روبه‌روشد.4 از طرفی با توجه به رشد 17/7 درصدی طلاق نسبت به مدت مشابه سال گذشته و با مقایسه این دو گزارش می‌توان به این نتیجه رسید که در نگرش بیشتر ایرانیان خانواده با اهمیت‌ترین موضوع است، اما تزلزل و طلاق نیز در حد بالایی در خانواده‌های ایرانی وجود دارد که این موضوع منشأ بروز آسیب‌های اجتماعی فراوانی است

یکی از عوامل مؤثر در ناپایداری ازدواج، نبودن رابطه انسانی در خانواده‌هاست که این عامل بر اثر فقدان شناخت قبل از ازدواج به وجود می‌آید. ممکن است همسران درباره یکدگر شناخت کافی نداشته باشند و درنتیجه روابط انسانی بین آنها ضعیف و زندگیشان متلاشی شود

به طور کلی می‌توان دلایل اصلی بروز طلاق را فقدان تفاهم شخصیتی و ناهمسانی‌های فرهنگی و اجتماعی، مطلوب‌نبودن فرایند همسریابی، نارضایتی‌های جنسی، فقدان آموزش در خصوص مهارت‌های زندگی، تا سازگاری سبک‌های دلبستگی زوجین، باورها و نگرش‌های نا کارآمد و انتظارات غیر منطقی از ازدواج دانست.6 الیس7 معتقد است که نگرش‌ها و تصورات غیر منطقی افراد می‌تواند در ایجاد رابطه عاطفی ناکارآمد نقش بسزایی ایفا کند. ازدیدگاه شناخت درمانگران ریشه بسیاری از سوء تفاهم‌ها در زندگی زناشویی، اندیشه‌های تعصب‌آمیز و غیر منطقی زوج‌هاست

نگرش روان‌شناسان و جامعه‌شناسان معاصر به خانواده نگرش اصلاحی وتقویتی است. در حال حاضر خانواده‌درمانی با طیف وسیعی از شیوه‌های درمان، در درمان مشکلات متنوع زیستی، روانی و اجتماعی به کار می‌رود. در درون این طیف گسترده و جامع در مورد مشکلاتی که از نظر درمان خانواده مناسب شناخته شده دیدگاه‌های متنوع دیده می‌شود.9 یکی از روش‌هایی که می‌تواند نقش مهمی‌در رضایت زناشویی ایفا کند استفاده ازقابلیت‌ها، ظرفیت‌ها ومنابع هیجانی و عاطفی موجود در زوجین و کنترل، هدایت، مدیریت و جهت‌دهی این قابلیت‌ها در راستای رضایت زناشویی است. براساس یافته‌های پژوهش‌های انجام شده در مورد تعاملات زناشویی، فرض برآن است که اگر زوج‌ها از هیجان‌های همسران‌شان آگاه شوند و بتوانند هیجان‌هایشان را آشکارا به یکدیگر اطلاع دهند و ابراز کنند زندگی بهتری خواهند داشت. برای این کار لازم است از علل، جوانب و پیامدهای هیجان‌هایشان بر زندگی زناشویی آگاه شوند

در کشور ما خانواده اهمیت بالایی در مقایسه با سایر گزینه‌ها (کار، مذهب، سیاست) دارد. خانواده بنیادی‌ترین تشکل اجتماعی و اصلی‌ترین جزء اجتماع است. دستیابی به جامعه سالم در گرو سلامت خانواده، و خانواده، سالم در گرو برخورداری افراد از سلامت روانی و داشتن ارتباط مطلوب با یکدیگر است. خانواده نظام اجتماعی منحصر به فردی است که عضویت در آن بر اساس مجموعه عوامل زیستی، قانونی عاطفی و جغرافیای شکل می‌گیرد. بر عکس سایر نظام‌های اجتماعی، ورود به داخل نهاد خانواده از طریق تولد، به فرزندی گرفتن یا ازدواج و تنها با مرگ، عضویت در نهاد خانواده از بین می‌رود

چرخه حیات خانواده مرحله پیوسته شناخته شده است که هر مرحله مجموعه‌ای از وظایف اعضای خانواده را در بر می‌گیرد که باید برای ورود به مرحله بعدی رشد، آن وظایف را به طور کامل انجام دهند. شکست در ادای وظایف به ایجاد مشکلات سازگاری منجر می‌شود.‌ هالفورد12 (2001) تعارض زوجین را ناشی از عادات و شخصیت همسر و مشکل ارتباطی در حوزه‌های گوناگون می‌داند. جاکوبسن و کریستنسن13 (1996) تعارض را موقعیتی به شمار می‌آورند که همسران، دچار مشکلات ارتباطی و حل مسئله می‌شوند؛ زندگی را مشکل می‌یابند و پذیرش تفاوت‌های موجود برای طرفین دشوار می‌شود.14 در واقع تعارضات حل نشده درون روانی فرد که از خانواده اصلی او مشتق می‌شود، در روابط صمیمی‌بعدی فرد با افرادی مانند همسر تکرار و برون‌ریزی می‌شود که به شکل‌گیری الگوهای ارتباطی ناسالم و غیر واقع بینانه‌ای بین زوجین می‌انجامد.15 گاتمن16 (1993) دربین زوجین آشفته هفت الگوی ارتباطی مشکل‌زا را که وجه تمایز آنها از زوجین سالم است، ‌شناسایی کرده، از جمله: عواطف منفی متقابل، نسبت پایین رفتار‌های مثبت به منفی، نسبت بالای انتقاد، تدافعی رفتار کردن، تحقیر و عیب‌جویی و اسناددهی‌های منفی و ثابت به همسر.17 رایس18 (1996) دو نوع تعارض را در روابط زناشویی مطرح می‌سازد: تعارض سازنده و تعارض مخرب. در تعارض سارنده تمرکز بر حل مسئله وجود دارد و در آن نزدیکی، احترام مثبت، اعتماد به یکدیگر وجود ندارد و هیجان منفی و پاسخ کلامی اندکی بین زوجین وجود دارد. در تعارض مخرب، زوجین همدیگر را به جای مسئله مورد حمله قرار می‌دهند. در این تعارض از طریق سرزنش و انتقاد، هریک می‌کوشد دیگری را تحت نفوذ خود در آورد و اظهار نظرهای بسیار منفی بر ضد او به کار برد که در این حالت ارتباط درستی بین آنها برقرار نمی‌شود. در این نوع ارتباط مجادله‌های بیهوده و مخرب، بی‌اعتمادی، بی‌احترامی، توهین، خصومت، دشمنی و دشنام مشاهده می‌شود. بنابراین می‌توان گفت تعارض زناشویی عبارت است از نوعی ارتباط زناشویی که در آن رفتار‌های خصومت‌آمیزی مثل توهین، سرزنش، انتقاد و حمله فیزیکی وجود دارد و زوجین در آن نسبت به یکدیگر احساس کینه، نفرت و خشم داشته، هریک عقیده دارد که همسرش انسان نامطلوب و ناسازگاری است که موجب رنجش وعذاب او می‌گردد

در زمینه آثار مخرب تعارض زناشویی می‌توان به پیامدهای جسمی، روانی اشاره کرد. خطر فزاینده انواع اختلالات روانی مانند افسردگی، سوء مصرف مواد، ناکارآمدی جنسی و مشکلات رفتاری، کاهش ایمنی بدن، افزایش فشار خون، تصلب شرایین و درد ناشی از بیماری‌های مزمن، همچنین خشونت و سرانجام طلاق، فقط بخشی از عوارضی هستند که در پژوهش‌ها آمده است.20 در مقابل مفاهیم تعارض و ناسازگاری مفاهیمی مانند رضایت، سازگاری و صمیمیت بین زوجین مطرح است. اسپنیر21 سازگاری را فرایندی تعریف می‌کند که پیامدهای آن با میزان 1 اختلاف‌های مشکل‌آفرین همسران، 2 تنش‌های بین فردی و اضطراب فردی، 3 رضایت‌مندی زوجین؛ 4 انسجام درونی؛ 5 هم فکری درباره مسائل مهم زناشویی مشخص می‌شود.22 بنابراین سازگاری مفهومی چند بعدی است که نه تنها فرد، بلکه رابطه زناشویی او را دربر می‌گیرد و نسبت رضایت‌مندی، ویژگی‌های عینی‌تری دارد. رضایت‌مندی یکی دیگر از مفاهیمی است که در خانواده درمانی مطرح می‌شود. رضایت‌مندی زناشویی پیامد توافق زناشویی23 است و به صورت درونی احساس می‌شود. اصطلاح توافق زناشویی، رابطه مناسب زن و شوهر را توصیف می‌کند. در رابطه با توافق بالا، هر دو زوج، به گونه‌ای رفتار، تصور و ادارک می‌کنند که گویا نیازها و انتظارهایشان برآورده شده و چیزی وجود ندارد. که در روابطشان خلل ایجاد کند. در ازدواج بدون توافق زناشویی مشکلات موجود میان زوجین به حدی بالاست که آنها را از احساس برآورده شدن نیازها و انتظارات بازمی‌دارد. اغلب زوج‌ها، جایی بین این دو انتها قرار دارند و زمینه‌هایی از توافق و نبود توافق وجود دارد

 

کلمات کلیدی :

تحقیق بررسی تطبیقی جهتگیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و

 

  تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word) دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
سؤال‌ها و فرضیه‌های پژوهش  
روش تحقیق  
جامعه و نمونه  
ابزار جمع‌آوری داده‌ها  
تجزیه تحلیل داده‌ها  
یافته‌ها یافته‌های توصیفی  
بررسی سؤال‌ها و فرضیه‌های پژوهش  
متغیر وابسته: سلامت روان  
بحث و نتیجه‌گیری  
پی‌نوشت‌ها:  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word)

اوتادی، مریم، «تاثیر اشتغال زنان بر سلامت روان همسرانشان»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، 1380
بهرامی احسان، هادی و تاشک، آناهیتا، «ابعاد رابطه جهتگیری مذهبی و ارزیابی مقیاس جهت‌گیری مذهبی»، روانشناسی و علوم تربیتی، سال سی و چهارم، شماره 2، 1383، ص 63-41
بهرامی احسان، هادی و دیگران، «رابطه بین ابعاد جهت‌گیری مذهبی، سلامت روانی و اختلالهای روان‌شناختی»، مجله روانشناسان ایرانی، دوره دوم، شماره 5، 1384، ص 42-35
بهرامی، فاضل و رمضانی فرانی، عباس «نقش باورهای مذهبی درونی و بیرونی در سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان»، مقالات پژوهشی، دوره ششم، شماره 1، 1384، ص 47-42
بیانی، علی اصغر، و دیگران، «بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی با اضطراب و افسردگی در دانشجویان»، مجله علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، سال دهم، شماره سوم (پیاپی، 39)، 1389، 2114-209
جان‌بزرگی، مسعود، «بررسی اثربخشی روان درمانگری کوتاه مدت با و بدون جهت‌گیری مذهبی بر مهار اضطراب و تنیدگی»، پایان نامه دکتری، تهران دانشگاه تربیت مدرس، 1378
جان‌بزرگی، مسعود، «جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان»، پژوهش در پزشکی، دوره سی و یک، شماره چهارم، 1386 ص 350-345
جعفری، علیرضا، «رابطه جهت‌گیری مذهبی (درونی- بیرونی) با شیوه های مقابله با استرس در دانشجویان»، فصلنامه علوم رفتاری،1 (1)، 1384، ص 114-91
خدارحیمی، سیامک و جعفری، غلام رضا، «نقش مذهب بر بهداشت روانی، روان درمانی و روانشناسی بالینی»، فصلنامه اصول بهداشت روانی، شماره چهارم، سال اول، 1378، ص 185-197
عبادی، غلام حسین و معتمدین، مختار، « بررسی ساختار عاملی آزمون باورهای غیرمنطقی جونز در شهر اهواز»، دانش و پژوهش در روانشناسی، سال هفتم، 1384، ص 92-73
عباسی، مهدی و جان‌بزرگی، مسعود، «رابطه ابعاد جهت‌گیری مذهبی با پایداری هیجانی»، روانشناسی دین، سال سوم، شماره سوم، 1389، ص 18-5
غرایی، بنفشه و دیگران « بررسی ارتباط سلامت روان با مذهب درونی و بیرونی در شهر کاشان»، فصلنامه علمی- پژوهشی روانشاسی دانشگاه تبریز، سال سوم، شماره دهم، 1387، ص 65-88
کاویانی، حسین و دیگران، «مصاحبه و آزمونهای روانی»، تهران: انتشارات سنا، 1380
کجباف، محمدباقر و رئیس پور، حفیظ اله، «رابطه بین نگرش مذهبی و سلامت روان در بین دانش آموزان دبیرستانهای دخترانه اصفهان»، دوفصلنامه مطالعات اسلام و روانشناسی، سال اول، شماره دوم، 1387، ص 43-31
لهسایی زاده، عبدالعلی و دیگران، «بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و سلامت روانی مهاجران براساس مدل آلپورت و راس: نمونه مورد مطالعه قصر شیرین»،مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال سوم، 1385، ص 149-169
مختاری، عباس، «بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و مولفه های خودپنداشت با میزان تنیدگی در دانشجویان دانشگاه تهران و تربیت مدرس»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1379
مطهری، مرتضی، « مقدمه ای بر جهان‌بینی اسلامی “انسان و ایمان“»، جلد اول، تهران: انتشارات صدرا، 1379
مولوی، حسین، «روایی ساختاری ملی و پایایی پرسشنامه سلامت عمومی در دانشجویان ایرانی»، مجله پژوهشهای روان‌شناختی پاکستان، جلد 17، شماره 3 و 4، 1383
نوغانی، فاطمه و دیگران، «تاثیر آموزش فرهنگ دینداری بر میزان افسردگی» فصلنامه حیات، سال دهم، شماره 23، 1383، ص 56-49
باقری، نوابه، « بررسی رابطه میان باورهای غیرمنطقی و سلامت روان معلمان مقطع راهنمایی و ابتدایی شهرستان چالوس در سال تحصیلی 80 – 81»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم دانشکده روانشناسی، 1380
شفیع آبادی، عبدالله، و ناصری، غلام رضا، نظریه های مشاوره و روان درمانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1378
گردی، فلور، و دیگران، «رابطه سلامت روانی با تفکر غیرمنطقی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی»، پژوهش های روانشناختی، دوره 8، شماره 3و 4، 1384 ص 61-45
صادقی، نادر، «بررسی و مقایسه تحریفات شناختی و تفکرات ناکارآمد در مردان معتاد به مواد مخدر و افراد بهنجار»، پایان نامه دوره کار شناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم، 1380
اتکینسون، ریتال و همکاران، زمینه روانشناسی، مترجم، محمد تقی براهنی، انتشارات رشد، تهران، 1381
ریچارد پی. هال جین و سوزان کراس ویتبورن، آسیب شناسی روانی، مترجم، یحیی سید محمدی(1384)،جلد دوم، انتشارات نشر روان، تهران، 2003

Allport. G, “Behavioral Science: Religion and Mental Health”, Journal of Religion and Health; 2: 1963, 187-92
Allport, G.W., & Ross J.M. (1967). Personal Religious Orientation Prejudic, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 5. 432-
Alves, R. R. N., Alves, H. N., Barboza, R. R. D., & Souto, W. M. S, “The influence of religiosity on health”Ciência & Sade Coletiva, 15(4) ,2010, 2105-2111
Baker, M., & Gorsuch, R,” Trait a تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word) iety and intrinsic-extrinsic religiousness” Journal for the scientific Study of Religion,1982, 119-
Cheung, P. & Spears, G, “Reliability and validity of the Cambodian version of the 28-item general health guestionnaire” Social psychiatry psychiatric and epidemiology,1994, 95-
Dalgalarrondo, P,”Religious affiliation and mental health in Brazil” Acta psiquitrica y psicolgica de América latina, 40(4) ,1994, 325
Dew, R., Daniel, S., Goldston, D., McCall, W., Kuchibhatla, M., Schleifer, C., et al, “A prospective study of religion/spirituality and depressive symptoms among adolescent psychiatric patients” Journal of affective disorders, 120(1-3) ,2010, 149-
Ellis, A, ” Changing rational-emotive therapy (RET) to rational emotive behavior therapy (REBT)”Journal of Rational-Emotive and Cognitive behavioral Therapy Psychotherapy, 13: 1995, 85-
Feldman, R.S, “ Understanding Pyschology” New York: Mc Graze Hill,
Goldberg, D.P. & Hillier,V.F, “A scaled version of general health guestionnaire”, psychological Medicine; 9: 1979, 131-
Hasanovi, M., & Pajevi, I, ” Religious moral beliefs as mental health protective factor of war veterans suffering from PTSD, depressiveness, a تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word) iety, tobacco and alcohol abuse in comorbidity”,Psychiatria Danubina, 22(2), 2010, 203-
Koenig, H. G., Hays, J. C., George, L. K., Blazer, D. G., Larson, D. B., & Landerman, L. R, “Modeling the cross-sectional relationships between religion, physical health, social support, and depressive symptoms” The American Journal of Geriatric Psychiatry, 1997
Neeleman, J., Halpern, D., Leon, D., & Lewis, G, ” Tolerance of suicide, religion and suicide rates: an ecological and individual study in 19 Western countries” Psychological medicine, 27(05),1997, 1165-
O’Connor, D. B., Cobb, J., & O’Connor, R. C, ” Religiosity, stress and psychological distress: no evidence for an association among undergraduate students”, Personality and individual differences, 34(2), 2003, 211-
Palmer, R. F., Katerndahl, D., & Morgan-Kidd, J, ” A randomized trial of the effects of remote intercessory prayer: interactions with personal beliefs on problem-specific outcomes and functional status”, The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 10(3), 2004, 438-
Parker, M., Roff, L. L., Klemmack, D. L., Koenig, H. G., Baker, P., & Allman, R. M, ” Religiosity and mental health in southern, community-dwelling older adults” Aging & Mental Health, 7(5), 2003, 390-
Pressman, P., Lyons, J. S., Larson, D. B., & Strain, J. J, ” Religious belief, depression, and ambulation status in elderly women with broken hips” The American journal of psychiatry , 1990
Shreve-Neiger, A. K., & Edelstein, B. A, “Religion and a تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word) iety: a critical review of the literature“, Clinical Psychology Review, 24(4), 2004, 379-
Thoresen, C. E., & Harris, A. H. S,Spirituality and health: What’s the evidence and what’s needed”,Annals of Behavioral Medicine, 24(1),2002, 3-
Woods, P.J,” Irrationality, profiles for anger and a تحقیق بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی تحت فایل ورد (word) iety”, Journal of Rational-Emotive Therapy, vol. 3, No. 2,
Cash, T.F,” The Irrational Beliefs Test: Its relationship with congnitivebehavioral trait and depression”, Journal of Clinical Psychology, vol. 40, No.6,1984, pp.1399-
Ellis, A,“Overcoming destructive beliefs, feelings, and behaviors”, Amherst, NY: Prometheus Books,

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی بوده‌اند. نمونه‌ای به حجم 216 نفر به پرسش‌نامه‌های سلامت عمومی، باورهای غیرمنطقی اهواز و جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) آلپورت پاسخ داده‌ا‌ند. داده‌ها با شاخص‌های آماری، چون میانگین، انحراف معیار، همبستگی، رگرسیون، و تحلیل واریانس چندمتغیری تحلیل شده‌اند. نتایج نشان می‌هد که جهت‌گیری دینی درونی رابطه منفی و معناداری با خرده‌عامل بی‌مسئولیتی هیجانی دارد و نیز رابطه مثبت و معناداری بین جهت‌گیری دینی درونی و سلامت روان وجود دارد که این دو رابطه قادر به پیش‌بینی هستند. همچنین جهت‌گیری دینی درونی و بیرونی به ترتیب رابطه‌های مثبت و منفی معناداری با نشانه‌های اضطراب داشته که این رابطه قابل پیش‌بینی است و عامل‌های باورهای غیرمنطقی می‌توانند سلامت روان دانشجویان را پیش‌بینی کنند. آزمون مانووا نشان می‌دهد که تفاوت معناداری بین دانشجویان زن و مرد، کارشناسی و کارشناسی ارشد از لحاظ جهت‌گیری دینی وجود ندارد. درمجموع می‌توان گفت تنها جهت‌گیری دینی درونی می‌تواند سلامت روان و باورهای غیرمنطقی را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها: دین درونی، دین بیرونی، سلامت روان و باورهای غیرمنطقی.

 

مقدمه

یکی از موضوعاتی که از دیرباز در حوزه مطالعات و تحقیقات روا‌ن‌شناسی درباره هیجانات منفی و فراهم آوردن سلامت روان مطرح بوده، بررسی تأثیر دین‌داری و معنویت‌گرایی است و در حال حاضر، مطالعات نسبتاً قابل توجهی وجود دارد که چگونگی تأثیر دین‌داری و معنویت را بر سلامت جسمی و روانی مد نظر قرار می‌دهند.1 در اولین تحقیقات نظام‌مند آماری در حوزه روان‌شناسی دین، فرانسیس گالتون مشهور‌ترین کار خود را درباره تأثیر عینی نیایش حاجت‌مندانه انجام داد. از این پس، تحقیقات در حوزه دین‌داری و موضوعات همبسته با دین ادامه یافت و به تولید نظریه‌های بسیار و احیاناً با نتایج متفاوت منجر شد

روبرت آمونز (1999م) معتقد است که دین تا حدودی به این علت که یک‌پارچگی شخصیت را فراهم می‌سازد، موجب افزایش بهزیستی می‌شود.3 نوغانی و همکاران (1383) از آموزش مجموعه معارف و فرائض دینی (نماز، روزه و مناجات) و تأثیر آن در جهت تسکین افسردگی بهره برده و به این نتیجه رسیده‌اند که 55 درصد از افرادی که در این بررسی شرکت کرده‌ا‌ند، پس از انجام عبادت‌ها احساس آرامش بهتری داشته‌اند.4 یافته‌های دیگری حاکی از ارتباط معنادار بین مذهب و سلامت روان هستند.5 با وجود این، پژوهش‌های‌ دیگری نیز وجود دارند که بر عدم رابطه بین مذهب و سلامت جسمانی و روانی یا رابطه منفی مذهب با متغیرهای یاد شده تأکید کرده‌اند

با توجه به اینکه در تحقیقات مختلف، آثار مثبت نگرش مذهبی بر سلامت جسمانی و روانی تأیید شده و در موارد دیگر چنین آثاری یافت نشده و حتی بر آثار منفی آن نیز تأکید شده است، در خصوص ناهمسانی این یافته‌ها یک فرضیه این است که عوامل متفاوتی به چگونگی تأثیر دین‌داری و بهزیستی روانی کمک می‌کند. بنابراین، یافته‌های ناهمسان ضرورتاً ارتباط میان بهزیستی و دین‌داری را نفی نمی‌کنند، بلکه موقعیت‌هایی را مشخص می‌کنند که ارتباطات در آنها قوی‌تر است. از جمله باید بین نوعی از جهت‌گیری دینی که به سلامت روانی کمک می‌کند و نوعی که با بهزیستی کمتر رابطه دارد یا ندارد، تفاوت قائل شد.7این مسئله محققان دیگر را بر آن داشته تا تأثیر انواع مذهب را بررسی کرده و مذهب درونی را از مذهب بیرونی تفکیک کنند.8 برای مثال، باتسون و همکارانش یافته‌های 115 مطالعه در مورد همبستگی میان دین‌داری و بهداشت روانی را تجزیه و تحلیل کرده و دریافته‌اند که 37 مورد از این مطالعات، نشان‌دهنده همبستگی مثبت میان دین‌داری و بهداشت روانی، و 47 مورد نشان‌دهنده ارتباط منفی است و 31 مورد نیز هیچ‌گونه همبستگی نشان نداده‌اند. این پژوهشگران، نتایج این مطالعات را به صورت جداگانه بر دین‌داری درونی و برونی تحلیل کرده‌اند. نتایج تحلیل 115 مطالعه باتسون و همکاران بر دین‌داری درونی و بیرونی نشان می‌دهد که جهت‌گیری مذهبی درونی، همبستگی مثبت با بهداشت روانی دارد، اما جهت‌گیری مذهبی برونی غالباً همبستگی منفی با بهداشت روانی دارد

برخی از محققان10 در پژوهش‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که مذهب می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در اثرگذاری بر موقعیت‌های تنیدگی‌زا داشته باشد. به عبارت دیگر، جهت‌گیری مذهبی درونی اثر رویدادهای غیرقابل کنترل، میزان اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد. بررسی ارتباط تنیدگی، افسردگی و اضطراب با مذهب نیز نشان داده است که رابطه منفی بین مذهبی بودن و اضطراب وجود دارد.11 در پژوهش جعفری12 در بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی با شیوه‌های مقابله مشخص شده است که دانشجویان دارای جهت‌گیری مذهبی درونی بیش از دانشجویان دارای جهت‌گیری مذهبی بیرونی، از شیوه‌های مقابله‌ای مسئله‌محور استفاده کرده‌اند. همچنین دانشجویان دارای جهت‌گیری مذهبی بیرونی بیش از دانشجویان دارای جهت‌گیری مذهبی درونی از شیوه‌های مقابله‌ای هیجان‌محور استفاده ‌کرده‌اند.13 غرایی و همکاران14 در پژوهشی درباره ارتباط سلامت روان با مذهب درونی و بیرونی به این نتیجه رسیده‌اند که رابطه معناداری بین مذهب درونی با سلامت روان وجود دارد، ولی این ارتباط در مذهب بیرونی مشاهده نشده است. همچنین تفاوت معناداری بین دو جنس از لحاظ نوع مذهب مشاهده نشده است. درخصوص مقایسه هریک از زیرگروه‌های مقیاس سلامت روان با مذهب درونی نیز کلیه این مقیاس‌ها رابطه معناداری با مذهب درونی داشته، ولی مذهب بیرونی صرفاً با نمره‌های مقیاس افسردگی وخیم، ارتباط داشته است.15 بهرامی و رمضانی فرانی16 نیز در پژوهشی درباره نقش جهت‌گیری مذهبی(درونی و بیرونی) بر سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان به این نتیجه رسیده‌اند که رابطه همبستگی معناداری بین جهت‌گیری مذهبی با سلامت روان و افسردگی سالمندان وجود دارد؛ بدین معنا که هرچه نمره‌های جهت‌گیری مذهبی به جهت بیرونی افزایش می‌یابد، نمره‌های اختلال در سلامت روان و افسردگی بالا می‌رود و هرچه نمره‌ها به سمت جهت‌گیری مذهب درونی تمایل می‌یابد، نمره‌های اختلال در سلامت روان و افسردگی کاهش می‌یابد.17 لهسایی‌زاده و همکاران (1385) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی رابطه جهت‌گیری مذهبی و سلامت روانی مهاجران براساس مدل آلپورت و راس» به این نتیجه رسیده‌اند که ضریب همبستگی بین جهت‌گیری درون‌دینی با سلامت روان 79/0 و برون‌دینی 75/0- است و یافته‌های پژوهش آنها پیش‌فرض نظریه آلپورت در مورد رابطه بین سلامت روانی و دین‌داری و ارتباط آن با سلامت روانی مهاجران را تأیید می‌کند

محور دوم پژوهش حاضر را نقش جهت‌گیری دینی در باورهای غیرمنطقی و نقش این باورها در سلامت روان تشکیل می‌دهند. همان‌طور که گفته شد، در بسیاری از تحقیقات، رابطه بین جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان به اثبات رسیده و همچنین در تحقیقات دیگری نیز مشخص شده است که باورهای غیرمنطقی بر سلامت روان تأثیر منفی می‌گذارند. برای مثال، گردی و همکاران در پژوهشی تحت عنوان «رابطه سلامت روانی با تفکر غیرمنطقی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی» به این نتیجه دست یافته‌اند که سطح سلامت روانی آزمودنی‌ها با میزان تفکرات غیرمنطقی آنها به‌طور کلی، و با انواع توقع تأیید از دیگران، انتظار بیش از حد از خود، واکنش به ناکامی، بی‌مسئولیتی هیجانی، بیش‌دلواپسی اضطرابی، اجتناب از مشکل، و درماندگی برای تغییر معکوس و با کمال‌گرایی معنادار بوده است.19 همچنین نتایج پژوهشی نشان می‌دهد که حالت و میزان بالای اضطرابی که دانشجویان احساس می‌کنند، در موقعیت‌های همراه با فشار روانی بیشتر، با باورهای غیرمنطقی آنها مرتبط است.20 در پژوهش دیگری که روی دانشجویان انجام شده، نشان می‌دهد که باورهای غیرمنطقی برای کنار آمدن با مسائل، به افزایش فشار روانی و پیامدهای منفی منجر می‌شود.21 از آنجا که دین‌داری تأثیر بسیاری بر بالا رفتن سلامت روان افراد دارد و باورهای غیرمنطقی هم یکی از مهم‌ترین عامل‌های پایین بودن سلامت روان است، می‌توان اینچنین استنباط کرد که دین‌داری می‌تواند باورهای غیرمنطقی را به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد. بنابراین، شناسایی عوامل تأثیر‌گذار بر باورهای غیرمنطقی و سلامت روان و ارتباط این دو مقوله مهم روان‌شناختی با یکدیگر حائز اهمیت است، زیرا سلامت روانی در قالب پدیده‌ای روانی ـ اجتماعی مستلزم درک و تفسیر درست از امور مرتبط بوده و هر فرهنگی هم براساس معیارهای خاص خود در پی سلامت روانی است

اخیراً در روان‌شناسی و روان‌پزشکی «شناخت» جایگاه ویژه‌ای در سبب‌شناسی و
درمان اختلالات هیجانی به خود اختصاص داده است و گفته می‌شود که روان‌شناسی دوباره به نقطه آغازین خود بازگشته است.22 روان‌شناسی شناختی برخلاف رفتارگرا
معتقد است که رویدادهای ذهنی صرفاً پدیده‌های همایند نیستند،‌ بلکه فرآیندهای
شناختی، بر رفتار تأثیر دارند. نظریه بک در مورد اختلالات هیجانی بیانگر آن است که اولین مؤلفه در این‌گونه اختلالات، حضور افکار منفی خودکار است. به عقیده بک آنچه بیشتر موجب ناخشنودی افراد می‌شود محتوای فکر آنهاست.23 همچنین فلدمن24 معتقد است که الیس ریشه بسیاری از ناراحتی‌ها و اختلالات رفتاری و روانی انسان را در انواع عقاید و باورهای غیرمنطقی که در مورد جهان پیرامون خود دارد، می‌داند.25 نظریه عقلانی ـ عاطفی ـ رفتاری آلبرت الیس یکی از نظریه‌های شناختی است. این نظریه، انواع باورهای غیرمنطقی را عامل اصلی مشکلات انسانی معرفی می‌کند. باورهای غیرمنطقی باورهایی هستند که بر روان فرد سلطه داشته و عامل تعیین‌کننده چگونگی تعبیر و تفسیر و معنا دادن به رویدادها و تنظیم‌کننده کیفیت و کمیت رفتارها و عواطف‌اند. باورهای غیرمنطقی حقیقت نداشته و با واقعیت منطبق نبوده، باید و حکم برای فرد می‌آورند، تعادل فرد را از بین ‌برده، از ایجاد نظم جلوگیری ‌کرده و از مواجهه موفقیت‌آمیز با حوادث تحریک‌کننده جلوگیری می‌کنند

بنابراین، با مرور پیشینه پژوهشی، پژوهشی که به بررسی نقش باورهای غیرمنطقی بر جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) پرداخته باشد، یافت نشد، ولی همان‌طور که بیان شد، پژوهش‌هایی در مورد نقش جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) بر سلامت روان انجام شده است. گزارش یافته‌های متفاوت درباره نقش مذهب بر سلامت روان و یافت نشدن پژوهشی در مورد نقش جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) بر باورهای غیرمنطقی، سبب شد تا تحقیق حاضر انجام گیرد

 

سؤال‌ها و فرضیه‌های پژوهش

آیا رابطه معناداری بین جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) با باورهای غیرمنطقی و عامل‌های آن وجود دارد؟
رابطه معناداری بین جهت‌گیری دینی با سلامت روان و عامل‌های آن، وجود دارد

رابطه منفی و معناداری بین سلامت روان و باورهای غیرمنطقی وجود دارد

آیا تفاوت معناداری بین جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) در دانشجویان زن ومرد وجود دارد؟

آیا تفاوت معناداری بین جهت‌گیری دینی (درونی و بیرونی) در دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد وجود دارد؟

روش تحقیق

 

کلمات کلیدی :

تحقیق بررسی رابطه بین خوشبینی اسلامی، خوشبینی آموختهشده سلیگمن و

 

  تحقیق بررسی رابطه بین خوش‌بینی اسلامی، خوش‌بینی آموخته‌‌شده سلیگمن و امنیت روانی تحت فایل ورد (word) دارای 39 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی رابطه بین خوش‌بینی اسلامی، خوش‌بینی آموخته‌‌شده سلیگمن و امنیت روانی تحت فایل ورد (word)   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی رابطه بین خوش‌بینی اسلامی، خوش‌بینی آموخته‌‌شده سلیگمن و امنیت روانی تحت فایل ورد (word)

چکیده  
مقدمه  
پرسش‌های پژوهش  
روش پژوهش  
جامعه آماری و حجم نمونه  
روش نمونه‌برداری  
ابزار پژوهش  
1 پرسش‌نامه خوش‌بینی اسلامی  
2 پرسش‌نامه خوش‌بینی ـ بدبینی سلیگمن40  
شیوه نمره‌گذاری کلی  
3 پرسش‌نامه ایمنی ـ ناایمنی مازلو (SII)52  
روش نمره‌گذاری  
یافته‌های پژوهش  
تحلیل داده‌ها در ارتباط با سؤال و فرضیه اول و دوم پژوهش  
تحلیل داده‌ها در ارتباط با سؤال و فرضیه سوم پژوهش  
جنسیت  
شغل  
وضعیت تأهل  
سن  
سطح تحصیلات  
* معنادار بودن میانگین در سطح (005)  
نتیجه‌گیری  
تفسیر نتایج مربوط به سؤال اول و دوم و فرضیه اول و دوم پژوهش  
تفسیر اوّل بر اساس مؤلفه‌های خوش‌بینی آموخته‌شده سلیگمن  
تفسیر دوم بر اساس مؤلفه‌های خوش‌بینی اسلامی  
تفسیر سوم بر اساس عوامل ناایمنی و ایمنی روانی  
تفسیر نتایج مربوط به سؤال و فرضیه سوم پژوهش  
جنسیت  
شغل  
وضعیت تأهل  
ســن  
سطح تحصیلات  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی رابطه بین خوش‌بینی اسلامی، خوش‌بینی آموخته‌‌شده سلیگمن و امنیت روانی تحت فایل ورد (word)

آقایی، اصغر و همکاران، « رابطه خوش‌بینی و بدبینی با سلامت روان در افراد بزرگسال شهر اصفهان»، مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، ش 33، پاییز 1386، ص 130ـ117

آمدی، عبدالواحد ابن محمد تمیمی، غررالحکم ودرالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366،

بیانی، احمد، روش‌های تحقیق و سنجش در علوم تربیتی و روان‌شناسی، تهران، رهیافت، 1378،

جمالی زواره، نسرین،« بررسی رابطه کارایی خانواده با خوش‌بینی وسلامت روانی در دانشجویان پسر دانشگاه آزاد اسلامی شهر زواره»، پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، 1387

حسن‌شاهی، محمد مهدی، « بررسی ارتباط میان خوش‌بینی و راهبردهای مقابله با استرس در دانشجویان دانشگاه»، فصلنامه اصول بهداشت روانی، ش 15-16، سال چهارم، پاییز و زمستان

حسینی‌زاده، سید مهدی، جوان و آرامش روان (به کوشش علی نقی فقیهی)، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1382

حسینی، سید مهدی، مشاوره قبل از ازدواج،چ پنجم، تهران، آوای نور

خواجه‌امیری خالدی، هاله،« هنجار‌یابی آزمون خوش‌بینی ـ بدبینی سلیگمن بر روی دو گروه سنی 25 ـ 18 و 45 ـ 30 سال در شهر تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، تهران، دانشگاه الزّهرا (دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی)، 1382

زینتی، علی، « بررسی تأثیر احساس ایمنی ـ ناایمنی بر حرمت خود طلاب پایه اول و هفتم در سال تحصیلی 78-77»، پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1377

سرایی، حسن، مقدمه‌ای بر نمونه‌گیری در تحقیق، تهران، سمت، 1384

سلیگمن، مارتین و همکاران، کودک خوش‌بین، ترجمه فروزنده داورپناه، تهران، انتشارات رشد، 1383

شاملو، سعید، بهداشت روانی، چ سیزدهم، تهران، رشد، 1378

شهنی ییلاق، شکرکن و موحد، « رابطه علی بین نگرشهای مذهبی، خوش‌بینی، سلامت روانی و سلامت جسمانی در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز»،مجله علوم‌تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه چمران اهواز، دوره سوّم، سال یازده هم، شماره‌های 1 و 2، 1383

عبادی، ندا و علی‌نقی فقیهی، « بررسی اثربخشی آموزش مثبت‌نگری در افزایش امید به زندگی زنان بدون همسر شهر اهواز؛ با تأکید بر قرآن»، مجله روان‌شناسی و دین، ش دوم، سال سوم، تابستان 1389، ص61 ـ 74

عسکری، پرویز و همکاران، « رابطه اعتقادات مذهبی و خوش بینی با سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه آزاد اهواز»، فصلنامه یافته‌های نو در روان‌شناسی، ش دهم، سال چهارم، بهار 1388، ص39-27

عطاری، یوسفعلی و همکاران « بررسی روابط ساده و چندگانه نگرش مذهبی، خوش‌بینی و سبک‌های دلبستگی با رضایت زناشویی در دانشجویان مرد متاهل دانشگاه شهید چمران اهواز»، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره سوّم، ش 1، سال سیزدهم، بهار 1385، ص110-93

فروم، آلن؛ درون‌های ناآرام، ترجمه علی زنجیره‌ای، چاپ اوّل، تهران، نشر اوحدی، 1378

گروسی، سعیده و دیگران،« بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد جیرفت)»، فصلنامه دانش انتظامی، دوّم، سال نهم، 1385

کجباف، محمد باقر و دیگران، « هنجاریابی، پایایی و روایی مقیاس خوش‌بینی و بررسی رابطه بین خوش‌بینی، خود‌تسلط‌یابی و افسردگی در شهر اصفهان»،فصلنامه مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا(س)، دوره‌ 2، ش 1 و 2، بهار و تابستان 1385، ص68-51

مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی(عج)، قم، نسل جوان، 1357

نجاتی، محمد عثمان، حدیث و روان‌شناسی، ترجمه حمید رضا شیخی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1387

موسوی‌نسب، سید محمدحسین و همکاران، « خوش‌بینی ـ بدبینی و راهبردهای کنارآمدن: پیش‌بینی سازگاری روانشناختی در نوجوانان»، فصلنامه روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، ش 4 (پیاپی 47)، سال دوازدهم، زمستان 1385، ص380

نوری، نجیب الله، « بررسی رابطه بین خوش‌بینی سرشتی، خوش‌بینی از دیدگاه اسلام و رضایتمندی از زندگی»، پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1388

نوری، نجیب الله، « بررسی رابطه میان انگیزه پیشرفت و خوش‌بینی»، فصلنامه روان‌شناسی در تعامل با دین، ش دوّم، سال اوّل، تابستان 1387

نیک‌منش، زهرا و یحیی کاظمی، « تأثیر الگوی آموزش خوش‌بینی به روش قصه‌گویی بر سبک‌اسناد کودکان»، فصلنامه علمی– پژوهشی پژوهش در سلامت روان‌شناختی، دوره دوّم، ش سوّم، پاییز 1387

ویلیام جیمز، دین و روان، ترجمه مهدی قائن، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1356

هومن، حیدرعلی، شناخت روش علمی در علوم رفتاری، چ پنجم، تهران، پارسا، 1383

یونسی، سید جلال، « نقش اساسی معنا‌ شناختی حوادث در کاهش آسیب‌های روانی»، مجله حوزه و دانشگاه، ش 41، زمستان 1383، ص29-8

Brandon, Eric A. (2006). The effect of age on optimism, CALIFORNIA STATE SCIENCE FAIR 2006 PROJECT SUMMARY, project Number S

Conway, Francine; Magai, Carol; Springer, Carolin & Jones C. Optimism and pessimism as predictors of physical and psychological health among grandmothers raising their grandchildren, Journal of Research in personality, Volume 42, Issue 5, Otober 2008, pages 1352-

Friedman, L. C., Nelson, D. V., Baer, P. E., Lane, M., Smith, F. E., & Dworkin, R. J. (1992). The relationship of dispositional optimism, daily life stress, and domestic environment to coping methods used by cancer patients. Journal of Behavioral Medicine, 15, 127–141

Golin, S., Sweeney, P.D., & Schoeffer, D. E. (1981). The causality of causal attributions in depression: A cross-lagged panel correlational analysis. Journal of Abnormal Psychology, 90, 14-

Luthans. F. & Youssef, C. M. (2007). Positive Organizational Behavior in the Workplace:The impact of hope, Optimism, and Resilience. Journal of Management. 2007; 33; 77r

Maslow, A. H. (1952) The S-I Test: a measure of psychological security-insecurity, Palo Alto, Calif: consulting psychologists press

Peterson, C., Semmel, A., von Baeyer, C., Abramson, L. Y., Metalsky, G.I., & Seligman, M.E.P. (1982). The Attributional Style Questionnaire. Cognitive Therapy and Research, 6, 287-

Reber. S. Ditionary of Psychology, Second

Seligman, M. E. P & Csikszentmihalyi, M, (2000). Positive Psychology: An introduction, American Psychologist, 55, 5-

Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1985). Optimism, coping, and health: Assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4, 219–247

Smith T. W., Pope M. K., Rhodewalt F, Poulton J. L. (1989). Optimism, neuroticism, coping, and symptom reports: an alternative interpretation of the Life Orientation Test. J Pers Social Psychol; 56: 640–648

Patton, Wendy; Bartrum, Dee A. and Creed, Peter A. (2004) Gender differences for optimism, self esteem, expectations and goals in predicting career planning and exploration in adolescents. International Jouanal for Educational and Vocational Guidance, Volum 4 (3), pages 193-

Steptoe, A., Reivich, K. and Seligman, M.E.P. (1993). Mozart’s Optimism: A study of explanatory style. The Psychologist, 69-

چکیده

هدف از این پژوهش، شناسایی رابطه بین خوش‌بینی اسلامی، خوش‌بینی آموخته‌‌شده سلیگمن و امنیت روانی است. در این پژوهش، از روش همبستگی استفاده شده است. 300 نفر از طلبه‌ها و دانش‌پژوهان مؤسسه آموزش عالی علوم انسانی جامعهالمصطفی(ص) به صورت تصادفی انتخاب شدند که به سه پرسش‌نامه خوش‌بینی اسلامی نوری، خوش‌بینی ـ بدبینی سلیگمن و ایمنی ـ ناایمنی مازلو پاسخ دادند. نتایج به ‌دست آمده نشان می‌دهد که بین این سه متغیر رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. سطح دو‌ نوع خوش‌بینی و امنیت روانی بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی تفاوت معنادار پیدا می‌کند؛ مردان نسبت به زنان، دانش‌پژوهان نسبت به طلبه‌ها، افراد متأهل نسبت به افراد مجرد، از خوش‌بینی و امنیت روانی بالاتری برخوردارند. در بین چهار گروه سنّی (20ـ40)، گروه سنّی (20ـ25) از خوش‌بینی و امنیت روانی پایین‌تری برخوردارند.

واژگان کلیدی: خوش‌بینی آموخته‌شده، خوش‌بینی اسلامی، امنیت روانی، سبک‌تبیین، توجه‌ مثبت، تبیین مثبت، انتظار مثبت.

 

مقدمه

برخلاف روان‌شناسان پیشین که محور پژوهش‌ها و کارهای علمی‌شان را جنبه‌های منفی و مخرب افکار، باورها و احساس‌های انسان قرار داده و تمام سعی و تلاش‌شان را بر مدار جنبه‌های اختلال‌انگیز افکار و ابعاد بیمار‌گونه روان انسان متمرکز کرده و تمام وقت و انرژی‌شان را روی رفع و زدودن نشانه‌های بیماری‌های روانی هزینه می‌کردند، امروزه بسیاری از روان‌شناسان علاوه بر پرداختن به جنبه‌های مرضی و بیمار‌گونه روان انسان، به جنبه‌های مثبت افکار، باورها، احساس‌ها و رفتارهای انسان نیز توجه دارند

در دهه اخیر، روان‌شناسان مثبت‌گرا بیشتر بر توانمندی‌ها، شایستگی‌ها و داشته‌های انسان تأکید کرده و بر این باورند که هدف روان‌شناسی باید بهبود و ارتقای سطح زندگی انسان و شکوفا کردن استعدادها و توانمندی‌های به ‌ودیعه نهاده شده در‌ درون انسان باشد. بر این اساس، روان‌شناسان مثبت‌گرا به جنبه‌های مثبت روانی انسان، نظیر مثبت‌اندیشی، خوش‌بینی، شادکامی، خلاقیت، هوش هیجانی، خردمندی، خود‌آگاهی و مانند آن پرداخته و سعی دارند تا با روش‌ها و نگاه علمی، حضور مؤلفه‌های مثبت را در ابعاد گوناگون زندگی انسان پر رنگ‌تر و چشم‌گیر‌تر جلوه دهند. در روان‌درمانی نیز از رویکردهای مثبت‌درمانی، امید‌درمانی و معنا‌‌درمانی بهره گرفته و سعی می‌کنند توجه انسان را به جنبه‌های مثبت وجودی و روانی‌اش معطوف سازند

مفهوم خوش‌بینی از مفاهیم مطرح شده در روان‌شناسی مثبت است. اگرچه لازمه خوش‌بینی، تکرار جمله‌ها و عبارت‌های مثبت، نیرو‌‌‌دهنده و انگیزه‌بخش، نظیر «من هر روز گام‌های پیشرفت و ترقی را بر می‌دارم»، «هر روز در مسیر خوش‌بختی، سعادت و پیروزی سیر می‌کنم»، می‌باشد، اما در عین حال، خوش‌بینی چیزی بیش از این مسائل و عمیق‌‌‌تر از اینهاست. تلاش‌های پژوهشگران از چیزی ورای این گزاره‌های امیدوار‌کننده حکایت می‌کند. نتایج به دست آمده بیانگر این مطلب‌اند که خوش‌بینی در چگونگی تفکر و تبیین افراد درباره علل رویدادها و حوادث ریشه دارد. هر فردی برای نسبت دادن پدیده‌ای به علتی معین، گرایش‌های خاص خود را دارد که از آن به سبک تبیین یاد می‌شود

از مطالعه پژوهش‌های متعدد روان‌شناختی به‌دست می‌آید که خوش‌بینی با بسیاری از متغیرها، نظیر سلامت جسمانی،4 سلامت روانی،5 رضایت از زندگی،6انگیزه پیشرفت،7 امید به زندگی،8 سازگاری با بیماری‌های مزمن جسمی،9 راهبرد‌های مقابله با استرس10 و مانند آن رابطه مثبت و معناداری دارد. امنیت روانی، از جمله متغیرهایی است که می‌تواند با خوش‌بینی رابطه داشته باشد

مسلماً بسیاری از ما با واژه امنیت و مشتقات آن، نظیر امنیت روانی، امنیت شغلی، امنیت اجتماعی، امنیت جانی، امنیت ملی و مانند آن آشنا هستیم. امنیت، یکی از نیاز‌های اولیه و غریزی بشر بوده، چنان که از دیر‌باز یکی از دغدغه‌های اساسی بشر، تأمین امنیت در حوزه‌های مختلف زندگی بوده است. بسیاری از جنگ‌ها و صلح‌ها برای تأمین و حفظ امنیت رخ‌داده و می‌دهد. امنیت به دو بخش امنیت درونی و بیرونی دسته‌بندی می‌شود. امنیت درونی یا امنیت روانی، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای زندگی سالم هر فرد را تشکیل می‌دهد. با رشد صنعت و تکنولوژی و پیچیده‌شدن جوامع، روابط اجتماعی نیز دست‌خوش تغییرات شده و پیچیدگی‌های خاصی در آن پدید آمده است. همچنین متغیر‌های تأثیر‌گذار بر امنیت روانی، نظیر شغل، طبقه اجتماعی، امید به زندگی، سیاست، عشق، اعتبار اجتماعی و بسیاری از موارد دیگری که می‌توانند امنیت روانی افراد را تضمین یا مختل نمایند، ساحت‌ها و حوزه‌های گسترده‌ای را به ‌خود اختصاص داده‌اند. با توجه به اینکه امنیت اجتماعی لازم و ملزوم امنیت روانی یک جامعه است، نیاز جامعه سالم و انسانی به امنیت روانی برای رشد و تحول در ابعاد گوناگون زندگی، بیشتر از نیاز به آسایش و رفاه است، زیرا در سایه امنیت و آرامش روانی است که هر ‌هدف ابتدایی، متوسط و غایی قابل دسترسی و تحقق یافتنی است، از این‌رو، تأمین امنیت در همه ابعاد آن، به ویژه امنیت روانی و آرامش جمعی، مهم‌ترین وظیفه و مسئولیت دولت‌ها و خواسته ملت‌ها و جوامع به شمار می‌رود

مکاتب روان‌درمانی، اهداف اصلی خود را زدودن نشانه‌های اضطراب و پدید‌آوردن احساس امنیت روانی قرار داده‌اند. رویکردهای گوناگون روان‌درمانی با استفاده از روش‌ها و راهبردهای متفاوت، سعی و تلاش لازم را برای پیشگیری از ابتلا به اضطراب و افسردگی، مبذول داشته‌اند. برخی از رویکردهای جدید روان‌درمانی به تأثیر دین و ایمان نیز در سلامت و بهداشت روان اشاره کرده‌اند. ایمان به خدا از نگاه این دسته از روان‌شناسان، سر‌چشمه‌ای بیکران برای آرامش روانی قلمداد شده است که انسان را در برابر هر گونه اضطراب و نگرانی بیمه کرده و در برابر هر گونه فشار درونی و بیرونی به انسان مصونیت می‌بخشد

دین اسلام خوش‌بینانه‌ترین نگرش و نگاه به خدا، انسان، جهان هستی و زندگی را فراروی بشر قرار می‌دهد. خداوند متعال در آیات متعدد قرآن کریم انسان را به تفکر، تدبر و تعقل در مورد نشانه‌های انفسی و آفاقی، دعوت کرده و از او می‌خواهد که به یادآوری و توجه به ‌نعمت‌ها، زیبایی‌ها و شگفتی‌های جهان هستی بپردازد تا از این راه به مبدأ و خاستگاه این نعمت‌ها و زیبایی‌های وجودی پی برده، به او ایمان آورده، سرِ تسلیم و بندگی به درگاه پاکش ساییده و شکر‌گزار نعمت‌های او باشد. احساس امنیت واقعی فقط در سایه خدا‌باوری حاصل می‌شود، چون میل به احساس امنیت، زائیده ترس از محرک‌های واقعی یا خیالی است. اما فرد مؤمن و موحّد با استناد به دو منبع گران‌سنگ وحیانی (قرآن کریم) و نقلی (روایات)، به پدیده‌ها و رویدادهای اضطراب‌زا و نگران‌کننده زندگی اسناد منطقی می‌دهد؛ به این بیان که پاره‌ای از رویدادها را از جانب خداوند برای آزمایش خویش دانسته و برخی از آنها را محصول رفتارهای نابهنجار خویش در نظر گرفته و در برابر رویدادهای نوع اوّل، صبر و بردباری پیشه کرده و آنها را نردبان ترقی و تکامل مادی و معنوی خویش قرار می‌دهد. همچنین در برابر رویدادهای نوع دوم، احساس پشیمانی و ندامت کرده و درصدد تلافی و جبران بر می‌آید. انسان مؤمن، مشکلات و سختی‌ها را موقتی و قابل حل در نظر گرفته و در همه حال به ‌قدرت بی‌نهایت خداوند متعال متکی شده و به ‌او توکل می‌کند. همچنین با یادآوری، نیایش و توکل به ‌خداوند بر نگرانی‌ها فایق می‌آید

پژوهش‌های متعدد14 نشان داده‌اند که خوش‌بینی رابطه مستقیم و مثبتی با سلامت روانی دارد، زیرا خوش‌بینی، امنیت روانی را در پی دارد، و امنیت روانی به ‌نوبه خود بستر سلامت روانی را فراهم می‌کند، از این‌رو، افرادی که امنیت روانی دارند، از سلامت روانی نیز بهره‌مندند. بیشتر بیماری‌های روانی از ناامنیِ روانی سرچشمه می‌گیرند. فردی که به ‌طور مداوم از محرک‌های درونی و بیرونی احساس ناامنی، ترس و خطر می‌کند، سلامت جسمی و روانی او در معرض خطر واقع می‌شود، در بسیاری از موقعیت‌ها با پرخاشگری یا اضطراب واکنش نشان می‌دهد و در دنیای ذهنی او مدام کشمکش و حالت تدافعی وجود دارد. احساس نا امنی دائمی، متابولیسم بدن را به ‌هم می‌ریزد، زیرا دستگاه ایمنی بدن، توان محدود دارد و از تحمل تنش دائمی ناتوان است، در نتیجه، ادامه این وضع، فرد را به ‌سمت و سوی بیماری‌های جسمی و روانی سوق خواهد‌ داد. امنیت روانی باعث می‌شود که انسان احساس آرامش کند؛ به بیان دیگر، فردی می‌تواند احساس آسودگی و اطمینان کند که احساس تهدید نکرد و امنیت روانی داشته باشد

دو دیدگاه عمده در مورد خوش‌بینی وجود دارد: 1 خوش‌بینی سرشتی16 که توسط کارور17 و شییر18 مطرح شده و پژوهش‌های مختلفی را به ‌سوی خود منعطف ساخته است؛ 2 خوش‌بینی آموخته‌شده که سلیگمن آن را مطرح ساخته و یکی از جدیدترین دیدگاه‌ها در روان‌شناسی شناختی شمرده می‌شود که توانسته نظر بسیاری از افراد مشهور در روان‌شناسی معاصر، از جمله آلبرت الیس،19 آیرون بک20 و سایرین را به ‌خود جلب کند

توجه به چند نکته، اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع مورد پژوهش حاضر را آشکار و روشن می‌سازد

تحقیقات و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که متغیر خوش‌بینی رابطه مستقیم و معناداری با سلامت جسمی،22 سلامت روانی،23 سلامت معنوی،24 سبک اسناد،25 روابط نزدیک،26 کارآمدی خانواده،27 رضایتمندی از زندگی،28 رضایت شغلی،29 رضایت زناشویی،30 سازگاری با تنش‌های زندگی31 و مانند آن دارد. از جمله متغیرهایی که می‌توان درباره رابطه آن با خوش‌بینی بحث کرد، امنیت روانی است

از سوی دیگر بزرگ‌ترین دستاورد ادیان الهی، به ‌ویژه دین اسلام، حفظ امنیت روحی و روانی انسان‌هاست. و بدیهی است که تأمین امنیت روانی در گرو تأمین و ارضای نیازهای غریزی، فطری و معنوی انسان است

بیشتر روان‌شناسان، رویکرد مادّی به ‌انسان و زندگی دارند و محور پژوهش‌ها و مطالعاتشان جنبه‌های مادّی، زیستی و اجتماعی انسان است، از این‌رو، از جنبه‌های معنوی انسان غفلت کرده و در روش‌های گوناگون روان‌درمانی نیز به جنبه معنوی بیمار اهمیت نمی‌دهند

مربیان و اساتید اخلاق اسلامی در بحث خوش‌بینی و بدبینی، بیشتر روی سوءظن و بدبینی متمرکز شده و روان‌شناسان مسلمان نیز آن گونه که باید و شاید به ‌جنبه‌های خوش‌بینی از دیدگاه اسلام نپرداخته‌اند، و نیز با توجه به اینکه روان‌شناسان غربی بیشتر درباره خوش‌بینی سرشتی بررسی و تحقیق کرده و به خوش‌بینی آموخته شده سلیگمن33 کمتر پرداخته‌اند، پژوهشگر ضرورت پرداختن به این موضوع را احساس نموده و درصدد بررسی رابطه بین خوش‌بینی اسلامی، خوش‌بینی آموخته‌شده سلیگمن و امنیت روانی34 برآمده است

پرسش‌های پژوهش

 

کلمات کلیدی :